Barak somber over vrede
Kleine Belg vecht voor groot Europa
Buitenland
-commissaris zet
jreiding op scherp
Oud-eurocommissaris Van Miert publiceert boeiende memoires
brussel marc peeperkorn
correspondent
„Das ist Kriegl", sist bondskanselier
Kohl als de eurocommissaris Van
Miert een Duitse fusie blokkeert.
Het wordt oorlog en Kohl verliest.
'Dankbaar' blikt Van Miert in zijn
vandaag verschenen herinneringen
terug op zijn jaren als 'machtigste
man van Europa'.
Oud-premier Lubbers was bij voor
baat kansloos om voorzitter van de
Europese Commissie te worden. Op
het moment (mei 1994) dat Neder
land hem als kandidaat naar voren
schoof, had zijn Belgische tegenstre
ver Dehaene al vijf maanden de
steunbetuigingen van Duitsland en
Frankrijk op zak. Bondskanselier Kohl
- die een hekel had aan Lubbers -
deed evenwel lange tijd alsof zijn
neus bloedde. „Kohl liet hem (Lub
bers) nog een tijdje in de waan, ook
toen binnenskamers het verdict al
lang was uitgesproken."
Deze ontboezeming van voormalige
eurocommissaris Karei van Miert (58)
bevestigt hoezeer de Europese Unie
het speelveld was en is van nationale
politici, ego's en belangen. Dehaene
struikelde korte tijd later in hetzelfde
politieke mijnenveld, want de Britse
leider Major wilde niets weten van die
'loodgieter uit Vilvoorde'. Waarna
Kohl hoogstpersoonlijk met de vol
strekt onbekende San ter op de prop
pen kwam. Van Miert: „Toen Kohl
Santer opbelde, wist de Luxemburger
niet waar hij het had. In de verste ver
te had hij zoiets niet zien aankomen."
De Commissie-Santer kwam vorig
jaar voortijdig ten val als gevolg van
incompetentie, fraude en vriendjes
politiek.
Gebaseerd op elf jaar in de Brusselse
bestuurskamer, lezen de vandaag ge
publiceerde memoires van Van Miert
als een aaneenschakeling van machi
naties, verkapte dreigementen en on
verholen chantage op Europees ni
veau. Gelukkig is daar echter steeds
opnieuw le petit Beige (de kleine Belg)
zoals oud-Commissievoorzitter
Delors Van Miert noemde. De euro
commissaris voor onder meer trans
port en concurrentiebeleid, waakt
tussen 1989 en 1999 over de belangen
van burgers, bedrijven en de vrije
markt. En zijn moeder voorspelt het
al op pagina 11 als zij meewarig het
hoofd schudt en zegt: „Jongen, wat
gaan we met jou allemaal nog bele
ven?!"
Van Miert krijgt het werkelijk met ie
dereen aan de stok, maar hanteert
steeds het juiste eind ervan. Nooit ge
zwicht voor welke druk dan ook, al
thans in zijn eigen belevenis en boek.
,G 4 SEPTEMBER 2000
iter Prodi ongelukkig met uitlatingen
j a zat Commissievoor-
I |di gisteren als een
izweerder te gebaren.
Jeloofwaardigheid van
ese Commissie was
vaar. Nee, de uitbrei-
j de Europese Unie
t ter discussie. Ja, er
een 'klein misver-
ït serpent was al uit
Een explosief inter
en prominent lid van
Europese regering'
afgelopen weekeinde
onieus bedoelde bij-
jvan Europese minis-
I Franse Evian in ver-
onrust.
bterview met de Süd-
ïeitung deed de Duit-
bimissaris Verheugen
Dordelijk voor de uit-
inderhandelingen
lp tot het houden van
i referendum over dit
p. „We mogen niet de
alen die bij de euro is
gemaakt. Deze werd achter de
rug van de bevolking inge
voerd."
„Een krankzinnig idee", zei
de Deense minister van buiten
landse zaken Petersen. Zijn
Franse collega Védrine vond
dat Verheugen het proces van
de uitbreiding met nieuwe lid
staten had 'belast'. De Duitse
minister Fischer nam onmid
dellijk afstand van Verheugen.
Een Duits 'nee' zou de toetre
ding van landen als Hongarije,
Polen en Tsjechië blokkeren en
de EU in een crisis storten. Blij
kens peilingen is zeventig pro
cent van de Duitsers niet over
tuigd van het nut de Unie uit te
breiden tot bijna dertig lidsta
ten.
Verheugen sprak op persoon
lijke titel, maai" Prodi kon niet
verhullen dat hij ongelukkig
was met het dissidente geluid
uit zijn eigen ploeg. „We mogen
de uitbreiding van Europa niet
één minuut vertragen. Dat is
nog steeds onze missie", be
zwoer Prodi.
en mijzelf (Van Miert) aan te pakken'.
Geld speelt geen enkele rol en de
meest gehaaide advocaten zouden
worden ingeschakeld. Van Miert
zwicht niet, noch voor de dreigemen
ten, noch voor de 'zoete broodjes' die
Ecclestone probeert te bakken. De
zaak sleept nog steeds, maar de Fl-
bazen lijken inmiddels in te binden.
Berucht is voorts de 'luchtoorlog' die
Van Miert uitvecht met de Verenigde
Staten als vliegtuigbouwer Boeing
aankondigt concurrent McDonnell
Douglas te willen overnemen. De
Commissie vreest dat de nieuwe
vliegtuiggigant andere producenten
(het Europese Airbus) uit de markt zal
drukken, en eist een serie toezeggin
gen van Boeing. „Het was ons natuur
lijk duidelijk dat in de VS de hele zaak
een uitgesproken politieke en militai
re dimensie had. De Clinton-admini-
stratie stond er vierkant achter",
schrijft Van Miert. Hij heeft het gewe
ten ook.
Als er één zaak tot het laatste moment
zenuwslopend is geweest, was het wel
Boeing-McDonnell Douglas. Presi
dent Clinton dreigt openlijk met han
delssancties („We hebben wel een
paar maatregelen achter de hand als
het Europa zou believen in deze zaak
acties te ondernemen."), en zet de
Italiaanse premier Prodi (tegenwoor
dig zelf Commissievoorzitter) telefo
nisch onder druk. Tegelijkertijd maakt
de Amerikaanse minister Albright van
buitenlandse zaken haar EU-collega's
duidelijk 'dat een en ander nare ge
volgen kan hebben'.
De Commissie houdt opnieuw voet
bij stuk, ook als Boeing-topman Con-
dit er tijdens een bezoekje aan Van
Miert op zinspeelt dat diens piloten-
zoon toch 'met een prima toestel
(Boeing) vliegt'. Op het laatste nipper
tje - het verbodsbesluit ligt al klaar -
gaat Boeing door de knieën. Van
Miert: „Ik kon het haast niet geloven.
Ook toen ik de inhoud van de fax las
met alle toegevingen, vroeg ik of ze
wel zeker waren dat het geen grap
was. Nee, want de advocaten van
Boeing hadden alles ook telefonisch
bevestigd."
Ondanks het voortijdig einde van de
Commissie-Santer is de Belg zeer te
vreden over zijn prestaties. Als hij zijn
opvolger Monti feliciteert, zegt hij
'gekscherend': „Nu is het aan jou om
er aan te wennen bij tijd en wijle de
machtigste man van Europa te wor
den genoemd."
Karei van Miert: 'Mijn jaren in Euro
pa. Herinneringen van een euro
commissaris'. Uitgeverij Lannoo,
Tielt. ISBN 902094150X; 341 pag.
ögisch voedsel geldverspilling'
Organisch gekweekt voedsel is niet veiliger of voedza-
j de ouderwetse pot, zo oordeelt de Britse Keurings-
tl waren. Volgens de voorzitter van de dienst, sir John
Irspillen mensen hun geld door extra voor biologisch
risch-dynamisch voedsel te betalen. Er is geen bewijs
Biologisch eten gezonder is, aldus Krebs. De krant The
\eiit meldde zaterdag dat onafhankelijk onderzoek van
leer wortelen geen verschil had aangetoond tussen or-
en gewone wortelen. In geen van beide werden resten
j-ijdingsmiddelen gevonden.
nijdig op ontstemde buren
'sjechië heeft gisteren hard uitgehaald naar buurland
ijk vanwege de blokkade van drie grensovergangen door
jkse actievoerders. De betogers zijn tegen de Tsjechi-
S iihcentrale Temelin, die binnenkort in gebruik wordt ge-
1 llbe actievoerders gebruikten zaterdag zo'n 200 tracto-
feirie grensovergangen te blokkeren. Enige duizenden
iloten zich bij de actie aan.
ig EU-besluit Oostenrijk
nuf komt snel een besluit over de eventuele opschorting
ties tegen Oostenrijk. De knoop wordt doorgehakt na-
riekoppig comité van wijzen over tien dagen verslag
;ebracht over het politiek-maatschappelijk klimaat in
iit hebben de Europese ministers van buitenlandse za-
jren afgesproken tijdens een informeel beraad in de
adplaats Evian.
Tii|
^3 Gore staat al vast'
on De overwinning bij de Amerikaanse presidents
gen kan de huidige vice-president Al Gore volgens des-
niet meer ontgaan. Zeven Amerikaanse politicologen
lat Gore op 7 november met minimaal 52,3 procent van
ien wint. De zeven presenteerden hun voorspellingen
Ijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Amerikaanse
g van Politicologen. In 1996 bleken ze er slechts een-
rocent naast te zitten.
_en Bush kibbelen over debatten
De Republikeinse kandidaat voor het Amerikaanse pre-
[ïap, George Bush, heeft zijn Democratische rivaal Al
Éedaagd al volgende week een eerste televisiedebat te
Bush, die het in de laatste peilingen slechter doet dan
I al op 12 september met Gore in de slag in het pro-
l'Meet the press'. De vice-president Gore reageerde af-
II en zei dat hij bij voorkeur debatteert op tijdstippen
Ée meeste Amerikanen kijken.
fjadviseert financieel bedrijf
De voormalige Duitse bondskanselier Kohl wordt
een adviescommissie van de financiële onderne-
btsche Vermögensberatung AG (DVAG). Dat meldde de
■lit am Sonntag gisteren. DVAG is met 25.000 werkne-
van de belangrijkste aanbieders van financiële dien-
■uitsland. Kohl ligt al maanden onder'vuur wegens ille-
ijfinanciering binnen zijn partij, de CDU.
itaties wegens handel mensenvlees
aam» In het zuiden van Tanzania zijn zes mensen ge-
ti op verdenking van het verhandelen van mensen-
jomstig van door hen opgegraven lijken. De verdachten
het bezit van grote stuiJcen mensenvlees, twee paar
penhuid gemaakte schoenen, vier mensenhuiden en
feenschedels. Een van de verdachten werd aangehou-
Sjl hij het lichaam van een afgelopen woensdag overle-
egraven kind vervoerde, aldus de politie in de regio Ru-
i voor Britse bommenlegger
!De politie in Groot-Brittannië vreest een Britse versie
fnerikaanse Unabomber. In Oxfordshire en Gloucester-
de afgelopen weken acht zelfgemaakte, zeer geavan-
pmmen gevonden. De Amerikaanse Unabomber, Ted
li, stuurde uit haat tegen de moderne maatschappij
'periode van zeventien jaar bombrieven naar functio-
van universiteiten en luchtvaartmaatschappijen. Daar-
en drie doden en 23 gewonden. Kaczynski kreeg in
I keer levenslang.
(i wil Koerilen houden
pe Russische president Poetin is gisteren in Japan aan-
1 voor besprekingen over economische samenwerking
jstreden Koerilen-eilanden. De vier eilanden ten noor-
lapan werden in de Tweede Wereldoorlog veroverd
Sovjet-Unie. Voor zijn vertrek naar Tokyo heeft Poetin
gemaakt dat hij best over de eilanden wil praten, maar
let van plan is ze aan Japan af te staan. Vanochtend
jdat in Tokyo herhaald.
►sitie Libanon staat op winst
Jn Libanon koerst de oppositie tegen president Lahoud
i grote overwinning in de parlementsverkiezingen. Gis-
1 fd de tweede ronde gehouden. De definitieve uitslag
hiddag nog niet bekend. In Beiroet ligt de voormalige
Rafik al-Hariri volgens een voorlopige uitslag een
igte voor op Lahoud. Hij had gisteravond ruim drie keer
pn de getelde stemmen als de president. Hariri, een
p zakenman, verliet in 1998 het kabinet en ontpopte
|en criticus van de regering. De vorige week gehouden
tsronde leverde de oppositie ook al winst op.
Karei van Miert in 1998.
„Ik heb veel politieke vrienden moe
ten ontgoochelen", mijmert hij. Maar
voor hen die de Europese zaak trouw
zijn, heeft Van Miert alles over.
„Naarmate Delors me beter kende,
merkte hij dat ik een dossiervreter
was. Misschien nog belangrijker
was dat hij altijd op mij kon rekenen.
Qua Europese overtuiging stond ik
namelijk dicht bij Delors en ik ging
voor hem door het vuur."
Wie deze ijdeltuiterij voor lief neemt,
krijgt via het boek van Van Miert een
aardig inkijkje in de harde wereld van
het Europese concurrentiebeleid.
Neem de zaak Kirch-Bertelsmann
(1997'98). De voorgenomen samen
werking van deze twee mediagiganten
leidt volgens Van Miert tot een bijna-
monopolie op de Duitse markt voor
betaal-rt, en is dus verboden. Kirch
en Bertelsmann zijn evenwel opper
machtig in die Heimat. „Ik heb de te
lefoontjes niet geteld, maar weet wel
dat ik een indrukwekkende schare
persoonlijkheden uit de Duitse poli
tiek aan de lijn heb gehad", schrijft
Van Miert.
De rug blijft^venwel recht, waarop
bondskanselier Kohl zich rechtstreeks
tot Commissievoorzitter Santer
wendt. „De subtiele Duitse strategie
bereikte een hoogtepunt op de Euro
pese Raad in Luxemburg, waar Kohl
Santer openlijk aanpakte omdat we
geen aanstalten maakten door de
knieën te gaan. Dat was de dag waar
op de bondskanselier de perplexe
Santer toewierp: Das ist Krieg!"
De oorlog wordt nu inderdaad ge
voerd, tot in het hart van het Com
missiegebouw in Brussel. Een Duitse
ex-Commissieambtenaar deponeert
daar 's avonds allerlei documenten
ten gunste van Kirch-Bertelsmann in
de werkkamers van haar vroegere col
lega's. Van binnenuit krijgt Van Miert
te maken met de woordvoerster van
Santer die hem als 'een aan groot
heidswaanzin lijdende Einzelganger'
afschilderde.
Geconfronteerd met deze lastercam
pagne neemt Van Miert in alle stilte
een besluit. „Als politieke druk en
lobbywerk het pleit gaan winnen van
de serieuze en professionele beoorde
ling van fusieproblemen, dan kon ik
maar beter opstappen. Ik zou niet
openlijk met ontslag dreigen, maar
wel mijn conclusies trekken." Uitein
delijk steunt de voltallige Commissie
Van Miert in het verbod op de samen
werking tussen Kirch en Bertelsmann.
Nog grover en spectaculairder is de
FOTO EPA DANIEL WILLAM
slag die Van Miert met de Formule 1 -
bazen Ecclestone en Mosley voert. De
Commissaris ziet de F1-organisatie
(wedstrijden, tv-rechten) als een ab
soluut monopolie en eist ontmante
ling. Ecclestone en Mosley kiezen,
voor het chantagewapen: de F1-races
verdwijnen uit Europa als de Com
missie haar zin krijgt.
Zoals in een echte grand-prix wordt
geen middel onbeproefd gelaten: ge
sprekken, dreigementen, lobbyisten
en de donatie van een miljoen pond
in de Labour-partijkas. Dat het dit
keer serieus is, wordt Van Miert dui
delijk als de president-directeur van
een grote onderneming hem in janu
ari 1998 in het Zwitserse Davos waar
schuwt. „Kijk uit met die Formule 1-
zaak, want niets zal onverlet worden
gelaten om de Commissie en jezelf
persoonlijk in diskrediet te brengen."
Bovendien zou een van Van Mierts
ambtenaren een Fl-mol zijn. „Toege
geven, die nacht kon ik moeilijk de
slaap vatten", herinnert de auteur
zich.
Enkele maanden later reist Ecclestone
in het diepste geheim naar Brussel.
De Fl-baas verraadt dat zijn kom
paan Mosley over een ongelimiteerd
budget beschikt 'om de Commissie
Suu Kyi weer
thuis, nog meer
in isolement
sydney anp
Oppositieleidster Aung San Suu
Kyi van Myanmar (Birma) is za
terdag naar haar huis in Rang
oon teruggekeerd. Ze had ne
gen dagen in haar auto aan de
rand van de hoofdstad doorge
bracht. Daar was ze tegenge
houden toen ze op weg was
naar aanhangers buiten de
stad.
In het weekeinde heeft het
militaire bewind Suu Kyi's be
wegingsvrijheid verder inge
perkt. Een woordvoerder van
haar partij, de Nationale Liga
voor Democratie (NLD), zegt
dat vandaag in de Australische
krant Sydney Morning Herald.
Volgens de zegsman heeft de
politie de huizen van Suu Kyi
en andere oppositieleiders om
singeld. Telefoonverbindingen
zijn afgesneden en niemand
mag kan er in of uit.
Britse, Amerikaanse en Au
stralische diplomaten die Suu
Kyi wilden bezoeken, zijn in het
weekeinde tegengehouden. Za
terdag deden de autoriteiten al
een inval in het NLD-kantoor in
Rangoon. De politie zegt belas
tende documenten in beslag te
hebben genomen.
Klopjacht op
groep Serviërs
pristina anp-afp
De internationale vredesmacht
KFOR en politie van de Ver
enigde Naties in Kosovo hou
den een klopjacht op dertien
van oorlogsmisdaden verdachte
Serviërs. Zij zijn zaterdag ont
snapt uit een gevangenis in de
Joegoslavische provincie.
Drie van de gevluchte gevan
genen worden verdacht van
volkerenmoord, vier van mis
drijven die in verband staan
met de spanningen tussen Ser
viërs en Kosovo-Albanezen.
Vier anderen worden verdacht
van massamoord, een voor
moord en een voor brandstich
ting en diefstal. Allen gelden als
uiterst gevaarlijk.
Zeker vier gedetineerden
zouden zich in Servië in veilig
heid hebben gebracht.
Duizenden begeleiden Deri naar gevangenis
Premier Barak van Israël heeft weinig hoop meer dat het
vredesproces kan worden gered en hij geeft de Palestij-
nen daarvan de schuld. Hij vertelde zijn ministers giste
ren dat er 'tot op heden geen enkel teken zichtbaar is
van Palestijnse soepelheid of openheid, dat wijst in de
richting van een hervatting van de onderhandelingen'.
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Gisteravond is Barak naar New
York vertrokken voor de Millen
niumtop van de Verenigde Na
ties. Hij en de Palestijnse presi
dent Arafat zullen daar afzon
derlijk gesprekken voeren met
de Amerikaanse president Clin
ton. Israëliërs en Palestijnen
sluiten een bijeenkomst van de
drie leiders samen niet bij voor
baat uit, maar leggen er de na
druk op dat daarover geen af
spraak is gemaakt. Met de Ame
rikaanse verkiezingen voor de
boeg en de Israëlische regering
in moeilijkheden lijken de ge
sprekken in New York voorlopig
de laatste kans te bieden op een
doorbraak in het vredesproces.
Sinds de mislukte top van
Camp David, waar Barak heeft
verklaard dat hij bereid is tot
bescheiden concessies over de
status van Jeruzalem, houdt de
Israëlische regering vol dat nu
Arafat aan zet is. „Het zou niet
juist zijn als wij in dit stadium
iets anders zouden doen dan
afwachten", liet Barak gisteren
weten.
De premier was vol lof over
een besluit van de EU-ministers
van buitenlandse zaken geen
betrekkingen aan te knopen
met een eenzijdig door de Pa
lestijnen uitgeroepen staat. Ara
fat had zo'n staat willen verkla
ren op 13 september, als de
looptijd van de Oslo-akkoorden
verstrijkt, maar hij lijkt daarvan
te moeten afzien bij gebrek aan
internationale steun. De Euro
peanen zijn alleen bereid am
bassadeurs naar een Palestijnse
staat te sturen als deze het re
sultaat is van een overeenkomst
met Israël, of als ze ervan over
tuigd zijn dat de Palestijnen er
alles aan hebben gedaan een
vredesovereenkomst te berei
ken.
In Cairo herhaalde Arafat gis
teren dat hij geen akkoord met
Israël zal accepteren dat de Pa
lestijnen verstoken laat van 'alle
rechten die we hebben volgens
internationale verklaringen, al
ons land en al onze heilige
plaatsen'. Hij sprak bij de ope
ning van de halfjaarlijkse bij
eenkomst van de ministers van
buitenlandse zaken van de Ara
bische Liga. De ministers pra
ten onder meer over het vre
desproces met Israël.
In Israël zelf ging gisteren de
publieke aandacht uit naar Arie
Derie, de voormalige leider van
de religieuze Shas-partij die
naar de gevangenis moest.
Daarbij werd hij begeleid door
duizenden aanhangers. Twee
politiemensen en een aantal
journalisten raakten gewond
toen de menigte tegen het eind
van de betoging met stenen be
gon te gooien.
Deri (41) is veroordeeld tot
drie jaar cel, wegens corruptie
in de tijd dat hij diende als mi
nister van binnenlandse zaken.
Zijn supporters houden vol dat
hij slachtoffer is geworden van
discriminatie wegens zijn Ma
rokkaanse afkomst. Shas, een
partij van vooral armere immi
granten uit Noord-Afrika en het
Midden-Oosten, ziet het protest
tegen Deri's gevangenschap als
het begin van een 'oosterse re
volutie' in Israël.
Gisterochtend begeleidde een
konvooi van honderden auto's
met Shas-activisten Deri van
zijn woonplaats, Jeruzalem,
naar de Nitzan-gevangenis in
Ramle. De stoet zorgde voor
een verkeerschaos op de hoofd
weg naar Tel Aviv. Bij ieder op
onthoud verlieten zwartgehoe-
de demonstranten de auto's om
op de weg te dansen en te zin
gen. Ruim een uur te laat arri
veerde Deri bij de gevangenis,
waar hij werd opgewacht door
twintigduizend opgewonden
betogers.
Aanhangers van Deri gebruikten gisteren een zwarte uitvoering van de Israëlische vlag om hun mening uit te
drukken over het feit dat hun voorman aan zijn gevangenisstraf (noest beginnen.
FOTO EPA MENAHEM KAHANA
