De hand van de stervende Koptische folklore vasthouden
■n
Geloof Samenleving
Kinderen van
één Vader
woensdag 30 augustus 2000
VANDAAG
Woensdag 30 augustusVandaag 819 jaar geleden,
op 30 augustus 1181, stierf paus Alexander III. Hij
had het gedurende zijn pontificaat voortdurend
aan de stok met de keizer van het heilige Rooms-
- Duitse rijk Frederik Barbarossa. Deze steunde een aantal te
genpausen waardoor Alexander van 1161 tot 1165 gedwongen
was Rome te verruilen voor een standplaats in Frankrijk. In
1176 verzoende de paus zich met de keizer, maar in 1179
moest hij weer het veld ruimen voor tegenpaus Innocentius
Hl
Ierse en Franse katholieken herdenken op 30 augustus de Ier
se heilige kluizenaar, wonderdoeners en kloosterstichter Fia-
crus van Brie (610-670). De echtgenote van Lodewijk XIII, An
na van Oostenrijk, bad in 1637 bij zijn graf en vroeg om een
mannelijke nakomeling. Dat werd de latere zonnekoning Lo
dewijk XIV. Vandaar dat ook de Fransen hem vereren.
Genezing langs geestelijke weg
Amsterdam Aan de Vrije Universiteit in Amsterdam vindt op
zaterdag 16 september een symposium plaats over het ver
schijnsel genezing langs geestelijke weg. Medici uit verschillen
de landen werken hieraan mee. De organisatie is in handen van
de Medisch-Wetenschappelijke Vakgroep van de Bruno Grö-
ning-Vriendenkring. Dit is een van de grootste verenigingen ter
wereld op het gebied van genezing langs geestelijke weg. Vol
gens de oprichter van deze organisatie, M. Kamp, hebben medi
ci en genezers 'een grote verantwoordelijkheid: dat de oeroude
kennis betreffende het bestaan van een hogere natuurkracht
weer ontwaakt en een deel van de medische wetenschap van de
toekomst kan worden'. Het symposium is gratis toegankelijk.
'EU moet mensenrechten garanderen'
utrecht De drie Samen-op-Wegkerken vinden dat de Europese
Unie moet toetreden tot het Europees Verdrag voor de Rechten
van de Mens (EVRM). Ze hechten bovendien groot belang aan
het EU-handvest van grondrechten. Maar het handvest mag
niet in de plaats komen van toetreding tot het EVRM. Dat schrij
ven de Hervormde, Gereformeerde en Lutherse Kerken in een
brief aan onder anderen staatssecretaris Benschop van Europe
se Zaken. Het handvest zal de vrijheids- en gelijkheidsrechten
voor alle burgers van de EU omschrijven. Volgens de SoW-ker-
ken moet het handvest zo spoedig mogelijk juridisch bindend
zijn om de burgers te kunnen beschermen als ze worden gecon
fronteerd met de groeiende macht en invloed van Europese in
stellingen. De kerken noemen het een gemiste kans dat de kan
didaat-lidstaten in Midden- en Oost-Europa en aan de Middel
landse Zee lot dusver amper betrokken zijn bij de totstandko
ming van het handvest.
Johannes Paulus prijst orgaandonatie
rome Voor een gehoor van 5.000 transplantatiedeskundigen
heeft paus Johannes Paulus II dinsdag orgaandonatie een 'daad
van liefde'genoemd. Hij herhaalde echter het standpunt van de
katholieke kerk dat het klonen van menselijke embryo's moreel
onaanvaardbaar is, ook al is het product van het klonen voor
transplantatie bedoeld. De 80-jarige kerkvader was speciaal
vanuit zijn buitenverblijf teruggekeerd naar Rome voor het In
ternationaal Congres van Transplantatiespecialisten, wat aan
geeft dat de Heilige Stoel veel belang hecht aan het onderwerp.
Ómdat orgaandonatie een daad van liefde moet blijven, stelde
de paus, is de verkoop van organen onaanvaardbaar. Het enige
criterium dat mag tellen bij de beslissing wie van de gegadigden
het meest in aanmerking komt voor een beschikbaar orgaan, is
de gezondheidstoestand van de betrokkene. Niet diens leeftijd,
geslacht, ras, religie of sociale status, benadrukte de kerkvader.
FOTO REUTERS VINCENZO PINTO
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Aangenomen: naar Halle, W. de
Jong te Mierlo; naar Lemelerveld
(SoW; part-time), J.F. Schetter te
Okkenbroek.
CHR. GEREFORMEERDE KERKEN
Bedankt: voor Emmeloord, H. de
Bruijne te 's-Gravenhage West.
leiden afke van der toolen
Halverwege zijn voordracht zet
bisschop Thomas zijn hoofd
deksel af. Warm. Eronder geen
haardos, maar een zwartzijden
hoofddoek met borduursels:
onderdeel van de traditionele
kledij van een Koptische geeste
lijke. En over tradities heeft de
bisschop het vanmiddag bij de
Leidse universiteit. Maar dan
de folkloristische tradities van
de Kopten, met nadruk, en niet
de strikt kerkelijke.
„Ik wil vandaag geen hoogge
leerd betoog voor u houden,
Individualisme
knaagt ook aan
rechtzinnigen
GOUDA ANP
Het individualisme is misschien
wel het grootste gevaar dat het
rechtzinnige deel van de Neder
landse Hervormde Kerk (NHK)
bedreigt. De behoudende her
vormden moeten leren omgaan
met een zekere veelvormigheid.
„We zullen moeten leren elkaar
vast te houden door elkaar
ruimte te geven."
Dat zei dr. W. Verboom giste
ren in Gouda tijdens een sym
posium ter gelegenheid van het
afscheid van dr. ir. J. van der
Graaf als algemeen secretaris
van de behoudende Gerefor
meerde Bond in de NHK. Van
der Graaf (63) blijft tot zijn pen
sionering in 2002 als studiese
cretaris bij de Bond in dienst.
De moderne cultuur laat ook
de hervormd-gereformeerden,
zoals Bonders zich graag noe
men, niet onberoerd, betoogde
Verboom, namens de Bond do
cent aan de theologische facul
teit van de Rijksuniversiteit Lei
den. „Onder hervormd-gerefor
meerden is net zo goed indivi
dualisme aanwezig. Tegelijker
tijd weten we er niet goed mee
om te gaan, omdat we de ver
scheidenheid als verschillen en
vervolgens de verschillen als te
genstellingen zien."
De hervormd-gereformeer
den staan in de 21ste eeuw vol
gens Verboom niet voor de keu
ze tussen aanpassing aan of
verzet tegen de hedendaagse
cultuur. Ze moeten zowel een
brug naar de cultuur slaan als
hun stem verheffen tegen de
moderne samenleving, 'waar
macht en lust, onrecht en ego
isme de rechten van de God
van Israël tarten'.
Verboom vond dat de vroege
re hervormde secretaris-gene
raal dr. K. Blei in zijn lezing te
veel naar de kant van aanpas
sing aan de hedendaagse cul
tuur doorsloeg. De kerk moet
volgens Blei tot op zekere hoog
te 'cultuurvolgend' zijn.
„Trends niet meteen veroorde
len, maar ze zo positief moge
lijk oppakken, om juist zo ook
je eigen vragen te kunnen stel
len."
Daartegenover hield A. Moer
kerken, predikant van de zeer
orthodoxe Gereformeerde Ge
meenten, te zeer vast aan een
reformatorische zuil, vond Ver
boom. Reformatorischen kun
nen televisie en internet maar
beter weren, bepleitte Moerker
ken. De televisie is volgens hem
'één van de grote aanjagers van
de ontkerkelijking geweest.
zoals u dat gewend bent", zegt
hij in goed Engels tegen zijn
academische gehoor. „Ik wil u
vertellen over de folkloristische
gewoontes die ik heb gezien.
Want die sterven nu. Ik roep u
wetenschappers op om die tra
dities vast te leggen voor het
nageslacht: de hand vast te
houden van iemand die dood
gaat."
Kopten vormen de christelij
ke minderheid in Egypte. Zelf
woont bisschop Thomas in een
klein dorp in het zuiden. Af
komstig uit Cairo, stond hij in
het begin wel even te kijken van
wat hij daar voor folklore aan
trof. „Een paar jaar geleden wa
ren deze dorpen nog helemaal
geïsoleerd. Nu heeft zestig pro
cent van deze dorpen minstens
één satelietschotel." Het weten
schappelijke gehoor lacht: de
bisschop weet zijn verhaal sma
kelijk te brengen.
Hij geeft een voorbeeld van
zo'n voorbije traditie, het Feest
van het Kruis, een religieus fes
tival dat nog bestond toen Tho
mas bisschop werd in het verre
zuiden. „Ik heb dat feest nog
beleefd, maar twaalf jaar blijkt
lang genoeg om een festival om
zeep te helpen." Het gaat om
een processie met een kruis van
palmbladeren, van de kerk via
de ringweg naar de oever van
de Nijl. Enthousiast: „Op het
eind stonden we dan naast het
water te zingen, te dansen - hij
maakt er de bewegingen bij - en
dan gooiden we het palmkruis
in het water, om het water te
zegenen. Die levendige interac
tie tussen het volk en de Nijl
fascineerde me enorm."
Diep treurig is het, zo gaat de
bisschop voort, 'dat ik als bis
schop dit feest niet meer mag
toestaan'. Hij gaat niet al te
diep in op de reden waarom.
„Iedereen kent de reden wel.
De spanningen tussen de chris
tenen en de moslims in het ge
bied. Ik huil nog steeds dat ik
dit festival niet heb vastgelegd
voor het nageslacht, voordat
het stierf."
Een ander feest viert hij nog
maar in één dorpje, want daar
is 95 procent van de bevolking
christelijk, 'dus daar kan het
nog'. Onder grote hilariteit ver
haalt de bisschop over de ezel
waarop hij bij dit festival wordt
geacht het dorp binnen te rij
den, over een tapijt van palm-
Toen ik heel klein was gebeurde
er iets. Mijn moeder liep met een
grote mand boodschappen de
trap op. Daar hangt een heel mooi
schilderij met glas ervoor. Mijn
moeder stootte met haar mand tegen het
glas en het glas viel naar beneden. Daar zat
ik in mijn kinderwagen. Het glas lag overal
om me heen, maar ik zat alleen maar te lachen. Het glas was niet
op mij gekomen. Daar had een beschermengel voor gezorgd. Ik
denk dat dat glas in hém zat. Of nee, dat verzin ik zomaar. Mis
schien ketste het weg. Ik heb ook een verhaal over de Heilige
Geest. Dat is nog maar pas gebeurd. Je ziet de wonden nog, de
korstjes heb ik er vanaf gekrabd. Het ging zo: mijn broertje en ik
gingen op de skelter een heuvel af, we gingen echt heel hard.
Recht op de slagbomen van de camping af. Die slagbomen waren
precies zo hoog als onze nek. Als we er tegenaan kwamen waren
we zeker dood. Ik dacht: ik moet van die skelter afspringen. Maar
toen kreeg ik een soort gedachtenflits hoe
mijn broertje dan dood zou gaan. Ik
dacht: ik red mijn broertje. Ik trok aan de
handrem en we gingen over de kop. Dat
was zijn redding. Die gedachtenflits kwam
van de Heilige Geest. De Heilige Geest
fluistert dingen tegen je. een beschermen-
1 gel beschermt je. En dat is het verschil. Ie
dereen heeft denk ik een beschermengel, ook vyie niet gelooft.
Maar de Heilige Geest helpt je alleen als je gedoopt bent. De Hei
lige Geest hoort bij Jezus en bij God. Weet je, tijdens het avond
maal denken we in de kerk aan Jezus. Dat is elke week. Het is be
doeld voor de fouten die je maakt. Ik maak gelpof ik ook wel eens
fouten. Soms pik ik een snoepje. Later zeg ik het dan te
gen mijn moeder. Dan zegt zij: 'Ooooo'. Maar ze is niet
echt boos. Ja, ik plaag ook wel eens mijn broertje. Maar
daar voel ik me niet schuldig om, want soms plaagt hij
mij ook.
bladeren, begeleid door fol
ristisch-religieuze muziek.
Er is ook folklore die hij
drukkelijk niet ondersteunt,
als de besnijdenis van vrouv
een gewoonte die nog st<
voorkomt, zij het nog maar
nig. Maar o, roept bissc
Thomas bijna uit, al die ani
tradities! „We zijn een prach
natie. Wij Kopten zijn maar
klein graankorreltje. Alles
wij nodig hebben is een I
beetje ruimte om te grot
Dan zouden we bloeien."
Katholieke kerl
Duitsland betas
dwangarbeider
De Duitse katholieke kerk z<"
miljoen mark uitkeren
dwangarbeiders die in de Tic
de Wereldoorlog voor kath c
ke instellingen hebben gew j
Zij zal echter niet bijdragen j
het speciale fonds dat
menlijk door het bedrijfslil
en de regering voor de
pensatie van ex-d wan ga
ders in het leven is geroepei
De katholieke kerk is o r
druk komen te staan iets
de ex-dwangarbeiders te di
sinds bedrijven en de regd
eerder dit jaar een fonds vai
miljard mark in het leven i
pen. Veel mensen die voo li
tholieke instellingen moe
werken, vallen niet ondei I
officiële fonds, dat is gericl j
de compensatie van perst g
die te werk waren gestel n
concentratiekampen, in or i
nemingen en voor de overha
De Lutherse kerk heeft alj
der bekendgemaakt dat zij c
ter beschikking stelt.
Boodschap var
Dalai Lama aa
religieuze top
NEW YORK Rtr
De geestelijk leider van de
tanen, de Dalai Lama, heef
officiële boodschap gesl
naar de religieuze leiden
momenteel in New York b
zijn. Hij was zelf niet uitg
digd voor de conferentie
angst voor scherpe proti
van China.
De Dalai Lama onderstrt
dat de verschillende
stromingen wederzijds re
moeten ontwikkelen en b
moeten hebben voor el
opvattingen en waarden,
de is niet mogelijk zolan
moede, ongelijkheid, s<
onrechtvaardigheid,
drukking en vernietiging
het milieu blijven bestaan.
De boodschap werd n
dag laat op de dag voorgel
op een moment dat veel
sen de zaal al uit warer
aanwezigen lieten een lui
plaus horen. De leden vï
Chinese delegatie hieldei
voor gezien voordat de
aan de religieuze leiders
overhandigd.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met donderdag.
Noorwegen:
Wisselvallig en meest bewolkt
weer met van tijd tot tijd regen,
misschien ook onweer. Middag-
temperatuur tussen 13 en 17
graden.
Zweden:
Half tot zwaar bewolkt en buien
met kans op onweer. Maxima van
14 tot 19 graden.
Finland:
Woensdag eerst nog zon en vrij
wel overal droog. Donderdag van
het zuidwesten uit meer bewol
king en een toenemende kans op
regen- of onweersbuien. Middag-
temperatuur tussen 15 en 20
graden.
Denemarken:
Woensdag half tot zwaar bewolkt
en buien. Donderdag overwegend
droog en meer zon. Middagtem-
peratuur ongeveer 18 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Woensdag nog rustig, droog en
geregeld zon. Eerst wel kans op
mist. Donderdag van het noord
westen uit meer bewolking, een
toenemende kans op regen en
een fors aanwakkerende wind.
Maxima tussen 15 en 21 graden.
België en Luxemburg:
Geregeld zon. In de nacht en och
tend kans op mist, verder overwe
gend droog. Maxima ongeveer 21
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
In het noorden zonnige perioden
en tot donderdagavond vrijwel
droog. In het midden toenemen
de bewolking en ook een toene
mende kans op stevige regen- en
onweersbuien. Middagtempera-
tuur omstreeks 23 graden.
Zuid-Frankrijk:
Wisselend bewolkt en forse re
gen- en onweersbuien, vooral in
het zuidwesten met lokaal veel
neerslag. Maxima van 21 graden
aan de Atlantische kust tot 29
aan de Cte d'Azur.
Spanje:
Zonnige perioden en in het zuid
westen droog. Elders regen- en
onweersbuien en vooral in Catalo-
ni kans op veel neerslag. Maxima
van 21 graden in het noordwes
ten tot meer dan 30 op sommige
plaatsen in het zuiden.
Portugal:
Flinke zonnige perioden en
droog. Woensdag maxima meest
tussen 22 en 28 graden, donder
dag een fractie hoger.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Afwisselend zon en wolken en en
kele buien met kans op onweer.
Middagtemperatuur omstreeks
30 graden.
Madeira:
Perioden met zon en droog. Maxi
ma omstreeks 25 graden.
Canarische Eilanden:
Droog en veel zon. Middagtempe
ratuur rond 29 graden.
Duitsland:
Zonnige perioden. Woensdag
vooral in het noorden een enkele
bui. Donderdag in het zuiden re
gen- en onweersbuien. Maxima
ongeveer 23 graden.
Oostenrijk:
Woensdag flink wat zon. Donder
dag meer bewolking en van het
westen uit enkele regen- en on
weersbuien. Maxima ongeveer 24
graden.
Zwitserland:
Flinke regen- en onweersbuien,
maar woensdag in het noordoos
ten eerst nog zon. Middagtempe
ratuur omstreeks 24 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Van tijd tot tijd zon en vooral don
derdag enkele pittige regen- en
onweersbuien. Maxima tussen 21
en 27 graden.
Hongarije:
Flinke zonnige perioden. Donder
dag later op de dag kans op on
weersbuien, verder vrijwel droog.
Middagtemperatuur omstreeks
27 graden.
Italië:
Flinke zonnige perioden en vooral
in het noorden kans op een enke
le onweersbui. Middagtempera
tuur omstreeks 30 graden.
Corsica en Sardinië:
Flinke perioden met zon en een
kleine kans op een onweersbui.
Maxima tussen 28 en 33 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig en zo goed als overal
droog. Op de Egesche wind soms
een stevige noordenwind. Mid
dagtemperatuur aan zee rond 28
graden, landinwaarts iets warmer.
Malta:
Flink wat zon en droog. Middag
temperatuur ongeveer 33 graden.
Turkije en Cyprus:
Zonnig. In het noorden ook sta
pelwolken en mogelijk een bui.
Aan zee maxima van een graad of
26 in het noordwesten tot ruim
30 in het zuiden en op Cyprus.
D0N0ERDAG 31 AUGUSTUS 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 06.51 Zon onder 20.28
Maan op 09.04 Maan onder21.47
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 05.35 18.02 05.08 17.35
Laag 01.16 15.46 00.57 15.27
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
bewolkt
Sit onweer
W warmtefront
9ÜÜÜ
regen
sneeuw
koufront
MÉk
opklaringen
haëel
lagedruk
mist
windrichting
H hogedruk
zonnig
19 temperatuur
luchtdruk in
1000 hecto pascal
Casablanca zwaar bew
Johannesburg onbewolkt
Los Angeles zwaar bew
23 11 0.0
33 24 60.0
15 8 0.0
26 22 0.8
New Orleans
New York
TelAviv
33 26 0.0
22 20 0.0
32 23 0.0
33 26 0.0
29 19 0.0
34 22 0.0
17 14 1.4
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 501
Familieberichten: 023- 5317 337
- 023-5320216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
071- 5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verstre
het automatisch afschrijven van h
abonnements- geld, ontvangen 1,- koi
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binner
worden verzonden geldt een toeslag v;
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEI
Voor mensen die moeilijk lezen, slech
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een sa
van het regionale nieuws uit het Leid:
Dagblad op geluidscassette beschikba
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, Gr
■■H
ZIEKE.
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen)
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord. tel. 0172-463131
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
