Roemloos einde voor
Columbus van Australië RlJks,eAustraliërveiiiesl
Frankrijk wordt gewoner
Gesprek van de Dag
X
Kleinste
boek
De Mol vreest illegaal
Big-Brothermateriaal
50 miljoen in Las Vegas
Mensenhoofd in maag
van kabeljauw gevonden
'Disneyfilm bedreiging
voor Dalmatiërs'
M
WOENSDAG 30 AUGUSTUS 2000
Commentaar
Met Jean-Pierre Chevènement is Frankrijks meest ge
liefde dwarsligger gisteren uit de regering gestapt. Dat
de rest van het kabinet het roerige Corsica tot bedaren
wil brengen door het eiland autonomie te geven, vindt
Chevènement onacceptabel. Niet alleen acht hij het
een beloning voor slecht gedrag van gewelddadige
Corsicaanse nationalisten, ook ziet hij er een niet te
verteren aantasting in van de Franse republiek. Geef de
Corsicanen autonomie en de bewoners van Bretagne,
Baskenland, Haute Savoie, de Jura en de Elzas zullen
hetzelfde eisen, vreest de afgetreden bewindsman.
Nu is dat vooral koudwatervrees, maar voor de linkse
nationalist Chevènement is het Corsica-plan niet zo
maar een politiek akkefietje. Het raakt aan een van de
kernstukken van de Franse Revolutie: de gelijkheid van
alle burgers die vorm krijgt in een gecentraliseerde
staat. Centraal gezag versus regionale armslag was al
tijdens de revolutie een twistpunt tussen Brissots Gi
rondijnen en de Jacobijnen van Robespierre, die uit
eindelijk het pleit wonnen. Het is veelzeggend dat Che
vènement wel een 'Jacobijnse socialist' is genoemd.
Anderhalve eeuw na de revolutie ontpopte Charles de
Gaulle zich tot de grote vaandeldrager van een trots,
gecentraliseerd Frankrijk. Van Amerikaanse suprema
tie moest hij al even weinig hebben als van Brusselse
bemoeizucht. Wat dat betreft is Chevènement een
waardig erfgenaam van de generaal. De verdragen van
Maastricht en Amsterdam maken naar zijn overtuiging
te zeer inbreuk op de Franse soevereiniteit. De Duitse
minister Fischer kreeg na diens pleidooi voor een fede
raal Europa dan ook een hardhandige oorwassing. En
in 1991 verketterde Chevènement de Golfoorlog tegen
Irak als een door de Amerikanen gedicteerde veldtocht.
Maar generaal De Gaulle rust alweer jaren op het kerk
hofje van zijn geliefde Colombey-les-deux-Églises en
Chevènements Mouvement des Citoyens (Burgerbewe
ging) vertegenwoordigt slechts vijf procent van de
Franse kiezers. Minister van justitie Guigou zei maan
dag dat het Corsica-plan keurig binnen de kaders van
de Franse wet blijft en geen bedreiging vormt voor de
republiek. Daarin heeft ze gelijk. Na de absinthe, de al
pinopet en het hurktoilet met bijbehorend onhandel
baar papier is nu ook het leerstuk van de sterk gecen
traliseerde staat aan zijn terugtocht begonnen. Frank
rijk wordt daardoor misschien een beetje minder
kleurrijk, maar voor het overige is er niets mis mee dat
het een steeds 'gewoner' Europees land wordt.
elov/sie
Genetische Spelen
Vroeger was het allemaal zo duidelijk, zo helder. De
medailles gingen op de Olympische Spelen naar het
Oostblok. Dat wist je. En je wist ook waarom: ze namen
het daar niet zo nauw met de dopingregels.
Intussen is het IJzeren Gordijn opengetrokken en maken
wij, westerlingen, plotseling weer kans om af en toe eens
op het erepodium te komen. Hoewel, vergeet de Afri
kaanse landen niet, die lange-afstandslopers halen we
nooit meer in. Maar dat is genetisch bepaald, daar is
niets aan te doen. Of toch?
Volgens 'Zembla' is er wel degelijk iets aan te doen. Op
de normale vormen van doping wordt getest. Oké, de
tests zijn niet feilloos, maar het merendeel van de pillen
en de drankjes kan in urine of bloed worden terugge
vonden. En zelfs EPO is enigszins te traceren. Maar ge
netisch gemanipuleerde atleten Pik ze er maar eens
tussenuit. Een muis in een laboratorium kreeg een gen
toegediend en zonder training - zelfs geen looprad -
nam zijn spiermassa in twee weken met 20 procent toe.
Een andere muis kreeg een gen dat de remming van de
spiergroei tegengaat. Een beetje omslachtiger, maar met
hetzelfde effect. Genetisch gemanipuleerde muizen met
dijen als Gunda Niemann in haar beste dagen. Brrr.
,,Ober, doet u mij een muizenhaasje met champignon
saus.
,,Nee, Felix, er zit geen muis onder je mandje, ga maar
lekker slapen.
..Getver, valt er weer een stuk plafond in mijn soep.
Henk, je moet toch eens wat aan die muizen doen.
Maar dan met mensen. Het kan al. Het kan nog verder
gaan. Kinderen die worden geselecteerd op een 'talent
vol' gen worden naar de juiste sport geloodst. Talentvol
le embryo's worden in de goede moeders geïmplanteerd.
Zover is het nog niet, maar zover komt het misschien
wel. Zegt een wetenschapper in Zembla. Want eigenlijk
kan het al. Brrr, brrr, brrr.
Hartelijk bedankt, Zembla. Ik verlang terug naar de
Koude Oorlog. Naar die duidelijke, veilige, laat-ons-
-maar-lekker-achtste-worden-Koude Oorlog. Toen de
tv en de wereld nog gewoon zwart-wit waren.
wil buys*
Bankemployé
nept overvaller
met vals geld
Een gewapende man is er
maandag in het Letse Dau
gavpils bij een bankoverval
vandoor gegaan met een
zak nepgeld. Een vrouwelij
ke bankbediende die het
hoofd koel hield overhan
digde de man een zware
zalc met biljetten, die voor
dat doel klaarstond. De
overvaller nam niet de
moeite om de buit te bekij
ken en koos meteen het ha
zenpad. Hij is nog steeds
voortvluchtig.
Leipzig Het kleinste boek
ter wereld staat hier in de
hoek van een postzegel van
1 mark bij het Duitse uitge
versconcern Faber Faber
in Leipzig. Het boekje, in
leer gebonden, bevat 32
bladzijden met een formaat
van 2,4 bij 2,9 millimeter en
is gemaakt in een oplage
van 3.000 exemplaren. De
pagina's van Japans tissue
papier zijn bedrukt met het
abc van de Duitse grafisch
kunstenaar Josua Reichert.
foto ap
eckehard schulz
John de Mol Producties heeft
kranten en tijdschriften ge
waarschuwd voor mogelijk ille
gaal in omloop gekomen mate
riaal over het nieuwe Big-Bro-
therhuis in Almere. Op 14 sep
tember beginnen tien nieuwe
kandidaten aan een kersvers
Big Brother-avontuur, dat rond
kerst zijn ontknopig zal krijgen.
Vorige week dinsdag wisten
negen mensen het terrein van
Big Brother in Almere op te ko
men. Ze maakten foto's van het
huis en verzamelden ook ande
re informatie. De negen wilden
deelnemen aan een reclame
wedstrijd van een voedingsfa
brikant. Ze werden aangehou
den en van het terrein verwij
derd.
John de Mol vreest nu dat
materiaal wordt aangeboden bij
dag- een weekbladen, dat op il
legale wijze is verkregen. „Daar
hebben we nu schriftelijk vo
gewaarschuwd. Het verschijn
van onrechtmatig verkreg
materiaal zou eventueel tot
rechtelijke stappen kunnen
den." Volgens John de Mol Pr
ducties waren de media blij
ze hierop werden geattendeei
De tien nieuwe deelneme
eentje meer dan bij de eer:
serie van het omstreden Vei
nica-programma, gaan
nieuw strijden om een bedr
van 250.000 gulden. De selec
van de kandidaten is nog gaa
de.
Inmiddels is er ook een nie
we De Bus in voorbereidii
ook van John de Mol. Vana
september gaan twaalf nieu
passagiers aan boord van e
bus, in de hoop het daar zeve
tien weken lang uit te houder
Standbeeld op Vlieland voor zeevaarder Willem de Vlamingh
Ook Vlieland heeft z'n beroemde zeevaarder uit de Gouden Eeuw.
Willem de Vlamingh voer in 1697 met drie VOC-schepen uit naar
het 'Zuid-Land', het huidige Australië. Het werd een teleurstellen
de onderneming, maar Willem genoot wel van de reis en krijgt nu
ook nog een standbeeld. Op 2 september wordt het onthuld.
Wie straks de haven van Vlieland binnenkomt, ziet daar een standbeeld van Willem de Vlamingh, ook wel de 'Columbus van Australië
genoemd. foto hans van weel
Wie dezer dagen met de veer
boot aankomt op Vlieland, ver
baast zich misschien over de
grijze container die onderste
boven op het grote havenplein
ligt. De nieuwsgierige toerist of
eilander die de moeite neemt
om te gaan kijken, treft in het
plaveisel onder de vuilnisbak
twee schepen aan, ingelegd in
de stenen. Daar wordt zaterdag
het monument geplaatst ter na
gedachtenis aan zeevaarder
Willem de Vlamingh: beroemd
Vlielander en de 'Columbus van
Australië'.
,,Het belooft een flink kunst
werk te worden. De sokkel is al
1,80 meter en daar komt nog
een manshoog beeld boven
op", zegt Bert Huiskes, conser
vator van museum het Tromp's
Huys. „Maar bijna elk gehucht
heeft tegenwoordig wel een
monument, dus voor Vlieland
werd het ook tijd."
Willem de Vlamingh, die in
1697 in opdracht van de Ver
enigde Oostindische Compag
nie naar Australië vertrok, is op
het waddeneiland een lokale
beroemdheid. Huiskes en zijn
medewerkers hebben gespeurd
in oude ar chieven, doopregis
ters en bibliotheken om zoveel
mogelijk van de levensloop van
de zeevaarder boven water te
krijgen. „Zijn dood blijft nog
een mysterie", vertelt Huiskes.
„We weten dat hij werd gebo
ren in 1640. Op zijn twaalfde
ging hij de zee op en op 24-jari-
ge leeftijd vertrok hij al als be
velvoerder met een zeer belang
rijke opdracht. Hij gold als dé
kenner van de Noordelijke IJs
zee en was bevriend met de
Amsterdamse upper ten van de
zeevaarders."
In 1696 kreeg De Vlamingh het
bevel over drie schepen met als
opdracht het opsporen van
twee schepen van de VOC die
spoorloos waren verdwenen op
weg naar Batavia. Nevendoel
was het in kaart brengen van de
kust van West-Australië dat
toen Zuid-Land werd genoemd.
Het was een verraderlijke kust
waar menig schip op weg naar
Batavia op strandde.
Op de verkenningstocht be
landden de zeevaarder en zijn
bemanning door stom toeval
op de plek waar in 1616 een
schipbreukeling was terechtge
komen en een tinnen bord met
inscriptie had achtergelaten.
Dat bord werd meegenomen
als herinnering, maar verder
was de reis een grote teleurstel
ling. „Het Zuid-Land was niet
het land van melk en honing
waarop de VOC had gehoopt",
vertelt Huiskes.
„De Vlamingh kon uit het
woestijnachtige landschap niet
meer mee terug nemen dan een
potje olie, 'uit een riekende
boom geperst', het tinnen bord
dat hij aantrof, en een paar
twijgjes van een boom die mis
schien wel in aanmerking
kwam om een mast voor
zeilschepen van te maken."
Van de vermiste schepen vond
hij geen spoor. „Niemand was
tevreden over zijn prestatie. De
VOC was zwaar teleurgesteld.
Belangrijke opdrachten kreeg
hij niet meer. Het was een beet
je een roemloos einde van zijn
carrière", aldus Huiskes.
Uit het logboek van De Vla
mingh blijkt echter dat hij zelf
wel degelijk heeft genoten van
zijn teleurstellende onderne
ming. Op 30 november 1697
schreef hij bijvoorbeeld: „Van
hier begaven wij ons naar de
Zuid-Hoek, slaande onderweg
veele robben dood, waarna wy
ons nederzetteden om een pyp-
tabak te rooken."
gabriël de graauw
De rijkse man van Australië,
Kerry Packer, heeft in Las Vegas
tijdens een goksessie van drie
dagen ongeveer 50 miljoen gul
den verloren. Packer staat be
kend als een van de grootste
gokkers in de wereld.
Australische kranten citeren
woensdag bronnen in de gokin-
dustrie van Las Vegas, die zeg
gen dat de miljardair een van
de grootste verliezen heeft gele
den in de geschiedenis van de
gokstad. Packer vergokte zijn
miljoenen in het Bellagio Hotel
met zijn favoriete kaartspelletje
Baccarat. Op één dag alleen al
verloor hij ruim 41 miljoen gul
den en volgens de kranten wist
hij dat verlies niet meer goed te
maken.
Het is niet de eerste keer dat de
miljardair losjes met miljoenen
strooit aan de goktafel. In sep
tember vorig jaar werd hij ruil
39 miljoen gulden lichter aan
de Blackjack-tafels van een
Londens casino, waardoor hij
binnen een jaar bijna 98 mil
joen gulden heeft achtergelat
op het groene laken.
Volgens een journalist van de
Las Vegas Review Journal ver
gokt Packet per speelronde
250.000 tot 370.000 gulden.
Packet zou de wereldranglijst
van de 150 grootste gokkers
aanvoeren. Tachtig procent v
hen komt uit Azië en kan aan
de goktafels zonder moeite e<
krediet krijgen dat kan oplop
tot ruim 12 miljoen gulden.
Voor Packet zijn de verliezen
amper merkbaar. Vorig jaar
werd zijn persoonlijk vermog
geschat op 11,2 miljard guide
Werknemers van een visverwer-
kingsbedrijf in het Australische
Cairns in North Queensland
hebben een mensenhoofd in de
maag van een gigantische Mor
gan-kabeljauw gevonden.
De ontdekking werd gedaan tij
dens het fileren van de 44 kilo
wegende vis. Het hoofd van de
man was nog 'geheel intact',
vertelde Peter Monson, mede
eigenaar van de fabriek, aan de
BBC. De 1,8 meter lange vis was
gekocht van een plaatselijke
visser.
De politie onderzoekt of het
hoofd mogelijk van Michael Pe
ter Edwards is, een visser die
sinds zondag spoorloos was i
dat hij van een boot was geva
len.
Het is nog onduidelijk hoe h
hoofd in de maag van de vis 1
recht is gekomen. Een Morga'
kabeljauw heeft geen scherpl.
tanden en zuigt zijn prooi ge|
woonlijk op.
Forensische experts van de p
litie hopen het slachtoffer de
komende dagen te identifice1
Het amusementsconcern
Disney bedreigt het leven van
dalmatiërs door de manier
waarop het deze hondensoort
op het witte doek neerzet. Ten
onrechte worden de honden in
de nieuwe film '102 Dalmatiërs'
afgeschilderd als vriendelijk en
lief, zeggen Amerikaanse die
renbeschermers. De film komt
in november in de Verenigde
Staten in roulatie.
Geïnspireerd door de film zul
len veel mensen een puppy
aanschaffen, net als na de pre
mière van de eerste Disney-
speelfilm met dalmatiërs (1996)
zeggen de dierenbeschermers.
Na een tijdje komen ze erachter
dat het karakter van de dieren
heel anders is dan ze denken:
onvoorspelbaar en moeilijk.
Dan zullen, net als in 1997, veel
eigenaren hun hond met klap
pen proberen op te voeden of
het dier in de steek laten, is de
sombere voorspelling.
Dierenactiviste Ann Herring
verwijt Disney wel een fortui
te willen verdienen aan de h f
den, maar geen enkele verar
woordelijkheid te willen draji
voor de gevolgen. Haar colle
Ten Austin vertelde dat het
aantal in de steek gelaten da
matiërs sinds de première v<
de eerste film meer dan
dubbeld is, meldde de BBC.
maken de dierénbescherme
zich op voor een nieuwe gol j
van uit huis gezette 'rijst-me
krentenhonden'.
Disney stelt dat het concern
niet alleen de aandacht van
publiek zal vragen voor de
nieuwe film, maar dat het in
combinatie daarmee voorliet
ting zal geven over het houdt
van huisdieren.
Bungeejumpen
eiiselijk
Premier Kok kondigde op zijn jongste
0 (p1 v: persconferentie monter een droombegro-
ting voor het nieu we jaar aan. Dat zal
Huis Doorn niet baten. De vijf ton die
het jaarlijks kost om de optrek van
een gevluchte keizer te onderhouden
zit er niet in ondanks alle voor
spoed. De opwinding is groot maar
we moeten met beide benen op de
grond verder, net als de potsierlijke
keizer Wilhelm II toen hij uit de
strijdbeugels van de Eerste Wereld
oorlog tuimelde en hier asiel vroeg.
Of Huis Doorn onder de cultuur valt
is een moeilijke vraag. Ik ben er een
paar keer geweest. Het is een uitdra
gerij met veel prullaria en memora
bilia. En veel slechte smaak, want
ook gekroonde hoofden hadden de
schoonheid niet in pacht. Valt een
Pruisische kwispedoor onder Neder
lands culturele erfgoed? Het is hoe je
het bekijkt. Blijkt ie van delfts blauw
en zijn er niet veel meer van dan staat
er altijd wel een passende vitrine klaar.
Mensen moeten soms tijdelijk hun spullen
opslaan vanwege een verhuizing. Ook Huis
Doorn fungeerde als opslag, terwijl de keizer stil
letjes wachtte op betere tijden.
Met de Eerste Wereldoorlog had dat niet zoveel of
eigenlijk niks te maken. Wel met de bizarre
scltijnwereld van nog niet zo heel lang geleden
toen alle vorsten neef of nicht van elkaar waren
en een keizer op een paardenzadel plaatsnam
achter zijn bureau. De Raad voor Cultuur vindt
een uitdragerij geen instelling van de eerste cate
gorieën een trendy staatssecretaris die alleen in
de pelgrimstocht der mensheid meeloopt als hij
er zijn honkbalpetje bij mag ophouden, zegt het
gretig na.
Ik heb veel reacties gelezen en iedereen schrijft
dat Huis Doorn open moet blijven en dan volgt
de constatering dat kneuterige kruideniers in dit
calimeroland ach ter de duinen het nog steeds
voor het zeggen hebben. Maar dat raakt niet de
kern. Het ligt veel simpeler. Als de keizer geen
Wilhelm had geheten maar Haile Selassie dan
had de Raad voor Cultuur de kaarten anders ge
schud. Indien de 'Leeuw van Judah' hier toenter
tijd met zijn boeltje aan ivoor en gouden kralen
een veilig heenkomen had gezocht in een soort
Huis Doorn, denk maar niet dat de zaak als heb
bende 'geen directe banden met de Nederlandse
geschiedenis' op slot en in de verkoop was ge
daan. Een Pruis kan met enig misbaar bij het
grof vuil, maar doe dat met een Ethiopiër en het
'meldpunt discriminatie' maakt overuren.
De Tweede Kamer moet een stokje steken voor
Ricks onzalige plannen, hoor ik hier en daar. Ik
zou daar om tivee redenen maar niet te veel op
rekenen. Eén: Wim Kok heeft altijd een groter
stokje en daarmee pleegt hij als er genoeg geblaat
is de kudde weer de schaapskooi in te tikken.
Twee: bij de Kamer moet je niet aankomen met
vaderlandse geschiedenis.
Een maandblad toetste een paar jaar terug de
kennis op dat gebied bij de dames en heren en
het werd Triviant voor historisch gehandicapten.
De meesten scoorden verbeneden minimum. Al
leen de Slag bij Nieuwpoort hadden ze allemaal
goed, waarbij de meerderheid Nieuwspoort
schreef met een 's' in het midden.
Ik heb een beter idee. Aan Huis Doorn zit een to
ren meteen leuke spits. Ideaal om vanaf te bun
geejumpen. Vraag Rick voor de feestelijke eerste
sprong en de Kaiser is ineens cultuur, jong en van
elastiek, alles tegelijk en innovatief, bijna zestig
jaar na zijn begrafenis.
De Amerikaanse popster
MADONNA gaat rond de
kerst trouwen met haar
vriend, de Britse filmre
gisseur GUY RITCHIE.
Dat meldt het Britse bou
levardblad The Sun, dat
zich baseert op een
vriend van Ritchie, film
producent ERIN BERG.
Ritchie is de vader van
Madonna's tweede kind,
dat drie weken geleden werd gebo
ren. De geboorte van ROCCO heeft
volgens Berg een grote rol gespeeld
bij het besluit om te trouwen. De be
valling verliep uiterst moeizaam en
de jongen kwam uiteindelijk via een
keizersnede ter wereld. Het is voor. de
tweede keer dat Madonna in het hu
welijksbootje stapt. Eerder was ze ge
trouwd met acteur SEAN PENN.
Het Egyptische ministerie van ge
zondheid neemt alleen nog nieuwe
medewerkers aan als ze niet roken en
alleen niet-rokende medewerkers
kunnen nog promotie maken. Met de
maatregelen probeert het ministe
het Egyptische anti-rokenbeleid 6
nieuwe impuls te geven. De strijd
gen het roken is een hels karwei i
Egypte, waar 40 procent van de r
nen en 8 procent van de vrouwen
rookt. De regering probeert sinds
1977 het roken te bestrijden. SA
GHANEM, directeur van het anti-
kenprogramma van het ministers1
zelf slechts vier jaar geleden met
ken gestopt.
Aan boord van een jacht van prin t
BERNHARD heeft dinsdagavond1
te tijd brand gewoed. De Jumbo
lag aan de kade in de haven van I
to Ercole, de Italiaanse plaats wa
de prins en prinses JULIANA eeni
blijf hebben. Prins Bernhard is o
kantie in Porto Ercole, maar hij w>
op het moment dat de brand woef
niet aan boord, meldt de RijksvoC
lichtingsdienst. Er is waterschad I
maar er zijn geen persoonlijke on I
lukken. De brand is vermoedelijk'
staan door kortsluiting.
