Voorlopig geen Reve-biografie
De Dijk bezorgt Swetterhage dampend feestj
Eén winnaar op verschillende Leidse orgels
Cultuur Kunst
Topentertainment van
Bon Jovi in Gelredome
Vrouw niet altijd aan
zet in schaakhistorie
Vliegem
start Jaajj
van Zwec
MAANDAG 4 SEPTEMBER 2000
Tollensprijs 2000 voor Drs. P
Amsterdam Tekstschrijver en componist Heinz Polzer, beter
bekend als Drs. P., krijgt de Tollensprijs 2000. Dat heeft de
Stichting Het Tollensfonds bekendgemaakt. Hij krijgt de prijs -
een penning en een bedrag van 5000 gulden - voor zijn verdien
sten voor het Nederlandse lied en de Nederlandse taal.
Lintje voor Wim van Krimpen
Rotterdam Wim van Krimpen, die het directeurschap van de
Kunsthal, het Fries Museum en de Princessehof dit weekeinde
verruilt voor dat van het Haags Gemeentemuseum, is zaterdag
avond benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Hij
kreeg de versierselen in Rotterdam uitgereikt door minister Her
mans van OCW. Van de stad Rotterdam ontving Van Krimpen
de Wolfert van Borselenpenning.
Horeca blijft in Concertgebouw
amsterdam Het Concertgebouw in Amsterdam mag gewoon
koffie en drank blijven schenken. De Raad van State heeft het
beroep verworpen dat omwonenden hadden aangespannen te
gen de inmiddels oude horecavergunning van het Concertge
bouw. De Raad bevestigde de uitspraak van de rechtbank waar
bij de bezwaren van de omwonenden ongegrond werden ver
klaard. Met de vergunning kan het Concertgebouw alle dagen
tot in de nacht koffie en drank schenken. De drank wordt aan-
en afgevoerd aan de zijkant van het gebouw, langs de tuinen
van omwonenden. Zij zeggen veel last te hebben van het nach
telijke lawaai en feestende bezoekers.
Geboortehuis Dali wordt museum
madrid De gemeente Figueres aan de Costa Brava wil het ge
boortehuis van de Spaanse schilder Salvador Dali tot museum
verbouwen. Dali woonde vanaf zijn geboorte in 1904 tot zijn
tiende in het huis. Zijn familie verhuisde toen naar een woning
in dezelfde straat. De gemeente heeft het gebouw aan de Calle
de Monturiol voor 110 miljoen peseta's (ruim 1,4 miljoen gul
den) gekocht. In zijn boek 'Het geheime leven van Salvador Da
li' schrijft de schilder dat hij vaak in het washok zat. Daar maak
te hij zijn eerste twee olieverfschilderijen: een scène uit de Ilias
van Homerus en de ontmoeting tussen Jozef, de zoon van aarts
vader Jacob, en zijn broers.
Autobiografie Beatles nu al hit
londen De langverwachte autobiografie van The Beatles die op
5 oktober in de winkels ligt is nu al een hit. Boekverkopers heb
ben al 1,5 miljoen bestellingen geplaatst in de voorverkoop.
'The Beatles Anthology' verschijnt in acht talen. Volgens de
krant zullen er uiteindelijk meer dan twintig miljoen boeken
over de toonbank gaan mits de besprekingen voor een vertaling
in het Chinees ook succesvol worden afgerond. In Nederland
komen vooralsnog 20.000 exemplaren op de markt. Paul Mc
Cartney, Ringo Starr en George Harrison schreven zelf teksten
voor het boek en autoriseerden ook bijdragen van derden. Van
de vermoorde John Lennon is een compilatie van teksten en in
terviews opgenomen.
Druk bezocht Haags Uit Festival
den haag Ruim 100.000 mensen bezochten dit weekeinde het
Haags Uit Festival. Grote publiekstrekker was zaterdagavond
het openluchtconcert van het Residentie Orkest en Volumia!.
Ruim 7000 muziekliefhebbers op het Spuiplein trotseerden flin
ke regenbuien om het orkest onder leiding van Jaap van Zwe
den en de popgroep samen te zien optreden. De organisatie
spreekt van een groot succes. Veel programma-onderdelen wa
ren uitverkocht. Het Lucent Danstheater verkocht een record
aantal kaarten op het Uit Festival en ook voor de jeugdvoorstel
lingen was veel belangstelling.
Natte boeken- en platenmarkt
leiden De Doezastraat in Leiden was zaterdag dé plek om op
zoek te gaan naar dat ene boek of die zeldzame plaat zonder al
te veel krassen. Na het succes van de eerste editie werden ook
dit jaar op zo'n veertig kramen de collecties uitgestald. Zowel
particulieren als handelaren mochten hun handel aanbieden
op de Leidse markt die geplaagd werd door forse stortbuien.
fotohenk bouwman
muziek recensie
rene megens
Concert door Bon Jovi. Gezien: 1/9 Gelre
dome, Arnhem.
..It's my life. It's now or never. I
ain't gonna live forever", zong
Jon Bon Jovi in een uitverkocht
Gelredome. En óf het in Arn
hem 'now' was voor de fans van
Bon Jovi. Bon Jovi is weer heet.
En niet zo'n beetje. Dat is voor
een deel de verdienste van 'It's
my life', de eerste hit van Bon
Jovi in lange tijd. En ook van
'Say it isn't so'. Waar een clip
met taartgegooi al niet toe kan
leiden.
Jammer dat gisteren tijdens
het ietwat psychedelische 'Say
it isn't so' geen Arnhemse ban
ketbakkersproducten voorhan
den waren. Het zou smakelijke
Spinal Tap-achtige taferelen
hebben opgeleverd. Nu moes
ten we het doen met fragmen
ten uit de heerlijk warrige clip.
Het past ook goed bij Bon Jovi,
een vette pot vermaak. Want
om topentertainment draait het
bij de Amerikanen. En dat
brengt het ooit als pretentieloos
gekarakteriseerde combo op
een professionele wijze.
Het optreden in Gelredome,
het eerste aansprekende po-
p/rockconcert in lange tijd, laat
haarfijn zien waarom het goed
is dat Bon Jovi terug is. Bon Jovi
zoekt het avontuur niet. maar is
gelukkig geen band die elke
avond hetzelfde repertoire af
raffelt. Dat maakt het voor de
musici leuk. En voor de fans. In
het Gelredome, op het enige
Nederlandse optreden van de
'Crush'-tour - voorzien van
VIP-staanplaatsen en borden
met een verbod op crowdsur-
fen - brengen de rockmuzikan-
ten uit New Jersey een pu
blieksvriendelijke synthese van
nieuw werk van het met ge
mengde gevoelens ontvangen
'Crush' en veel oud materiaal.
En of nummers 'You give love
a bad name', 'Bad medicine',
'Livin' on a prayer' en de po-
werballad 'Wanted: dead or ali
ve' de gretige fans in een uit
bundige stemming brengen.
Prachtig gezicht: al die in de
lucht klappende handen. Het
levert een euforie-golf op, die
het Gelredome niet meer ge
kend zal hebben sinds begin ja
nuari toen Marco Borsato de
bühne op stormde bij een con
cert van De Kast.
En als Bon Jovi op de gespier
de romantiek-toer gaat, zorgen
talrijke aanstekers voor licht in
de duisternis. Evenals op de
meeste andere concerten van
de 'Crush'-tour zit It's my life'
voor in het speelschema. We
zouden eens vergeten waar het
hij Bon Jovi ook om gaat: mee-
brullen. Vanaf het heavy
rockende 'I believe', eveneens
de opener in Oostende, is het
echter feest. Groot feest en dat
allemaal onder het vet rocken
de motto 'I'll sleep, when I'm
dead'. Prima instelling.
Grandioze ouverture van Kadak
Huub van der Lubbe maakt contact met de voorste linie van Swetterhage: „Even naar mijn vrienden op de eerste rij."
zoeterwoude hans keuzers
„We want more, we want more,
we want more!" zeilt het door
de tent in Zoeterwoude. De Dijk
verzorgt het hoofdprogramma
van Swetpop, echter de uit volle
borst gescandeerde kreten zijn
niet voor de superbekende Ne
derlandstalige band, maar voor
Kadak, een bandje van bewo
ners van Swetterhage zelf - de
woongemeenschap voor ver
standelijk gehandicapten in het
hart van Zoeterwoude-Dorp.
Gitarist Rob wil zelfs na drie
nummers van geen ophouden
weten en ontpopt zich als grote
animator. Kadak zorgt, op de
'echte' instrumenten van de
hoofdact, met het 'Bananen-
lied' van De Boswachters en
'Het is een nacht' van Guus
Meeuwis vroeg op de avond
voor een grandioze ouverture.
„Integratie is een heel belang
rijk doel", aldus organisator
Aart de Groot. „Zo breng je
Swetterhage met dit festival
dichter bij de mensen."
De Groot schiet met zijn op
merking midden in de roos
want in de tent vervaagt tijdens
het optreden van De Dijk de
grens tussen bewoner en Zoe-
terwoudenaar. Fundraising is
voor Swetterhage net zo be
langrijk. Voor het optreden van
De Dijk wordt een cheque van
tienduizend gulden overhan
digd. Geld dat gebruikt gaat
worden voor de uitbreiding van
de snoezelruimte - een geur
en voelruïmte voor dubbelge-
foto mark lamers handicapten - en het opknap-
Na ruzie met uitgever ook onenigheid met biograaf Rooduijn
Na uitgeverij Veen zeggen schrijver Gerard Reve en part
ner Joop Schafthuizen ook biograaf Tom Rooduijn vaar
wel. De publiciteit rondom de biografie heeft bij hen zo
veel ergernis gewekt dat 'het levensverhaal pas 50 jaar na
de dood van meneer Reve moet vérschijnen', aldus
Schafthuizen.
uijn aan de kant gezet vanwege
de 'leugenachtige publiciteit'
rondom de redactie van het
boek waar Rooduijn samen met
de Reve-kenners Nop Maas en
Theodoor Holman aan zou
gaan werken. „De heer Rood
uijn doet voorkomen alsof hij
machelen a/d leie
Vorige week verliet Reve na
twintig jaar met ruzie zijn uitge
ver Veen, waar op 'De Avonden'
na al zijn boeken zijn uitgeko
men. Nu is ook journalist Rood-
een paar knechtjes heeft aange
nomen om het vuile werk op te
knappen, maar zo is het niet",
zegt Schafthuizen.
Hij doelt op de reactie van
Rooduijn in het artikel in NRC
Handelsblad, op de vraag of
Holman en Maas ook gaan
meeschrijven. Dat wordt vol
gens hem 'wel heel moeilijk',
maar wellicht dat een van de
twee personen wel meeschrijft.
Het was de bedoeling dat Hol
man en Maas Reve-materiaal
zouden verzamelen en inventa
riseren. Holman duikt in de
jonge jaren van Reve, Maas in
ventariseert de brieven en
Rooduijn spoort zelf de ver
spreide archieven op, bestu
deert het audiovisuele materi
aal en de secundaire literatuur,
zo is overeen gekomen.
Het persoonlijk archief van
Reve wordt bewaard aan de
Posthoornstraat in het Belgi
sche Machelen, waar schrijver
en vriend wonen. Rooduijn en
Holman menen, zo staat in het
artikel, snel aan het werk te
moeten omdat het archief ont
manteld zou worden. „Meneer
muziek recensie
susanne lammers
Laureatenpresentatie van het Leids Orgelconcours
Gehoord: 2/9, Hooglandse Kerk en Hartebrugkerk,
Leiden.
Het aardige van het Leids Orgelconcours
- nu al weer voor de achtste keer gehou
den - is dat de muziek uit de verschil
lende tijdvakken ook op daarvoor bij uit
stek geschikte instrumenten ten gehore
gebracht kan worden. 16de- en 17de-
eeuwse muziek klinkt perfect in de
Hooglandse en Pieterskerk, voor de
18de-eeuwse muziek hebben we het or
gel van de Lókhorstkerk, voor de 19de-
en 20ste-eeuwse muziek ga je naar de
Hartebrugkerk.
De drie stijlcategorieën waarin het in
ternationale gezelschap van conservato
riumstudenten meedong naar de eerste
prijs, werden elk op hun eigen orgel ge
speeld en ook de laureatenpresentatie
en de daaropvolgende prijsuitreiking
vond plaats op verschillende locaties.
De slotmanifestatie begon in de Hoog
landse Kerk, voor de tweede helft wan
delde het publiek naar de' Hartebrug
kerk. Die wandeling van de schemerige
Hooglandse via de donkere Burcht naar
de stralend verlichte Hartebrugkerk ver
hoogde niet alleen de stemming, maar
bracht ook wat afwisseling en dat was
wel een beetje nodig.
De jury bestaande uit Folkert Gronds-
ma. Stanislas Deriemaeker en Jan Wel-
mers had ongetwijfeld een doordacht en
wijs besluit genomen door Lubbert
Gnodde zowel in de categorie Renais-
sance-Barok-Rococo als in de categorie
Romantiek de eerste prijs te verlenen,
maar deze uitkomst maakte de avond er
niet spannender op. Bovendien werd de
prijs voor de categorie 20ste eeuws niet
uitgereikt wegens onvoldoende kwali
teit. Eén winnaar betekent één speelstijl,
daar kunnen verschillende orgels niet
veel aan verhelpen.
De tweemaal gelauwerde Gnodde, die
zich overigens voor alle drie de catego
rieën inschreef en er zaterdagavond dus
al een orgel-marathon op had zitten,
speelde in de Hooglandse Kerk de Toc
cata Prima van G. Muffat, 'Herr Jesu
Christ dich zu uns wend' van J.S. Bach
en psalm 24 van Anthoni van Noordt.
Hij begon MuffatsToccata zwaar en sta
tig, hield het trage tempo vast in het
lichtere middendeel en eindigde triom
fantelijk.
Daarna klonk Bach als vriendelijke
balsem voor de ziel: dromerig, simpel en
dansant, al was het tempo niet altijd ge
lijkmatig. Van Noordts psalm leefde
den haag saskia bonger
In het Europa van de Middel
eeuwen werd de hoofse liefde
vaak gesymboliseerd door het
schaakspel. Op een afbeelding
op de tentoonstelling 'Dame
aan zet. Vrouwen en schaken
door de eeuwen heen' in de Ko
ninklijke Bibliotheek in Den
Haag spelen een man en een
vrouw schaak in de liefdestuin.
De tuin dient als paradijselijke
achtergrond voor het liefdes
spel, dat wordt gesymboliseerd
door het verloop van het spel
op het schaakbord. De 'strijd'
tussen de twee kan op twee
manieren eindigen: in verove
ring of in afwijzing.
Het schaken is ontstaan in
India. Wanneer precies is onbe
kend. De oudste geschreven
bron hierover dateert uit de ze
vende eeuw. Vanuit India ver
spreidde het spel zich naar het
Perzische rijk. De expositie en
de gelijknamige catalogus to
nen verschillende afbeeldingen
en verhalen die bewijzen dat
schaak daar absoluut geen ex
clusief mannelijke aangelegen
heid was. Een tekst uit de der
tiende eeuw beschrijft hoe ka
lief Amin schaakte met zijn fa
voriete concubine Kawthar tij
dens het beleg van Bagdad in
813. De paniek was groot, maar
Amin had belangrijkere dingen
aan zijn hoofd: 'Wacht even!
Nog een paar zetten en dan heb
ik Kwathar mat.'
Vanuit het Perzische rijk ver
spreidde het schaakspel zich
naar het Midden-Oosten. De
Moren namen het vervolgens in
de achtste eeuw mee naar
Spanje en Sicilië. Via het Byzan
tijnse Rijk bereikte het Oost-Eu
ropa. Omstreeks het jaar 1000
was het spel populair in heel
Europa. Ook hier vond men het
gewoon als een (welgestelde)
vrouw schaakte.
Na de Middeleeuwen werd
het steeds ongebruikelijker dat
vrouwen schaakten. Pas in de
negentiende en twintigste eeuw
probeerden sommige vróuwen
het verloren terrein terug te
winnen. Mannen twijfelden
echter aan de vaardigheden van
vrouwen. De afdeling 'Visies'
op de expositie toont de ver
schillende denkwijzen over dit
onderwerp. Volgens Reuben Fi
ne spelen overwinning en ne
derlaag daarbij een belangrijke
rol. Fine: „Voor een vrouw is de
vijand gewoonlijk een andere
vrouw, die ze wil verslaan om
een man te krijgen. Overwin
ning op een man is nutteloos,
want het resulteert in isolatie in
Parfumflesjes als schaakstukken, te zien in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.
plaats van liefde."
Tienvoudig Nederlands da
meskampioen Fenny Heems
kerk, wereldkampioene van
1927 tot 1944 Vera Mencik en
de Hongaarse Polgar-zusjes be
wijzen Fines ongelijk. De drie
zussen zijn alledrie bijzonder
goede schaaksters. De middel
ste, Zsofia. verraste in 1989 op
haar vijftiende de schaakwereld
toen zij een toernooi in Rome
won. De jongste. Judit, werd
twee jaar later op 11-jarige leef
tijd samen met haar oudste zus
Zsuzsa internationaal groot
meester'. In 1999 liet Zsuzsa de
Internationale Schaak Federatie
(FIDE) weten dat zij haar pas
geboren baby borstvoeding zou
geven tijdens de verdediging
van haar wereldtitel. De vrouw
had haar plekje in de schaak
wereld terug, al werd die nog
steeds gedomineerd door man
nen.
De expositie laat nog veel
meer amusante anekdotes zien.
Daarnaast is er een groot aantal
schaakspelen te bewonderen.
pen van de kinderboerdeü
Zoeterwoude valt n
Dijk met de neus in d(
Niet alleen is dit het een
cert in de regio na het j
cal year van de band, oi
de release van de nieuwe
7e Hemel' voor 11 sep
gepland. Het publiek kr
handjevol nieuwe ni
voorgeschoteld waarva
poëtische titelnummer
single 'Als het golft', w
publiek de handen al j
naar links en rechts laa
regelrechte prijsnummer
Terwijl de rolstoelers
zijkant van het verhoogd
um een prima uitzicht I
op het toneel maakt de
matische zanger, Huub
Lubbe, contact met de
linie van Swetterhage:
naar mijn vrienden op d<
rij", noemt Huub het.
ultiem swingende 'Dan
de vulkaan' en de neo-
ker 'Bloedend hart' stei
der Lubbe een flinke vei
kont van het Swetterha
soneel: „Petje af voor di
betaalde mensen uit
zondheidszorg."
De Dijk werd in '84
keer geboekt door de
woudse insteling, destiji
het luttele bedrag van
zend gulden. Zaterdag
Swetterhage een flink st
per in de buidel tasten
Nederlandstalige mi
voor het dampende fee
bijna het viervoudige
netto opbrengst van de
neergelegd.
Rooduijn vreest dat er stukken
uit het Reve-archief worden
verkocht en geveild. Welnu, hij
hoeft niets te vrezen, want dat
is ook zo. En daar heeft hij niets
mee te maken, want dat zijn
privézaken."
Schafthuizen geeft prioriteit
aan de zaak met Uitgeverij
Veen. „Dat is een zeer serieuze
zaak. Wij willen dat goed afhan
delen. Wat de biografie betreft,
die gaat pas 50 jaar na de dood
van de heer Reve uitkomen.
Daar moeten de nazaten zich
maar over bekommeren."
vooral op door de pregnante trompet in
het tweede deel die nerveus zoekend het
stuk kleur gaf.
In de Hartebrugkerk speelde hij het
eerste deel van de Vijfde Symfonie van
Charles Marie Widor en de prachtige
Trauerode van Franz Liszt. Een onheil
spellend motief dat uit sombere dieptes
opklonk en weer wegstief, een stralend
heldere lijn die eenzaam voortslingerde
en maar heel even breed mocht uitwaai
eren in een brede klank.
Een moeilijk stuk vanwege de vereiste
timing en expressie. Gnodde speelde het
niet onverdienstelijk, maar het echte ge
voel ontbrak helaas. Het balanceren op
het scherp van de snede bleef uit, het
stuk bleef een beetje te braaf. Hij nam
wel de tijd, maar hij speelde de emoties
niet werkelijk uit. Een keurige, maar niet
buitengewoon verrassende
gemaakt van verschillende ma
terialen, zoals ivoor, hout. ijzer,
zilver, en kwarts. Verder is er
een spel te bewonderen, waar
van de schaakstukken parfum
flesjes van het merk Rochas
zijn.
De tentoonstelling 'Dame aan
zet. Vrouwen en schaken door
de eeuwen heen' in Koninklij
ke Bibliotheek te Den Haag is
t/m 17 november te bezoeken.
Op internet, www.kb.nl, is een
greep uit de expositie terug te
vinden.
muziek recensie
aad van der ven
Residentie Orkest o.l v. Jaap
den 'Gran Partita' van M
Symfonie nr 5 van Prokoff,
hoord 1 september, Den H;
lipszaal).
In Den Haag weet inn
iedereen wie Jaap var
den is. Met de lel
tramtunnel leverde de
we chefdirigent van he j;
dentie Orkest deze zoi
meeste locale gespr a
op. De borende blik va
op talloze affiches de
rijke muziekliefhebbe
seffen, dat het zondi
abonnement op de
Allure Serie of de
Oranje Serie - 'graaij.
plaatsen op het Casern
ontbalkon' - maar arrf-
Even bestond zelfs
druk, dat daar bij he
dentie Orkest meer
moderne marketing
gieën en geavanceert ,j
bliciteitscampagnes
ten dan in het realiser
artistieke doelstel
Maar nu wordt er ha
gewerkt om dat recht
ken.
We mogen van ee
gende start van het
spreken. Binnen één^
twee Uit markten (A j
dam en Den Haag), ei
dadigheidsconcert
Haag), een jubileumc
(Amsterdam) en een
concert (Den Haag). ij-
Residentie Orkest zijl
we voortvarende chj
gent nu maar kan bijh
Koninklijk bezoel
concerten blijft gew
gereserveerd voor st;
zoeken, jubilea of ft"
scheid van een bela
dirigent. Maar het kor
paar bezocht nu het
concert van een
dirigent in zijn nieuwi
tie. Koningin, prins
rest van het publiek
den naar een groep
in Mozart en naar h
orkest in Prokofjev. Ja
Zweden had van Mo;
'Gran Partita' voor
blazers gekozen, bij
van ode aan deze sec
het Residentie Orket
dirigent die violist is
op deze manier mus
een heel andere fysie
houding met hun
ment hebben.
De aristocratische g
verfijning van deze su
verpozingsmuziek
heel goed over. Het
geslaagde onderdeel
uitvoering van Pri
Vijfde symfonie w
langzame deel. Hier
seerden Van Zweden
orkest heel goed de
dere instrumentale kli
deze componist. De
delen klonken daareW
vrij uiterlijk, in ritmisg
zicht flodderig. Me
symfonie van Prokofji re
numentaal maar ookpt
soms grotesk, heeft Ja
Zweden vooralsnog
affiniteit.
