'Zonder
muziek is
mens uit
balans'
>T
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 2000
Het was op die zeldzame zomerse dagen in juli
en augustus dat de 53-jarige prinses zich met
de laureaten van het naar haar genoemde con
cours in de studio terugtrok om een kerstsfeer
op te wekken. „Het was even omschakelen, zo
midden in de zomer", erkent ze. „Maar het was
eigenlijk niet zo moeilijk. Het was wel keihard
werken, maar ontzettend leuk. Ik heb er enorm
van genoten."
De prinses was verantwoordelijk voor de
keuze van de liederen. Wat ze zelf 'mooi' vond,
hanteerde ze als selectiecriterium, vertelt ze in
het Haagse kantoor van het Prinses Christina
Concours. „Ik hoor nummers en dan weet ik:
dit wil ik zingen en dat niet. Het gaat om de
melodieën, die mij aan moeten staan. Maar ik
moet me ook kunnen vinden in de teksten. Dat
ik er niet iets tegen heb. Een prachtig lied, 'Mi-
nuit chrétien', is om die reden ook als een in
strumentaal nummer op de cd verschenen.
Een schitterende melodie, maar de tekst van
het lied gaat over 'zoqdaars' en dat kan ik nu
juist niet zingen. Dat vind ik vreselijk. Zo zit het
volgens mij niet in elkaar."
De liederen moesten ook niet zo 'gewoon'
zijn. „'Stille nacht' is prachtig, maar dat is al zo
veel gedaan. Dan raak je verzeild in verschillen
de taalgebieden en dan vind je altijd wel iets
origineels. Ik heb genoeg repertoire. Ik heb met
pijn in het hart zelfs een aantal er buiten moe
ten laten."
De cd met nummers in zeven talen - „Het
Zweedse nummer 'Jul, jul' heb ik fonetisch ge
leerd, via een taperecorder" - is bij voorbaat al
een succes: nu al zijn er bij inschrijving 200.000
exemplaren besteld. De prinses: „Ik was er ver
rast door, moet ik zeggen." Het zou logisch zijn
dat er nu al over een vervolg wordt gepraat,
maar daarover wil de prinses zich niet uitlaten.
„Dat doe ik liever niet. Ik kijk niet in de toe
komst, ik heb geen kristallen bol."
Instrumentaal
Het lied 'Komt, verwondert U hier, mensen'
heeft een speciale betekenis voor haar. „Het
heeft zo'n bijzonder mooie tekst. Ik ga dit lied
aan mijn moeder opdragen, want zij is er bij
zonder op gesteld, ze vindt het erg mooi. Eerst
was er het plan om het instrumentaal op te ne
men. Maar ik wilde het per se zingen."
Ook met het lied 'Ons ghenaket die
avondstaer' heeft de prinses een speciale band.
„Het is geschreven door de vader van een
zangleraar die ik heb gehad, Bernard Diamant.
Prinses Christina: „Het is belangrijk dat kinderen op vroege leeftijd in aanraking komen met muziek. Het hoort bij de algemene ontwikkeling."
Die heeft me het nummer in '68, '69 gegeven.
Dat ga ik aan hem opdragen, want hij is niet zo
lang geleden overleden. Dus dat heeft een sen
timentele waarde voor mij."
Het samenwerken met de 24 getalenteerde
laureaten van 'haar' concours, vond ze een
feest. „Die speelvreugde van die kinderen. Het
heeft iets heel aparts om met die leuke, en
thousiaste jongens en meisjes te werken. Die
hebben nog zo'n frisheid."
Het is belangrijk dat kinderen op vroege leef
tijd in aanraking komen met muziek, vindt de
prinses. „Het hoort bij de algemene ontwikke
ling. Als je niet zelf muziek kunt maken, luister
er dan in elk geval naar. Een kind dat wel zelf
kan spelen, heeft, tja, een extra lijntje naar de
hemel. Het is inmiddels bewezen dat muziek
de hersenen stimuleert, dat muziek een kind zo
ten goede komt. Een school stimuleert de grijze
cellen, de hersenen. Maar muziek bevordert de
emotionele kant en die wordt vaak verwaar
loosd. Zonder creativiteit, in welke vorm dan
ook, zijn we uit balans. Muziek is broodnodig,
voor de, ik zou bijna zeggen holistische, ont
wikkeling van de mens. We zijn niet alleen
maar een brok hersenen. Dat is een achter
haald begrip. Als we geen emotie hebben, zijn
we niet volledig."
Tweede natuur
Muziek speelt al haar hele leven een heel be
langrijke rol. „Van jongs af aan zong ik al. Het
was een tweede natuur voor mij. En het paleis
was er natuurlijk heerlijk voor. Je kon zo lekker
galmen in die gangen", schatert ze.
„Maar op mijn negentiende ben ik echt
zangles gaan nemen. Eigenlijk omdat ik mijn
stem aan het verknallen was en iemand me
daarop attent maakte. Ik was er zeker niet op
uit om een zangcarrière te beginnen, maar toen
ik eenmaal lessen volgde, merkte ik hoe leuk
het was. Mijn stem, dat is mijn instrument,
dacht ik. Ik had al eerder pianolessen gevolgd,
maar dat liep nergens op uit. Blokfluit ge
speeld, maar dat was ook geen succes." Ze
lacht: „De leraar heeft me nog de deur uit ge
stuurd, want ik studeerde niet. Hij had geen zin
in leerlingen die niets doen. Achteraf was ik het
met hem eens: ik deed ook helemaal niets."
In haar tienerjaren was klassieke muziek nog
niet aan haar besteed. „Ik zong in heel veel
musicals, ik deed aan cabaret. Tijdens mijn
zanglessen ging ik over op klassiek, maar ik ben
nooit de liefde voor het populaire genre, met
name musicals, kwijtgeraakt. Nu zou ik daar
naar terug willen. Deze cd staat eigenlijk ook
vol crossover-muziek, het klassiek-populaire.
Trouwens, musicals zijn ook meer klassiek ge
worden, worden geschreven door de 'Schu
berts' van vandaag. Ze worden nu ook op con
servatoria gedoceerd, dat was vroeger uit den
boze. Toen ik begon, deed je dat niet, daar
bleef je vanaf. Nu zijn die hekjes steeds meer
verzet."
Temperament
De prinses zou, bij wijze van spreken, de hele
dag naar Mozart kunnen luisteren. „Maar ik
hou ook heel erg van alles wat achttiende eèuw
is en een groot deel van het zeventiende eeuw-
se repertoire. Ik ben dol op de liederen van
Schubert, Schumann, Fauré en ga zo maar
door. Ik ben geen operamens. Ik vind het wel
mooi, maar zou het niet kunnen zingen. Ik heb
er geen temperament voor, misschien ben ik er
wel te Hollands voor. Hebben we het over echt
modern klassiek, u weet wel wat ik bedoel, dan
zeg ik: liever niet. Wat dat betreft ben ik heel
conservatief."
Niets menselijks is de prinses vreemd. Voor
bepaalde gemoedsstemmingen kiest ze ver
schillende muziek. „Als ik tot rust moet komen,
zou ik Mozart opzetten. Iets Broadway-achtigs
draai ik als ik mezelf wal opvrolijken. En als ik 's
avonds naar bed ga, is er new age-muziek. Ik
vind dat eigenlijk een vreselijk etiket. Het is een
algehele benaming voor van alles, maar er zit
ten hele bijzondere melodieën tussen. Medita-
tiemuziek vind ik een beter woord."
Ze kan niet precies aangeven van wie ze haar
vocale talenten geërfd heeft. „Ik denk dat u het
wel met me eens zult zijn dat mijn grootmoe
der, mijn moeder en ook mijn oudste zus
mooie spreekstemmen hebben. Die stemban
den zitten in de familie. We zijn zeker niet on
muzikaal. Dus als je die twee zaken samen
voegt, dan heb je een musicus. Maar waar ik
het vandaan heb, ik weet het niet. En het is nog
Artistiek talent
„Artisticiteit is er in .onze familie, en hoe. Maar
de artisticiteit kan natuurlijk veranderen. In
één generatie kan je een moeder hebben die
schildert en een dochter die muziek maakt.
Mijn dochter schildert, ze kan ook aardig zin
gen, maar schilderen is duidelijk haar vak. Mijn
grootmoeder schilderde ook, mijn oudste zus
ter beeldhouwt, mijn moeder deed aan ama
teurtoneel. Dus er zit heel wat artistiek talent in
onze familie.
Mijn kinderen zijn geen musici. Ze zijn wel
ruimschoots met muziek in aanraking geko
men. Zo hebben ze alledrie een instrument be
speeld. Mijn dochter Juliana speelde piano,
evenals Bernardo, mijn oudste zoon. Nicolas
speelde klarinet.
Toen ze klein waren, draaide ik altijd Mozart
om ze in slaap te laten vallen. Zette ik een klein
taperecordertje tussen hun kamers in en het
werkte! Wat dat betreft kan ik nog een grappig
verhaal vertellen: mijn oudste zoon is geboren
op het Forellenkwintet van Schubert. Hij was
een keer aan het logeren bij de oudtantes van
mijn ex-man. Wij waren aan het skiën. Regel
matig speelden die oudtantes het Forellenk-
wintet en het verbaasde hen dat hij daar zo rus
tig van werd. Pas later kwamen ze te weten dat
hij op die muziek ter wereld kwam. Ik geloof
absoluut dat het in het onderbewuste door
werkt. De geboorte is een heel belangrijk, maar
ook traumatisch moment voor een kind. Als je
dan mooie muziek speelt, is dat een schitteren
de manier om de wereld binnen te komen. Zo
veel kracht heeft muziek. Een helende kracht
ook."
vrijheid'
Algemeen bekend is dat de koningin een per
fectionist is. Maar prinses Christina doet niet
voor haar onder, erkent ze. „Dat is helemaal bij
het zingen het geval. Maar op een gegeven mo
ment kom je toch tegen een muur aan te staan,
omdat je niet beter kunt. Dan ben je aan de
rand van je kunnen gekomen en moet je daar
genoegen mee nemen. Dat vind ik niet zo ge
makkelijk, maar zo is het nou eenmaal."
Prinses Christina is jarenlang muziekpedago
ge geweest. Ze heeft negen jaar gedoceerd op
een Montessorischool in New York, waar ze
sinds 1996 weer woont. „Ik heb ook privé-
zanglessen gegeven en dat wil ik weer gaan op
pakken. Maar het is moeilijk om dat in zo'n
grote stad op te zetten. Je moet reclame voor
jezelf maken en zien dat je maar leerlingen
krijgt. De concurrentie in New York is gigan
tisch. Maar het is ook heel stimulerend. Er is
daar zo veel gaande in de muziekwereld, er is
altijd leven in de brouwerij. Het is een ontzet
tend energieke stad. Heerlijk om te wonen.
Maar, begrijp me goed: ik vind het ook heer
lijk om in ons land te zijn. Zeker vier keer per
jaar ben ik in Nederland. Het contact met Ne
derland verlies ik absoluut niet. Ik zou bijna
zeggen: het maakt tegenwoordig niet meer uit
waar je woont. Ik onderhoud contact met mijn
familie via de telefoon, maar ook via e-mail.
Dat is zo makkelijk.
Ik ben dol op Holland, voel me ook heel Ne
derlands. Maar voor mijn eigen vrijheid van be
wegen woon ik elders. Ik beweeg me graag in
de anonimiteit, waar die lading van prinses zijn
er niet is. Waar ik mensen kan ontmoeten en
mensen mij aardig vinden om mijzelf. Niet om
wat ik ben. Hier kan dat niet. Dat is niemands
schuld, het is gewoon zo."
De prinses zong in juli tijdens de kerkelijke
inzegening van haar neef, Bernhard jr., en An
nette Sekrève. „Het was een ontzettend leuke
ervaring. Ook wel eng, want het was voor een
heel groot publiek. Maar dat duurde maar
eventjes. Ik wilde van die angst afkomen, an
ders kon ik geen noot door mijn keel krijgen.
Toen kwam het in me op om het puur voor
Bernhard en Annette te zingen. Het was mijn
cadeautje aan hen. Op het moment dat ik dat
dacht was ik niet zenuwachtig meer."
Of ze in de nabije of minder nabije toekomst
tijdens het huwelijk van de kroonprins zal zin
gen, laat ze in het midden. Ze lacht: „Daar kan
ik niet op antwoorden. Ik weet niets van een
huwelijk af. Zoals ik al zei: Ik heb geen kristal
len bol."
PETER KUIJT
voor verschijnen is de cd al een groot succes'My Christmas Albumvan
Christina. Ruim 200.000 exemplaren van deze geluidsdrager vol
zijn inmiddels besteld. De koninklijke mezzosopraan spreekt
muziek die 'broodnodig' is. ,,Het is een absolute noodzaak voor de
kwaliteit van ons leven.
k liep al heel lang rond met het plan
I om een cd met kerstliederen op te
-JL nemen. Dat idee ontstond zo'n vijf
tien jaar geleden en speelde elke keer op als ik
naar de platenwinkel ging. Ik ben altijd al dol
geweest op kerstmuziek. Bij het doorzoeken
van de platenbakken kwam ik telkens dezelfde
liederen tegen. Dan weer trof ik 'Stille Nacht'
aan, dan weer vond ik 'Nu sijt Wellecome'. Ik
dacht: het moet toch mogelijk zijn een plaat te
maken met liederen die niet zo bekend zijn.
Een jaar geleden zei ik tegen mezelf: 'Waarom
doen we het niet? Ik wil nu- écht die cd gaan
maken'. Ik heb toen directeur Ruud van der
Meer van het Prinses Christina Concours daar
over gesproken. Hij vond ook dat we het samen
met de kinderen van het concours moesten
doen. Zo is het idee geboren om het in deze
vorm te gieten. Dat maakt deze plaat zo apart.
Ik denk dat we erin geslaagd zijn om die 'ande
re'cd te maken."
Prinses Christina zegt het in alle bescheiden
heid, enigszins verlegen zelfs. Maar ze wil niet
ontkennen dat ze bijzonder trots is op My
Christmas Album. Achttien nummers telt het
album dat maandag officieel wordt gepresen
teerd en vanaf volgende maand in de platenza
ken ligt. De cd bevat liederen als 'Gesu Bambi
no', Ons ghenaket die avondstaer', 'Jul, jul' en
'Es ist ein Ros entsprungen'.
Omschakelen
Kerst-cd prinses Christina
op voorhand al groot succes
