Veel doden bij offensief
tegen Tamil-Tijgers
Millennium Top: mooie woorden of spijkers met koppen
Beiroet heeft gesproken, het woord is aan Damascus
erheugen wil geen
xits EU-referendum'
llestijnse staat niet op
eadline' 13 september
Buitenland
Metalen strip op baan
Concorde van DC 10
'Bakkie-moord' maakt
zwart Zuid-Afrika hels
Verdriet in Chili
fcDAG 5 SEPTEMBER 2000
i Mowlam kondigt vertrek aan
b>ENMo Mowlam, een van de populairste Britse ministers,
bade eerstvolgende verkiezingen niet in een eventueel kabi-
pan premier Blair terugkeren. Dat heeft ze gisteren laten we-
|De 50-jarige Mowlam heeft als minister voor Noord-Ierland
Igrote rol gespeeld bij de voorbereiding van het vredesak-
[rd daar. Nu beheert ze het ministerie voor kabinetszaken,
vlam had gisteren een ontmoeting met Blair en liet later in
Iverklaring weten dat ze in haar werkzame leven nog iets an-
I wil doen. Algemeen wordt aangenomen dat Blair volgend
[vervroegde parlementsverkiezingen zal uitschrijven.
tiröder wil zetel in Veiligheidsraad
IN» De Duitse bondskanselier Schroder heeft gisteren op-
w een zetel voor zijn land in de Veiligheidsraad van de Ver-
de Naties geëist. „Duitsland heeft in overeenstemming met
omvang en invloed in de wereld een belang om in de Vei-
ridsraad verantwoordelijkheden op zich te nemen", zei
:öder op de eerste Duitse ambassadeursconferentie in Ber-
euw geval van Britse varkenspest
ien In Groot-Brittannië is een nieuw geval van varkenspest
;esteld. De getroffen varkenshouderij ligt in een gebied
al eerder de gevreesde aandoening werd aangetroffen, al-
een bekendmaking van het Britse ministerie van Land-
w. Britse varkenshouders hoopten nog op een snelle ophef-
van het door Brussel ingestelde uitvoerverbod voor var-
omdat sinds 12 augustus geen nieuw geval was ontdekt,
rioop lijkt nu vervlogen. Onder meer Nederland voert mo-
iteel geen varkens in uit het Verenigd Koninkrijk.
litie doet inval bij Otpor
lADQDe Joegoslavische politie heeft gisteren in Belgrado
inval gedaan in het hoofdkantoor van de studentenbewe-
Otpor, die bekend is geworden door haar strijd tegen het
ne van president Milosevic. De politie nam alle documen-
;n computers mee. De autoriteiten zeiden later dat de inval
uitmaakte van een routinecontrole. Otpor zou een organi-
zijn die 'illegaal' en 'pro-NAVO' is. De leden werden beti-
als 'huurlingen'.
lianen onderscheppen vluchtelingen
Li De Italiaanse kustwacht heeft gisteren 430 voornamelijk
dische vluchtelingen opgepakt die per schip op weg waren
de zuidelijke regio Calabria. Volgens de Italiaanse autori-
n was het schip vier dagen eerder uit Turkije vertrokken,
opvarenden waren zo uitgedroogd dat ze naar een zieken-
moesten. De overigen zijn naar opvangcentra gestuurd. Er
in zeker zeventig kinderen aan boord. Sinds begin dit jaar
in de regio al 4.500 mensen opgepakt die over zee illegaal
probeerden binnen te komen.
j ookvlucht in Australië
ey^ Een vliegtuig in Australië heeft urenlang rondgevlogen
Q inzittenden die in elk geval buiten bewustzijn en mogelijk
al dood waren. Het tweemotorige toestel stortte na zeven
loor gebrek aan brandstof neer. Australische media spre-
•pver een spookvlucht. Het vliegtuig was met piloot en zeven
igiers op weg van Perth naar een 600 kilometer verderop
jen mijnbouwgebied. Volgens de Australische zender ABC
n er mogelijk problemen met de luchtdruk in het toestel.
iloot en de passagiers zouden buiten bewustzijn zijn ge-
t. Het toestel vloog op de automatische piloot verder.
erilen blijven omstreden
o-moskou De onderhandelingen tussen Japan en Rusland
de eilandengroep Koerilen zijn gisteren op niets uitgelo-
De Russische president Poetin wees de Japanse aanspra-
>p de zuidelijke Koerilen af. Het gaat om vier eilandjes ten
den van Japan, die in 1945 door de toenmalige Sovjet-Unie
'en bezet. Poetin begon zondag aan een driedaags bezoek
apan. Hij en zijn gastheren hebben verklaard dat ze hun
anningen zullen voortzetten om tot een vredesakkoord te
en. Sinds de Tweede Wereldooflog hebben Moskou en To-
ïooit formeel vrede gesloten.
ei k Tutsi's tekenen vredesverdrag
ia» Drie belangrijke Tutsi-partijen uit Burundi die onlangs
weigerden een vredesakkoord te ondertekenen, zullen dat
vandaag alsnog doen. Dat is gisteren van een bemiddelaar
amen. De ondertekening moet plaats vinden in Tanzania.
uid-Afrikaanse oud-president Mandela, die ook als bemid-
-e ir optreedt, zal niet aanwezig zijn bij de plechtigheid.
d(
«duizenden zonder huis
.wip De vloedgolf die vorige week over het eiland Sandwip
Golf van Bengalen spoelde, heeft zeker 50.000 mensen
)U )os gemaakt. Dat hebben regeringsfunctionarissen in Dha-
e hoofdstad van Bangladesh, vanochtend meegedeeld. De
rvloed heeft aan zeker zes mensen het leven gekost, onder
rijf kinderen. Op het eiland heerst een tekort aan vers voed-
t water omdat de vloedgolf het gebruik van bronnen on-
elijk heeft gemaakt.
.-berlijn anp-ap
It
)f ees Commissaris Verheu-
:eft in een interview met
uitse krant niet opgeroe-
:ot een referendum in
.and over de uitbreiding
Europese Unie. Hij heeft
aangedrongen op een
ig waarbij ook de burgers
in worden betrokken^
leugens woordvoerder
dat gisteren gezegd. Afge-
weekeinde leidden uitla-
van de Duitse eurocom-
is in de Siiddeutsche Zeit-.
tot opschudding tijdens
september wordt hoogst-
-hijnlijk geen Palestijnse
uitgeroepen. Het hoofd
et politieke departement
e Palestijnse bevrijdings-
satie PLO, Farouk kad-
i. heeft dit gisteren ge-
De deadline van de 13de
irder dit jaar gesteld door
estijnse leider Arafat.
13de september is geen
datum", zei Kaddoumi
n aan het slot van een
washington john wanders
correspondent
Morgen begint op het hoofdkwartier
van de Verenigde Naties in New York
de 'Millennium Top'. De driedaagse
conferentie brengt een ongekend
groot aantal regeringsleiders bijeen.
VN-chef Kofi Annan hoopt dat het
niet bij mooie praatjes blijft. Hij wil
de grootste problemen van deze tijd
te lijf met concrete maatregelen.
De inwoners van New York kunnen
hun borst deze week nat maken. Het
verkeer in hun stad wordt een zooitje.
Straten zullen geregeld worden afge
sloten om limousines met huilende si
renes doorgang te verlenen. De politie
van New York brengt zesduizend extra
agenten op de been. Alles wat in de
wereld regeert, is deze week in Man
hattan. Het is de droom van elke terro
rist. en dus wil New Yorks burgemees
ter, Giuliani, geen enkel risico nemen.
Niet met terroristen, niet met demon
stranten, niet met muggen.
Manhattan benoorden de 23ste straat
is uitgebreid besproeid met een insec-
tenverdelgingsmiddel. Het is immers
alweer september. De in deze streek
inmiddels beruchte mug die in dit
jaargetijde het gevreesde West Nijl-vi-
rus verspreidt, vormt in Giuliani's
ogen een serieus te nemen bedreiging
voor de wereldleiders. Voor de deur
van het VN-hoofdkwartier werd recent
een dode vogel aangetroffen, gestor
ven aan het West Nijl-virus. Ook voor
de mens is het virus in potentie dode
lijk. Na de zeven doden van afgelopen
najaar zit de schrik er flink in op het
gemeentehuis. Stel je voor dat zo'n
mug Poetin prikt, of Clinton.
Secretaris-generaal Kofi Annan van de
VN heeft andere problemen. Hem
prangt de vraag of de wereldleiders be
reid zullen zijn concrete afspraken te
maken over de aanpak van 's werelds
grootste problemen. Annans wensen-
lijstje liegt er niet om. Hij heeft het in
zijn Plan van Aanpak over zaken als ar
moede, aids, broeikaseffect, bevol
kingsgroei, dakloosheid, analfabetis
me, honger, stedelijke verpaupering,
oorlog. „Mijn voorstellen mogen ab
surd ambitieus lijken", zei Annan eer
der dit jaar. „Maar als de VN geen po
ging ondernemen om voor de komen
de decennia een koers uit te zetten
voor de wereldbevolking, wie zal dat
dan wel doen?"
Verbetering van het onderwijs in de
arme landen is een van de voornaam
ste sleutels naar succes. Dat vereist ui
teraard geld - al hoeft het juist op dit
punt niet onmiddellijk om gigantische
investeringen te gaan. Maar zodra het
bij de VN ook maar enigszins over geld
gaat, gaat het over steun van de rijke
landen aan de arme. En over de be
reidheid van fte rijke landen om de
Derde Wereld te verlichten van zijn
schuldenlast.
Het is voor de ontwikkelingslanden in
New York niet alleen een kwestie van
handje ophouden. Ze zullen op hun
beurt de bereidheid moeten uitspre
ken om prioriteiten te verleggen. Con
creet: minder geld uitgeven aan oor
logstuig en meer aan onderwijzers en
lesmateriaal. In de ontwikkelingslan
den, veelal gebieden waar de macht
vanzelfsprekend hand in hand gaat
met een macHinegeweer, is zo'n koers
wijziging geen sinecure.
Natuurlijk, de problemen zijn ontzag
wekkend groot. Niemarid die dat be
strijdt. Maar er is geen reden om te
zwichten voor het doemdenken, vindt
Annan. Met de technologie van van
daag (internet) kan de Derde Wereld
volgens hem veel grotere sprongen in
de tijd maken dan in de twintigste
eeuw denkbaar was. „Een stel goeie
hersenen, dat is het belangrijkste",
concludeerde Annan. „En hersenen
zijn bij uitstek een grondstof die gelij
kelijk over de wereld is verdeeld."
Maar neemt Annan met zijn allesom
vattende Plan van Aanpak niet teveel
hooi op de vork? Loopt hij zo niet het
risico dat de Millennium Top uit
mondt in een slotverklaring die - als zo
vaak - voornamelijk bestaat uit gebak
ken lucht? Zelf zei de VN-chef eerder
dit jaar: „Het gaat niet om de vraag of
we de mogelijkheid hebben om de
grootste problemen van de mensheid
aan te pakken. Die mogelijkheid heb
ben we. De relevante vraag is of we
met z'n tillen de wil hebben om die
problemen op te lossen".
Leger wil bufferzone rond Jaffiia
Een groot offensief van het
Srilankaanse regeringsle
ger tegen de separatisti
sche Tamil-Tijgers op het
schiereiland Jaffna heeft
zeker 344 levens gekost. Er
zijn tenminste duizend ge
wonden. Legerwoordvoer-
ders hebben dit vandaag
bekendgemaakt.
colombo ap
Het zondag ingezette offensief
woedt rond de stad Jaffna, die
de rebellen al sinds april probe
ren te heroveren. Volgens de le-
gerwoordvoerders is het offen
sief een succes en zijn de rebel
len verdreven uit gebieden die
ze in april en mei hadden ver
overd. De rebellen, verenigd in
de organisatie Bevrijdingstijgers
van Tamil Eelam (LTTE), slaag
den er destijds in de stad tot op
enkele kilometers te naderen.
Legerwoordvoerder Karuna-
ratne zei dat het doel van het
offensief is een grotere buffer
zone rond de stad Jaffna te leg
gen. Hij zei dat bij de gevechten
114 regeringssoldaten zijn ge
sneuveld en 766 gewond ge
raakt. De Tamil-Tijgers repten
niet over verliezen aan hun
kant, maar legerwoordvoerders
zeiden dat meer dan 230 Tijgers
waren omgekomen en tenmin
ste 300 gewond geraakt.
De Tamil-strijders slaagden
er in april en mei bijna in Jaffna
Toestel Continental verloor onderdeel
Het stuk metaal dat in juli de
band van een Concorde
doorboorde en daarmee een
ramp ontketende die aan 113
mensen het leven kostte, is
waarschijnlijk afkomstig van
een DC 10. Het gaat om een
toestel van Continental Airli
nes dat enkele minuten voor
de Concorde van dezelfde
startbaan van de Parijse
luchthaven Charles de Gaulle
was opgestegen. De Franse
Ongevallen- en Onderzoeks-
dienst (BEA) heeft een en an
der gisteren via het internet
bekendgemaakt.
De metalen strip die op de
startbaan werd gevonden,
lijkt precies het stuk metaal te
zijn dat ontbreekt aan de
DC10. Vanuit Houston meld
de Continental dat een stuk
metaal ontbreekt bij de mo
tor in de rechtervleugel van
de DC10.
Air France heeft laten we
ten dat haar Concordes op
zijn vroegst in mei volgend
jaar weer de lucht in gaan.
Apartheid lijkt nog niet verdwenen
Srilankaanse regeringsmilitairen op patrouille in de buurt van de stad Jaffna, waarom fel wordt gevochten.
FOTO REUTERS
te heroveren, dat in 1996 door
het regeringsleger was ingeno
men. Uiteindelijk ontstond
echter op enkele kilometers van
de stad een patstelling. De strijd
kostte aan weerszijden honder
den levens en bracht een enor
me vluchtelingenstroom op
gang. Volgens de LTTE zijn ook
nu zeker 15.000 burgers het
strijdtoneel ontvlucht.
De nieuwe acties van het le
ger volgen na vier maanden van
betrekkelijke rust en houden
vermoedelijk verband met de
parlementsverkiezingen op 10
oktober. De regeringscoalitie
kan militair succes goed gebrui
ken om meer stemmen binnen
te halen van de Singalese meer
derheid op Sri Lanka.
De LTTE strijd al sinds 1983
voor een onafhankelijke thuis
land voor de Tamil-minder-
heid. De oorlog heeft ruim
62.000 mensen het leven ge
kost.
een bijeenkomst van EU-minis-
ters van buitenlandse zaken in
het Franse Evian.
Verheugen zei in het vraagge
sprek dat de EU-lidstaten niet
opnieuw de fout moeten ma
ken de bevolking niet te betrek
ken bij een belangrijk besluit,
zoals dat eerder gebeurde bij de
invoering van de euro.
Bondskanselier Schroder
nam gisteren afstand van Ver
heugen. In Berlijn zei hij dat hij
voor een snelle uitbreiding van
de Europese Unie met voorma
lige Oostbloklanden is.
Santiago Bij de graven van hun dierbaren zochten nabestaanden van de lijfwacht van de omgekomen Chileense president Allende gisteren
steun bij elkaar. Allende en zijn lijfwacht vonden de dood bij de legercoup in 1973. Sterke man van het land werd vervolgens generaal Pinochet.
Ex-dictator Pinochet richtte zich gisteren in een open brief tot zijn landgenoten. Het was zijn eerste publieke stellingname sedert hij in maart in
Chili terugkeerde. In de boodschap riep Pinochet de Chileense bevolking op de conflicten uit het verleden te overwinnen en op die manier aan
een vreedzame toekomst bij te dragen. De ex-dictator repte met geen woord over de slachtoffers van zijn militaire regime. Volgende maand be
gint tegen hem een proces wegens talrijke schendingen van de mensrechten tijdens zijn regime.
FOTO EP A MATIAS RECART
pretoria eelco van der linden
correspondent
Wraak hangt in de lucht in
Sasolburg en een voorproefje
ervan gaven gisteren enkele
honderden zwarte vrienden van
de gruwelijk om het leven geko
men John Mosoko Rampuru.
Stenen vlogen door de ruiten
van 'blanke' winkels, madr
vooral ook tegen de auto die
Pieter Odendaal naar de recht
bank bracht. Odendaal is de
blanke die ervan wordt ver
dacht Rampuru achter zijn
truck te hebben vastgebonden
om hem na vijf kilometer leven
loos te dumpen in het open
veld.
Zwart Zuid-Afrika heeft zijn
martelaar op een moment dat
de discussie over voortdurend
blank racisme in alle hevigheid
is losgebarsten. Vorige week zei
een woordvoerder van presi
dent Mbeki dat aanvullende an-
ti-racismewetgeving nodig is
'om systematische discrimina
tie en ongelijkheid veroorzaakt
door eeuwen van kolonialisme
en apartheid uit roeien'.
Dat de tijd stil kan staan,
blijkt In Sasolburg, een stad 80
kilometer ten zuiden van Jo
hannesburg en genoemd naar
het bedrijf dat er kolen uit de
grond haalt om er vervolgens
olieproducten van te maken.
Sasol leverde zo een belangrijke
bijdrage aan het streven naar
autarkie van het apartheidsregi
me. De moord op de 37-jarige
Rampuru lijkt te illustreren dat
in sommige delen van Zuid-
Afrika die apartheid gewoon
voortduurt.
De politie werd anderhalve
week geleden gealarmeerd door
schoolkinderen die een 'bakkie'
hadden zien rijden 'met iets
vreemds erachter'. De agenten
volgden het bloedspoor en von
den het ontzielde lichaam van
Rampuru. Niet veel verderop
troffen ze de auto van Oden
daal aan, die zelf thuis, gebogen
over zijn bureau, lag te slapen.
De man had veel gedronken -
naar het schijnt samen met
Rampuru, die een van zijn
trouwste werknemers was.
De bouwondernemer zei zich
absoluut niets te kunnen herin
neren van wat er die nacht was
gebeurd en kon niet geloven
Rampuru te hebben vermoord.
„Of ik het nu wel of niet heb ge
daan, ik zal voor zijn vrouw en
kinderen blijven zorgen", aldus
Odendaal. Zijn vrouw liet weten
dat haar man 'geen lieverdje is,
maar geen racist en zeker geen
moordenaar'. Rampuru's echt-
genóte meldde kort voor de be
grafenis dat ze telefoontjes had
ontvangen waarin een vrouw
haar met de dood bedreigde als
ze de aanklacht tegen Odendaal
niet zou intrekken.
Gisteren ontlaadde de span
ning zich. Het gerucht ging dat
Odendaal misschien op borg
tocht zou vrijkomen en dat was
te veel van het goede. De auto
met daarin de verdachte werd
bedolven onder stenen. Vijf
agenten raakten gewond toen
ze Odendaal het gerechtshof
binnen leidden. Daar kreeg de
verdachte te horen dat hij in de
gevangenis blijft en over enkele
weken aan een psychiatrisch
onderzoek wordt onderworpen.
Zijn gedrag zou volgens familie
zijn beïnvloed door de medicij
nen die hij moest innemen na
een auto-ongeluk vorig jaar.
De broer van John Rampuru,
Alfred, zei er zeker van te zijn
dat Odendaal bij zijn volle ver
stand was toen hij zijn daad be
ging en eiste gerechtigheid. „Als
het recht niet zijn loop heeft,
zal er iets gebeuren dat wij
wraak noemen", aldus Alfred.
ANC-parlementslid Bloem
verzekerde de boze zwarte
meigte dat het de regering nu
ernst is met de bestrijding van
racisme. In de kersverse wet is
onder meer het principe inge
voerd dat niet moet worden be
wezen dat iemand racistisch
gedrag heeft vertoond, maar
dat de verdachte moet bewijzen
dat hij dat niet heeft gedaan.
Rechtsgeleerden spreken van
een juridisch gedrocht en
'goedwillende blanke Zuid-Afri
kanen' van een gevaarlijke ont
wikkeling, die makkelijk kan
ontaarden in een heksenjacht.
Maar in de zwarte townships
rond Sasolburg is men tevre
den.
tweedaagse bijeenkomst van
ministers van buitenlandse za
ken van de Arabische Liga. De
ministers herhaalden dat ze het
Palestijnse streven om een on
afhankelijke staat te vestigen
met Jeruzalem als hoofdstad.
De secretaris-generaal van de
Arabische Liga, Esmat Abdel-
Meguid, erkende echter dat de
organisatie, waarbij 22 landen
zijn aangesloten, niet in de po
sitie verkeert om druk uit te oe
fenen.
Politieke toekomst Libanon niet eenvoudig te voorspellen
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
De Libanese kiezers hebben de regering van
Selim al-Hoss een verpletterende nederlaag be
zorgd. Als alles volgens het boekje verloopt, zit
straks de grote verkiezingsoverwinnaar, oud
premier Rafïk Hariri, op het pluche. Maai' in Li
banon verloopt weinig volgens de geijkte regels
van het democratische spel.
Het volk richt nu zijn blikken naar de Syrische
hoofdstad Damascus, waar de werkelijke
machthebbers zetelen. Zal de jonge president
Bashar al-Assad zijn steun blijven geven aan de
Libanese president Lahoud, zijn stroman en een
verklaard vijand van verkiezingswinnaar Hariri?
Of zal Assad zich neerleggen bij de keuze van
het Libane'se volk en Lahoud laten vallen?
Toen Assad senior nog leefde, stelde niemand
zulke vragen. Senior zette de zaken in het buur
land gewoon naar zijn hand. Syrië is ook nu nog
oppermachtig in Libanon, maar in Beiroet be
gint voorzichtig verzet de kop op te steken. Er
zijn al commentatoren die zich afvragen of er
nog wel reden is voor de aanwezigheid van
30.000 Syrische militairen, nu Israël Zuid-Liba-
non heeft ontruimd.
De Libanese winnaar Hariri staat niet bekend
als anti-Syrië, hoewel hij er wel op heeft gezin
speeld dat de overheersende rol van Damascus
niet eeuwig kan duren. Zijn populariteit vestig
de hij door als premier in de jaren na de ramp
zalige burgeroorlog miljarden te steken in de
wederopbouw van Libanon. Dat geld kwam
vooral uit buitenlandse leningen. Hariri's re
geerperiode eindigde in een chaotische staat
van corruptie en het land moet nu jaarlijks een
groter bedrag afbetalen aan schuld dan het aan
inkomsten ontvangt.
Selim al-Hoss stond voor de onmogelijke taak
economisch orde op zaken te stellen. Er is geen
geld meer voor het soort grandioze projecten
dat Hariri wilde uitvoeren en de bijgevolg is de
werkloosheid in sneltreinvaart toegenomen. In
hun wanhoop hebben de Libanezen gekozen
voor de man die hun land regeerde in een pe
riode van optimisme en wederopbouw.
President Lahoud, die altijd met Hariri over
hoop heeft gelegen, zei gisteren dat hij zich aan
de regels zal houden. Dat wil zeggen dat hij de
premier zal benoemen die het parlement vol
gende maand aanwijst, ook als dat Hariri is.
Het is ook mogelijk dat Lahoud, in combinatie
met Assad, in de komende weken de parlemen
tariërs gaat bewerken om voor een compromis
te kiezen. In dat geval wordt minister Najib Mi-
kati de nieuwe premier. Mikati is namelijk de
enige regeringsfunctionaris die bij de verkiezin
gen een klinkende overwinning heeft behaald,
al is wel duidelijk dat hij die dankt aan de steun
van Hariri.
Gevraagd of hij nu koste wat kost premier wil
worden, antwoordde Hariri gisteren: „Niet
noodzakelijk". Dat kan valse bescheidenheid
zijn, maar het kan ook wijzen op een bereidheid
tweede man achter Mikati te worden, als men
dat in Syrië een goede zet zou vinden.
