Aanslagen op vakantieplezier
Hoogstandje van
Nederlandse
filmproducers
TT
234
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 2000
Lichte stijging van klachten bij Geschillencommissie
Een kapotte airconditioning, discoherrie in het hotel en een
appartement dat uitkijkt over een betonnen binnenplaats,
terwijl je een azuurblauwe zee beloofd was: het zijn
omstandigheden die het vakantieplezier behoorlijk kunnen
bederven. Een deel van de gedupeerde toeristen komt terecht bij
de Geschillencommissie Reizen, die zo'n 65 procent van de
klagers gelijk geeft. Maar soms zitten er ook zeurpieten tussen.
'Meneer, ons hondje mocht niet in het zwembad'.
m 0EW iS 0WSW*ÉI!Jli, Het wteft
IS SLECHT, ft 6us IS NOOIT op TUD,
THerzElfTE Ais 8|0 AL Die
SUKKEL? Dit DUI2EN5EN QDIDENS
VOOfZ HOM VAMWT16 EETMLD6N
EN VEfVOLÊiÊNS HUM
Moesten DOEN eu PB
<3tSCHlLLtNComAHISSie
ILLUSTRATIE WIM STEVENHAGEN
'Ocean Warrior' boekt nu al succes
Een budget van 110 miljoen gulden en contracten met de
machtige bedrijven binnen de Amerikaanse filmindustrie. Ocean
Warrior, een film over het leven van Greenpeace-oprichter Paul
Watson, moet de grootste en duurste productie worden ooit door
Nederlanders gemaakt. De regie komt in handen van de
Amerikaan John Badham. Hij maakte eerder films als Saturday
Night Fever en Blue Thunder. De weinig bekende acteur James
Marsden speelt de hoofdrol. Opmerkelijk: de organisatie achter
dit enorme project draait grotendeels in een boerderijtje in de
omgeving van Deventer.
straks de opnamen zullen plaatshebben.
Dankzij een stunt van de cabaretiers Hans
Teeuwen en Theo Maassen was één van die
oorden vorige maand wereldwijd in het
nieuws. Om zich een beeld te vormen van
Watsons campagne waren enkele acteurs
aan boord gestapt van de Ocean Warrior. Bij
de Deense Faroër-eilanden voerden ze actie
tegen de bloederige jacht op grienden (wal-
visachtigen) en dolfijnen. Maassen en Teeu
wen, de vriend van Kim van Kooten, gingen
mee.
„Het zou leuk zijn als jullie voor wat publi
citeit zouden zorgen", fluisterde Bous de
Jong hen bij vertrek in. Dat lukte wonderwel.
Ondanks het verbod van de Deense kust
wacht om aan land te gaan, lieten de cabare
tiers zich in een slap rubberen bootje zakken
en roeiden ze naar de wal. Daar werden ze
onder het oog van internationale camera
ploegen ingerekend en verbleven ze enkele
dagen in de cel, wat hen bij terugkomst in
Nederland uiteraard eenzelfde media-circus
opleverde.
De producenten Bous de Jong en Pieter
Kroonenburg hebben bij een Amerikaanse
bank veertig miljoen gulden geleend. Om de
rest van het filmbudget, 70 miljoen, bij elkaar
te krijgen wordt gebruik gemaakt van een
nieuwe fiscale regeling in Nederland. Die
biedt particulieren de mogelijkheid om be
lastingvrij tienduizend gulden (of een veel
voud daarvan) in film te investeren. Het tota
le budget van de productie komt zo op 110
miljoen gulden, en daarmee is Ocean Warri
or de duurste film die ooit in Nederland is
geproduceerd.
Greenpeace-oprichter Paul Watson, over wiens leven de film gaat.
ARCHIEFFOTO UNITED PHOTOS DE BOER
et echtpaar met een gehandi-
I capte dochter dacht de vakan-
X tie zo mooi geregeld te heb
ben: een appartement in Spanje, gelijkvloers,
zodat het meisje (11) met de rolstoel gemak
kelijk in en uit kon. Hoewel het reisbureau
alle afspraken netjes op de boekingspapieren
had bevestigd, wachtte het gezin op het va
kantieadres een akelige verrassing. Niet al
leen bleek het appartement op een hogere
etage te liggen, ook de lift was regelmatig ka
pot. Ze kwamen zelfs een keer vast te zitten.
Appartementen die wél gelijkvloers lagen,
waren inmiddels aan anderen verhuurd. Er
zat voor de ouders niets anders op dan hun
dochter van elf elke dag trap-op, trap-af te
sjouwen.
'Een ernstige zaak', zegt Monique Dufais,
juridisch adviseur bij de afdeling rechtshulp
van de ANWB. Het echtpaar deed z'n beklag
bij de ANWB en kreeg uiteindelijk een royale
schadevergoeding in verband met 'gederfd
vakantiegenot'.
Jaarlijks krijgt de ANWB zo'n 1.300 tot
1.500 klachten binnen van gedupeerde va
kantiegangers. De bond beoordeelt ze, vraagt
de vakantiegangers hun verhaal op papier te
zetten, neemt contact op met de reisorgani
satie of touroperator en legt indien nodig het
conflict voor aan de Geschillencommissie
Reizen. Overigens kunnen gedupeerde reizi
gers ook rechtstreeks contact opnemen met
die commissie.
Dat aantal van 1.500 klachten is het topje
van de ijsberg, zegt Dufais. „Op elke klager
heb je tien, twintig mensen die hetzelfde
overkomt, maar die niet klagen."
Extreem
Als recent voorbeeld noemt Dufais de pen
delbus die vanuit Spanje op de weg terug
naar Nederland pech kreeg. „De passagiers
moesten in de bus overnachten, de deuren
konden niet meer dicht zodat het de hele
nacht tochtte, de passagiers moesten twee
keer van bus wisselen en kregen geen maal
tijden. Enfin, die bus heeft uiteindelijk veer
tig uur over de terugtocht gedaan. Dat is echt
heel extreem. Die mensen hadden dan ook
alle reden tot klagen. Maar tot nu toe heb ik
nog maar één klacht binnengekregen, terwijl
er toch zeker 45 passagiers in die bus zaten.
De meeste mensen klagen dus niet."
De Geschillencommissie Reizen in Den
Haag is een soort eindstation voor vakantie
gangers die een conflict hebben met hun
touroperator. Vorig jaar kwamen er 3.000
klachten bij de commissie binnen. Een 'lich
te stijging' ten opzichte van het jaar daar
voor, zegt Koos Nijgh, hoofd juridische za
ken. Ongeveer de helft van het aantal geval
len komt voor de commissie, die een bin
dend advies geeft. De hoogte van de schadè-
Het is misschien even zoeken, waarschuwt
Bous de Jong al aan de telefoon. „Mijn
productiebureau ligt namelijk diep wegge
stopt in het buitengebied." Op de weg van
Schalkhaar naar Lettele blijkt dat hij geen
woord teveel heeft gezegd. Pas na een uitge
breide speurtocht langs de weilanden ver
schijnt in het hoge bermgras een betonnen
paaltje met het juiste huisnummer. Daarach
ter kronkelt een grindpad de bossen in, dat
uitkomt bij twee boerderijtjes met een tuin
vol speeltoestellen en varkens achter schrik
draad. Is dit nou de locatie waar het bedrijf
van die miljoenenfilm huist? Een man die
met een mobiele telefoon aan zijn oor naar
buiten komt lopen, verschaft duidelijkheid.
„Hello, Bous here. Why don't we meet in Los
Angeles tomorrow? That's fine, I'll see you
over there. Bye."
Samen met zijn compagnon Pieter Kroo
nenburg vormt De Jong een Nederlands pro
ducersduo met veel ervaring en contacten in
de Amerikaanse filmwereld. Kroonenburg
heeft een aantal succesvolle natuurfilms op
zijn naam staan, De Jong maakte onder meer
vergoeding is afhankelijk van de omvang van
het vakantieleed en de totale reissom.
Zo'n 65 procent van de klachten wordt uit
eindelijk gegrond verklaard. Veertig procent
van de klachten heeft betrekking op de ac
commodatie. Een appartement dat niet blijkt
te zijn schoongemaakt, slechte bedden, een
kapotte airconditioning. Soms verzuimen
reisorganisaties te vermelden dat er in de
omgeving van het appartement bouwactivi
teiten zijn, dat het hotel in de aanvliegroute
van de luchthaven ligt, of dat er de hele
maand augustus een megakermis in het an
ders zo rustieke kustplaatsje staat opgesteld.
In veertien procent van de gevallen gaat
het om een overboeking: na aankomst blijkt
het vakantieadres al aan een ander verhuurd
te zijn. De overige klachten hebben betrek
king op de maaltijden (10 procent), het pro
gramma (9 procent), de reisleiding (8 pro
cent), de faciliteiten (7 procent), de omge
ving (7 procent), geluidsoverlast (6 procent)
en het vervoermiddel (5 procent).
De meeste klachten komen van mensen
die een reis naar Spanje boekten (14 pro
cent) of Turkije (11 procent).
Vaak bestaan de Wachten die zowel de Ge
schillencommissie als de ANWB binnenkrijgt
uit een optelsom van ergernissen. Monique
Dufais: „Ik kreeg laatst een Wacht binnen
van vier echtparen die een busreis door
Noorwegen en Zweden hadden geboekt. Er
ging van alles mis: een kasteel dat ze zouden
bezichtigen bleek gesloten, de mooie kust
weg zagen ze niet omdat de buschauffeur de
snelweg nam en er werden geen fotostops
gemaakt, terwijl dat wel beloofd was."
Gezeur
Volgens de ANWB vallen er echter ook veel
Wachten onder de categorie 'gezeur'. Zo
kreeg een medewerker eens een telefoontje
van mensen die mopperden dat hun hondje
niet in het zwembad mocht. En er zijn nog
altijd mensen die hun verregende vakantie
op de een of andere manier op de touropera
tor willen verhalen. Met Wachten als 'We
vonden het eten niet lekker' hoef je bij de
Geschillencommissie Reizen ook niet aan te
komen.
Monique Dufais: „Sommige mensen ma
ken nu eenmaal van een mug een olifant.
Soms letterlijk. Ze Wagen dat er muggen op
de hotelkamer zaten of vliegen in de ontbijt
zaal. Maar dat is voor het hotel ook vaak een
kwestie van overmacht. Voor de een is een
kakkerlak een onvermijdelijk plaatselijk ver
schijnsel, terwijl de ander onmiddellijk alarm
slaat. Toch moet ik zeggen dat de meeste
Wachten die ik op mijn bordje krijg vrij seri
eus zijn."
Ook de Geschillencommissie Reizen krijgt
soms brieven van verontwaardigde vakantie
een serie populaire muziekdocumentaires
met sterren als Van Morrison en Stevie Won
der. Twee jaar geleden kwam het tweetal op
het idee om het roemruchte leven van mi
lieu-activist Paul Watson te verfilmen, de
mede-oprichter van Greenpeace.
Watson werd in de jaren zeventig wereld
beroemd met zijn actie om jonge zeehonden
te redden, door ze in te smeren met verf en
zo hun pelzen onbruikbaar te maken. Later
zette Watson zich met gevaar voor eigen le
ven in om walvissen van de slachting te red
den. Van vreedzame protesten ging hij over
tot harde, gewelddadige acties waarbij zelfs
een walvisvaarder tot zinken werd gebracht.
Die ideeën waren het nette Greenpeace te
radicaal, en Watson moest de organisatie
verlaten. Hij bevaart nog steeds de zeeën,
met zijn eigen schip, de Ocean Warrior.
Inmiddels is de productie van de film in volle
gang. Kim van Kooten, Thom Hofmann, Rut-
ger Hauer, Victor Löw en Fedja van Huett
hebben getekend voor (bij)rollen en over de
hele wereld zijn locaties geselecteerd waar
Als het mobiele telefoongesprek is afgelopen
zwaait De Jong de houten poort open, die
toegang geeft tot zijn kantoor. Er heerst een
drukte die zeldzaam is voor het platteland.
Printers reutelen, de fax knippert en aan een
van de vaste telefoonlijnen hangt alweer een
andere Amerikaan met een prangende vraag.
De productie-manager en haar assistent
hebben er hun handen vol aan. De Jong gaat
na het zetten van een aantal krabbels, met
een glas water weer buiten op het terras zit
ten.
„We regelen alles wat bij het maken van
zo'n film komt Wjken. Zo werken we op dit
moment in een studio in Amsterdam aan
een reusachtige walvis van siliconen. Die
moet gefilmd worden in een onderwaterstu
dio op Malta. Voor beelden van bóven het
wateroppervlak wordt er dan weer op de
Noordzee gedraaid. En voor impressies van
de walvisjacht verhuizen de crew en cast
weer naar de Faroër-eilanden, tussen Noor
wegen en Denemarken."
De producer slaat een wesp bij zijn hoofd
weg en legt daarna zijn hand op de slapende
kat, die naast hem ligt. Hij is geboren in Den
Haag, vertelt hij, en hij brengt een groot deel
van zijn tijd door met reizen naar Los Ange
les, Malta en Amsterdam. Waarom dan die
boerderij in Lettele? „Rust. Ruimte. Natuur.
Ik zit elke maand een week in de Verenigde
Staten en reis daarbuiten ook erg veel. Juist
met zo'n druk bestaan is het heerlijk om de
auto rechtstreeks van Schiphol naar Lettele
te rijden - want relatief gezien scheelt dat
dan weinig tijd - ert daar niet meer vandaan
te komen tenzij het echt nodig is."
De impact van succes op de Amerikaanse
filmmarkt is enorm. Ter illustratie: een kas
kraker in Nederland betekent een aandeel
van 0,2 procent op de 'wereldmarkt' van de
filmindustrie, terwijl een redelijk lopende
film in Amerika al snel voor 50 procent van
het hele afzetgebied zorgt. De toekomst ziet
er voor Ocean Warrior wat dat betreft roos
kleurig uit. Distributie-giganten Warner Bros
en Paramount hebben toegezegd om de film
gangers die kantjes vol schrijven over ont
brekende douchegordijnhaakjes, gebarsten
koffiekopjes en piepende scharnieren. Koos
Nijgh kreeg eens een rekening van een gezin
dat elke dag in een restaurant had gegeten
omdat de keukeninventaris van het apparte
ment niet compleet was. Nijgh: „Daarmee
maak je natuurlijk geen sterke indruk. Het
ligt meer voor de hand de aanschaf van een
extra pan te declareren."
Sommige klagers stellen al het mogelijke
in het werk om hun gelijk te krijgen, en voe
ren daarvoor zelfs video-opnamen of een
complete diashow van het ongerief aan. Du
fais: „Ik krijg de meest prachtige kleurenfo
to's van doorgezakte bedden en ongedierte
dat op de kamer is aangetroffen."
Zo'n dode kakkerlak wordt ook nog wel
eens in een luciferdoosje naar de zitting van
de Geschillencommissie meegenomen en als
bewijsmateriaal aangevoerd. Hn ooit kreeg
een rechter een gedetailleerd dagboek van
veertig pagina's over de falende reisleiding.
Om teleurstellingen te voorkomen, zouden
reizigers zich tevoren goed moeten laten in
formeren over het vakantieadres, vindt Du
fais, in plaats van blindelings te vertrouwen
op de touroperator of alleen maar af te gaan
op reisgidsen met fraaie, exotische plaatjes
waarop altijd de zon schijnt. Dufais: „Bij
reisgidsen die alleen maar gaan over de
prachtige omgeving, de azuurblauwe zee of
de interessante opgravingen, maar die met
geen woord reppen over de accommodatie,
zou er toch een belletje moeten gaan rinke
len." Een tip van Monique Dufais: „Vraag op
het reisbureau of je de Touristiek mag inzien.
Dat is een onafhankelijke gids waarin vakan
tiebestemmingen en accommodaties van
een objectieve kwalificatie zijn voorzien."
Zowel de ANWB als de Geschillencommis
sie Reizen raadt vakantiegangers aan om te
proberen ter plekke iets aan de situatie te
veranderen. Anders voeren reisorganisaties
als tegenargument aan dat ze niet de kans
gekregen hebben om de ongemakken te ver
helpen. Bovendien kan op die manier moge
lijk nog een deel van de vakantie gered wor
den.
De Geschillencommissie stelt als voor
waarde voor het behandelen van een zaak
dat mensen binnen een maand na terug
komst hun beklag hebben gedaan bij het
reisbureau. Bovendien moet binnen drie
maanden na de reis contact opgenomen
worden met de Geschillencommissie.
C0RINE VAN ZUTHEM
Geschillencommissie Reizen: 070-3 10
53 10. ANWB, afdeling rechtshulp (al
leen voor leden): 070-3 14 77 88.
LMt
in 1.200 bioscopen in de Verenigde Staten en
Canada uit te brengen. Dat is een ongebrui
kelijk hoog aantal voor een buitenlandse
productie. De Amerikaanse filmbonzen ke
ken aanvankelijk dan ook vreemd op van het
Hollandse succes.
„Maar als die Amerikanen hun argwaan
eenmaal hebben laten varen, kun je makke
lijk een potje bij ze breken", lacht De Jong.
„En zo zijn de grootste en beste mannen uit
de filmindustrie in zee gegaan met twee een
voudige boerenlullen uit Nederland. Is dat
niet prachtig om te bedenken?"
PLEUNI W0LTERS
