Cultuur Kunst
Laura Fygi: eigenwijze latin-touch
De vaas die niet brak
Authentieke
Mariavespers
in Pieterskerk
COULISSEN
Wim Visser nieuwe programmeur Carré
Finse Elakelaiset:
hitjes raden
in hoempa-stijl
iTERDAG 2 SEPTEMBER 2000
Dahlia's in Keukenhof
issE In de Zomerhof van Lisse heeft de Keukenhof, samen met
Ie Nederlandse Dahliavereniging, de grootste dahliatentoon-
itelling van Nederland ingericht. In het Prins Willem Alexander
'aviljoen zijn tot en met dinsdag 5 september ruim driehon-
lerd soorten dahlia's te zien met verschillende bloemvormen,
let formaat van de dahliabloemen varieert van een rijksdaalder
ot aan de grootte van een volleybal. De over 3000 vierkante me
er uitgestrekte tentoonstelling wordt gehouden naast de regu-
iere Dahlia-Parade in het Oranje Nassau Paviljoen.
Voorstelling 'Honds' in première
>en haag In Literair Theater Branoul in Den Haag is gister-
ivond 'Honds' in première gegaan, een theatervoorstelling naar
Irie verhalen van Helga Ruebsamen: 'Beer is terug', 'Marlène'
>n 'De laatste vraag'. Het spel is van Toos Sax van der Weyden.
dek Wieshaupt bewerkte en regisseerde de productie. De ver-
ïalenbundel 'Beer is terug' werd genomineerd voor de Libris Li-
eratuurprijs 2000. 'Honds' is tot en met 14 oktober 21 keer te
trgus te gast in Rotterdam
otterdam Het Maritiem Buitenmuseum in Rotterdam heeft
lit weekeinde verschillende schepen te gast. Aan de kade in de
.euvehaven liggen het Greenpeace-schip Argus, de beurtvaar-
ler Jansje uit 1990 en de sleepboot Horsey uit de jaren twintig,
lezoekers kunnen aan de wal informatie krijgen over de Argus
n de milieuactiviteiten die het schip in de Rotterdamse haven
aat uitvoeren. De Jansje wordt tijdens het Wereldhaven Festi-
al ingezet bij overslagdemonstraties bij het r
lorsey is te bezichtigen.
(unglefoto's in Naturalis
eiden Van na-
uurfotograaf Frans
anting zijn bin-
ienkort 50 foto's te
ien in het Leidse
nuseum Naturalis.
anting fotogra-
:erde bedreigde
ingiës in Centraal
merika, de Ama-
one, Azië en Afri-
a. Tijdens de ope-
iing op donderdag
oktober wordt in
Jaturalis ook het
re fotoboek
ungles' van Lan-
ng gepresenteerd,
itgegeven door
'aschen Verlag. De
inglefoto's zijn tot
5 januari te zien.
:Oro FRANS LANTING
iieraden in Amstelveen
iSTELveen Het Gemeentelijk Expositiecentrum Aemstelle in
mstelveen toont van 9 september tot en met 1 oktober siera-
in genomineerden voor de Kunst- Aanmoedigingsprijs
mstelveen. Aemstelle is gratis toegankelijk.
Ze heeft er haar hielen nog
niet gelicht of Taiwan heeft
haar meteen al weer voor
het volgende seizoen ge
boekt. Nou ja, ze is dan
ook, zo.als ze in promotie-
beschrijvingen heet 'de
sexy jazz-zangeres Laura
Fygi.' Sexy, akkoord. Maar
jazz-zangeres? Zelf vindt ze
in ieder geval dat ze in dat
hokje niet thuishoort „Ik
kan niet scattein, ik kan
niet improviseren en als
die musici gaan 1 freaken op
hun instrumenten, krijg ik
helemaal de kriebels."
amsterdam els smit
Wat ze ook is, ze is in ieder ge
val hartveroverend eigenwijs.
Dat zou wel eens e en veel be
trouwbaarder aanduiding van
haar succes kunnen zijn. Ze
gaat haar eigen gang. Ook weer
op haar laatste cd "The Latin
Touch': een mix van salsa, cha-
cha-cha's en bolero's. Terug
naar haar wortels' beet het,
want ze heeft van haar vierde
tot haar achtste jaajr in Urugay
gewoond.
„Jazeker, terug naar mijn
roots. Maar op de keper be
schouwd ben ik op al mijn ze
ven cd's op de een, of andere
manier naar mijn wortels terug
gegaan. Want er was altijd,
waar we ook woond en, veel en
vooral veel verschillende mu
ziek te horen in huize Fygi.
Neemt niet weg dat ik met die
Latijns-Amerikaanse nummers
een speciale band he;b. In Uru
gay is mijn vader overleden. Te
rugkijkend zijn die jeugdjaren
daardoor heel dierbare jaren
geworden, waarvan ik de herin
neringen koester. En bij al die
souvernirs hoort zeer zeker ook
de muziek, vooral omdat mu
ziek daar in het dagelijks leven
zo'n ontzettend grote rol
speelt." Maar dan nog is ze in
de keuze van het repertoire
voor de cd kritisch geweest.
Laura Fygi: „Het enige dat ik toevoeg, is mijn eigen persoonlijkheid."
„Ook in Zuid-Amerika is een
grote verscheidenheid aan mu
ziek en ik ga echt niet op de
plaat zetten. Ik zing niet zo
maar wat. Ik moet affiniteit met
het materiaal hebben en ik
moet de zekerheid hebben dat
ik het aan kan. Dat is de enige
manier waarop ik de tekst en de
emoties daarachter kan over
brengen."
Zo heeft ze ook haar poot stijf
gehouden bij de onderhande
lingen voor de totstandkoming
van de recente cd. „Natuurlijk
moest er na de zesde een ze
vende komen. Tot nu toe had
den ze allemaal
rakter gehad: v,
dards tot liedjes v
grand."
„Zelf had ik iets gedacht van:
misschien Franstalig en dan
met een heel kleine bezetting.
eigen ka-
l jazz-stan-
Michel Le-
Maar de platenmaatschappij
begon over 'Cuba', want Cuba
was zo in. Toen heb ik gezegd:
als we dan toch iets in die con
treien moeten zoeken, dan
graag het Latijns-Amerikaanse.
En qua bezetting: inderdaad
wat intiemer en graag latino's
als muzikanten, mensen dus
die dat specifieke gevoel in die
muziek kunnen leggen."
En ze kreeg haar zin. Met
FOTO'ELSSMIT
voor het orkest Hans Vroomans
- „die man weet wat ik kan" -
en als medeproducer, de in Ne
derland wonende Uruguyaanse
musicus Leonardo Amuedo, die
voor speciaal voor de cd 'Dime-
lo' schreef en die natuurlijk he
lemaal precies begreep wat
Laura bedoelde. „Ook bij het
de
Nu
eens geen Laura Fygi-galm en
geen wolken van violen. Dieper
dan anders." Maar puur als al
tijd, want streven naar zuiver
heid, in alle betekenissen van
het woord, heeft ze al gedaan
sinds Centerfold, de groep
waarvan ze deel uitmaakte
werd opgeheven en ze als solo
zangeres een nieuwe start
maakte.
„Op die cd stonden songs zo
als 'Goodmorning heartache',
'Dream a little dream' en 'Girl-
talk', allemaal nummers die al
door minstens 26 mensen op
de plaat zijn gezet. En natuur
lijk voegt iedereen iets toe en
iedereen doet zijn best."
„Maar ik ben altijd uitgegaan
van de oorspronkelijke parti
tuur. Ja, zo'n schrijver maakt
iets toch niet voor niets op een
bepaalde manier. Als hij of zij
had gewild dat het anders had
gemoeten, had-ie het wel zo
opgeschreven. Neem Michel
Legrand. Die songs zijn zo
prachtig. Daar ga ik toch niet
eventjes iets heel anders van
maken. Het enige dat ik toe
voeg, is mijn eigen persoonlijk
heid. Tja, daar kom je dan niet
onderuit."
Een aanpak die aanslaat. Niet
alleen in Nederland, maar ook
in Aziatische landen, vooral in
Japan. In november maakte ze
nog een succesvolle tournee
door Korea, Taiwan en Malei
sië. En heel misschien schaart
binnenkort Portugal zich in de
rij. „Dit repertoire is denk ik
heel geschikt voor de Portugese
markt."
Zodat zich daar wellicht het
fenomeen voordoet dat ze al
vaker heeft gezien. „Als mensen
op een bepaald moment met
me kennismaken door een cd,
ontstaat ook meteen belang
stelling voor mijn vorige werk.
M'n eerste cd verkoopt ook nog
steeds heel goed. Het is tijdloze
muziek."
En misschien, heel mis
schien, toch een heel klein
beetje jazzy? „Zeg, hou op. Ja,
inderdaad, ik heb op het North
Sea Jazz Festival opgetreden.
Maar wat zegt dat? Daar kom
tegenwoordig van alles. Rap,
heavy metal, weet ik veel. Zon
de is het, dat is het."
)e theaters gaan weer
Dpen, spelers en
ïubliek zijn er klaar
roor. Terugkijkend op
:en voorbij
heaterseizoen resteren
illeen nog enkele
ïeelden. Kleding, decor,
icht, rekwisieten...
Vlerkwaardig genoeg
rijn het niet zo zeer de
teksten of de inhoud of
le acteerprestaties die
ïeklijven. Slechts
ïeelden, al dan niet
raag of juist helder,
ïlijven op ons netvlies
ichter. Daarom de
ifgelopen weken in
deze zomerrubiek 'De
Coulissen' extra
aandacht voor theatrale
vormgeving. Vandaag
iet laatste deel: de vaas.
Dev
s die c
geschonden
bleef.
ARCHIEFFOTO
UNITED PHOTOS
DE BOER
Hoopers' zijn fouten die we mogen zien.
ijdens opnamen voor televisie of film
an er iets mis gaan. De scène wordt nor-
ïaal gesproken gewoon overgedaan;
leestal luijgen we er dus niets van te
ien. De fout is echter wel op band vastge-
:gd. Met name het productiebedrijf van
ndemol heeft de komische (en dus com-
ïerciële) waarde van dergelijke missers
ntdekt. Rond 'bloopers' zijn dan ook te-
ivisieprogramma's ontstaan die soms
en aardig kijkje achter de schermen bie-
en, als je alle vooropgezette leukigheid
en wegdenkt.
het theater kan dat niet. Elke voorstel-
ng is een unieke gebeurtenis. Een even-
iele fout is niet ongedaan te maken,
leestal hebben we als toeschouwers zo'n
)ut niet eens echt door. En als het ons
vel opvalt, stellen we ons toch nog stee
ast de vraag, of dit er misschien bij hoort,
houden we het bijvoorbeeld echt merken,
ls een acteur per ongeluk een fraaie vaas
apot laat vallen? Zouden we door heb-
>en, dat dit eigenlijk niet de bedoeling
'as? Ik zou geen eenduidig antwoord op
die vraag durven geven. Het omgekeerde
is, denk ik, aan geen enkele twijfel onder
hevig. Een vaas die kapot dient te vallen,
maar wonder boven wonder tegen alle
verwachting in ongedeerd blijft. Dat klopt
niet, dat ziet iedereen. Dit overkwam ac
teur Hans Kesting tijdens het spelen van
een rol in 'Een ideale vrouw' van W. So
merset Maugham. Kesting speelt daarin
de echtgenoot die bedrieger en bedrogene
tegelijk blijkt te zijn. Wanneer hij het be
drog ontdekt, ontsteekt hij in grote woede
en smijt een vaas aan diggelen. Op die ene
keer na dus, toen de vaas ongeschonden
bleef.
Wat moet je dan doen als acteur? Gewoon
doorspelen en doen alsof het zo hoort'? Of
nog een keer gooien? Kesting koos voor
het laatste en riep naar verluidt: 'Ik ben
des duivels'. De vaas was nu wel totaal in
gruzelementen. Een uniek theatermo
ment dat opgetekend staat in het Theater
jaarboek 1998-1999. Kesting zelf herinnert
zich het voorval nog goed. Hoe kom je in
een fractie van een seconde tot het besluit
om nog een keer te gooien? Kesting is daar
laiconiek oven het paste gewoon in de ver
hevigde speelstijl van het stuk.
Zo'n veertig keer is de productie gespeeld;
en eigenlijk ging het niet één- maar twee
maal fout De vaas die niet brak, was in
Gent „Ja", zegt Kesting, „dat was toen wat
je noemt een 'showstopper'. Maar in Am
sterdam deed zich een nog gekker inci
dent voor, dat voor mij persoonlijk hilari-
scher was. In ons eigen theater smeet ik
gewoonlijk de vaas niet op de vloer maar
tegen de muur kapot Alleen bestond één
klein stukje muur op die bewuste avond
in verband met een andere productie uit
sluitend uit een dun laagje behang. En
uitgerekend tegen dat stukje 'muur' gooi
de ik de vaas die vervolgens door de wand
vloog en alleen hoorbaar in de verte in
scherven uiteenspatte."
Op zo'n moment zit de vormgeving even
tegen - probeer dan maar eens als acteur
aleirt te reageren. Want 'eruit knippen'
gaait bij theater niet
wumand zeilstra*
De Amsterdamse theaterondernemer Wim
Visser (47) is benoemd tot program
meur/adjunct-directeur bij Koninklijk The
ater Carré. In die functie is hij verantwoor
delijk voor de artistieke programmering
van het theater en werkt hij samen met di
recteur Hein Jens. Visser volgt adjunct-di
recteur Hubert Atjak op, die wegens ziekte
in mei zijn taken heeft moeten beëindigen.
Visser treedt op 1 januari 2001 in dienst bij
Carré.
Visser is oprichter ei
presariaat Wim Visser
manager, impresario e
reert hij sinds 1982 me
i eigenaar van im-
in Amsterdam. Als
n producent ope-
t succes op de Ne
derlandse en internationale theatermarkt.
Hij is internationaal manager van de fla
mencogitarist Paco Pena en diens Flamen
co Company. Ook vertegenwoordigt hij de
cabaretier Pieter-Dirk Uys (Zuid-Afrika).
Als impresario haalde Visser vele interna
tionale theatergezelschappen en musici
naar Nederland, onder wie Jeanne Moreau
met 'Le récit de la servante Zerline' in de
regie van Klaus Michael Grüber en The
English Shakespeare Company onder lei-
ding van Michael Bogdanov.
Wereldvermaarde kleinere gezelschap
pen die Visser naar Nederland haalde, wa
ren Théatre de Complicité, The Kitchen en
Nola Rae. Op muziekgebied bracht hij de
gitaristen Paco Pena, John Williams en de
Chileense groep Inti Illimani bij elkaar en
reisde zes jaar lang met The Bootleg Beatles
langs alle schouwburgen in Nederland.
Daarnaast produceerde Wim Visser vanaf
1985 diverse toneelproducties, waaronder
'De dood van Iwan Iljitsj' met Henk van Ul-
sen en het tweeluik 'De Muisjes' van Gees
Linnebank.
In oktober gaat Vissers laatste productie,
'Aan de vooravond van Eli Asser', in regie
van Lodewijk de Boer in première. Voor
poppenspeler Feike Boschma en mimespe-
ler Rob van Houten produceerde hij alle
voorstellingen.
Samen met choreografe Conny Janssen
richtte Visser in 1990 'Conny Janssen
Danst...' op.
muziek recensie
hans keuzers
Concert Elakelaiset Onno Vans - toet
sen, zang, Kristian Voutilainen - drums,
Bruiloften en partijen worden
nogal eens opgeluisterd met
standaard flauwe coverdeuntjes
van een mannetje achter een
keyboard en daarnaast een ver
dwaalde vogel met slagwerk.
Als je de vier mannen van Ela
kelaiset met strooien hoeden
het podium op ziet komen
denk je in eerste instantie dat
ze in dezelfde hoek gaan rom
melen. De Finnen nemen de
popmuziek van de laatste veer
tig jaar in vogelvlucht met het
publiek door. Niet volgens de
regels der muzak maar wel met
een hele vette knipoog in hoe-
mpa-stijL
Gisteravond was het in het
LVC vooral hitjes raden. Dat
valt soms vreselijk tegen, het in
tro bij de Finnen is alles bepa
lend, want als de band eenmaal
het hoempa-ritme inzet, is het
bijna kansloos om het nummer
te achterhalen. Daarnaast wor
den niet de oorspronkelijke tek
sten gezongen maar vervangen
door Finse. Soms liggen de mu
zikanten bijna blauw van het
lachen achter hun instrumen
ten. Niemand snapt de Scandi
navische humor, maar je kunt
op je vingers natellen dat het
publiek met de Finse tongval
grandioos in de maling wordt
genomen.
Een spelelement is inge
bouwd. Wie de meeste num
mers raadt gaat met een goede
fles wijn naar huis. Het hele
concert wordt dan ook driftig
geschreven of overleg gepleegd
met de buren. Toetsenist Onno
Varis geeft iedere nieuwe titel
een hoempa variant, bijna bij
ieder refreintje wordt standaard
de term 'hoempa' gezongen en
volgens Varis worden, om het
publiek op een dwaalspoor te
brengen, veel nummers vertolkt
door 'a Polish refugee'. 'Heil
Humpa' is bij de eerste noten
toch echt 'Kids in America' van
Kim Wilde en 'Astuva humppa'
blijkt ineens Nancy Sinatra's
'These Boots are made of wal
king te zijn' en 'Sunday Bloody
Sunday' van U2 wordt in het re
frein verbasterd tot 'Hoempa
Bloody Hoempa'.
Halverwege het concert vraag
je je af hoe lang de Finse gim
mick standhoudt, maar de
sound is zo grappig en aanste
kelijk dat je je wonderlijk ge
noeg zelf overgeeft aan de wat
ranzige smaak van de Finnen.
Als alternatief voor het stan
daard bandje op een bruiloft is
Elakelaiset echt zo gek nog niet.
De Mariavespers zoals de Ita
liaanse componist Montever
di ze voor de geest stonden.
Daarmee maakt het ensem
ble Tragicomedia al geruime
tijd furore. Op zondag 10 sep
tember 2000 treedt het en
semble voor het derde ach
tereenvolgende jaar op in de
Leidse Pieterskerk, waarmee
een traditie gestalte krijgt.
Tragicomedia, onder lei
ding van de Amerikaanse kla-
vecinist, luitist en dirigent
Stephen Stubbs, is een van de
meest vooraanstaande gezel
schappen op het gebied van
barokmuziek. Eerder vierden
zij triomfen in onder meer
Brugge, Berlijn, Wenen, Ro
me en Amsterdam met ope
ra's van Monteverdi, Landi,
Caccini en andere tijdgeno
ten.
In de Pieterskerk staan
Monteverdi's Mariavespers
op het programma, een mu
zikale uitwerking van het
avondgebed van monniken.
Tragicomedia streeft daarbij
naar een uitvoering die zo
dicht mogelijk staat bij de
première die het stuk op 25
maart 1610 beleefde in de ba
siliek van Santa Barbara in
het Italiaanse stadje Mantua.
Daartoe nemen de zangers
van Tragicomedia zowel de
koorgedeelten als de solopar
tijen voor hun rekening, een
uitvoeringsvorm die vroeger
zeer gebruikelijk was, maar
tegenwoordig nog maar zel
den wordt toegepast.
Het zeventiende-eeuwse
Van Hagerbeerorgel van de
Pieterskerk, dat in 1998 na
een omvangrijke restauratie
opnieuw in gebruik werd ge
nomen, stelt huisorganist Leo
van Doeselaar in staat de ori
ginele registratievoorschriften
van Monteverdi exact te vol
gen. Daarmee ontstaat een
authentiek klankbeeld zoals
dat Monteverdi voor ogen
heeft gestaan. Voor een muzi
kaal tegenwicht zorgt Van
Doeselaar met orgelintermez-
zi van de Duitse componist
Heinrich Scheidemann.
Op 10 september is om
14.30 uur in de Pieterkerk in
Leiden een uitvoering van
Tragicomedia van Monte
verdi's Mariavespers te be
luisteren. Kaarten zijn ver
krijgbaar via VW Ticket
Points, Uitlijn (0900-0191),
Uitbureau K&O Leiden (071-
5141 141) en de internet-site
'www.pieterskerk.com'.
