Staking dreigt in kunstwereld
Afrika van binnenuit in Leeuwarden
Cultuur Kunst
Imago Nederlandse film ter discussie op Film Festival van Utrecht
Walkate Reeringh hebben
nog een lange weg te gaan
Een groots slotakkoord van
The Smashing Pumpkins
I DERDAG 21 SEPTEMBER 2000
dj tiesten willen Nobelprijs voor Dylan
iDAM Bob Dylan moet de Nobelprijs voor de literatuur
Freek de Jonge, Simon Vinkenoog, Rick de Leeuw,
1 [muzikant Liam (foto) en anderen betuigden gisteravond
Melkweg hun steun aan de Amerikaanse artiest. Met mu
iezingen eerden de deelnemers de muziek en teksten
Dylan, over wie al jaren stemmen op gaan dat hij de Nobel-
I zou moeten winnen, omdat zijn songteksten volgens velen
1 e literatuur behoren. Volgende maand wordt in Zweden
nd gemaakt wie de prijs dit jaar krijgt.
Siebold in Universiteitsbibliotheek
De kaartenverzameling van Von Siebold staat vanaf 28
la imber centraal in de tentoonstelling 'Staatsgevaar of sier-
De kaarten in de universiteitsbibliotheek geven een in-
;van de Japanse kaarten uit de collectie van Von Siebold.
vi collectie was rond 1829 het middelpunt van een rel, want
ras streng verboden voor Japanners om kaartenaan bui-
I nders te geven. Voor de tentoonstelling werkt de universi-
libliotheek samen met het Rijksmuseum van Volkenkunde.
de opening geeft mede-organisator Matthi Forrer om
uur een korte lezing over Von Siebold. De gratis te bezoe-
lentoonstelling in de universiteitsbibliotheek aan de Witte
sl 27 loopt tot 27 oktober.
IC
lly Parton op Imaxfilm over country
iei n
FOTO PVW ERAN OPPEN HE IMER
De countryzange-
olly Parton is volgend
neer dan levensgroot
op een Imaxformaat.
eedt op in een Film
countrymuziek, waarin
0I r andere ook The Dixie
Is, Martina McBride,
lackson, Vince Gill,
ta Lynn en Lyle Lovett
n zijn. Parton vertelde
et showbizzpersbu-
IVENN dat ze trots is
is gevraagd voor de
'ie geproduceerd
It door Gaylord Enter-
I ïent. „Toch, lijkt het
f u ngsiaanjagend om te
lk ben al geen kleintje,
in deze film lijk ik nog
poter dan een koe", al
le rondborstige zange-
Dolly Parton.
ix-drama opent filmfestival IDFA
rdamHet op film vastgelegde dramatische voetbalsei-
'99-2000 van Ajax is dit jaar de opening van het Internatio-
[y, locumentary Filmfestival Amsterdam (IDFA). 'Daar hoor-
tij engelen zingen' heet de documentaire van regisseur
van Dalen, die tijdens die opening 22 november in premiè-
at. Van Dalen en zijn team volgden de honderdjarige club
fis het memorabele seizoen. Ze volgden niet alleen de ver
ingen van het eerste elftal, maar waren ook aanwezig tij-
bestuurs- en directievergaderingen, reisden naar de Ajax-
lalschool in Ghana en waren getuige van het wel en wee
ro, eugdelftallen. IDFA 2000 vindt plaats van 22 tot en met 30
,s|mber.
presentatie De Mast in Burcht
De Leidse fluitist/saxofonist Pieter de Mast presenteert
ag zijn cd 'Tracing' in sociëteit De Burcht. De Mast, die les
aan de Leidse Streekmuziekschool, speelt er ook, samen
)nj ijn kwartet dat voor de gelegenheid is aangevuld met pia-
u( Iris Goessens. De presentatie van 'Tracing' begint om 16.00
ni«L„ js jn handen van cabaretier Mike Boddé.
bbie Williams in maart in Ahoy'
Het imago van de Neder
landse film staat de ko
mende tien dagen ter dis
cussie tijdens het Film
Festival van Utrecht. Het
festival zal de komende
dagen een gezamenlijke
ontmoetingsplek zijn waar
iedereen onbevooroor
deeld met elkaar kan pra
ten over de zwakke en
sterke punten van de na
tionale film, aldus de kers
verse directeur Michiel
Berkel gisteren in zijn ope-
ningspeech.
De rode loper, cham
pagne bij de ingang, ne
genhonderd genodigden
op chique en een staande
ovatie na de premièrefilm
'Wilde Mossels'. Dat wa
ren de ingrediënten van de
openingsavond van de
twintigste editie van het
Nederlands Film Festival
in de Stadsschouwburg in
Utrecht. Na afloop nam
een groot gedeelte van de
cast en crew op het podi
um bloemen en applaus in
ontvangst en regisseur Erik
de Bruyn toonde zich
vooral 'erg trots' op zijn
filmdebuut.
Tegelijkertijd met de of
ficiële opening in de stads
schouwburg maakte ook
het betalende publiek in
een bioscoop verderop
kennis met zijn film vol
humor, waarin voorname
lijk Zeeuwse jongeren cen
traal staan die zich probe
ren los te maken uit het
beklemmende en dorpse
bestaan. „Weer eens wat
anders dan hip, trendy en
Amsterdam", was de reac
tie daar na afloop. De film
was niet helemaal uitver
kocht en dat is tekenend
voor de Nederlandse film
die maar met moeite het
grote publiek bereikt.
Documentairemaker
Duco Tellegen ontving de
Prijs van de stad Utrecht,
een penning en 5000 gul
den. Zijn documentaire
vierluik 'Achter gesloten
ogen' gaat over de oorza
ken en gevolgen van oor
logstrauma's van vier kin
deren uit Liberia, Kosovo,
Cambodja en Rwanda. De
Utrechtse jury roemde de
allure en deskundigheid
van het project.
Voorafgaand aan het
feest opende Monique van
der Ven 's middags de
Utrechtse variant op de
Walk of Fame in de Vin-
kenbrugstraat. Het was
Van der Vens eerste offici
ële handeling als gediplo
meerd actrice. Ze behaal
de recentelijk haar diplo
ma van de Maastrichtse
toneelschool waar ze ooit
haar carriëre begon.
Kamerbrede ontevredenheid over Cultuurnota van Van der Ploeg
AMSTERDAM/DEN HAAG
Vijf organisaties van kunstenaars willen dat er nog tij
dens de algemene beschouwingen, dus uiterlijk van
daag, 150 miljoen gulden extra komt voor de kunsten. Zo
niet, dan gaan ze over tot actie. Onderbrekingen van
voorstellingen en zelfs totale stakingen liggen in het ver
schiet.
aterinstellingen. Verder moet er
45 miljoen komen voor verbete
ring van arbeidsvoorwaarden
en nog eens 50 miljoen voor
stijgende werkgeverslasten.
Bedragen van 10 miljoen elk
moeten worden bestemd voor
kleinere theater- en dansinstel-
lingen aan de ene kant en voor
werk- en oefenruimtes, op
drachten, projecten en scholing
aan de andere kant. Als de
kunstwereld haar zin niet krijgt,
zullen de acties in hevigheid
oplopen.
De Tweede Kamer vindt ook
De vijf organisaties zijn FNV
Kiem, de Vereniging van Werk
gevers in de Kunsten, de Fede
ratie van Kunstenaarsverenigin
gen, Kunsten '92 en de Neder
landse Toonkunstenaarsbond.
De groep vindt dat er 35 mil
joen structureel bij moet ko
men voor handhaving van be
wezen kwaliteit en meer finan
ciële armslag voor jonge mu-
ziekensembles, goed functione
rende orkesten en dans- en the-
dat er meer geld voor de kun
sten moet komen dan staatsse
cretaris Van der Ploeg van cul
tuur in zijn Cultuurnota biedt.
Fractievoorzitter Melkert van de
PvdA stelde gisteren dat er een
vaste reservering voor de kun
sten moet komen op de begro
ting, oplopend tot 1 procent
van het totale bedrag van de
rijksuitgaven.
De fracties in de Tweede Ka
mer zijn ontevreden over de
Cultuurnota voor de komende
vier jaar van staatssecretaris
Van der Ploeg. Woordvoerder
Nicolaï van de WD gaat alle
adviezen van de Raad voor Cul
tuur 'waarmee iets zou kunnen
zijn' persoonlijk navlooien. Ni
colaï hoort te veel geluiden dat
de Raad onzorgvuldig is ge
weest. „Daar moet ik maar tijd
voor maken, het gaat in een
aantal gevallen om leven en
dood voor gezelschappen." De
WD'er ziet zijn vrees voor ver
snippering in de kunstwereld
werkelijkheid worden. „Goede
en grotere clubs verdwijnen
voor heel veel kleinere, die ei
genlijk via fondsen gesteund
zouden moeten worden.
D66-woordvoerder Dittrich
vindt dat de staatssecretaris
veel te weinig heeft binnenge
haald voor de kunsten. „Er
moet minimaal 100 miljoen
gulden bij." Ook de wijze van
beoordelen zint de democraat
niet. „Een beoordelingscom
missie van zeven mensen moet
750 aanvragen verwerken en
dat kan natuurlijk niet. Boven
dien wordt er te veel gekeken
naar aspecten als hoeveel al
lochtonen een bepaald gezel
schap bezoeken, terwijl kwali-
LEEUWARDEN SIKKE DOELE
Sinds zaterdag hangt Leeuwar
den vol foto's. De grote fotoma
nifestatie Noorderlicht, tien jaar
geleden in Groningen begon
nen, is met ingang van 2000 een
jaarlijks noordelijk evenement
geworden, dat om beurten
plaatsvindt in Groningen en
Leeuwarden. Op zo'n twintig
plaatsen, merendeels in de
Friese hoofdstad, maar ook in
Franeker en Sneek, zijn exposi
ties ingericht. De hoofdten
toonstelling, 'Africa inside', is te
zien in het Fries Museum. Het
is de eerste keer dat er in Ne
derland een expositie van uit
sluitend Afrikaanse fotografie
wordt gehouden.
Noem eens een bekende Afri
kaanse fotograaf.» Tja, dat is
moeilijk. Een enkele ingewijde
kent de naam van Seydou Keita,
maar dan houdt het op. Zelfs
dikke foto-encyclopedieën ver
melden slechts enkele Afrika
nen en dan voornamelijk uit
Zuid-Afrika. Er zijn wel wester
se fotografen die in Afrika heb
ben gewerkt. Zoals de vermaar
de Amerikaan Paul Strand, die
een prachtig fotoboek over
Ghana maakte, en de Nederlan
der Willem Diepraam, die in
Mali heeft gefotografeerd.
Maar Afrika telt wel degelijk
veel eigen fotografen. Op het
zwarte continent wordt even
lang gefotografeerd als in Euro
pa. In 1839, toen de fotografie
in Frankrijk werd uitgevonden,
werden er ook al foto's in Afrika
gemaakt, weet Noorderlicht-
conservator Wim Melis, die een
jaar lang in Parijs onderzoek
deed naar Afrikaanse fotografie.
We worden dagelijks over
spoeld met- nieuwsbeelden uit
Afrika, merendeels gemaakt
door westerse fotografen. Hon
ger, oorlog en slachtpartijen
domineren. Ze zijn met de bes
te bedoelingen gemaakt. De el
lende moet worden getoond,
want erover zwijgen maakt me
deplichtig.
Maar de Afrikanen kennen
ook een normaal leven, van da
gelijkse bezigheden zoals eten,
drinken, werken, grappen ma
ken, dansen, praten, liefheb
ben, zich mooi maken. Daar zie
je weinig foto's van. Op Noor
derlicht zijn ze juist wel te zien.
Wim Melis: „We zijn niet te
werk gegaan met een volken
kundige of neo-kolonialistische
blik. Bij ons was het puur: wat
is goed, wat is kwaliteit? Niet
anders dan we met westerse fo
tografen zouden doen."
Noorderlicht heeft altijd ge
zocht naar de 'verbeeldende
blik' van de fotograaf die res
pectvol een persoonlijk, poë
tisch en associatief beeldver
haal vertelt over zijn eigen le
ven of dat van zijn medemens.
Het is Melis opgevallen dat de
Afrikaanse fotografen een ster
ke band met de gemeenschap
hebben, dat ze geworteld zijn in
de samenleving en een natuur
lijke manier van werken heb
ben.
Noorderlicht-directeur Ton
Broekhuis: „Toen ik in Parijs de
Foto uit de studio van de Nigeriaanse fotograaf Philip Kwame Apagya.
Afrikaanse fotografie zag, ver
baasde ik mij over de natuur
lijkheid en de authenticiteit."
Negentiende-eeuwse fotoprak
tijken, zoals het fotograferen
van mensen in een beschilderd
decor, doen nog steeds opgeld
in Afrika. „Ze gaan er veel on-
bevangener met het beeld om
dan hier."
Onder de exposanten zijn
Afrikanen die in Parijs aan de
kunstacademie hebben gestu
deerd, maar ook Afrikaanse
dorps- en stadsfotografen. Op
vallend is het aantal inzendin
gen uit Mali; Noorderlicht heeft
goede contacten met een gale
rie in de Malinese hoofdstad
Bamako. Ook uit Senegal komt
meer dan één exposant. Melis:
„Heel veel werk is in Nederland
afgedrukt. Ze stuurden ons de
negatieven." Een westerse foto
graaf zou niet zomaar z'n nega
tieven beschikbaar stellen."
Talrijke facetten van het Afri
kaanse leven passeren de revue
bij 'Africa inside'. Dorris Haron
Kasco uit Ivoorkust fotografeer
de krankzinnigen op straat.
Omdat men denkt dat ze door
demonen zijn bezeten, worden
ze uit de dorpsgemeenschap
verdreven en komen ze in de
stad terecht, waar ze aan hun
lot worden overgelaten. Een ge
heel andere sfeer ademen de
foto's van de drie jaar geleden
overleden Depara uit Kinshasa,
die de hippe jongerenscene uit
de jaren vijftig in de Congolese
hoofdstad vereeuwigde.
Samuel Fosso uit de Cen-
teit juist voorop moet staan."
Dittrich wil in de Kamer een
nieuwe wijze van beoordelen
afspreken op basis van buiten
landse ervaringen.
GroenLinks is zelfs veront
waardigd. „De zogenaamde
forse impuls blijkt oud geld te
zijn. Dit goedkope beleid leidt
tot vernietiging van cultureel
kapitaal en op termijn ook tot
kaalslag en minder publieksbe
reik." GroenLinks gaat 90 mil
joen gulden extra voor de kun
sten bepleiten.
Ook het CDA is ontevreden.
De bewindsman heeft niet de
37 miljoen gulden extra kunnen
vinden die de Raad voor Cul
tuur in zijn advies nodig acht,
knort de fractie. Woordvoerster
Visser: „Dat 168 nieuwe kunsti
nitiatieven subsidie krijgen,
duidt weliswaar op vernieu
wing, maar gezien het noodge
dwongen afhaken van een aan
tal óók vernieuwende, succes
volle instellingen is het de vraag
of de continuïteit wel is gewaar
borgd. Het is onbegrijpelijk dat
een gezelschap vier jaar gele
den nog een lovend advies
kreeg en nu met één pennen
streek van de lijst wordt afge
voerd." Visser denkt ook dat de
Raad onzorgvuldig was.
PvdA-er Belinfante mist in de
nota inzicht in wat lokale over
heden bijdragen aan gezel
schappen. „Pas als we dat we
ten, wordt duidelijk wat een be
paald bedrag voor gevolgen
heeft voor een gezelschap. Wat
ons betreft moet er op de cul
tuurbegroting absoluut meer
geld bij." Belinfante is wel zeer
te spreken over de opknapbeurt
van het Rijksmuseum.
Fotomanifestatie Noorderlicht toont 'andere' foto's van continent
THEATER RECENSIE
WUNAND ZEILSTRA
Voorstelling 'Juist', cabaretprogramma
van en door Philip Walkate en Jan-Hein
Reeringh. Gezien. 20/9, Theater PePijn,
Den Haag.
Dat ze professionele ambities
hebben, steken Walkate Ree
ringh niet onder stoelen of ban
ken. Dat ze nog helemaal aan
het begin van hun eventuele
cabaretcarrière staan, valt
voortdurend aan hun optreden
af te zien. 'Juist' heet het eerste
programma dat louter uit een
opeenstapeling van vele losse
ideetjes bestaat. Al die woord
grapjes, monoloogjes en minis-
ketches worden met enthousi
asme voor het voetlicht ge
bracht. De oorspronkelijkheid
van hun creatieve inspannin
gen laat echter sterk te wensen
over. En hun nog zeer gebrekki
ge timing biedt daarvoor weinig
compensatie.
Aan ergernissen bij wachttij
den voor een telefoongesprek
('Een ogenblikje, al onze mede
werkers zijn momenteel in ge
sprek') moet je een leuke draai
geven, anders dreigt de pointe
flauw te worden. Een verhaaltje
over 'Karl Marx: The Musical'
doelt parodiërend op de huidi
ge reeks musicals rond histori
sche personen. Als zo'n grap te
lang wordt uitgemolken, wordt
de kwaliteit daardoor steeds
slechter. Na deze twee num
mers die als los zand aan elkaar
hangen, volgt ineens een ge
zongen pleidooi voor herinvoe
ring van het 'biechten'. Oké, de
knipoog is duidelijk, maar waar
slaat dit lied nu eigenlijk op? De
sketch over 'fitless' drijft op één
enkele flauwe woordspeling. En
gewoon maar even gek doen en
playbacken is kwalitatief uit
den boze. Helaas schuwen Wal
kate Reeringh deze doorzich
tige trucs niet.
Op deze manier vallen er vele
zwaitke punten en schakels in
dit eerste avondvullende pro
gramma van Leidenaren Philip
Walkate en Jan-Hein Reeringh
aan te wijzen. Wat in de eigen
kring van de studentensoos vast
en zeker succesvol leek, valt op
een professioneel podium (zelfs
bij het voor beginners laagd
rempelige Haagse Theater Pe
Pijn) nog wel eens sterk tegen.
Beiden spelen een aardig par
tijtje piano, de Bossa Nova
Sfeer Band Leiderdorp bijvoor
beeld wordt geestig getypeerd.
En als duo hebben ze een
streepje voor op de vele solisti
sche cabaretiers. Maar ze heb
ben nog heel veel scherpe tekst
kritiek en podiumervaring no
dig om de strijd met de talrijke
concurrenten in het cabaret in
positieve zin te kunnen be
slechten.
MUZIEK RECENSIE
FOTO GPD
traal-Afrikaanse Republiek
speelt als acteur op zijn eigen
foto's. Hij verkleedt zich als een
westerse zakenman, een vrouw
of een golfspeler. Erick
Ahounou, vaste fotograaf bij de
missverkiezingen van Benin,
wil met zijn esthetische naakt
foto's het heersende taboe op
het tonen van naakt in zijn land
doorbreken.
Noorderlicht in Friesland is
anders van opzet dan Noorder
licht in Groningen. „We moe
ten in Leeuwarden geen variant
van Groningen maken," zegt
Ton Broekhuis, „in Groningen
hebben we steeds een thema
als kapstok. In Leeuwarden wil
len we de schijnwerper richten
op een bepaalde regio of een
continent."
LOUIS DU MOULIN
Concert: The Smashing Pumpkins. Ge
zien: 20/9, Ahoy', Rotterdam.
Op het hoogtepunt stoppen. Als
live-band lijken The Smashing
Pumpkins daar dan toch op af
te koersen. Want met het laat
ste optreden in Nederland in
het kader van de afscheidstour-
nee leverde de alternatieve gi
taarrockband uit Chicago gis
teravond in Ahoy' een absolute
piekprestatie: beter klonken
zanger-gitarist Billy Corgan
Cie nooit in deze contreien.
Het besluit van 'de Pumpk
ins' om er na twaalf jaar mee te
kappen is vooral ingegeven
door groeiende frustraties over
- kort samengevat - de vervlak
king van de platenindustrie.
Opboksen tegen het lopende-
bandwerk van Britney Spears
en aanverwanten, 'opperpom-
poen' Corgan zegt het zat te
zijn. Waarmee hij een beetje
overkomt als het verwende jon
getje dat eerst in Luilekkerland
(ten tijde van de bestseller 'Mel
lon Collie And The Infinite Sad
ness', 1995) heeft rondgedarteld
en nu (al sinds het voorlaatste
album 'Adore') genoegen moet
nemen met een veel minder
florissante speeltuin. En daarbij
dan gemakshalve voorbijgaat
aan de toch ook teruggelopen
creativiteit bij zijn band.
Corgans 'metaalmoeheid' is
zeker nog bevorderd door een
venijnig virus waar zijn band
zich nooit van heeft kunnen
verlossen: de persoonlijke pro
blemen (met drugs) van z'n
muzikale partners.
Nog een keer de schouders
eronder en flink uithalen, dui
delijk met die instelling zijn The
Smashing Pumpkins aan hun
slotronde begonnen. In de ba
gage zit zelfs nog een speciale
toegift: het album 'Machina II:
The Friends And Enemies Of
Modern Music', dat zo van in
ternet te plukken valt en waar
voor ook puur verbaal op het
podium volop reclame wordt
gemaakt.
Belangrijker is echter dat The
Smashing Pumpkins in de hui
dige zeskoppige bezetting thans
'live' meer overtuigen dan ooit:
hechter, dankzij de achter de
drumkit teruggekeerde Jimmy
Chamberlin en zowel subtieler
als hartverscheurender omdat
stemacrobaat Billy Corgan zich
kennelijk al verlost acht van het
SP-juk.
Vandaar uit zijn mond ook de
allervriendelijkste woorden
over de vroege erkenning in ons
land ('In Duitsland ontdekken
ze ons nu pas') als inleiding
voor de verwachte wegwezer
'1979'. Doodzonde dus toch de
ze opheffing, maar die weten
schap zal de kans op een reünie
alleen maar vergoten.
