Blunder kost Israëlische
legerofficieren hun baan
Embleem Rode Kruis gaat verdwijnen
tf
erezovski af van
ndeel in tv-zender
Buitenland
Winters op noordelijk
halfrond dagen korter
Gasleiding explodeert
'Koersk werd getroffen
door Russische raket'
Wellicht politiek motief achter geweld Timor Veiligheidsraad
Rusland zet
mes in leger
DAG 8 SEPTEMBER 2000
iradzic daagt NAVO uit
jcwq De meestgezochte verdachte van het Joegoslavië-Tri-
aal, de Bosnische Serviër Radovan Karadzic, heeft afgelopen
irdagavond doorgebracht in een bar in Lukavica, een voor-
van Sarajevo. Dat is op luttele kilometers van het hoofd-
rtier van de door de NAVO geleide vredesmacht SFOR in
bië, zo meldde gisteren het dagblad Oslobodjenje. In de wijk
ouilleren Italiaanse troepen, die onder Frans bevel staan.
IR weigert commentaar te geven.
>ngersnood dreigt in Centraal-Azië
[gthongersnood uit te breken door grote droogte. Georgië,
dzjan, Armenië, Tadzjikistan en Oezbekistan hebben het
iten om hulp gevraagd, nadat een groot deel van de oogst
oren is gegaan. Georgië heeft de noodtoestand afgekondigd
oostelijke provincies van het land. Daar zou bijna 75 pro
van de graanoogst zijn mislukt. Azerbeidzjan heeft de hulp
roepen van de Wereldbank.
u ;>p rolt in CDU-schandaal Hessen
raden Het schandaal rond de zwarte rekeningen van de
^^christendemocratische partij CDU heeft de kabinetschef
de deelstaat Hessen gisteren de kop gekost. Franz Josef
topadviseur van deelstaatpremier Roland Koch, werden
brieven fataal waarin een voormalig fractiemedewerker
m ongeoorloofde donaties aan de CDU van Hessen spreekt.
3r irieven waren aan Jung geadresseerd, maar hij beweert ze
A it te hebben ontvangen. De liberale FDP, coalitiepartner van
h, zag in de brieven aanleiding de steun aan Jung in te trek-
Daarop stapte Jung gisteren op.
litsers eisen drank
de mallorca Tussen de drie- en vierduizend Duitsers
ben deze week op het Spaanse vakantie-eiland Mallorca een
Trtelijke, luidruchtige betoging gehouden tegen de sluiting
vier bars. De vakantiegangers pikken het niet dat hun
ïklokalen wegens aanhoudende geluidsoverlast een week
oten blijven. Barkeepers en kelners betoogden ook tegen de
ing. Volgens de politie waren de meeste Duitsers dronken,
ir liep de betoging niet uit de hand.
Iet
>re houdt voorsprong op Bush
ingtqnDe Democratische presidentskandidaat Al'Gore
15
rndt in de race om het Amerikaanse presidentschap zijn
sprong op de Republikein George W. Bush. Volgens een
ren gepubliceerde peiling van Reuters/Zogby kan Gore re
in op 46 procent van de stemmen tegen 40 voor Bush. De
ige potentiële stemmen gaan naar kandidaten van de Groe-
rtij en de Hervormingspartij. De Amerikaanse presidents-
?zingen worden gehouden op 7 november.
eutzfeldt-Jakob ook in Italië
Ei Het Italiaanse ministerie van gezondheid heeft gisteren
istigd dat een 63-jarige zakenman is overleden aan de ziekte
Creutzfeldt-Jakob, de kwaal die in verband staat met gekke-
1 «ziekte en de hersenen aantast tot de dood erop volgt.
:ns het ministerie had de man een variant van de ziekte die
erband heeft met gekkekoeienziekte en is die aandoening
e Italiaanse veestapel ook nog niet waargenomen. De zeld-
e ziekte Cr eutzfeldt-Jacob heeft in Groot-Brittannië al zo'n
ig levens geëist.
iiter.se geweerd uit commissies
MARiBODe Surinaamse oud-legerleider Bouterse is ge-
rd uit de parlementaire commissies voor mensenrechten,
enlandse zaken en defensie. Gisteren werd in een huishou-
ke vergadering over zijn deelname aan activiteiten van deze
irnissies gestemd. De Millennium Combinatie (MC), die
terse voordroeg, verliet voor de stemming de vergaderzaal.
jna-botsing met Stealth-jager
'J'Igeles In het luchtruim boven Zuid-Califomië is het tot
bijna-botsing gekomen tussen een passagiersvliegtuig en
gevechtstoestel van de Amerikaanse luchtmacht. Het mili-
vliegtuig was een F-117 Stealth, die voor radar vrijwel on
tbaar is. Een Boeing 757 van United Airlines met 166 passa-
s was kort na de start in Los Angeles steil aan het klimmen,
drieduizend meter hoogte ging het alarm af dat waarschuwt
een bijna-botsing. De piloot ontdekte de jet boven hem en
gde meteen de koers. Niemand raakte gewond.
mg in handen 'creatieve intellectuelen
)u frank HENDRICKX
mêleerd gezelschap van
vers, journalisten, kunste
en managers wordt me
ienaar van Ruslands po-
fste televisiestation, ORT.
mstreden mediamagnaat
Berezovski maakte giste-
groep 'creatieve intellec-
i' bekend die hem als
landeelhouder zal vervan-
'o wil hij tegenwicht bie-
■lan de volgens hem autori-
I neigingen van president
i Poetin zou van ORT een
igandamachine willen
n.
^ezovski's aandelen wor-
ondergebracht in een
ing waarover de groep in-
tuelen de scepter zal
en. Tot de uitverkorenen
'en journalisten van kran-
adio- en televisiestations,
liet alle journalisten heb-
legezegd dat ze daadwer-
meedoen. Een groep be
schrijvers, onder wie de
it Nederlands vertaalde
Pelevin, heeft zich al wel
I verklaard. Theaterdirec-
loeri Ljoebimov zal even-
itting nemen in het stich-
estuur, net als enkele ma-
i van ORT.
ezovski denkt dat zijn op-
^'lijke stap de persvrijheid
oede komt. Hij riep het
'in op haar 51 procent
aandelenpakket eveneens
te brengen in de stich-
De oligarch lijkt daarmee
uit te dagen zijn veelvul-
steun betuigingen aan de
tijheid waar te maken,
ovski kondigde ook aan
Mishandelende grensbewakers voor rechter
De totale mislukking van een commando-operatie tegen
gezochte Palestijnen kost twee hoge Israëlische officie
ren hun baan. De commandant van de troepen op de
Westelijke Jordaanoever, brigade-generaal Shlomo Oren,
en het hoofd van de omstreden commando-eenheid
Duvdevan hebben hun functies neergelegd.
soldaten, onder wie leden van
Duvdevaneen Palestijnse dorp
bij Nablus. De inlichtingen
dienst was er achter gekomen
dat Abu-Hanud, die verant
woordelijk wordt geacht voor
bloedige bomaanslagen in Isra
el, zich daar schuil hield. De
Palestijn vluchtte samen met
een vriend een dak op vanwaar
hij het vuur opende op de sol
daten. In de chaos die volgde,
schoten militaire scherpschut
ters drie van hun kameraden
dood. De drie bevonden zich
tegen de instructies in op het
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
De teruggetreden commandan
ten worden verantwoordelijk
geacht voor de in complete
chaos geëindigde operatie te
gen Machmud Abu-Hanud, een
militante Harnas-activist, en
enkele van diens medestanders.
Het fiasco heeft drie luitenants
en drie scherpschutters van het
Israëlische leger een schorsing
opgeleverd.
Op 26 augustus omsingelden
meer dan honderd Israëlische
dak van een belendend huis.
Later raakte nog een Israëlische
soldaat door vuur van collega's
gewond.
In de chaos wist Abu-Hanud
naar Nablus te ontkomen, waar
hij zich overgaf aan de Pales
tijnse politie. Een paar dagen
later al veroordeelde een Pales
tijnse rechtbank hem tot twaalf
jaar gevangenisstraf.
Israëls stafchef, luitenant-ge
neraal Shaul Mofaz, maakte gis
teren een onderzoeksrapport
over de mislukte operatie open
baar, waarin sprake is van blun
ders in de organisatie en de uit
voering. De operatie was veel te
ingewikkeld opgezet en er wa
ren te veel soldaten bij betrok
ken, waardoor de deelnemers
in de war raakten.
In verband met een andere
affaire zijn gisteren drie leden
van Israël paramilitaire grens
politie voor de rechter ge
bracht. Ze hebben vorige week
zonder enige aanleiding drie
Palestijnse arbeiders zwaar
mishandeld. De arbeiders keer
den terug van hun werk in Isra
el, toen hun auto tot stoppen
werd gedwongen door de
grenspolitie. Twee van de drie
betrokken sloegen zonder enige
aanleiding de Palestijnen in el
kaar met hun vuisten en met
stukken rots. Daarna fotogra
feerden ze elkaar met een voet
op de nek van een slachtoffer.
De soldaten hebben bekend.
Hun advocaat betoogde dat er
geen reden is voor strafvervol
ging omdat dit soort gedrag
routine is bij de grenspolitie.
Onderzoek Universiteit van Wisconsin
new york opa
De afgelopen 150 jaar zijn de
winters op het noordelijk half
rond achttien dagen korter ge
worden. Dat heeft een onder
zoeksteam van de Amerikaan
se Universiteit van Wisconsin
berekend aan de hand van ou
de statistieken en krantenar
chieven uit de periode van
1846 tot 1995.
Gezocht is naar bevriezings-
duur van 26 wateren in de VS,
Canada, Finland, Rusland,
Duitsland en Japan. Rivieren
en meren in Noord-Amerika,
Europa en Azië blijken tegen
woordig 9,8 dagen later dicht
te vriezen en in het voorjaar
8,7 dagen eerder open te gaan
dan in 1850. Het korter wor
den van de winters komt over
een met een stijging van de
luchttemperatuur met 1,8
graad. Of dat door broeikas
gassen komt, zegt onder
zoeksleider Magnuson niet te
weten.
Sommige weerkundige
waarnemingen gaan verder
terug in de tijd dan 1850.
Daaruit blijkt dat het ook
vroeger al steeds warmer
werd, maar in een langzamer
tempo dan nu. Een van die
oudere waarnemingen is die
van de ijstoestand op het Bo-
deniheer tussen Duitsland en
Zwitserland. Die wordt al
sinds de negende eeuw in de
gaten gehouden, doordat twee
kerken aan beide zijden van
het meer elk jaar 's winters
een madonnafiguur over het
bevroren meer plegen uit te
wisselen.
Abilene Brandweerlieden in de Amerikaanse staat Texas houden kurkdroog gras en struikgewas nat om te voorkomen dat een brand verder
om zich heen grijpt. Het vuur brak gisteren uit nadat een gasleiding bij de stad Abilene was geëxplodeerd. Twee mensen raakten gewond.
foto ap ronald w. erdrich
Er werd een Shipwreckraket
afgevuurd die was uitgevoerd
met een nieuwe doelzoekende
kop tegen onderzeeboten. Na
twintig kilometer dook de raket
het water in een meteen wer
den onder water twee explosies
waargenomen. Aan boord van
de Peter de Grote nam men aan
dat de tweede explosie was ver
oorzaakt door andere schepen
die aan de oefening meededen.
Later werd vastgesteld dat de
plaats waar de raket het water
in dook slechts vierhonderd
meter was verwijderd van de
positie van de Koersk. In het
rapport wordt niet gezegd
waarom de Shipwreckraket de
Koersk trof. Mogelijk functio
neerde de nieuwe doelzoeken
de kop niet goed of werkte het
signaal niet waarmee de Koersk
moet hebben aangegeven een
Russisch schip te zijn.
Volgens de Berliner Zeitung is
het rapport vernietigend voor
de hele legerleiding. Poetin wil
het onderzoek daarom pas
weer voortzetten als hij terug is
van de Millennium Top in New
York. Eerst zal de president met
de militaire top over het rap
port spreken, aldus de krant.
De Russische atoomonderzeeër
Koersk is door de eigen marine
met een raket beschoten waar
na hij verging in de Barentsz
Zee. Dat meldde de Duitse
krant Berliner Zeitung vanoch
tend. De krant baseert zich op
een rapport van de Russische
binnenlandse veiligheidsdienst
(FSB).
Volgens het FSB-rapport is de
Koersk onbedoeld getroffen
door een raket van het type SS-
N-19 Shipwreck die werd afge
vuurd door de raketkruiser
Pjotr Veliki (Peter de Grote).
Het rapport is opgesteld door
een speciale onderzoekscom
missie onder leiding van FSB-
chëf Nikolaj Patroesjev. Op 31
augustus is het resultaat aan
president Poetin gepresenteerd.
In het gedetailleerde rapport
staat dat de Peter de Grote op 2
augustus was begonnen met
het afvuren van raketten. Op 12
augustus zouden in het kader
van een oefening - waarbij een
gefingeerde atoomaanval op
Rusland moest worden afge
weerd - onder 'zeer realistische
omstandigheden' opnieuw ra
ketten worden gelanceerd.
geneve bob kroon
correspondent
Het Rode Kruis wordt opge
doekt. Niet 's werelds oudste
hulpverleningsorganisatie,
maar wel haar embleem. De
moederorganisatie, het Interna
tionale Comité van het Rode
Kruis (ICRC) in Genève is niet
gelukkig met het afschaffen van
het symbool uit 1863. Toen
richtte zakenman en filantroop
Henri Dunant in Genève een
hulporganisatie op voor oor
logsgewonden. Hij koos als em
bleem een 'omgekeerde' Zwit
serse vlag - een rood kruis op
een wit veld. Dat ging prima tot
ruim een halve eeuw geleden,
toen islamitische landen het
dat hij overweegt ook zijn aan
delen in de krant Kommersant
en het televisiestation TV6 van
de hand te doen.
Berezovski gold onder Jeltsin
als de schaduwprésident van
Rusland, maar hij is de laatste
maanden in openlijkconflict
geraakt met Poetin. Naar eigen
zeggen stond hij sinds de kriti
sche berichtgeving over de
ramp met de Koersk onder gro
te druk om zijn ORT-aandelen
over te dragen aan de staat.
Berezovski weigerde dat, omdat
er anders 'alleen nog propagan-
datelevisie in Rusland zal be
staan'. De afgelopen weken zijn
enkele medestanders van Bere
zovski uit de ORT-top verwij
derd.
De democratische pretenties
van Berezovski hebben verwon
dering gewekt in Rusland. „Ik
ben het grotendeels eens met
de kritiek op mij en ORT", zei
Berezovski gisteren. „Ik ben er
zeker van dat het nieuwe col
lectief het beter zal doen als
aandeelhouder dan ik." De
greep van de Russische staat op
de drie grote televisiestations
lijkt echter steviger te worden.
Het is de vraag of het nieuwe
collectief tegenwicht kan bie
den.
Het onafhankelijke televisie
station NTV staat ook al onder
grote druk. Na de omstreden
arrestatie en vrijlating van eige
naar Goesinsky lijkt het een
kwestie van tijd voordat het
door de staat gecontroleerde
energiebedrijf Gazprom een
meederheidsbelang krijgt in de
zender. Volgens enkele media
zijn de aandelen al overgedra
gen.
'christelijke kruisteken' niet
meer zagen zitten. Vanaf dat
moment werd ook een Rode
Halve Maan erkend als neven
embleem.
Dat was in voor Israël prompt
aanleiding om ook erkenning te
eisen voor de Rode Davidsster,
het embleem van de Israëlische
hulpverleningsorganisatie Ma
gen David Adom. Maai' het
ICRC vond twee emblemen al
erg genoeg en wees erop dat
overwegend islamitische lan
den als Indonesië en zelfs de
Palestijnse Bevrijdingsorganisa
tie geen bezwaar hadden tegen
het rode kruis als 'algemeen
symbool van medemenselijk
heid'.
Op de Rode Kruis Assemblee
van vorig jaar kreeg Israël ech
ter plotseling steun van de
Amerikanen. Het Amerikaanse
Rode Kruis, de belangrijkste do
nororganisatie, dreigde zelfs
zijn jaarlijkse miljoenenbijdrage
aan het ICRC te 'herzien' als de
Rode Davidsster niet als derde
embleem zou worden erkend.
Politieke overwegingen waren
hieraan niet vreemd.
Om chaos te voorkomen, rijpte
het idee voor een geheel nieuw,
voor iedereen aanvaardbaar
embleem. Sindsdien hebben
speciale commissies zich het
hoofd gebroken over allerlei
Mondriaan-achtige varianten,
van rode cirkels via rode drie
hoeken tot rode ruiten op een
witveld. Naast dit hoofdsym
bool mocht terwille van de tra
ditie in de hoek van de vlag
eventueel nog een rood kruis,
een rode halve maan of een da
vidsster worden toegevoegd.
„Dit lijkt op een chaotische
verfdoos", schamperde een
topman van het ICRC.
Hoewel voor het eind van dit
jaar een oplossing moet zijn ge
vonden, kwamen vertegen
woordigers van meer dan hon
derd landen in Genève er deze
week nog niet uit. Hoewel een
Rode Ruit (zoals van het kaart
spel) nog steeds de meeste aan
hangers heeft, wint nu een
nieuw voorstel voor een Rode
Chevron snel veld, voorname
lijk om esthetische redenen.
Maar er werd bijna een dag ge
bakkeleid over de dikte van
zo'n omgekeerde V, want het
moest goed herkenbaar zijn en
vooral geen associaties oproe
pen met de twee chevrons van
Citroën-auto's.
De Arabische landen willen nu
meer bedenktijd. De Zwitserse
voorzitter Michel denkt dat de
conferentie die hierover defini
tief moet beslissen toch kan
doorgaan op de geplande da
tum van 25 oktober. Het ICRC
heeft als beheerder van de Con
venties van Genève hierbij nog
steeds een belangrijke stem in
het kapittel. „We denken er wel
uit te komen", aldus Michel.
„Voor het eind van het jaar
hebben we een nieuw em
bleem."
voor versterking
vredesmissies
jakarta theo haerkens
correspondent
Terwijl de Verenigde Naties gis
teren ongeveer tweehonderd
hulpverleners uit West-Timor
evacueerden, speurde Indone
sië naar de daders van de
moordpartij die woensdag drie
medewerkers van het Hoge
Commissariaat van de Vluchte
lingen het leven kostte. Driftig
wordt gespeculeerd over de
achtergrond van het geweld.
Politieke motieven zijn aller
minst uitgesloten.
Uit opmerkingen van de
woordvoerder van de Indonesi
sche strijdkrachten bleek dat
die niet van plan zijn keihard
op te treden tegen de Oost-Ti-
morese milities die in het Indo
nesische West-Timor actief zijn.
Behalve over kapmessen be
schikken de milities ook over
modern wapentuig. „Het is te
gevaarlijk", aldus een leger
commandant ter plaatse. De
politie meldde wel dat vijftien
verdachten zijn aangehouden.
Over de achtergrond van de
massale aanval op het VN-kan-
toor in Atambua wordt heftig
gespeculeerd. De stelling van
de regionale legercommandant
dat het zou gaan om een uit de
hand gelopen gokruzie wordt
niet al te serieus genomen.
Meer geloof wordt gehecht
aan de opvatting dat er een po
litiek motief is: destabilisatie
van Indonesië, met als doel de
VN-militairen inspecteren een deel van West-Timor vanuit een uitkijkpost aan de grens tussen het bijna-on-
afhainkelijke Oost-Timor en de Indonesische provincie West-Timor. foto ap charles dharapak
positie van president Abdurrah
man Wahid te ondermijnen.
Conservatieve krachten in In
donesië, onder meer gegroe
peerd rond de familie van de in
1998 afgetreden president Soe-
harto, zouden zo proberen ver
loren terrein terug te winnen.
„Dit gebeurt om mij in verle
genheid te brengen, terwijl ik
bij de Verenigde Naties ben",
zei Wahid gisteren in New York.
Tot zover onze correspondent.
Internationale persbureaus
voegen daar aan toe dat Wahid
gisteren, in een toespraak aan
de Columbia University, steun
vroeg van de internationale ge
meenschap voor de verwijde
ring van de pro-Indonesische
milities uit West-Timor. Hij wil
de militieleden onderbrengen
in andere delen van Indonesië.
Volgens onbevestigde berich
ten zouden militieleden giste
ren opnieuw eèn bloedbad
hebben aangericht in West-Ti-
mor. In het dorp Betun zouden
ze twintig mensen hebben ver
moord. Woordvoerder Kerblat
van de VN-vluchtelingenorga-
nisatie UNHCR zei dat de mili
ties de West-Timorese bevol
king en Oost-Timorese vluchte
lingen terroriseren en in feite in
gijzeling houden. Wat zich pre
cies in Betun heeft afgespeeld is
moeilijk na te gaan, omdat alle
VN-medewerkers uit West-Ti-
mor zijn geëvacueerd na de
moordpartij van woensdag.
new york ap
De Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties heeft gisteren
eenstemmig besloten vredes
operaties voortaan te verster
ken en beter te organiseren. De
Amerikaanse president Clinton
zei dat de VS de maatregel steu
nen, maar stelde dat de raad
ook moet ingaan op kwesties
zoals ziekte, armoede, onder
wijs en klimaatverandering die
invloed hebben op de veilig
heidssituatie in de wereld. „Tot
we de ijzeren band tussen ar
moede en oorlog en ziekte en
oorlog aanpakken, zullen we
nooit in staat de vrede te schep
pen waar dè oprichters van de
VN van droomden", zei Clin
ton.
De VN zijn momenteel be
trokken bij veertien vredesope
raties waarbij meer dan 37.000
militairen en politiemensen
worden ingezet. De kosten van
die operaties bedragen zo'n 2,2
miljard dollar per jaar. Onlangs
verscheen een VN-rapport
waarin kritiek werd geuit op de
missies in Sierra Leone, Rwan
da en Bosnië. Naar aanleiding
daarvan besloten de vijftien le
den van de Veiligheidsraad,
waaronder Nederland, gisteren
tot versterking van toekomstige
missies.
MOSKOU Rtr
Rusland zal zijn leger de ko
mende drie jaar met 400.000
man ofwel een derde inkrim
pen. Dat meldde het Russische
militaire persbureau AVN giste
ren. De ramp met de Russische
kernonderzeeër zou president
Poetin hebben bewogen snel te
beginnen met de reorganisatie.
Een hooggeplaatse bron op het
ministerie van defensie heeft
volgens het persbureau gezegd
dat het leger zal worden terug
gebracht tot 800.000 soldaten
en officieren. Nu zijn het er nog
1,2 miljoen. Dezelfde bron liet
weten dat de Strategische Ra
ketstrijdkrachten hun autono
me status zullen verliezen en
worden ondergebracht in een
afdeling van het leger. Rusland
heeft sinds het verdwijnen van
het communistisch bewind
meerdere keren gesproken over
het verkleinen van de leger
macht. Tot nu toe toonde het
land zich echter niet erg be
sluitvaardig.
Clinton schudt
Castro de hand
op top van VN
new YORK anp-afp
De Cubaanse president Castro
en zijn Amerikaanse ambtge
noot Clinton hebben elkaar gis
teren de hand geschud en en
kele woorden gewisseld. Dit ge
beurde in een gang van het ge
bouw van de Verenigde Naties,
waar regeringsleiders en staats
hoofden bijeen zijn voor de
Millennium Top van de VN.
Volgens een anonieme hoge
Amerikaanse functionaris stap
te Castro op Clinton af. Het
Witte Huis ontkende aanvanke
lijk dat er van een handdruk
sprake was, maar kwam daar
later op terug.
Het was voor het eerst in
veertig jaar dat een Amerikaan
se en een Cubaanse president
elkaar persoonlijk spraken. De
twee landen verbraken in 1959,
na de Cubaanse revolutie, hun
diplomatieke betrekkingen en
gelden als aartsvijanden. De
zegsman van het Witte Huis be
nadrukte dat de korte ontmoe
ting niets verandert aan de ver
houding tussen de VS en Cuba.
