voorlezen
Extra aandacht voor
He grip van kinderen wordt vaak onderschat
'Capriccio': een
bijzondere opera
Cultuur Kunst
Beatles in autobiografie:
Lennon stapte als eerste op
Rel om 'verminkte' film
Serene Hepburn
'Dorresteijn
schreef boek
uit wraak'
SDAG 5 SEPTEMBER 2000
Het Kinderboekenweekge
schenk, gratis bij aankoop van
19,50 gulden aan kinderboeken,
is geschreven door Sjoerd Kuy-
per. De hoofdpersoon van 'Ei
ber!' is het kikkerkind Dobber
tje Swanebloem, dat haar
vriendje Bies heldhaftig redt uit
het nest van de ooievaar. On
derweg komt ze verschillende
wonderbaarlijke karakters te
gen die haar de helpende hand
bieden. De oplage is 330.000
exemplaren. Kuyper heeft 22
kinderboeken op zijn naam
staan, waaronder bekroonde ti
tels als 'Majesteit, Uw ontbijt',
'Robin en Suze', 'Het eiland
Klaasje' en 'Robin en God'. Van
zijn boek 'Het zakmes' werd
een succesvolle film gemaakt.
Tijdens de Kinderboeken
week worden overal in het land
activiteiten in boekwinkels en
bibliotheken gehouden. Deze
voor iedereen toegankelijke
evenementen zijn terug te vin
den op de internetsite
www.kinderboekenweek.nl, net
als de overige informatie over
het tiendaagse evenement.
Kraima verwacht dat zeker 85
procent van de 7200 basisscho
len actief zal inhaken op de
Kinderboekenweek. De ope
ning is op woensdag 4 oktober
in het Centraal Museum in
Utrecht. Daar wordt die avond
een tentoonstelling geopend,
die geheel aan de wereldwijd
succesvolle tekenaar en schrij
ver Bfuna is gewijd.
londen ap
dat Lennon als eerste uit de
band stapte, maar dat de breuk
pas enkele maanden later be
kend werd gemaakt - door Mc
Cartney. Waar het voor McCart
ney meteen duidelijk was dat
het met The Beatles afgelopen
was, meende Starr dat er 'altijd
de mogelijkheid was dat wij
konden doorgaan'.
De bandleden praten ook
openhartig over hun drugsge
bruik en hun ervaringen als tie
ners op de Reeperbahn in
Hamburg. ,,In Hamburg ging
een wereld voor ons open",
zegt McCartney. ,,Wij gingen er
als kinderen heen en wij kwa
men terug als oude kinderen!
„Het was een seks-shock",
voegt hij eraan toe.
Niet Paul McCartney, maar
John Lennon stapte in 1970 als
eerste uit The Beatles. Dat zeg
gen McCartney, George Harri
son en Ringo Starr in een auto
biografie die in oktober in
Groot-Brittannie en de Verenig
de Staten verschijnt en waarvan
gedeelten deze week in de Brit
se Sunday Telegraph zijn gepu
bliceerd.
De drie ex-Beatles hebben
zes jaar aan 'The Beatles Antho
logy' gewerkt. Volgens de Sun
day Telegraph hebben ze voor
het boek 1200 foto's verzameld
waarvan de meeste nog niet
eerder zijn gepubliceerd.
In het boek zeggen de drie
muziek recensie
aad van derven
De Nederlandse Opera met 'Capriccio'
van Richard Strauss. Muzikale leiding:
Hartmut Haenchen. Regie; Andreas Ho-
moki. Solisten, Nederlands Philharmo-
nisch Orkest en Nederlands Kamerorkest.
Bezocht: zaterdagavond, Amsterdam
(Muziektheater). Herhalingen: 6, 8, 11,
14,17, 20, 24 en 27 september.
Er zijn diverse redenen om Ri
chard Strauss' 'Capriccio' een
bijzondere opera te noemen.
Net zoals er diverse redenen
zijn om dit werk als een bijzon
der elitaire opera te beschou
wen. De hoofdpersonen maken
zich immers vooral druk over
een academische kwestie, na
melijk de vraag wat belangrijker
is: het woord of de muziek.
Een theoretische probleem
stelling, verpakt als een opera
over opera, net als Strauss' 'Ari
adne auf Naxos', dat meer de
operapraktijk persifleert. Bo
vendien is het een onderwerp,
dat deze componist gedurende
zijn hele, lange carrière heeft
beziggehouden. 'Capriccio' is
sinds 1978 niet meer in ons
land opgevoerd. Veel zangers
hebben moeite met de vocale
stijl en de verbale overvloed van
Strauss, die samen met de diri
gent Clemens Krauss ook voor
het libretto zorgde. Nu de Ne
derlandse Opera na 22 jaar met
een nieuwe productie is geko
men valt er veel te bewonderen
wat betreft sfeer, inlevingsver
mogen en gedetailleerdheid.
Dat geldt bovenal voor de diri
gent Hartmut Haenchen, de re
gisseur Andreas Homoki en de
sopraan Angela Denoke, die als
de gravin de hoofdpersoon is
en tegelijk de muze, die alles
wat in deze opera gebeurt in
gang zet en inspireert.
De opera is een indrukwek
kende demonstratie van kennis
en muzikale ambachtelijkheid.
Tegelijk echter vertoont de mu
ziek een ernstige vorm van
bloedarmoede. In deze stroom
van zoete, weke klanken rest
niets van de kracht en de
scherpte die Richard Strauss
ooit bezat.
De nieuwe enscenering haalt
'Capriccio' uit de sfeer van ou
de, pronkerige aristocratie. Er
staat een kolossaal, strak decor,
waarop deels woorden, deels
noten zijn aangebracht - in
handschrift, als van een oud
document - en waarin zich en
kele deuren bevinden. Dat is al
les. Het contrasteert scheip met
de chique, wel aristocratische
kostuums.
De over het geheel genomen
strakke regie van Homoki - die
eerder bij de Nederlandse Ope
ra voor een vlotte, fantasierijke
'Carmen' zorgde - is hier een
daar versierd met kleine grap
jes, die terecht het parodie-ka
rakter van sommige fragmen
ten doen uitkomen. Dat geldt
voor het optreden van een 'Ita
liaanse sopraan' (Eva Lind) en
een 'Italiaanse tenor' (Donald
Kaasch), die tussen al deze
Duitse decadentie de eenvoudi
ge, oprechte operakunst van
hun land demonstreren, met
alle clichés die er bij horen. Dit
op- initiatief van de theaterdi
recteur La Roche (prachtige
creatie van de bas Hans Sotin),
die al dat geredekavel van de
met kunst bezig zijnde intellec
tuelen maar niets vindt.
Al deze rollen, plus die van
Monsieur Taupe en de Haus-
hofmeister, waarvoor de routi
niers Waldemar Kmentt en
Franz Mazura werden ge
vraagd, komen uitstekend tot
hun recht. Maar uiteindelijk
komt het toch vooral aan op de
gravin, die een vorstelijke char
me en allure moet hebben. De
Duitse sopraan Angela Denoke
bezit beide kwaliteiten. Haar
vocale prestatie bewoog zich
tijdens de première bovendien
op een constant hoog niveau.
Hoeveel sopranen die zo'n par
tij zingen doen dat voortdurend
zuiver?
utrecht cpd
Op het Filmfestival van Vene
tië is een politieke rel ontstaan
rond de film 'Het Land Der
Doden', van de Joegoslavische
regisseur Zhivojin Pavlovic.
Alle voorstellingen zijn afge
last omdat de geselecteerde
film door de Joegoslavische
censuur zwaar blijkt te zijn
verminkt. De cineast, die faam
had verworven met films
waarmee prijzen werden ge-
wonnenop festivals van Ber
lijn, overleed twee jaar gele
den in de montage-fase van
'Het Land Der Doden'. De
film behandelt een tragedie
over een Sloveense familie
die, na de Sloveense afschei
ding van Joegoslavië, terecht
komt in Belgrado en daar aan
materiële en morele aftakeling
ten prooi valt.
Alberto Barbera, de direc
teur van de Venetiaanse Mos
tra, had eerder dit jaar de film
gezien in een versie die vol
gens Pavlovics instructies was
gemonteerd. Barbera wilde de
film presenteren als een hom
mage aan de door hem be
wonderde cineast. Het blijkt
evenwel dat uit Belgrado een
herziene versie is toegezon
den waaruit alle politieke ver
wijzingen zijn verdwenen en
tal van scènes zijn veranderd.
Om die reden heeft hij zich
verplicht gezien 'Het Land Der
Doden' van het programma te
schrappen.
Kinderboekenweek begint op 4 oktober
Eind september krijgen 6500 peuterspeelzalen en kin
derdagverblijven een informatiepakket over de Kinder
boekenweek. Daarbij hoort een bon, waarmee bij de
boekwinkel een gratis exemplaar van het Kinderboeken
week-prentenboekje 'Ezelsoor' van Dick Bruna kan wor
den opgehaald. Dit is onderdeel van een campagne
waarmee de Stichting Collectieve Propaganda van het
Nederlandse Boek (CPNB) extra aandacht wil geven aan
voorlezen, om te beginnen aan kinderen die nog niet zelf
kunnen lezen.
De 46ste editie van de Kinder
boekenweek duurt van 4 tot en
met 14 oktober en heeft als the
ma 'Driftkikkers, feestvarkens
en andere boekenhelden'. Om
het voorlezen aan jonge kinde
ren te stimuleren, werkt de CP
NB samen met de Stichting Le
zen. Die houdt in september en
oktober een voorlichtingscam
pagne om ouders en opvoeders
te wijzen op het belang van
voorlezen.
Velen beseffen nog onvol
doende hoe belangrijk dat is
voor een voorspoedige emotio
nele en sociale ontwikkeling
van de jeugd. Aanleiding is een
NIPO-onderzoek van vorig jaar,
waaruit bleek dat ruim een der
de van de kinderen tot en met
12 jaar nooit worden voorgele
zen. Bij kinderen tussen 0 en 2
jaar was dat zelfs bijna de helft.
„Dit seizoen zou wel eens de
geschiedenis kunnen ingaan als
het begin van een heus voor-
leesoffensiefzei CPNB-direc-
teur H. Kraima. Hij noemde in
dit verband ook het 25-jarig ju
bileum van 'Sesamstraat', dat
later dit jaar „luisterrijk wordt
gevierd door bekende Neder
landers een gastrol als voorlezer
aan te bieden."
Het thema van dit jaar ver
wijst naar de vele kinderboeken
die worden bevolkt door opval
lende, eigenzinnige hoofdper
sonen als angsthazen, katte-
koppen, snotapen, geluksvo
gels, uilskuikens, sloddervossen
en boekenwurmen. Kinderen
lezen daar graag over omdat
deze figuren dingen doen die ze
zelf niet durven. Zij herkennen
veelal meteen hun belevenissen
en gevoelens.
Dick Bruna geeft in 'Ezelsoor'
op originele wijze inhoud aan
het thema door de allerklein
sten tegelijk de dubbele beteke
nis te laten zien van woorden
als 'brombeer' en 'feestvarken'.
Het verschijnt in een oplage
van 131.000 stuks.
ise Jitske van Noorden debuteert met jeugdpoëzie
ROPY VAN DER POLS
oek voor volwassenen dat
gji kinderboek veranderde,
overkwam de Leidse
ster Jitske van Noorden
pseudoniem). Niet lang
ze haar manuscript op de
had gedaan, ontving ze
et riefje van uitgeverij Queri
st ze geïnteresseerd wa-
|U i dat ze binnen tien dagen
n laten weten of ze het
ri uitgeven en hoe. Vooral
te intrigeerde me. Eén dag
at ze terugbelden, had ik
leens door: ze wisten niet
een boek voor de jeugd
volwassenen van moes
aken." Inmiddels ligt haar
)undel 'De wolken de
in de boekhandel. Ge-
geacht voor twaalf jaar
jiJUer.
w roman waarover de
1 ster niet tevreden was,
haar op het spoor van de
Na die roman wilde ik
Üemaal heel anders. Veel
rder, veel lichter. Ik wist
niet hoe." Een stapel
2 ceningen, ideetjes die wa-
cj lijven liggen, bracht haar
z 'uwe ideeën.
vendien had ik veel ple-
•eleefd aan het schrijven
epaalde delen van die ro-
En die gingen allemaal
le hoofdpersoon als kind.
ind, dat zich ontzettend
)dt over het gebrek aan
je bij haar ouders. Ze
lijvoorbeeld een quiz met
amilieleden waarbij ze al-
Jitske van Noorden: „Ik heb de gedichten geschreven vanuit het perspectief van iemand die nog niet zoveel heeft meegemaakt."
FOTO HIELCO KUIPERS
lerlei vragen op de muren prikt:
'Als muren oren hadden, wat
dan?' of 'Waar woont de inwen
dige mens?'. Dat in combinatie
met die aantekeningen, dat wil
de ik."
En dus ging Van Noorden
aan de slag. Geheel vrijblijvend,
puur voor de lol. „Het ging zo
vanzelf, dat ik dacht: dit kan het
niet zijn, dit gaat te gemakke
lijk. Misschien wel een over
blijfsel van een opvoeding
waarin voortdurend benadrukt
wordt dat je hard moet wer
ken."
Maar blijkbaar was dit het
wél. De speelse, fantasierijke
gedichten buitelden haar pen
uit. „Ik heb ze geschreven van
uit het perspectief van iemand
die nog niet zoveel heeft gezien,
nog niet zoveel heeft meege
maakt en dingen op zijn eigen
manier verklaart." Zoals het
meisje of jongetje dat op haar
tenen over'het strand loopt om
het zand geen pijn te doen, het
kind dat een plant aan het pla
fond wil hebben of de ik-figuur
die droomt van een optreden
op televisie. Het zijn dit soort
tafereeltjes waarvan 'De wolken
de baas' bol staat, en waarbij
Olivia Ettema passende illustra
ties heeft gemaakt.
Hoewel Van Noorden het
boek met volwassen lezers in
gedachten schreef, vond haar
uitgeverij het bij uitstek een
boek voor kinderen. Dat niet al
le gedichten even eenvoudig
zijn, hoeft volgens de schrijfster
geen belemmering te zijn. „Kin
deren worden wat dat betreft
vaak onderschat", vindt ze.
„Ik ken iémand die jarenlang
theater voor kinderen heeft ge
maakt. Soms zaten er dan vol
wassenen in de zaal die allerlei
kritiek hadden. Zo van, die en
die scène, dat begrijpt geen en
kel kind. En vervolgens bleken
alle kinderen dat gewoon op te
pikken, konden ze het prima
volgen." En dan was er een tijd
je terug nog een moeder met
haar zoontje op bezoek, die een
van haar gedichten onder ogen
kreeg. „Die moeder snapte er
niets van, maar haar zoontje
kon zo uitleggen waar het over
ging-"
Maar wellicht dat de schrijf
ster binnenkort haar lezers
groep zelf ontmoet. Want voor
lezen lijkt haar best leuk. „Ik
heb vroeger in een bandje ge
zongen, dus misschien kan ik er
ook wel wat muziek bij maken.
Dan wordt het een hele act."
Ook de volwassen lezer zal
het boek uiteindelijk ongetwij
feld onder ogen krijgen. „Het is
tegenwoordig onder volwasse
nen een trend om dit soort boe
ken aan elkaar cadeau te doen.
Of ouders kopen het zoge
naamd voor hun kind en gaan
het ondertussen zelf zitten le
zen."
Wel betrapt Van Noorden
zichzelf er soms op dat ze als
vanzelf voor kinderen gaat zit
ten schrijven. „Dan kijkt er zo'n
inwendige recensent mee die
zich afvraagt: is dit nu geschikt
voor twaalfjarigen? Ik moet me
zelf dan dwingen om er meteen
achteraan te denken: dat doet
helemaal niet ter zake, ik moet
wel blijven opschrijven wat ik
kwijt wil."
Jitske van Noorden: De wolken
de baas. (Querido).
Madison De legendarische filmactrice Katharine'Hepburn als serene, romantische superster. De foto
komt uit de enorme collectie van het Wisconsin Center for Film and Theater Research van de universiteit
van Wisconsin in Madison. Hier worden ongeveer 2 miljoen foto's uit de theater- en filmwereld bewaard.
De foto's van Hepburn laten haar ontwikkling zien in de filmstudio's van een romantische meisje tot de
sterke onafhankelijke vrouw die ze uiteindelijk werd.
ap photo wisconsin center for film&theater research
Hü
amsterdam «anp
De ex-vrouw van Hans Dorre
steijn heeft maandag in kort ge
ding voor de president van de
rechtbank in Amsterdam een
verbod geëist van het boek 'Fi
nale Kwijting' van de cabare
tier. Volgens haar betreft het
een afrekening die slechts uit
wraak is geschreven.
De vrouw vreest dat publica
tie psychische gevolgen heeft
voor de twee kinderen (16 en 18
jaar) die zij met Dorresteijn
heeft. In het boek komt de
scheiding uitgebreid aan de or
de. Ook het feit dat de vrouw la
ter is hertrouwd met Dorre-
steijns beste vriend komt aan
bod.
Volgens advocaat J. Schaap
van de vrouw zijn alle personen
duidelijk herkenbaar. Privé-za-
ken die familieleden niet van el
kaar wisten, worden geopen
baard. Daarnaast zijn veel din
gen niet waar, aldus de advo
caat. Ze erkent dat de schrijver
recht heeft op vrije meningsui
ting, maar dat mag volgens
haar niet ten koste gaan van het
recht op bescherming van de
persoonlijke levenssfeer van
haar cliënt.
Dorresteijns raadsman G.
Kemper meent echter dat niet
zozeer het recht op vrije me
ningsuiting in het geding is, als
wel het recht op zelfexpressie.
Volgens de raadsman zijn het
persoonlijk leven en werk van
Dorresteijn als schrijver en ca
baretier nauw verweven. Als het
boek verboden wordt, kan Dor-
restijn*niet meer voldoen aan
zijn eerste levenbehoefte:
schrijven.
Auteur en uitgever De Arbei
derspers erkenden dat het een
autobiografische roman betreft.
Volgens Kemper is het slechts
fictie. Dorresteijn zei bereid te
zijn aan het boek de medede
ling toe te voegen dat elke gelij
kenis van de romanfiguren met
de werkelijkheid op louter toe
val berust. Ook overweegt hij
een aantal bijzondere kwetsen
de passages te schrappen.
jrg« Niet alleen Leiden, maar ook Tilburg wil de Japanse
oi uur verspreiden. Het Nederlands Textielmuseum in Tilburg
it van 9 september tot 7 januari de tentoonstelling 'Kimo-
van een adelijke dame; Japan 1870-1945.' De tentoonstel-
bestaat uit veertig kimono's, twaalf haori's (jassen), zeven-
ïit obi's (ceintuurs) en drie kinderensembles. Het museum
ge dt ook workshops: zo wordt op 3, 4 em 5 november de de
iei kshop 'Kimono's maken' gegeven. Ook andere musea in Til-
l doen mee aan de Japanweek. In Scryption is de Japanse
w igrafie-tentoonstelling 'Karakters in Beeld' te zien, in het
id irdbrabants Natuurmuseum 'Landschap Dierbaar Ding'
nt n De Pont 'Hedendaagse fotografie uit JapanJ. foto pr
lekenprijs voor Dikkie Dik
imono's in Tilburg
en» Wie had dat nu gedacht? Jet Boeke, tekenares van de al-
bekende verhalen van de rode Sesamstraatkater Dikkie Dik,
0 ring gisteren in de Openbare Bibliotheek van Emmen voor
erste keer een prijs. Nog nooit eerder werd op deze manier
1 rdering aan haai' werk gegeven. Jet Boeke kreeg de prijs voor
jbeste peuterboek, de Kiekeboekprijs2000, voor haar boek
ar is Dikkie Dik?'. Boeke zei 'zeer vereerd' te zijn. „Dit is de
eerste prijs die ik krijg. Mensen gaan ervan uit dat ik bela-
ben onder de prijzen, maar dat is niet gebeurd. Misschien
it dat doordat Dikkie Dik eerst op televisie te zien was en
een paar jaar later in boekvorm verscheen.
Joordenaar van Lennon mogelijk vrij
ny» De man die in 1980 ex-Beatle John Lennon voor diens
re artement in New York doodschoot komt mogelijk in decem-
vrijMark David Chapman zal ergens in oktober in de Atti-
;evangenis worden gehoord door de raad die over eventuele
ndiging van de straf moet beslissen. Chapman werd voor de
>rd op Lennon veroordeeld tot een levenslange gevangenis-
"met een minimum van 20 jaar. In de gevangenis heeft de
'j, i5-jarige Chapman zich niet misdragen. Ook heeft hij spijt
ïigd. Lennons weduwe Yoko Ono wil voor de reclasserings-
tegen de vrijlating van Chapman pleiten.
iminatie Rowling voor publieksprijs
'erdam Het boek van J.K. Rowling 'Harry Potter de ge
mene van Azkaban' is genomineerd voor de Trouw Publieks-
(15.000 gulden en een beeldje van Jeroen Henneman). An
ti genomindeerden zijn: Thomans Rosenboom met 'Publieke
^cen', Karei Glastra van Loon met 'De Passievrucht', Geert
met 'De eeuw van mijn vader', Nicci French met 'Bezeten
mij' en John Grisham met 'De broederschap'. Van 16 okto-
28 oktober kunnen lezers in boekwinkels en bibliotheken
giecursus Jeugdtheater Ins Blau
n_i Naast drama, zang en dans wordt in de Leidse jeugdthe-
jchool Ins Blau dit jaar ook een cursus regie gegeven. Tij-
deze cursus kunnen de jongeren leren hoe het regisseren
erkelijk aan toe gaat. Vanaf 16 september beginnen de nieu-
:ursussen in het kunstcentrum Haagweg 4 in Leiden. Jnfor-
ie: telefoon: 071-5144614.
