Geloof Samenleving
Verdriet van uitgespeelde generatie
Leids
e i
Ci
Vrouwen mogen nietsmannen kunnen alles
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 2000
VANDAAG
Vandaag 346 jaar geleden, op 9 september
1654, overleed 'de slaaf van de negers', missio
naris en jezuïet Petrus Claverus in Colombia.
J Hij verzette zich een levenslang tegen de on
menselijke slavenhandel, en wist in zijn strijd naar schatting
driehonderdduizend Afrikaanse slaven die naar Zuid-Ameri-
ka waren gedeporteerd tót het christendom te bekeren. Sa
men met kleinere christelijke groepen als de Quakers en de
Mennonieten was Claverus één van de eersten die zich
openlijk verzette tegen de slavernij. Het zou tot de negtiende
eeuw duren voordat de grote Westerse mogendheden de sla
venhandel afschaften.
De negende september krijgt in Engeland en Schotland de
heilige Wilfrida van Wilton haar eerbetoon. Zij maakte ooit
een amoureuze misstap met koning St. Edgar, maar deed
ruimschoots boete als succesvol abdis van een klooster in
Wilton. De buitenechtelijke dochter van Edgar en Wilfrida,
Edith, werd later ook heilig verklaard.
Vandaag 1096 jaar geleden, op 10 september
904, werd paus Leo V door de Romeinse pries
ter Christophorus verdreven. Christophorus
J maakte ook aanspraken op de paustitel, maar
was eerder dat jaar zelf al een keer verdreven door de Ro
meinse adel. Paus Sergius III, die Leo V opvolgde, liet zowel
Christophorus als Leo V vermoorden. Sergius III had ook al
eerder de pauszetel bezet maar had het veld moeten ruimen
voor het wapengeweld waarmee paus Johannes IX zichzelf
de Heilige Stoel toeëigende.
Met de moord op Leo V en Christophorus wist hij zijn posi
tie tot zijn dood in 911 te consolideren. De tiende eeuw
wordt vanwege alle pauselijke twisten en het daaraan ver
bonden geweld, wel 'de ijzeren eeuw" genoemd. De heilige
van 10 september is de zevende eeuwse bisschop van Maas
tricht en Tongeren (ook Speyer genoemd) Theodardus
(615-670). Hij werd het slachtoffer van moord, en wordt
daarom vereerd als eerste martelaar van de bisschoppen van
Maastricht-Tongeren.
Evensong in Hooglandse kerk
De Schola Davidica uit Utrecht is morgenavond (10 september)
te beluisteren tijdens de Evensong in de Hooglandse kerk in
Leiden. Het koor staat onder leiding van Lisette Bernt en wordt
op het orgel begeleid door Gert Oost. De Evensongliturgie be
staat, naast de hymns voor de samenzang, vooral uit veel koor
zang. Deze avond worden werken ten gehore gebracht van El-
gar, Oost en Vann. Liturg is ds. A. Alblas die een meditatie ver
zorgt rond de aantekening uit het dagboek van Etty Hillesum:
'En als God mfj niet verder helpt, dan zal ik God wel helpen'.
Aanvang 19.00 uur, de toegang is gratis.
Sacramentskerk muziekpodium
breda De Sacramentskerk in Breda wordt een concert- en re
petitieruimte voor koren en andere muziekgezelschappen. De
stichting GMB in Breda heeft het benodigde bedrag van een
miljoen gulden om de kerk te kunnen kopen, verbouwen en ex
ploiteren nagenoeg binnen. De kerk is onder meer de thuisha
ven van het Sacramentskoor, een van de weinige jongens/man
nenkoren in Nederland en de landelijk bekende Choralen van
de Grote Kerk. De stichting begon de inzameling een jaar gele
den toen de kerk door het samengaan van een aantal parochies
gesloten zou worden. De gemeente
'Gedropt', 'van bovenaf gepara
chuteerd', 'in de maag ge
splitst', zo luidden de reacties
op de benoeming van de sacra-
mentijn Van Burgsteden tot
hulpbisschop van Haarlem, af
gelopen juni. Vandaag vindt
zijn wijding plaats, en de op
winding is nog niet gezakt. Al
thans niet bij de grote groep
clericalen die is opgegroeid met
het 'samen kerk' van bisschop
Zwartkruis, en die door zijn op
volgers Bomers en Punt uit dat
vermeende paradijs is verdre
ven. Het verdriet van een gene
ratie die is uitgespeeld.
„We waren gelukkig onder
Zwartkruis." De uitspraak is
van pater Alfred van der Weijer,
maar datzelfde heimwee is in
allerlei toonaarden te beluiste
ren bij vele anderen. Bij uitge
sproken rebellen als de vier
achter het periodieke pamflet
Kerkgenoten. Maar ook bij men
sen die zichzelf niet als zo erg
links zien - al zijn ze dat in de
ogen van de kerktop wel. Er is
hun is iets afgepakt, vinden ze
zelf. En dat willen ze terug. Te
gen de keer in.
Sleutelwoord: het tweede Va
ticaans Concilie. Bijna veertig
jaar geleden alweer, maar vers
in het geheugen van de genera
tie die nu nog het bisdom
'draagt'. Juist in het bisdom
Haarlem trof de vernieuwing
die dit concilie beoogde doel.
Omdat het in de randstad ligt,
waar men in de zestiger en ze
ventiger jaren toch al te hoop
liep tegen allerlei instituties.
Maar ook omdat er destijds een
bisschop zat die de vemieu-
wingsopdracht met verve uit
voerde.
„In Haarlem had je Zwart
kruis met zijn 'Kerk, wij samen'.
Dat is echt aangeslagen bij de
mensen. Ik kan wel zeggen in
alle geledingen van het bis
dom", meent pastoor Jan van
der Linden uit Waarland. Dat
enthousiasme leidde tot de illu
sie (naar nu blijkt) dat het bis
dom een eigen, plaatselijke ge
loofsgemeenschap vormde. En
dus tot op zekere hoogte zijn ei
gen koers mocht varen.
„Ga maar aan het werk", zei
Zwartkruis volgens Van der Lin
den tegen een ieder die wilde,
gewijd of niet. Alle handen wa
ren welkom en evenveel waard.
Een filosofie die naadloos paste
op de afbraak van allerlei ver
ouderde hiërarchieën in de
maatschappij als geheel. Deze
koers leidde uiteindelijk tot een
ongekend aantal pastoraal wer
kers op plekken die voorheen
aan priesters waren voorbehou
den. Honderden werden het er,
een volgens godsdienstsocio
loog Van Tillo uitzonderlijk
aantal, vergeleken met elders.
Honderden die volgens de
meer behoudende stroming
puur 'voor pastoortje willen
spelen'.
Dit vormde de kiem voor de
huidige machtsstrijd die nu al
tijden het bisdom beheerst. Van
Tillo: „De hele kerkelijke orga
nisatie leeft van lekengelovigen,
terwijl de top aan de clerus is
voorbehouden. Als dan ook de
eucharistie aan priesters wordt
voorbehouden, dan is het niet
alleen een religieus gebeuren,
maar ook een kwestie van
macht."
En dat is precies wat is ge
beurd. Het Vaticaan heeft de
teugels aangetrokken, en dat
doet de Haarlemmers pijn.
Want zij van hun kant zijn be
paald niet van zins hun verwor
venheden op te geven. Ze hou
den vast aan een vernieuwing
waar ze zich destijds aan heb
ben verpand, maar die in feite
allang is achterhaald.
De kerkleiding heeft de magie
weer hoog in het vaandel, sma
len de vier rebellen van Kerkge
noten. „We hoeven ons toch
niet aan dat primaat van het sa
crament te onderwerpen", vin
den ze. Het pastoraat, het men
senwerk, dat is volgens hun het
hoogste, en dat lijdt nu schade.
Het schisma heeft zich in hun
hoofd al voltrokken: „Ik ben
mesjogge op die kerk. Maar dan
op de gemeenschap, de men
sen, niet op de organisatie",
zegt Kerkgenoot Bram Denkers.
Maar bréken met de kerk, dat
willen zelfs deze extreemsten
niet.
Bij de benoeming van Van
Burgsteden barstte de zoveelste
bom. Een sacramentijn, dus
nog eens nadruk op eucharis
tie. Maar er speelt meer: de
plompverloren manier waarop
er weer iemand van buitenaf
aan de top van het bisdom
wordt neergezet.
„Met van Burgsteden was het
een groot hallo-effect. Bomers
was op zo'n manier aangesteld,
Punt was op zo'n manier aan
gesteld. En nu voor de derde
keer weer zo. Dus komen er
heel gauw heftige reacties, zon
der dat men wist wat voor ie
mand het was", analyseert Van
Tillo. Van der Weijer specifi
ceert: „De kardinaal wist totaal
van niks. Punt wist totaal van
niks. Het bisdom, de mensen
waarom het gaat wisten van
niks. Dat is geen manier van
omgaan met de plaatselijke
kerk. Wij hechten aan het goed
recht van een plaatselijke kerk
om zichzelf te zijn." Om te ver
volgen: „Op het tweede Vati
caans Concilie is dat ook op pa
pier gezet." De machtsstrijd in
het bisdom Haarlem is nog lang
niet over.
Hoewel: „Onze tijd is voor
bij", weet ook Van der Weijer.
„Ik hoop dat de nieuwe genera
tie enig respect heeft voor wat
wij nalaten. Als ik kijk naar de
jonge pastoraal werkers, die on
derschrijven mijn visie pro
bleemloos. Wat er omgaat on
der de nieuwe priesters, die in
het seminarie worden opge
voed, dat is een andere vraag."
afke van der toolen
De Leidse kerken zijn op
zoek naar nieuwe heili
gen. Alle Leidenaars mo
gen hun eigen idool voor
dragen. Een jury onder
leiding van burgemeester
Postma maakt op Aller
heiligen de tien uitverko
renen bekend. In het
Leidsch Dagblad geeft
een aantal Leidenaars al
vast een voorzet.
Vandaag onderzoekster en journaliste Vilan vi
Loo.
"Twee vrouwen
vechten om mijn
hart. Ik hou van
beiden evenveel,
zeg ik u meteen
maar eerlijk. Dus wat moet ik
doen? Wie heeft het meeste
recht op mij?"
"Gisterochtend werd ik wakker
en dacht aan Beata. Meteen
glimlachte ik. Ah! Beata van
Helsdingen-Schoevers! Zo'n
mooie talentvolle publiciste als
zij, de eerste moderne vrouw
van Nederlands-Indië, wat is
zij een sprankelend voorbeeld
voor ons. Sinds een aantal
maanden is Beata bij me. Ik
lees alles wat ze schreef, verza
mel haar foto's en spoedt mij
wekelijks naar archieven in ae
hoop daar onbekende boeken
over of door Beata te vinden.
Sommigen vinden mijn liefde
voor Beata krankzinnig: "Een
schrijfster die niemand meer
kent, wat heb je eraan? Laat
lekker in het vergeetboek." Dat
kan ik niet. Beata overleed in
1920, tachtig jaar geleden, en
voor mij is dat nog pas giste
ren. In mijn handen knisperen
de kranten waarin ze schreef
en haar zoons spreken met mij
over hun moeder alsof ze even
de kamer uit is. Voor mij leeft
Beata. Maar toen ik Beata ont
dekte, was er al een ander in
mijn leven."
"Gedurende zes jaar leefde ik
met de Indische mevrouw
J.M.C.Kloppenburg-Versteegh.
Boven mijn werktafel hing haar
portret en zo keek ze me
moederlijk toeziend oog
wel op het juiste pad ble
vrouw Kloppenburgs pri
waren streng, haar Gods
was onwrikbaar en de to
ding die ze aan haar krui
neeskunde gaf, is door n
mand geëvenaard. Ik be
haar zeer. Kort geleden!
mijn biografie over mevi
Kloppenburg uit, maarfl
dat ze meer van mij vem
Iedere dag hoor ik naars
ging ze in 1948 naar de li
Vertel de mensen hoe w
wen in Indië leefden, vr:
en maak ze duidelijk dat
wen een grotere plaats ii
Nederlandse koloniale g
denis verdienen."
"Beata de ravisante, mei
Kloppenburg de onwan)
Ooit grote namen in het
oorlogse Indië. Vandaag
ze me op, en ik kan niet
dan me overgeven. I
schrijf ik boeken over he
geef ik lezingen. En voor
en andere schr
een digitaal In<
online, (http://www.dai
compartiment.nl). Ik ho
ze zich er thuis voelen, i
vrouwen van mijn hart.'
Inzendingen
naar:
De Bakkerij
Oude Rijn 44 b/c
2312 HG Leiden
Het ene voorschrift na het andere komt aan de
orde in Ki tétsé, het bijbelstuk van deze week,
Deuteronomium 21:10 - 25:19. Voor de meest
uiteenlopende zaken wordt een regeling of ge
dragscode voorgeschreven. Voor het
snel begraven van ter dood gebrachte
criminelen, voor dieren die zijn afge-
<dwaald en die moeten worden terugge
bracht naar de eigenaar, voor het al
dan niet vragen van rente, voor de eie-
_iiii ren of de kuikens die je uit een nest
mag wegnemen, als je de moeder maar
laat zitten. En zo verder.
Een verband tussen het ene voorschrift
en het ander is er niet. Maar wat opvalt
zijn de talloze voorschriften over de re-
aa laties tussen man en vrouw. Ook weer
LJJ een allegaartje. Onverteerbaar is dat
mannelijke optiek prevaleert. En in
X sommige gevallen ook nog een fallo-
centrische moraal die bijna identiek is
<aan de 'eerwraak-moraal' waar we in
Nederland door de Turkse minderheid
mee te maken krijgen.
Bijvoorbeeld 22:20. Een man ontdekt
<na zijn huwelijk dat zijn bruid geen
maagd was. „Dan zal men het meisje
voor de ingang van het huis van haar
vader brengen, en de mannen van haar
stad zullen haar steningen, zodat zij
sterft, omdat zij een schanddaad in Is
raël heeft gepleegd door in het huis van
JLtmm haar vader ontucht te bedrijven.Alsof
er geen meisjes zijn die nooit een
maagdenvlies hebben gehad, en dus nooit kun
nen aantonen dat zij als maagd het huwelijk in
gingen. En alsof er geen incest of verkrachting
bestaat die niet ontdekt is.
Bovendien, stel dat een
meisje geen maagd meer is,
waarom wordt dan alleen zij
ter dood gebracht, en ont
springt de man met wie zij
naar bed is geweest deze do
dendans? Trouwens, waar
om moet een bruid über
haupt maagd zijn bij haar
huwelijk, op straffe van de
dood? Als de bijbel al niet
meer van deze tijd zou zijn,
dan toch door Deuteronomi
um 22:20. Wat moet je er
mee? Negeren, lijkt het de
vies. Of, wat de rabbijnen
hebben gedaan, het gevraagde bewijs zo uitbou
wen dat het vonnis niet kan worden uitgespro
ken.
Interessanter is de psychologie ten aanzien van
mannen in Ki Tétsé. In 21:14 en 22:13 worden
mannen ten tonele gevoerd die een afkeer heb
ben ontwikkeld voor de vrouw met wie zij het
bed hebben gedeeld. In 21:14 gaat het om een
man die een'vrouw trouwt die hij krijgsgevangen
heeft genomen. Zij moet eerst haar nagels knip
pen, haar hoofdhaar afscheren (de associatie met
de zogeheten 'Moffenhoeren' die na de bevrij
ding van ons land werden kaalgeknipt is niet te
recht, omdat daardoor de collaboratrices te
schande werden gemaakt, terwijl dat bij de
krijgsgevangen vrouw juist niet het geval is), en
een hele maand rouwen om haar vader en moe
der.
Blijkbaar moet zij de kans krijgen
een innerlijke heroriëntatie te vol
voeren. Pas daarna mag de man
haar trouwen, en met haar naar
bed. Het is dus geen geval van seks
uit wraak op de vijand, waardoor
de relaties tussen het ene volk en
het andere duurzaam worden ont
wricht, zoals het geval was in Kro
atië, Bosnië en Kosovo. De man
trouwt de vrouw omdat hij 'beha
gen in haar heeft'. Hij slaapt met
haar, en raakt dat behagen kwijt.
Zijn enige optie is haar vrij te la
ten.
In 22:13 ontwikkelt de man ook
een afkeer van zijn vrouw nadat hij met haar
heeft geslapen. Kiest hij zijn toevlucht tot laster -
beweert hij van haar dat zij geen maagd was bij
het huwelijk - dan volgt een juridische procedure
die er op uitloopt dat hij zweepslagen en een
boete krijgt, en bovendien een verbod om zich
van zijn vrouw te scheiden 'zolang hij leeft'.
Mannen kunnen een afkeer ontwückelen, is het
uitgangspunt van Deuteronomium, maar hoe
staat het met de vrouwen? Blijkbaar gaat het bij
belboek ervan uit dat vrouwen tot een normaal,
zelfs liefdevol leven in staat zijn met iedere man.
Waarom wordt zij anders 'zolang hij leeft' aan de
man gekoppeld die een afkeer van haar heeft
ontwikkeld of die haar heeft verkracht ei
trouwt (Deuteronomium 22:29)?
Een vrouw die geen maagd meer was bij
welijk (door welke omstandigheid dan o
wordt gestenigd, een vrouw die zolang h
ner leeft bij hem moet blijven ondanks i
keer van haar, en een vrouw die aan dei
geklonken zit die haar eerst verkrachtte,
stem wordt niet gehoord. Zijn zij werkel
staat met deze mannen, dat wil zeggen
man, het leven te delen? Is hun innerlijk
zo groot? Kan een vrouw zich aan iederi
binden?
Het jodendom kent tal van sociale wetti
tétsé is er een aantal te vinden. Maar wa
de dag van vandaag voor ellende zorgt, i
de gevallen uit de vorige alinea. Met 24:1
de rabbijnen vreselijk in hun maag. Daa
namelijk dat een man (weer een die geei
genheid meer heeft voor zijn vrouw) zijl
een scheidingsbrief moet overhandigen
vers is af te leiden dat de man daar uit e
wil toe moet komen; de overhandiging
scheidingsbrief kan niet worden afgedw
Dat betekent dat op dit moment duizen
se vrouwen 'gevangen' worden gehoude
onwillige echtgenoten die hun vrouw ni
heid willen geven. Gestenigd wordt er al
den jaren niet meer en verkrachte vrouv j
den niet uitgehuwlijkt aan hun belagers
wraakzuchtige joodse mannen kunnen i
steeds hun vrouwen gijzelen. Een ongeh
misstand.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen:
Veel bewolking en perioden met
regen en aan zee en in de bergen
veel wind. In het zuidoosten over
wegend droog en geregeld zon.
Maxima tussen 12 en 16 graden,
bij Oslo zaterdag iets zachter.
Zweden:
Vrijdag bewolkt en perioden met
regen. Zaterdag af en toe zon en
overwegend droog, maar in het
uiterste zuiden mogelijk nog eni
ge tijd regen of motregen. Tame
lijk veel wind. Maxima van 10
graden in het noorden tot 20 in
het zuiden.
Finland:
Vrijdag vanuit het westen wind en
regen. Zaterdag iets rustiger, en
kele opklaringen maar ook een
bui. Maxima rond 14 graden.
Denemarken:
Tamelijk veel wolkenvelden en af
en toe regen of motregen, maar in
het noorden mogelijk droog en nu
en dan zon. Maxima rond 18 gra
den.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
In het noorden wisselend be
wolkt, veel wind en langs de
westkusten buien. Elders gere
geld zon en overwegend droog,
maar in het zuiden mogelijk be
wolkt en regenachtig. Maxima
van 15 graden in het noordwes
ten tot 22 in Engeland.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en kans op wat re
gen of motregen, vooral in het
zuiden ook wat zon. Maxima van
19 graden bij bewolkt weer tot 23
bij zon.
Noord- en Midden-Frankrijk:
In het noorden en langs de Ka-
naalkust wolkenvelden en kans
op wat regen of motregen. Elders
droog en flink wat zon. Maxima
van 20 graden langs de kust tot
26 in het zuiden. Zaterdag nog
enkele graden warmer.
Zuid-Frankrijk:
Zonnig en warm met maxima op
lopend naar 26 tot 30 graden.
Spanje:
Droog en flink wat zon. Middag-
temperatuur aan zee van 25 gra
den in het noordwesten tot 30 in
het zuiden. Landinwaarts maxima
tussen 32 en 36 graden.
Portugal:
Zonnig, maar langs de westkust
ten noorden van Lissabon vooral
eerst qok wolkenvelden. Droog.
Aan zee maxima tussen 25 en
30, landinwaarts tussen 32 en
37 graden.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Zonnig bij maxima van ongeveer
29 graden.
Madeira:
Perioden met zon en droog. Maxi
ma rond 25 graden.
Canarische Eilanden:
Zonnig, maar aan de noordkant
van de eilanden ook wolkenvel
den. Droog. Middagtemperatuur
tussen 26 en 31 graden.
Duitsland:
In het noorden wolkenvelden en
af en toe wat regen of motregen.
Verder naar het zuiden veel zon.
Maxima oplopend naar 20 graden
in het noorden en 26 in het zui
den.
Oostenrijk:
Vrijdag eerst nog wolkenvelden
en kans op wat regen. Zaterdag
zonnig. Maxima oplopend naar
26 graden.
Zwitserland:
Vrijdag enkele wolkenvelden, ver
der veel zon. Maxima oplopend
naar 27 graden.
Italië:
In het zuiden vooral vrijdag enke
le zware regen- en onweersbuien.
Verder droog en in het noorden,
en zaterdag ook het midden, flin
ke zonnige perioden. Vooral in
het zuiden veel wind. Maxima
rond 27 graden, tijdens buien la
ger.
Corsica en Sardinië:
Droog en vooral zaterdag flink wat
zon. Lokaal veel wind. Maxima
rond 28 graden.
Griekenland en Kreta:
Droog en vrij zonnig, maar in het
westen mogelijk bewolking en
een bui. Hier en daar veel wind.
Maxima rond 25 graden, zaterdag
iets warmer.
Malta:
Wisselend bewolkt en vooral vrij
dag enkele regen- of onweersbui
en. Soms veel wind. Maxima rond
25 graden.
Turkije en Cyprus:
Flink wat zon en droog. In het
Turkse binnenland stapelwolken
en kans op een bui. Maxima
langs de kust van 24 graden bij
Istanbul tot 32 op Cyprus.
ZONDAG 10 SEPTEMBER 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07.08 Zon onder 20.05
Maan op 19.06 Maan onder03.01
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.46 15.05 02.19 14.38
Laag 10.46 23.06 10.27 22.47
MAANDAG 11 SEPTEMBER 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07.09 Zon onder 20.03
Maan op 19.35 Maan onder04.04
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03.26 15.44 02.59 15.17
Laag 11.35 23.45 11.16 «23.26
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
aam,
bewolkt
onweer
warmtefront
tlum
regen
sneeuw
V koufront
mik
opklaringen
hagel
lagedruk
mist
windrichting
ft hogedruk
zonnig
19 temperatuur
luchtdruk in
000 hecto pascal
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/ vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
EStraatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317
023- 5320 216
Redactie: 071-5321 921
Hoofdredactie: 071 - 5315 97
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag va
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTEN1
Maandag t/m vrijdag va
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging*
het automatisch afschrijven van hel
abonnements- geld, ontvangen /I
betaling.
VERZENDING PER POS
Voor abonnementen die per postfl
worden verzonden geldt ee
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OPCASS
Voor mensen die moeilijk lezen,
hebben of blind zijn (of eei
leeshandicap hebben), is ei
van het regionale nieuws uit het
Dagblad op geluidscassette bes
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectin
Auteursrechten voorbehc
Dagbladuitgeverij Dan
K
N H U I
25 15 3,0
19 14 12.4
17 14 0.0
Buenos Aires zwaar bew.
Casablanca onbewolkt
Johannesburg zwaar bew no 3
Los Angeles licht bew. w2
- 24 8.0
18 14 3X1
28 20 0.0
28 22 3.0
19 15 0.0
32 23 0.0
28 25 1.0
26 11 0.0
30 20 0.0
14 11 3.8
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezondel
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
