Gerard Reve
stapt boos op
bij uitgeverij
'Wij zijn geen zotten of dwazen'
Beat Mania en Japanse clubhouse in LYC
LEIDSE
öïfWBURG
Cultuur Kunst
Zelfportret Toon Hermans ontdekt
Koningin Emma in zand
Estafetteroman op internet
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 2000 mi
ijdens de 'Japanse nacht' in het LVC wordt een nieuw
pparaat gedemonstreerd, de Beat Mania. Op deze
vond, vrijdag 8 september, draaien Japanse deejays
n kan er zelf muziek worden gemaakt op de Beat Ma
ria. De vidéo-muziekmachine is zó gemaakt dat ieder-
en er makkelijk muziek mee kan maken en er kan
elfs op gescratched worden. Gistermiddag zou wet-
ouder Pechtold (cultuur) het apparaat uittesten in het
VC.
Maar de spraakmakende machine was in geen vel
en of wegen te bekennen, wethouder Pechtold trou-
'ens ook niet. In zijn plaats kwam gemeenteraadslid
lexander Geertsema (WD), die wel benieuwd was
aar de Beat Mania. Jammer genoeg zat de importeur
van het apparaat vast in Utrecht. Geen demonstratie
dus. Toch wilde Geertsema niet de beroerdste zijn en
nam hij plaats achter de draaitafels van het LVC.
Op de muziek van de Japanse DJ's Losveld en Cubis-
mo Grafico, gaf Geertsema een staaltje scratchen ten
beste. De muziek van de twee DJ's, die tijdens de Ja
panse nacht zullen optreden, klonk als lichte clubhou
se met bossanova, drum 'n bass en salsa-invloeden.
Maar toen het gemeenteraadslid ermee wilde gaan
scratchen, klonk het toch een stuk minder 'hip.'
Dat de machine op de Japanse avond wel aanwezig
zal zijn, benadrukte organisator Lilian Ketting van het
LVC. „Het is natuurlijk jammer, maar op 8 september
dan is-ie er. Iedereen kan dan naar hartelust scratchen
en meedoen aan de wedstrijd." De beste scratchers
kunnen zich tijdens de Japanse nacht kwalificeren voor
de finale. Deze zal worden opgenomen door de mu
ziekzender TMF.
De Japanse nacht wordt helemaal gevuld met Japan
se jongerencultuur. In samenwerking met de gemeente
Leiden en het comité 'Japan in Leiden' heeft het LVC
twee bekende Japanse DJ's, Naka Chabe, naar Lei
den gehaald. Het tweetal, afkomstig van het under
ground platenlabel Escalator, draaien van 23.00-03.00
uur in de benedenzaal van het LVC. Ook afkomstig van
hetzelfde platenlabel zijn de veejays, zij zorgen voor de
beelden met onder andere mangafilms: enigszins ge
welddadige tekenfilms van Japanse origine.
Boven in het LVC komt een stand met manga-strip
boeken, te koop voor de liefhebber. Volgens Ketting is
de organisatie nog van plan een karaoke-machine en
een sushibar neer te zetten. „Er wordt nog aan ge
werkt: we proberen zoveel mogelijk Japan naar het
LVC te halen."
Clint Eastwood krijgt Gouden Leeuw
venetie De Amerikaanse regisseur en ex-westernster Clint East
wood heeft op het filmfestival van Venetië de Gouden Leeuw
gekregen voor zijn hele oeuvre. Dat gebeurde gisteravond op
het galafeest, waar zijn nieuwe film Space Cowboys als ope
ningsfilm draaide. De 70-jarige Eastwood denkt er nog niet aan
op te houden met films maken. „Ik zeg nu al tien jaar lang dat ik
het rustiger aan ga doen en daar ga ik de komende tien jaar mee
door." Op het festival, dat tot 9 september duurt, dingen twintig
films naar onderscheidingen.
Jeugdtoneel Voorschoten zoekt acteurs
voorschoten In het Cultureel Centrum in Voorschoten worden
binnenkort repetities gehouden voor een nieuwe jeugdvoorstel
ling. De Toneelgroep Voorschoten zoekt nog jongeren om mee
te doen aan het jeugdtoneel. De leeftijdscatagorie is van 10 tot
14 jaar. Geïnteresseerden kunnen bellen met Jemke van
Veenendaal, 071-5622260.
Braziliaan Dourado wint Camoesprijs
lissabon De Braziliaanse auteur Autran Dourado heeft dit jaar
de Camoesprijs gewonnen, de belangrijkste literaire onder
scheiding in het Portugese taalgebied. Aan de prijs is een be
drag van 12 miljoen escudo (120.000 gulden) verbonden. De
jury prijst de 74-jarige Dourado, die onder meer bekendheid
kreeg met zijn boeken 'O Sino da Agonia' en 'Uma vida em seg-
redo', om zijn enorme verbeeldingskracht. Hij plaatst zijn ro
manfiguren bij voorkeur in een afgesloten omgeving, meestal
een dorp in de binnenlanden van de Braziliaanse deelstaat Mi-
nas Gerais.
Protest musea tegen sluiten Huis Doorn
doorn Vierentwintig Nederlandse musea hebben gezamenlijk
protest aangetekend tegen de plannen van het Rijk om de de
subsidie voor Huis Doorn stop te zetten. Onder de verontwaar
digde musea zijn het Van Gogh Museum, het Kröller-Müller,
het Mauritshuis, het Rijksmuseum voor Oudheden, Museum
Paleis Het Loo, het Rijksmuseum en het Teylersmuseum. Huis
Doorn, het buitenverblijf waar de gevluchte keizer Wilhelm II
(1859-1941) zijn laatste dagen sleet, zal de jaarlijkse subsidie
van een half miljoen gulden voor de museale taken met ingang
van de komende Kunstenplan-periode moeten ontberen.
Losse kaartverkoop De Meerse
hoofddorp De Hoofddorpse schouwburg De Meerse en thea
ter Het Oude Raadhuis beginnen met de losse kaartverkoop
voor de voorstellingen van het komende seizoen. Op zaterdag
ochtend 2 september kunnen wachtenden vanaf 8.00 uur te
recht bij de schouwburg aan het Raadhuisplein 3 in Hoofddorp.
Tussen 7.00 en 8.00 worden zij vermaakt door mimespeler Jo-
chem Zo. Kaarten voor de voorstellingen van Acda De
Munnik en Youp van 't Hek zijn niet in de losse verkoop te ver
krijgen.
Rijksmuseum gratis voor kinderen
Amsterdam Het Rijksmuseum in Amsterdam is met ingang van
volgend jaar gratis voor kinderen tot 18 jaar. Nu betalen die nog
de gereduceerde prijs van 7,50 gulden. Het museum streeft er
naar het nationale erfgoed zo goed mogelijk toegankelijk te ma
ken voor de jeugd. Door deze groep voor niets binnen te laten,
hoopt het museum de drempel te verlagen.
Open huis K&O Katwijk
katwijk Tijdens het open huis van K&O in Katwijk op zaterdag
2 september is er onder meer live-muziek van het duo 'Take-
Two.' Op deze dag wordt informatie over cursussen, theater,
muziek en film bij K&O gegeven. Ook wordt een aantal cursus
sen en bloemboeketten verloot. K&O is te bezoeken aan de
Sluisweg 16 in Katwijk. Het open huis duurt van 10.00 tot 13.00
l' uur.
Amersfoort Het beeld van Ko
ningin Emma wordt in Amers
foort gerestaureerd door beeld
houwer en restaurateur Ton
Mooy. In zijn atelier is hij bezig
met het modelleren van Emma's
gezicht. Het werk van zachte
kalksteen wordt met gips geres
taureerd en dan in brons gego
ten. Op het brons wordt een
zandsteen laagje aangebracht
waardoor het beeld zijn origine
le uiterlijk terugkrijgt. Het
kunstwerk moet in november
weer op zijn plaats staan in het
Rosarium op het Jozef Israël-
plein in Den Haag.
FOTO ANP/ED OUDENAARDEN
Op een zolder in de Sittardse Paardestraat is een
zelfportret ontdekt van de jonge Toon Hermans.
De begin dit jaar overleden cabaretier moet de
vetkrijttekening op karton eind jaren dertig heb
ben gemaakt toen hij een jaar of twintig was.
Het portret is gevonden in het huis waar des
tijds de familie Van Houdt woonde. Gertie van
Houdt was Toons eerste geliefde. Toon zou re
gelmatig in het huis verbleven hebben. Overigens
was het schilderstukje in 1956 al ontdekt door de
vrouw die er nu nog steeds woont, de inmiddels
83-jarige Jeanne Le Haen. Ze trof het destijds aan
tussen de dakspanten en borg het op. Pas on
langs vertelde ze erover aan de Limburgse histo
ricus Harrie op den Kamp.
Maurice Hermans, zoon van Toon en galerie
houder in Maastricht, reageert verrast op het
nieuws. „Goh wat leuk, ik zou dat portret graag
eens zien. Volgens Hermans jr. heeft zijn vader in
zijn leven veel geschilderd. „Veel werk is in han
den van de familie en wordt niet verkocht, maar
ik ken nauwelijks tekeningen van hem uit zijn
jonge jaren. Ik heb daarvan alleen wat plaatjes
gezien in boeken. Ik ben zeer benieuwd naar het
portret en naar hoe mijn vader er toen uitzag",
aldus Hermans. Het werk wordt nu waarschijn
lijk gerestaureerd en ingelijst. Waar het komt te
hangen is nog onzeker.
Volksschrijver Gerard Reve heeft besloten uitgeverij Veen
te verlaten. Sinds het vertrek van directeur Dick Gubbels,
eind juni, heeft hij geen vertrouwen meer in de directie
en redactie van de uitgeverij. Reve heeft samen met zijn
vriend en zaakwaarnemer Joop Schafthuizen uitgeverij
Veen vorige week per brief laten weten de contractuele
verplichtingen te willen opzeggen. Schrijver en uitgeverij
hebben twintig jaar samengewerkt.
jacob moerman
„Dick Gubbels is achttien jaar
de directeur van Veen ge
weest", vertelt Schafthuizen.
„En dan krijgen wij op 3 juli een
brief dat hij per 1 juli is vertrok
ken. Dat kan toch niet! De uit
geverij stelde zich door die brief
zeer ongeïnteresseerd op naar
de auteurs. En toen rees bij ons
de vraag of Veen voor het werk
van Gerard Reve nog wel de
juiste uitgeverij is."
Ook was er onenigheid over
de jubileum-editie van 'De On
dergang van de Familie Boslo-
wits', die in november van dit
jaar zou verschijnen. Schafthui
zen: „Dat boek had een hele
mooie uitgave moeten worden.
Maar helaas, we zijn er met de
uitgeverij niet uitgekomen. Wij
bemerkten veel onwelwillend
heid bij Veen over de kwaliteit
van de uitgave. De lay-out werd
steeds beroerder en we waren
er steeds meer tijd mee kwijt.
Meneer Reve heeft om die re
den eind juni het contract niet
getekend. De verschijning van
dat boek gaat dus niet door,
ook al staat het aangekondigd
in de najaarsprospectus van
Veen."
Door het vertrek van Reve
moet er volgens Schafthuizen
'nog veel worden afgehandeld'.
Een nieuwe uitgever hebben ze
op dit moment nog niet op het
oog: „Alles staat nog open."
En hoe staaf het met het Ver
zameld Werk van Reve? Het
vijfde en zesde deel moeten nog
verschijnen, in deze uniforme
reeks. „Die delen verschijnen
de komende jaren nog bij Veen,
anders zou het sneu zijn voor
de mensen die voor die eerste
vier delen veel geld hebben be
taald."
Uitgeverij Veen onthoudt
zich van commentaar.
der van de laatste is het moge
lijk dat het verhaal ook op pa
pier wordt uitgegeven.
Vanaf 15.00 uur schrijft elk
uur een andere auteur. Peer
Mascini en Viggo Waas kruipen
met z'n tweeën achter de com
puter. Margreet van Hoorn, au
teur van streekromans, is de
eerste. Vierentwintig uur later
moet het laatste woord worden
getikt. Die eer valt Stijn Aerden
te beurt.
Terwijl het verhaal wordt ge
schreven, kan het publiek de
vorderingen volgen op een
groot scherm. Ook is het moge
lijk correcties door te geven aan
een van de schrijvers.
Vijfentwintig Nederlandse
schrijvers beginnen vanmiddag
in de etalage van boekhandel
Scheltema in Amsterdam aan
een 'Grote Nederlandse Ro
man'. In 24 uur produceren on
der anderen Mensje van Keu
len, Maarten Spanjer, Theo van
Gogh en Max Pam een estafet
teroman die moet gaan over
een jongeman met nare dro
men.
De definitieve roman is te
zien op de websites van de Am
sterdamse boekhandel en van
het studentenweekblad Propria
Cures. Volgens een woordvoer-
Nederland krijgt kunstwerkje
niet terug van museum Boston
kopstuk Hermann Goering en
belandde uiteindelijk in de Ver
enigde Staten.
De Nederlandse staat claim
de het paneeltje en ook de er
ven Koenigs willen het terug.
Het ministerie van OC en W wil
het vooralsnog opnemen in de
Collectie Nederland, om daarna
uit te maken of het van de Staat
of van de erven is.
Het museum in Boston voelt
er niets voor Nederland het
kunstwerkje te geven, terwijl de
Staat zelf een van de partijen is.
Nederland lijkt voorlopig te
kunnen fluiten naar het zes-
tiende-eeuwse paneeltje van
Herri met de Bles. Het bevindt
zich nog steeds in het Museum
of Fine Arts in Boston en dat
voelt er op dit moment niets
voor om het aan Nederland te
rug te geven. Het landschapje
was ooit in het bezit van de
joodse verzamelaar Franz Koe
nigs, kwam in de Tweede We
reldoorlog in handen van nazi-
Kapitein Dirks met narrenschip de wereld rond. vandaag voor anker in Alphen
alphen aan den run»
rody van der pols
Een doorsnee kapitein is hij al
lerminst. Welke zeebonk loopt
immers op klompen over het
dek, draagt plastic puntoren die
aan dr. Spock doen denken en
heeft koperen belletjes rond
zijn pols hangen die hem voort
durend met een vrolijk getwin-
kel omringen? Geboren Leide-
naar August Dirks staat dan ook
niet aan het roer van een door
snee schip, maar is heer en
meester van het Narrenschip,
een varend muziektheater dat
de wereldzeeën doorkruist. Van
donderdag tot en met zondag
ligt het schip in Alphen aan den
Rijn voor anker en geven de elf
internationale artiesten voor
stellingen. Hun show 'Op het
randje' behandelt in een uur
tijd niets minder dan de men
selijke geschiedenis.
Liggend in het water van de
Oude Rijn, tegen de achter
grond van keurige nieuwbouw-
flatjes, is de felgroen geschil
derde Zottenschuyt een opval
lende verschijning. Uit de mast
groeit een boom voorzien van
koperen bellen, als boegbeeld
fungeert een mansgrote sculp
tuur van een mes en vork. „Dat
is om mensen erop te wijzen
dat we honger hebben", ver
klaart Dirks.
Want overal waar aange
meerd wordt, geven de arties
ten in ruil voor geld, voedsel,
soms zelfs kindertekeningen
een theater- en muziekshow.
En over belangstelling heeft de
varende kunstenaarskolonie
niet te klagen. „Met onze Zot
tenschuyt worden we overal
welkom geheten. Meteen een
glimlach op het gezicht, meteen
feest."
Voordat de ankers zes jaar ge
leden eindelijk gelicht werden,
droomde Dirks aJ jaren van zijn
zeereis rond de wereld. Toen hij
eind jaren tachtig hoorde dat er
voor vijftigduizend gulden een
schip te koop lag, greep hij zijn
kans. „De één koopt voor dat
bedrag een auto, waarmee je
dan op en neer naar Amster
dam rijdt", vertelt Dirks. „Een
ander geeft zijn geld uit aan een
schip, waarmee je de hele we
reld over kan. En dan heb je
meteen een huis, een theater,
een kasteel voor tien man op de
koop toe."
Aanvankelijk was het Dirks'
bedoeling dat de haringlogger
dienst zou doen als operaschip.
Maar halverwege de eerste
tournee met Moskou als eind
bestemming, .moest het schip
bankroet weer huiswaarts ke
ren. „Toen werkten we nog met
professionals, die via audities
waren binnengekomen. En dat
werkte dus niet: hoge loonei
sen, weinig flexibiliteit. En op
het laatste moment liepen we
ook nog een subsidie mis."
Eenmaal aan de ketting in de
haven van Amsterdam toverde
Dirks zijn schip om tot een ille
gaal nachttheater. „En daar
ontmoette ik de nieuwe crew."
In diezelfde periode stuitte de
kapitein op het boek 'Das Nar-
renschiff, bij verschijning in
1494 een inmense 'bestseller' in
heel Europa. Het boek be
schrijft 111 menselijke dwaas
heden. De oude gek, de kwaad
spreker, de overspelige, met
zijn allen worden ze op het
Narrenschip gezet en wegge
stuurd uit de maatschappij.
„En dat was natuurlijk een gou
den vondst. Want wij waren dat
Narrenschip."
„We zijn bezig met kunst, het ontmoeten van mensen, allemaal zeer es-
FOTO HIELCO KUIPERS
August Dirks voor zijn Narrenschip:
sentiële dingen."
Dus lichtte de tot Narren
schip gedoopte haringlogger
met zijn verse bemanning het
anker en zette koers richting
Duitsland. Daar oogste het ge
zelschap, precies vijfhonderd
jaar nadat het bewuste boek fu
rore maakte in Europa, succes
na succes. Scandinavië, het
Middellandse-Zeegebied, Israël,
Marokko, Rusland, Schotland
en IJsland volgden in de jaren
daarna. En nu, zes jaar later,
schuimt het schip de wateren
van Nederland af. „We hebben
een vast ritme, waarbij we ge
durende de zomermaanden el
ke week in een andere plaats
optreden. In de winter liggen
we vijf maanden op één plek.
Dan pakken we het schip aan
en maken we een nieuwe show
met kostuums en decors."
De komende winter ligt het
schip in Amsterdam, waar het
wordt klaargemaakt voor een
reis langs de oude koloniale
handelsroute. Maar voordat het
zover is, ligt het schip voor an
ker in Alphen, een plek die his
torisch is verbonden met het
vaartuig. Want zowel het schip
als de motor, het ronkend hart
van het Narrenschip, zijn hier
gefabriceerd.
„We hebben al enkele men
sen op bezoek gehad die in de
jaren vijftig bij De Industrie
hebben gewerkt, waar de motor
is gemaakt. En de motor is in
een fantastische staat, zeiden
ze. Net als het schip zelf, trou
wens. Dat gaat na 82 jaar alsnog
op wereldreis. En dan te beden
ken dat in de haven van Reykja
vik een schip uit 1936 op de ka
de als monument staat."
Inspiratie uit de Middeleeu
wen, een schip van ruim tachtig
jaar oud, toch is ook op het
Narrenschip de moderne tech
nologie doorgedrongen. Het va
rende theatergezelschap heeft
een eigen internetsite (www.a-
zart.org) en er is zelfs een kleine
televisiestudio aan boord,
waarmee wekelijks een dertig
minuten durende docu-soap
gemaakt wordt over de ervarin
gen en ontmoetingen van de
bemanning, te zien op de Am
sterdamse kabelzender Kleur-
net. En ook de mobiele telefoon
is op een zwervend schip geen
overbodige luxe. „Maar we
hebben het ook jarenlang zon
der gedaan. Geen adres. Nie
mand wist waar we waren, we
wisten het zelf nauwelijks."
Narrenschip, Zottenschuyt,
Zuypschuyt, 'Ship of fools' staat
er zelfs in blauwe letters op het
schip geschilderd. „Maar zotten
of dwazen zijn we allerminst",
benadrukt Dirks. „Sterker nog:
wij hebben het prima voor el
kaar. We zijn bezig met kunst,
het ontmoeten van mensen, al
lemaal zeer essentiële dingen.
De ene zomer zit je in Italië,
dan weer in Griekenland,
Frankrijk. Overal word je wel
kom geheten, overal maak je
vrienden. We beginnen pas."
De Zottenschuyt ligt aange
meerd langs de Paltrokmolen
in Alphen aan den Rijn, waar
van donderdag tot en met zon
dag om 21.00 uur voorstellin
gen worden gegeven. Op zater
dag is er om 15.00 uur een
middagmatinée. In de biblio
theek van Alphen (Thorbecke-
straat la) is tijdelijk een kleine
tentoonstelling over de ge
schiedenis van het schip te
2 SEPTEMBER START LOSSE KAARTVERKOOP
LEIDSE SCHOUWBURG
Voor alle voorstellingen zijn er nog kaarten.
Op zaterdag 2 september a.s. van
10.00 tot 17.00 uur gaan alle voor
stellingen van het seizoen 00/01
(met uitzondering van: Acda en De
Munnik, Youp van 't Hek en het LCF)
aan de kassa in de verkoop.
Op zaterdag 9 september a.s. van
10.00 tot 17.00 uur start de telefoni
sche verkoop (dus géén kassa
verkoop). Telefoon: 071-5131943/44
(éénmalig ook de nummers
071-5131941 en 5131942).
