De Japanse Tuin
verfijnd en stijlvol
Mooi recital bij opening expositie in De Paauw
ipringen, zingen en jongleren
Cultuur Kunst
Jazzfestival
Extra drukte op
Uitmarkt blijft uit
Lowlands-festival steeds
minder voor fijnproever
IAANDAG 28 AUGUSTUS 2000
0ranjerock in Katwijk
ndervoorstelling in openluchttheater Leidse Hout
muziek recensie
susanne lammers
Flora-Concert: De Japanse Tuin Liederen
van Burkhardt Söll, Volker Blumenthaler
e.a. M m v Djoke Winkler Prins. Rachel
Ann Morgan, Roberta Alexander e.a Ge
hoord: 27/8, Hortus Botanicus, Leiden.
'De Japanse Tuin' is mooi en
bijzonder. De grote hoeveelheid
korte liederen van vier compo
nisten op teksten van tal van
dichters doen weliswaar een
groot beroep op het concentra
tievermogen van de luisteraar,
maar wie goed luistert, hoort
veel moois. Sopraan Djoke
Winkler Prins zingt stukken van
diverse componisten. Zij begint
met drie liederen van compo
niste Rixt van der Kooij, die ook
begeleidt. Afwachtende, raad
selachtige stemmingen roept ze
op, die door Winkler Prins licht
en doorzichtig gehouden wor
den.
De vier Japanse haiku's die
Volker Blumenthaler toonzette,
zijn iets uitgesprokener en tekst
en muziek lijken meer verbon
den. Fraai is 'Die Stundenblu-
me' welker verwelking door
lange vocale lijnen zo lang mo
gelijk uitgesteld wordt en 'Vom
Altpapier', waarin het afscheid
van de geliefde kordaat wordt
begonnen, maar in een ongear
ticuleerde weeklacht uitmondt.
Winkler Prins' veelzijdigheid
blijkt ook uit de postmoderne
grapjes en parodieën van Kon
rad Boehmer, maar komt nog
beter tot zijn recht in de vitale
stukken die Burkhardt Söll voor
haar schreef. Heel bijzonder is
het veelstijlige 'You like sound',
waar de doos van de muzikale
herinneringen nieuwsgierigma
kend eventjes opengaat, maar
dat zich bepaald niet na één
keer horen prijsgeeft.
Rachel Ann Morgan en Ro
berta Alexander zingen alleen
liederen van Burkhardt Söll.
Morgans eerste lied lijdt hevig
onder een brutale mobiele tele
foon en de concentratie komt
pas echt terug bij het sprookjes
achtige, oosters aandoende
'Mitten im verschneiten Weg'.
Vol, breed en troostend ook
klinkt haar stem in '5-7-5' en
het zwierige 'Schwalben in Juli'.
Het meest gekund is 'Bluffers',
als basklarinettist Henri Bok,
pianiste Irina Sisoyeva en Mor
gan om strijd de nootjes laten
dansen, glijden, stuiteren en
rollen.
Tot slot zingt Roberta Alexan
der, begeleid door Christian
Bremer. Haar expressie en ti
ming zijn fenomenaal, zoals te
horen is in de eerste twee liede
ren, waarin ze terughoudend
een van ziekte herstellende uit
beeldt, maar haar stem blijft
ook in de uitbundiger liederen
wat hees. In 'Those trees' met
een afwisseling van lyriek en
hardheid die prachtig de teleur
stelling suggereert, dwingt
vooral haar voordracht bewon
dering af.
Roberta Alexanders expressie en timing zijn fenomenaal.
Echt overtuigend is ze in 'Put
the stone down', waarin de pia
no hypnotiserend een motiefje
herhaalt en Alexander de be
zwering tot grote hoogten
voert. Maar hoe verfijnd en stijl
vol 'De Japanse Tuin' ook is,
het haalt het niet bij 'The Sin-
ging Garden', het Singspiel dat
Burkhardt Söll vorige zomer
voor Djoke Winkler Prins en
Rachel Ann Morgan compo
neerde. Zo verrassend, afwisse
lend en geestig is 'De Japanse
Tuin' bij lange na niet. Elk ge
dicht is een poëtisch beeld -
foto taco van der eb
niet zozeer een gedachte - en
de muziek beperkt zich vaak tot
illustreren van dat ene beeld.
Bovendien ontbreekt de rode
draad, leder lied is een mooie
bloem, maar het totaal laat zich
minder makkelijk schikken tot
een boeket.
amsterdam francoise ledeboer
Wie moeite heeft met grote
massa's deed er verstandig aan
de Uitmarkt te mijden. De ope
ning van het culturele seizoen
wordt gewoonlijk door zo'n half
miljoen mensen bezocht en
ook dit jaar was het aan de oe
vers van de Amstel vaak heel
druk. De door menigeen ver
wachte extra toeloop door het
gelijktijdig houden van 'Sail'
bleef echter uit zodat de bezoe
kerstoeloop wordt geschat op
het gebruikelijke aantal. Wel
was er dit keer sprake van op
vallend dichte drommen voor
de deuren van de theaters. Zo'n
drieduizend artiesten verzorg
den het afgelopen weekeinde
zo'n vierhonderd gratis optre
dens en werden door een gretig
publiek beloond met vaak dol
enthousiast applaus en gejuich.
Als opening van de 23ste edi
tie van de Uitmarkt presenteer
de cabaretier Hans Liberg vrij
dagavond op het podium bij
Het Muziektheater een gevari
eerd muzikaal programma. Dat
de 25.000 bezoekers meezon
gen en deinden op nummers
van de Abba-imitatieband
Björn Again en die van de slag
werkgroep 'Stomp' lag voor de
hand. Maar het publiek luister
de ook opvallend gediscipli
neerd naar de bepaald niet
makkelijke kost van het Spaan
se cello-octet 'Conjuncto Ibéri-
co' en het deeltje uit het tweede
pianoconcert van Rachmanin-
ov dat Wibi Soerjadi ten gehore
bracht.
Met zestig optredens be
steedde de Uitmarkt dit keer
extra aandacht aan het sterk
toegenomen aantal jeugdthea
tervoorstellingen. Ouders en
kinderen vulden steeds ruim
voor aanvangstijd de bankjes
voor het buitenpodium om
maar niets te hoeven missen
van onder meer 'Drakenspuug'
door Kindertheater Urf en het
voorproefje van de musical
'Kruimeltje'. Nieuw was dit jaar
ook de extra nadruk op wereld
muziek met de Surinaamse
band Yakki Famine Ross als
swingend hoogtepunt.
De mix aan 'hoge' en 'lage'
cultuur op de Uitmarkt omvatte
dit jaar onder meer een piano
recital door Ronald Brautigam,
optredens van zangeres Mathil-
de Santing, de heropgerichte
rockgroep Kayak en het Orkest
van de Koninklijke Landmacht.
Het evenement werd gister
avond afgesloten door het Resi
dentie Orkest onder leiding van
Jaap van Zweden.
maarten baanders
Er heerst een dramatische sfeer in de
expositieruimte van Raadhuis De
Paauw in Wassenaar. De kleuren spat
ten je tegemoet van de schilderijen en
sculptures van Armando Bergallo, ter
wijl het werk van Hector Vilche de be
zoeker meeneemt in de diepste raad
sels van het menselijk bestaan. Beide
kunstenaars horen bij de kunstenaars
groep Talier Amsterdam, die diverse
kunstvormen samenbrengt en al jaren
muziektheaterproducties maakt die in
grote zalen in heel Europa te zien zijn
geweest. Deze grootschalige projecten
kunnen onmogelijk in 'De Paauw' op
gevoerd worden. Om bij de opening
van de expositie toch iets van de link
tussen de beeldende kunst en de mu
ziek van Taller te laten horen, zong de
componiste Ilse van de Kasteelen met
pianist Thom Jansen liederen uit ope
ra's die ze voor Taller geschreven
heeft.
Het was een ongedwongen recital.
Met veel relativering, alsof ze een huis
kamer met vrienden toesprak, gaf Van
de Kasteelen korte introducties op
haar liederen en de opera's waaruit ze
kwamen. Dat was precies de goede
manier om deze muziek te introduce
ren, want de teksten bevatten veel hu
mor en herkenbare menselijke the
ma's. In één lied is een oude vrouw
aan het woord die haar man triomfan
telijk laat weten dat ze ervandoor gaat
en ze gebruikt hierbij een mengeling
van Frans, Duits, Engels, Spaans en
Nederlands, alsof de taal van het
scheiden net zo universeel is als de
taal van de liefde.
De componiste zong haar werk met
zwier en een bedreven stem, moeite
loos overschakelend van de ene stem
ming op dè andere. Van de Kasteelens
muziek is melodieus, romantisch en
toegankelijk. Het was dan ook vriende
lijk van de componiste het publiek te
waarschuwen toen ze voor de afwisse
ling een modern, atonaal lied ging zin
gen. Een compositie vol onveiwachte
sprongen en heftige uithalen, die plot
seling konden overgaan in een spre
kende manier van zingen. De luiste
raar kreeg weinig houvast, maar er was
bij het publiek niet de minste neiging
te bespeuren de zaal te verlaten.
Het was een mooi recital, maar mu
ziektheater was het niet en daarom is
het maar goed dat op de expositie een
videoweergave getoond wordt van de
nieuwste productie 'Maria de Buenos
Aires' van Astor Piazzolla, zodat men
kan zien hoe spectaculair en kleurrijk
Talier er op het toneel uitziet. Dat
kleurrijke is ook terug te vinden in de
expositie van Bergallo en Vilche.
Onstuimig en impulsief is het werk
van Bergallo. Het opvallendst zijn de
portretten die bestaan uit wilde klod
ders verf in felle kleuren, waaruit de
contouren of gelaatstrekken van de ge
portretteerde naar voren komen. Sub
tiliteit wordt niet nagestreefd. De we
reld van Bergallo is een bonte dwarre
ling waarin je ogen een rustpunt vin
den in menselijke gestalten. Ook in
zijn driedimensionale werk keert dit
terug. Een beeld van Salome toont een
naakt, dansend vrouwenlichaam oprij
zend uit een enorm afgezakt kleed.
Vanuit dat kleed kronkelt een geheim
zinnige hand langs haar lijf. Alles is
overgoten met felle kleuren, maar wel
zo dat het lichaam van danseres zich
van haar omgeving onderscheidt
doordat de kleuren daar in banen lo
pen en niet in vlekken op het opper
vlak liggen. Ook in 'Pandora' onder
scheidt een menselijke gestalte zich
doordat de kleuren op zijn lijf anders
'geordend' zijn dan op de doos met de
deurtjes waar hij in zit. In deze sculp
tuur laat Bergallo zien dat de mens het
kwaad is dat in de doos van Pandora
schuilgaat.
Veel meer valt er te beleven in de
symboliek die Vilche in zijn schilderij
en en beelden legt. Vilches kunst is af-
gewogener, filosofischer dan die van
Bergallo. Die afgewogenheid werkt
door in zijn stijl met een rustige kleu-
renkeuze en een nauwkeurige manier
van tekenen. Door zijn titels en zijn as
sociaties, die veel mysterie openlaten,
sluit hij aan bij het surrealisme. Bijna
ieder werk van Vilche neemt je mee in
steeds weer een ander universum en
zo betrap je jezelf erop dat je tussen de
woeste kleuren die de expositiezaal
vullen, toch lang en rustig deze dro
merige visioenen in je op staat te ne
men.
De expositie Talier Amsterdam' in
Raadhuis 'De Paauw* in Wassenaar is
te zien t/m 1 oktober.
:n salome toet
[eduldig wachten de kinde-
op het begin van de thea-
t oorstelling in het open-
ittheater van de Leidse
it. Op vuilniszakken, tegen
e billen, zitten ze op het
ïtige gras. Het is bijna een
>uwburg in het bos, met
erhoogd zitgedeelte voor
publiek en een slootje tus-
het podium en de kinderen,
schouwburg-effect wordt
versterkt door de kinderen
jekenden zien. „Kijk daar is
is! Hé Floris, wat doe jij
En even later: Floris
een veel betere plek dan
De voorstelling, 'Het ge-
van de graal', wordt dez
dagmiddag gespeeld door
circustheaterduo Meatball
I Camp (Jan Pier Knapen en
van der Camp). Het wach-
duurt lang. Overal lopen
leren door elkaar. „Hoe
duurt het nog, mam?"
g vijf minuten schat."
Even later zwelt de muziek
aan eh kan de voorstelling be
ginnen. De toneelspelers vertol
ken de oude Arthurlegende op
een sprookjesachtige manier.
Met z'n tweeën spelen ze negen
verschillende rollen. Het ver
haal begint bij de koning, hij is
wanhopig want z'n dochter Le
onora is geschaakt door roof
ridder Mordrid. Hij stuurt zijn
vriend, de monnik Stefano, er
op uit om zijn dochter te red
den uit de gemene klauwen van
de roofridder. Het magische
zwaard moet hierbij helpen.
Maar het zwaard kan alleen
aangeraakt worden door een
onschuldige jongen. Terwijl
Stefano door de bossen struint,
vindt hij Parcival. Deze jongen
is de onschuld zelve, dus de
aangewezen persoon om Leo
nora te redden. Leonora moet
hem kussen en dan wint Parci
val de graal.
Maar voordat dit gebeurt, be
leeft Parcival nog veel avontu
ren, waarna hij natuurlijk de
slechte Mordrid overwint.
Het verhaal zit vol met magie.
Spannende geluidseffecten, een
rookmachine en ook de sprook
jesachtige omgeving van de
Leidse Hout werken mee aan
de sfeer van het stuk. Met deze
ingrediënten wordt een echte
legende op poten gezet. De
twee spelers zingen, halen
acrobatische toeren uit en ver
tellen met luide stem aan het
jonge publiek wat de held nu
weer te wachten staat. Het jon
ge publiek joelt. Maar er wordt
ook erg veel verteld zonder dat
het reacties oproept. Vooral de
aandacht van de jongsten
dwaalt af door de soms wat in
gewikkelde teksten en de lange
duur van het stuk. Toch is er
zoveel spektakel, humor en dy
namiek dat de meesten adem
loos blijven kijken.
Er wordt gevochten met
vuurstokken, gejongleerd met
ballen, ringen en zelfs sjaals en
er worden veel acrobatische
kunsten vertoond. Dat willen
biddinghuizen
de kinderen het liefst. Enter- een graal?" acrobatiek. Het stuk heeft een
tainment, geen verhandelingen Van der Camp en Knapen gelukkig eind. Leonora is geë-
over de liefde en de graal. zijn onvermoeibaar en geven mancipeerd en bevrijdt zich-
Tussendoor vraagt een meisje vooral aan het slot wat de kin- zelf. Ze kust Parcival en hij wint
aan haar moeder: „Mam, wat is deren willen: rook, muziek en de graal.
richard stekelenburg
Lowlands 2000 zal vooral de
boeken ingaan als het eerste
popfestival in tien jaar waar
niet - of bijna niet - werd ge-
crowdsurfd. Uit veiligheids
overwegingen had de concert
organisator besloten een van de
populairste festivalsporten te
verbieden. Het gemak waarmee
de 57.000 bezoekers zich bij het
verbod neerlegden, tekent de
gemoedelijke sfeer op het drie
daagse kampeer-popfestival in
de Flevopolder.
Die gemoedelijke sfeer is zo
langzamerhand een belangrij
ker overweging voor het kopen
van een toegangskaartje dan
het programma. Lowlands kent
steeds meer een voor-elk-wat-
wils-aanbod. Honderdvijftig
bands waaronder een flink aan
tal grote acts (dit jaar Krezip,
K's Choice, Underworld,
Heather Nova), een keur aan
dj's, diverse theateracts en
films. Daar zit altijd wel wat
tussen. Die opzet werd dit jaar
wel heel erg zichtbaar. Low
lands wés het festival voor de
Fijnproever, en die komt steeds
meer in de verdrukking. Want
ondanks het enorme aanbod is
het soms urenlang zoeken: naar
een verrassing.
Vrijdag viel er overigens nog
behoorlijk te genieten. De
Noorse psychedelische rock
band Motorpsycho gaf een me
morabel optreden. Nog zo'n
moment was er op weg naar
het optreden van The Deftones,
toen vanuit een kleine tent een
sereen, welhaast verstild geluid
klonk van de IJslandse groep Si-
gur Ro's. Het vooraf veelbelo
vende optreden van The Defto
nes viel daarna behoorlijk te
gen. Het aanbod van zaterdag
was tamelijk mager. Met onder
meer een braaf optreden van
K's Choice en de rip-off act
Guano Apes. Zondag was het
optreden van de Amerikaanse
band Ween een onbetwistbaar
hoogtepunt en Muse was een
prachtafsluiter.
The Bob Color Band was een van de groepen die afge-
zaterdag de boel op stelten zetten op het Katwijkse Oran-
De Katwijkse rockband Undercover opende het
festival van jongerencentrum 't Jok. foto eric taal
TV wil Doctor Zhivago verfilmen
2'! jnden De Britse commerciële televisiezender ITV wil de we-
5!' ïldberoemde film 'Doctor Zhivago' opnieuw verfilmen. De
3.' mder heeft daarvoor zo'n 29 miljoen gulden uitgetrokken,
j aarmee wil ITV een televisiebewerking maken van de gelijkna
mige roman van Boris Pasternak, die zich moet kunnen meten
- iet het meesterwerk uit 1965. Daarin werden de hoofdrollen
vertolkt door Julie Christie, Omar Sharif en Alec Guinness. De
lm was vijf Oscars waard en kreeg nog eens vijf nominaties
oor de felbegeerde filmprijs. De bewerking van de televisiefilm
liver de Russische revolutie is in handen van Andrew Davies, die
?rder voor de BBC de verfilming van Jane Austens roman
'ride and prejudice' voor zijn rekening nam. 'Doctor Zhivago'
Üioet in drie afleveringen passen. De serie wordt in 2001 opge-
omen.
Componist Jack Nitzsche overleden
'i >s angeles De componist en tekstschrijver Jack Nitzsche is
aan een hartaanval overleden. Onder Nitzsche nalaten-
■hap vallen rocknummers die tot de grootste aller tijden beho-
n. Hij schreef voor Crystal 'She's a rebel' en voor Ike en Tina
arner River deep, mountain high'. Ook 'Needles and pins' van
ie Searchers kwam uit zijn pen. Nitzche werkte in de jaren '60
1 iet de Rolling Stones en was toetsenist bij de opnamen van
et's spend the night together', 'Play with fire' en 'Paint it,
ack'. Ook was hij lid van de band The Stray Gators die Neil
Dung begeleidde op diens album 'Harvest'. Nitzsche kreeg een
scar voor zijn compositie van het nummer 'Up where we bel-
ig' in de film 'An officer and a gentleman'. Hij zette zijn naam
ik onder muziek voor films al§ 'The exorcist' en 'One flew over
ie cuckoo's nest'. Voor de muziek in die film kreeg hij een Os-
10c ir-nominatie. Nitzsche is 63 jaar geworden.
ladonna regisseert film
ie is angeles Madonna is van plan een film te regisseren waar-
jO- tor ze zelf het verhaal schreef. Volgens het Britse showbizz-
n< irsbureau WENN heet de rolprent 'Going Down'. „De film
ut at over een 19-jarige beginnend actrice die voor een jaar eèn
>ertje wordt om haar acteerlessen te kunnen bekostigen. Het
ui erg grappig!", aldus de zangeres. Madonna laat de regie op-
10» ttelijk niet over aan haar vriend, de Britse cineast Guy Ritchie,
ndat diens films te weinig sterke vrouwelijke karakterrollen
ïoiiuden bevatten.
ïhailly blijft bij Concertgebouworkest
ïödtsTERDAMChefdirigent Riccardo Chailly beleeft zo'n 'fun' aan
^it muziek maken met het Koninklijk Concertgebouworkest
9ICO), dat hij er voorlopig nog vier jaar blijft. Vrijdag tekende
de verlenging van zijn contract tot en met 1 september 2004.
voel me hier thuis. We hebben al zo veel samen gedaan, het
eest en ik. Honderden concerten. Dat betekent duizenden
?n bij elkaar zijn. De atmosfeer tussen het orkest en mij is zo
?rk, dat ik aanbiedingen van buiten gemakkelijk kan weer-
lan. We zijn echt een team samen en dat wordt alleen maar
ïrker. We beleven zoveel fun aan het maken van muziek, dat
zo belangrijk, niet alleen 's avonds, maar zeker ook overdag."
iel orkesten zijn op zoek naar een nieuwe dirigent, vooral in
Verenigde Staten. De grote orkesten van New York, Boston
Philadelphia zouden allemaal naar Chailly hebben gelonkt,
ich bleef de Italiaan ongevoelig voor de avances.
noordwijkIn Hotels van Oranje en het Boulevard Hotel werd zaterdag voor de elfde keer het Jazzfestival Noordwijk gehouden. Nederlandse
en buitenlandse orkesten en solisten betraden de podia onder wie zangeres Joke Bruijs (foto) en The Buddies in Soul.
foto taco van der eb
Het circustheaterduo Meatball vd Camp haalt acrobatische toeren uit en vertelt met luide stem wat de
held nu weer te wachten staat. foto eric taal
