Leidsch
Dagblad
Irritatie neemt snel toe
over verkeersblokkades
Museumcollecties Oudheden
en Naturalis slecht bewaard
Leidse jaarbeurs trekt
slechts 12.000 bezoekers
Verborgen verleider
noemt Al Gore 'rat'
'Dure' benzine nu feitelijk goedkoper dan in 1980
Nederlander is niet
tevreden over politie
2 WEKEN
GRATIS
LEIDSCH
DAGBLAD
JNSDAG 13 SEPTEMBER 2000
OPGERICHT 1 MAART 1860
John Bol werkt
aan plant die
zichzelf beschermt
tegen virussen
17
Opluchting over
totstandkoming
welzijnsprogramma
in Oegstgeest
19
Schimmel
tast dak
Grote Kerk
Lisse aan
Genomineerden
Zilveren Veer
komen dit jaar
allemaal uit Leiden
21
Zuid-Holland
betaalt geen
cent aan kruising
HSL bij Hoogmade
23
Heerenveen
stijf van de
zenuwen tegen
Olympique Lyon
iak vergiftiging
kinderen
I
>de bij explosie
beurs Jakarta
Automobilisten vragen ANWB om ingrijpen
re dag moeten ongeveer
kinderen naar het zieken-
als gevolg van vergifti-
Dit blijkt uit cijfers van
stichting Consument en
gheid. Per jaar worden
kinderen behandeld in
ziekenhuis voor vergifti-
ruim 1600 moeten zelfs
jnomen worden. Vandaag
I Consument en Veiligheid
campagne die ouders
t wijzen op het gevaar van
lucten die in huis liggen.
eageerbuisbot'
or transplantatie
Academisch Ziekenhuis
istricht (AZM) is er als eer-
'slaagd in een labora-
lichaamseigen bot
te kweken dat kan
den teruggeplaatst in het
im. Dat komt van pas in
'fl&llen waar botweefsel is be-
fcdigd. Het 'reageerbuisbot'
rolls het in de wandelgangen
jjjrdt genoemd, heeft als
M. )t voordeel dat er geen li-
yÊ. amsvreemd bot meer hoeft
H§ orden getransplanteerd of
er bot uit het eigen bekken
de patiënt moet worden
aid.
SS*
ANDAAG 28 PAGINA'S 1
lenland
3,5
enland
7
uur en Kunst
20
lomie
8,9
>°fen Samenleving
14
Prek van de Dag
2
latura
26
fringen 18
Zieprogramma's
het beursgebouw in de In-
1 esische hoofdstad Jakarta
t zich vandaag een explo-
roorgedaan. Daarbij vielen
ens de politie een dode en
j gewonden. Agenten ter
ke zeiden dat er waar-
jnlijk een bom is ontploft,
noedelijk in de parkeerga-
onder het gebouw. Het
jouw werd direct ontruimd,
laren zo'n duizend mensen
wezig.
f egafusie van
nken in VS
Amerikaanse Chase Man-
tan-bank is in vergevorder-
onderhandelingen over de
rname van concurrent J.P.
jan. Volgens The Wall
iet Journal wordt mogelijk
vandaag een akkoord be-
dgemaakt. Met de transac-
77 miljard gulden in aan-
gemoeid. Chase Man-
in is de derde bank van de
n J.P. Morgan de vijfde.
itomobilist (12)
weg gehaald
politie heeft gisteren in
echt een 12-jarige automo-
(t van de weg gehaald. De
en reed met drie vriendjes
een vriendinnetje door de
Overvecht, overigens zon-
brokken te maken. Getui-
Ibelden de politie omdat ze
pestuurder wat jong von-
I ogen. De jongen had de
igen 'geleend'.
ugs verstopt in
1st ambassade
fewerkers van de Suri-
ambassade in Den
pg hebben niets te maken
I de drugsvangst in hun di-
jnatieke post. De smokkel
'e postzakken, die in maart
l dit jaar toevallig aan het
't kwam, was het werk van
e Hagenaren. Een van hen
fcte bij het koeriersbedrijf
t voor de ambassade
Beiden zijn aange-
De Britse politie begeleidt een tankwagen naar een benzinestation. In Groot-Brittannië dreigden door de blokkades van olieraffinaderijen voed
seltekorten te ontstaan. In Nederland loopt het niet zo'n vaart. Vanochtend werd er beperkt actie gevoerd. foto epa matthew fearn
De irritatie over de verkeersblokkades in ons land neemt snel toe. Onder automobilis
ten die op onverwachte momenten lange tijd in de file staan, groeit de ergernis en
neemt het begrip voor het protest tegen de hoge dieselprijzen af. De ANWB krijgt per
dag meer dan duizend telefoontjes van boze leden.
den haag gpd sen die om actie vragen vrien
delijk te woord en we tonen be-
Zodra men'tien tot twintig ki- grip. Verder kunnen we weinig
lometer in de file heeft gestaan doen." De ANWB publiceert
is de sympathie voor de blokka- permanent een actueel file
des verdwenen", zegt een overzicht en een lijst van de
woordvoerder. De automobilis- goedkoopste tankstations in al
ten hopen dat er wordt ingegre- le provincies,
pen. Maar ANWB-voorzitter Vanmorgen ondervond het
Van Woerkom stelt dat zijn or- verkeer in het midden van het
ganisatie vrijwel niets kan on- land de meeste hinder. Als ge-
dernemen. „We staan de men- volg van een blokkade ontstond
tussen Apeldoorn en Arnhem
een file van twaalf kilometer op
de A50. Boze Belgische truckers
blokkeerden de grensovergang
op de A76 bij Stein in Limburg.
Verkeer kon daardoor Neder
land niet in en uit. Ook op de
A2 (Leuven-Geleen) was er aan
Belgische zijde een opstopping.
Truckers hebben aangekondigd
dat ze vandaag en morgen dit
tracé opnieuw gaan blokkeren.
Volgens het Traffic Information
Center (TIC) in Utrecht was het
in andere delen van het land
betrekkelijk rustig.
Bij de Nederlandse Spoorwe
gen was er vanmorgen nog
geen effect merkbaar van de
blokkades. Automobilisten kie
zen nog niet massaal voor een
alternatief per openbaar ver
voer. Volgens de NS is een
eventuele overstap ook nauwe
lijks waarneembaar. Dagelijks
reizen één miljoen Nederlan
ders met de trein.
Zie verder pagina 3
Onderzeeboten
zijn maanden
onbruikbaar
den helder gpd
De onderzeeboten Walrus, Dol
fijn, Zeeleeuw en Bruinvis lig
gen zeker tot het eind van het
jaar aan de kade. Door een de
fect in de afsluiters voor uitlaat
gassen kunnen de enige onder
zeeboten die ons land heeft niet
worden ingezet. De marine
moet bijna een jaar wachten op
nieuwe afsluiters. Staatssecreta
ris van defensie Van Hoof
hoopt dat twee afsluiters tijde
lijk kunnen worden gerepa
reerd, zodat eind dit jaar toch
nog twee onderzeeboten be
schikbaar zijn.
Van Hoof meldt het manke
ment aan de onderzeeboten in
een brief aan de Tweede Ka
mer. 'Bij alle onderzeeboten
(kosten 500 miljoen gulden per
stuk) zijn scheurtjes aangetrof
fen in de afsluiters die moeten
voorkomen dat via het uitlaat
systeem water in de onderzee
boot komt. Als dat gebeurt, kan
de duikboot volstromen en zin
ken.
Volgens Van Hoof is de veilig
heid van de bemanningen niet
in gevaar geweest. De scheur
tjes zijn geconstateerd in de
'binnenboordafsluiters'. De
buitenafsluiters zouden het wa
ter dan nog moeten tegenhou
den. Maar 'drukvastheid' wordt
met dit mankement niet meer
gegarandeerd, zodat alle vaar-
programma's zijn afgeblazen.
De marine moet acht tot
twaalf maanden wachten op
nieuwe afsluiters. Als noodop
lossing wordt geprobeerd twee
afsluiters tijdelijk te repareren.
Waarschijnlijk kan half novem
ber zo'n opgelapte afsluiter in
een van de schepen worden ge-
installeerd, en in december een
tweede.
'Leidenpast niet goed op kunstvoorwerpen
leiden caroline van overbeeke
Grote delen van de collecties van het Rijks
museum van Oudheden en Naturalis in Lei
den worden onder slechte klimatologische
omstandigheden bewaard. Het Koninklijk
Penningkabinet en Oudheden hebben bij
bijna de helft van hun collecties bovendien
niet goed vastgelegd wie de eigenaar is van
de stukken. Bij Oudheden ontbreekt zelfs in
33 procent van de gevallen de beschrijving
van de voorwerpen. Dit blijkt uit een onder
zoek van dagblad Trouw.
Trouw onderzocht het museumbeheer van
Nederlandse musea aan de hand van rap
porten Beheer Rijkscollectie uit de jaren
1994-1999 van de Inspectie Cultuurbezit. Uit
steekproeven kwam ook naar voren dat het
Museum voor Volkenkunde in Leiden het
slechtst op zijn stukken past: bijna de helft is
niet terug te vinden in de magazijnen. Het
museum deed in 1996 al aangifte van dief
stal. Directeur Engelsman liet destijds weten
dat Volkenkunde in de loop der jaren 26.000
objecten is kwijtgeraakt.
Bij Naturalis is liefst 44 procent van de
museumstukken opgeslagen onder slechte
klimatologische omstandigheden. Woord
voerder Dautzenberg: „We zijn in '97-98 ver
huisd naar de nieuwbouw aan de Darwin-
weg. Maar een deel van de collectie, de gro
tere zoogdieren zoals walvissen en giraffen,
nioest achterblijven in het oude pand aan de
Raamsteeg. Het is ons bekend dat de om
standigheden daar niet optimaal zijn. De ei
genaar, de Rijksgebouwendienst, moet het
pand opknappen. Dat duurt lang: een kwes
tie van geld." Bij Oudheden is het nog slech
ter gesteld: 65 procent van de collectie staat
in ruimtes met een ontoereikende klimaat
beheersing. M. Brouwer, hoofd van de col
lectie-afdeling: „Dat klopt. We hebben in
1985 een nieuw klimaatsysteem gekregen
maar dat is nu verouderd. Volgend jaar krij
gen we een goed geklimatiseerd depot en lo
pen we weer voorop."
leiden robbert minkhorst
De eerste Jaarbeurs van het
Westen kan de laatste Leidato
nog niet doen vergeten. De op
volger van de Leidse familie-
beurs trok de afgelopen week
beduidend minder bezoekers
dan de Leidato van 1999. Tus
sen 6 en 12 september lcwamen
slechts 12.000 mensen naar de
Groenoordhallen. De Leidato
van vorig jaar, een evenement
dat op zijn laatste benen liep,
trok nog zo'n 40.000 bezoekers.
De ervaringen van bezoekers
en verkopers met de eerste
Jaarbeurs van het Westen zijn
zeer uiteenlopend. Meerdere
ondernemers klaagden over
een lage omzet en een ronduit
teleurstellend aantal klanten.
Ontevreden bezoekers om
schreven de Jaarbeurs Als 'leeg
en saai'.
Dit jaar Jcwam na bijna veer
tig edities een eind aan de Lei
dato, een huishoudbeurs die
zich de laatste jaren meer wilde
profileren als een familiebeurs.
Teruglopende bezoekersaantal
len en een afnemend enthousi-
washington gpd
De campagnestaf van de toch al
niet zo gelukkig opererende Re
publikeinse Amerikaanse presi
dentskandidaat George W.
Bush zit met een nieuwe tegen
valler. In een reclamespot tegen
de Democraten van tegenstre
ver Al Gore verschijnt het
woord 'bureaucrats' een tel
lang zó in beeld dat iedere kij
ker er 'rats' in ziet. De Demo
craten zijn woedend over deze
associatie met ratten.
Gore's medewerkers reageer
den gisteren ontzet, nadat ze de
reclameboodschap beeldje
voor beeldje hadden geanaly
seerd. In de commercial beto
gen de Republikeinen dat Go-
re's plannen voor de gezond
heidszorg desastreus zijn voor
de relatie tussen arts en patiënt.
Als Gore zijn zin krijgt, gaan
overheidsbureaucraten bepalen
wat er met de patiënt moet ge
beuren, luidt de strekking van
de commercial.
Volgens de campagnestaf van
Gore is het voorbij flitsende
woord 'rats' een 'verborgen ver
leider', een techniek die in de
reclame vaak wordt gebruikt.
Ook al is iets nog zo kort in
beeld, op het juiste moment en
in de juiste context wordt het
onderbewuste van de koper of
kiezer aangesproken. Het pro-
dukt of de boodschap blijft zo
hangen, eigenlijk zonder dat
het 'slachtoffer' het in de gaten
heeft. Volgens de makers van
de commercial is het echter
puur toeval dat het woord 'rats'
in beeld verschijnt.
„Dit is zeer teleurstellend",
zo reageerde Gore. „Ik heb zo
iets nog nooit meegemaakt."
Bush zei dat hij één beeld uit
een film van 900 beelden te ma
ger vindt als ondersteuning
voor een samenzweringstheo
rie. Niettemin zegde hij toe de
omstreden commercial onmid
dellijk van het scherm te zullen
halen.
Pagina 7: Bush en Gore gaan
elkaar met het racket te lijf
den haag anp
De Nederlander is over het al
gemeen niet tevreden over het
politieoptreden in de eigen
buurt. Slechts 45 procent van
de Nederlanders vindt dat de
politie goed werk levert in de
strijd tegen de criminaliteit. In
andere landen ligt dat percen
tage veel hoger.
Canadezen en Amerikanen
zijn het meest positief, met res
pectievelijk 80 en 77 procent.
Deze landen worden gevolgd
door Schotland, Engeland en
Wales. „Nederland wijkt hierop
vrij sterk in negatieve zin afzo
oordeelt het Sociaal en Cultu
reel Planbureau (SCP) in het
Sociaal en Cultureel Rapport
2000.
Nederland heeft vergeleken
met andere Europese landen
weinig politie op de been. In
aantal komt het neer op 254 po-
De gemiddelde automobilist of vracht
rijder besteedt op dit moment minder
aan benzine en diesel dan in 1980. In
guldens zijn de brandstofprijzen fors
gestegen, maar als de inflatie en enkele
andere factoren worden meegewogen
is men per gereden kilometer minder
kwijt. Dit blijkt uit een onderzoek, dat
het Centrum voor energiebesparing en
schone technologie eind vorig jaar
heeft uitgevoerd naar brandstofprijzen
en accijnsbeleid in het Europese weg
verkeer. Het onafhankelijke Delftse bu
reau verrichtte de studie voor het mi
nisterie van VROM, dat de effecten van
accijnsverhogingen in EU-verband wil
de laten becijferen.
Hoewel de brandstofprijzen, inclusief
BTW en accijns, in absolute zin sinds
1980 ongeveer zijn verdubbeld, liggen
de literprijs voor euro 95 en diesel na
correctie voor inflatie nog zo'n vijf pro
cent onder het niveau van begin jaren
tachtig. De gemiddelde reële brand
stofprijs (een mix van gelode benzine,
euro 95 en diesel) ligt zelfs tien procent
lager, door een verschuiving in het ge
bruik van de dure gelode benzine naar
de goedkopere euro 95 en diesel.
De daling van de kale brandstofprijzen
midden jaren tachtig heeft door ac
cijnsverhogingen niet geleid tot een
blijvend lagere brandstofprijs aan de
pomp. Anderzijds is het effect van de
forse accijnsverhoging in 1997, vooruit
lopend op EU-regels, door daarop vol
gende dalingen van de olieprijs weer
Sinds begin vorig jaar stijgt de olieprijs
gestaag, waardoor de reële benzine- en
dieselprijs nu boven het niveau van
1986 ligt, maar nog steeds onder dat
van 1980. Steeds zuiniger automotoren,
zowel in benzine- als dieselversie, heb
ben daarbij de kilometerprijs gunstig
beïnvloed. Voor de goederenvervoer
ders ligt de situatie in verhouding nog
gunstiger, aldus de onderzoekers.
Grootverbruikers zijn vrijgesteld van
BTW, zij hoeven de accijnsverhoging
van juli '97 van 2,3 cent per liter niet te
betalen, en tanken in veel gevallen 25
tot 30 procent goedkoper dan kleinver
bruikers door afnamecontracten met
benzinemaatschappijen.
Niettemin voelen zij de oplopende
brandstofprijzen pijnlijk, omdat trans
porteurs met langer lopende contrac
ten met klanten werken. De hierin vast
gelegde vergoedingen kunnen door
gaans niet per week worden aangepast
aan nieuwe, gestegen brandstofprijzen.
NR. 42413
LOSSE NUMMERS 2,00
ZATERDAG/2,50
asme bij ondernemers beteken
den uiteindelijk het einde van
een begrip in Leiden en omge
ving. De Jaarbeurs van het Wes
ten moet het nieuwe fenomeen
worden voor dit deel van het
land, vindt organisator Bos
Events. Dat bureau houdt al
soortgelijke beurzen in het oos
ten (Zutphen) en het zuiden
(Den Bosch) van Nederland.
Bos Events gelooft heilig in
het concept. Dat heeft tijd no
dig om te groeien, zegt E. Koller
van de onderneming. Hij is te
vreden over de eerste Jaarbeurs
van het Westen. De beurs is
smaakvoller dan zijn voorgan
ger, vindt hij, en het publiek is
doelgerichter op zoek naar
koopwaar. Koller geeft de Leid
se beurs drie jaar om zich te be
wijzen. De komende twee edi
ties zal er al flink worden uitge
breid. „Mensen moeten zich
uren kunnen vermaken. Een
jaarbeurs moet je proeven, be
leven. Het moet stronger, big
ger, faster."
Pagina Leiden: Opvolger Lei
dato chiquer maar ook saaier
HET WOORD IS AAN
Art Buchwald
Als het beter gaat met de
economie, dan gaat al de
rest slechter.
litiemensen op 100.000 inwo
ners. Het gemiddelde is 375 po-
litie-agenten.
Toch, zo constateert het SCP,
is het niet direct zo dat landen
met relatief weinig politie ook
met meer criminaliteit te ma
ken hebben. Zo moeten de
meeste Europese landen de
laatste jaren steeds meer ge
weldscriminaliteit binnen hun
landsgrenzen vaststellen. In
Nederland nam deze vorm van
criminaliteit juist relatief weinig
toe. Toch voert Nederland de
Europese lijst aan als het gaat
om het aantal mensen dat
slachtoffer wordt van een de
lict. Dit hoge percentage (32
procent, tegenover een gemid
delde van 20 procent) komt
vooral door het extreem hoge
aantal fietsdiefstallen.
Pagina 5: Nederland hoort bij
best presterende EU-lidstaten
Tuur 13723» 147-170 147190
60% 60% 40%
ïonn«ch?j'n 40% 30% 30%
Pharming krijgt
in VS octrooi op
transgene dieren
leiden onno havermans
Het Leidse biofarmaceutisch
bedrijf Pharming heeft in de
Verenigde Staten een octrooi
verkregen op de productie van
humaan alpha-Glucosidase te
gen de ziekte van Pompe. Het
octrooi beschermt zowel trans
gene dieren die het menselijk
enzym in hun melk kunnen
maken als preparaten die het
enzym bevatten.
Pharming werkt samen met
zijn Amerikaanse partner Gen-
zyme aan een medicijn tegen
'Pompe'. Dat is een dodelijke
spierziekte, die ontstaat door
een tekort aan alfa-Glucosidase.
Aanvankelijk haalde Pharming
dat enzym uit de melk van ko
nijnen waarbij een menselijk
gen was ingebouwd. In april
stapte het bedrijf over op de
productiemethode van Genzy-
me, waarbij het enzym wordt
gewonnen uit de kweek van ei
cellen van Chinese hamsters.
Het patenteren van leven
staat wereldwijd ter discussie.
De VS zijn daarmee al veel ver
der dan Europa. De Europese
Unie praat al twee jaar over een
richtlijn die meerdere toepas
singen van menselijke genen
mogelijk maakt. Nederland ver
zet zich daar nog tegen. Het
parlement wil in de Rijksoc-
trooiwet de bepaling handha
ven dat planten en dieren zijn
uitgesloten en alleen uitvindin
gen worden gepatenteerd.
Ja, ik wil een abonnement
op het Leidsch Dagblad.
i Voorletters:
Adres:
I Postcode:
I Telefoonnummer:
(tv.
■ging)
I Na de eerste twee weken betaal Ik
mijn abonnement:
Per maand automatisch 34,80)
Per kwartaal automatisch (ƒ99,90)
J Per kwartaal acceptgiro (ƒ100,90)
Bank/giro nr:
Handtekening
j Bij machtiging tot
automatische betaling
krijgt u bovendien
een 1/5 staatslot met
I jackpot cadeau.
I Leidsch®Dagblad
DE WERELD OM JE HEEN. i
zonder postzegel, naar:
Leidsch Dagblad, abonnoe s<
Antwoordnummer 10050,
I 2000 VB Leiden. Bollon kan
