Malaise op de Antillen
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 2000
Herstelprogramma moet meer vaart krijgen
De handelskade in hartje Willemstad maakt een vrolijke indruk. De algehele economische situatie op Curasao ziet er echter treurig uit.
De chauffeur van taxi 179 vraagt
het astronomische bedrag van
25 dollar voor een ritje van tien
minuten van de luchthaven Hato naar het
centrum van Willemstad. Bij een kritische
opmerking over .die prijs ontsteekt de be
stuurder in woede en dreigt te gaan meppen.
„Dergelijke figuren zijn de pest voor het toe
risme", zegt vice-voorzitter Don Werdekker
van de Curasao Hospitality And Tourism As
sociation (CHATA). En met dat toerisme, een
van de belangrijkste economische pijlers van
het eiland, gaat het toch al niet voortvarend.
Terwijl de andere Antilliaanse eilanden zich
mogen verheugen in een groei, stagneert de
sector op het grootste, ruim 150.000 inwo
ners tellende eiland Curasao.
Ook in het bij Nederlanders favoriete Plaza
Hotel van Van der Valk kunnen ze meepra
ten over de malaise. In de zomermaanden
viel het allemaal wel mee. Op de Antillen is
het dan laagseizoen en de arrangementen
voor de Nederlandse vakantieganger zijn re
latief laag geprijsd. Manager Marcel Brekel-
mans: „Maar nu krijgen we te maken met
een bezettingsgraad die ik liever niet noem."
Na aandringen doet hij dat toch. Enigszins
beschaamd: „Onder de 40 procent." Onge
kend beroerd voor een Van der Valk. En ze
ker op Curasao, waar de vertrouwde Neder
landse sfeer wordt overgoten met een tro
pisch sausje.
Werdekker en Brekelmans wijten de terug
lopende belangstelling van de toerist vooral
aan het slechte imago dat Curasao in Neder
land heeft. „Mensen denken dat het hier een
criminele bende is. Natuurlijk mag je niet
wegwuiven dat hier criminaliteit leeft, maar
het is hier echt niet gevaarlijker dan in Am
sterdam. Criminaliteit bestaat al 500 jaar op
de eilanden; daar is niets nieuws aan. Pro
bleem is dat alleen de negatieve berichten in
Nederland het nieuws halen; over positieve
ontwikkelingen hoor je nauwelijks iets",
meent Werdekker.
Steeds moeilijker
Er zijn echter maar weinig Antillianen die de
positieve ontwikkelingen zelf zien. De eco
nomische en sociale malaise is groter dan
ooit. Velen kunnen alleen maar dromen van
een comfortabele nacht in het Plaza Hotel,
dat ongeveer evenveel kost als de maande
lijkse bijstandsuitkering groot is. „We leven
voor Nederland in een tropisch paradijs,
maar we zijn zo arm als een kerkrat", ver
zucht de 73-jarige Elise Windster. Van een
pensioentje van nog geen 400 gulden per
maand moet zij rond zien te komen. Dat is
geen vetpot, zeker niet als je in ogenschouw
neemt dat het leven op Curasao ruim een
kwart duurder is dan in Nederland.
Haar huisje op Punda straalt overigens
geen armoede uit. „Mensen denken dat je
het goed hebt, omdat je een eigen woning
bezit. Maar daar hebben mijn inmiddels
overleden man en ik tientallen jaren hard
voor moeten werken. Ik heb hier geen water
en telefoon, omdat ik het niet kan opbren
gen. Alleen al aan water zou ik 100 gulden
De Nederlandse Antillen bevinden zich in economisch en
financieel zwaar weer. De nood is zo hoog dat een zware
delegatie uit Willemstad onder leiding van minister-president
Miguel Pourier de komende dagen gaat proberen forse steun los
te peuteren in politiek Den Haag. De tijd dringt, want de
Antilliaanse geldpot is leeg.
per maand kwijt zijn. Waar moet ik dan van
eten? Elektriciteit heb ik wel. Eigenlijk kost
mij dat ook te veel, maar om nou 's avonds
in het donker te zitten
Ook voor de Antilliaanse Jan Modaal
wordt het steeds moeilijker. Olimpio Montei-
ro, vertegenwoordiger van Ackerman Tra
ding, een handelszaak die is gespecialiseerd
in luxe gordijnstoffen, voelt aan den lijve dat
de economie zwaar te lijden heeft onder de
huidige recessie. „De omzet van het bedrijf
zal dit jaar waarschijnlijk 40 procent lager
uitkomen dan vorig jaar. Omdat ik op provi
siebasis werk, merk ik dat aan mijn inkomen.
Vroeger kochten de mensen regelmatig
nieuwe gordijnen, sommigen zelfs elk jaar.
Dat hebben ze er in deze huidige situatie
niet meer voor over. Iedereen is onzeker en
houdt het geld liever vast voor het geval het
straks nog slechter gaat. Of om af te reizen
naar Nederland."
Grote tekorten
De toekomst ziet er voor de Antillen somber
uit. De centrale regering in Willemstad wor
stelt al jaren met enorme financiële tekorten
en is inmiddels bijna bankroet. Nederland
pompt jaarlijks bijna 300 miljoen gulden in
de Antilliaanse economie, maar dat blijkt
niet genoeg. Vooral het veel te omvangrijke
ambtenarenapparaat hangt als een molen
steen aan de begroting, evenals de staats
schuld van ongeveer vier miljard gulden. Van
economische groei is al jaren geen sprake
meer.
Op Sint Maarten (ongeveer 37.000 bewo
ners) bestaat het probleem niet. Daar maakt
de toerismesector nog altijd een grote groei
door. Saba (1.500 inwoners) en Sint' Eustati-
us (2.700 inwoners) pikken daar een graantje
van mee. Ook op het slechts 15.000 inwoners
tellende Bonaire, dat Curasao en Sint Maar
ten qua natuurschoon ver achter zich laat en
vooral afhankelijk is van het lucratieve duik-
toerisme, lijken de zaken beter te gaan dan
ooit tevoren.
De positieve ontwikkelingen op deze vier
eilanden worden vooral tenietgedaan door
de ellende op Curasao, en met name door
het weinig efficiënte bestuur van de in Wil
lemstad ondergebrachte centrale regering.
De wijdverspreide corruptie speelt daar ze
ker een belangrijke rol in, maar mag niet als
voornaamste oorzaak worden aangewezen.
Regeringsfunctionarissen halen maar al te
graag en vaak het veel gehoorde verhaal uit
de kast dat het zaad voor de huidige crisis
werd gezaaid toen Shell in 1985 het eiland
verliet. De plaatselijke raffinaderij werd wel
iswaar nooit definitief gesloten maar de
nieuwe, Venezolaanse eigenaar heeft wel
aanmerkelijk minder werknemers in dienst,
terwijl het bedrijf de overheidskas fors min
der oplevert dan destijds met Shell het geval
was.
Vooral binnen het bedrijfsleven wordt dit
afgedaan als lariekoek. De Vereniging Be
drijfsleven Curasao (VBC) verwijt de opeen
volgende regeringen te lang te hebben ge
wacht met het nemen van de juiste maatre
gelen om de economische crisis, die deskun
digen al lang hadden zien aankomen, te be
zweren.
Er zit zeker een grond van waarheid in de
stelling dat de overheid geen problemen op
lost, maar zelf het grootste probleem is. Op
Curacao wordt 70 procent van de overheids
inkomsten opgeslokt door de ambtenarensa
larissen. Sanering van het overheidsapparaat
staat bovenaan de prioriteitenlijst van de re
gering. Al meer dan twiritig jaar. „Saneren
kost geld, er moeten wachtgeldregelingen
komen of mensen worden afgekocht. En
daar hebben we het geld niet voor", zegt mi
nister van nationaal herstel Suzy Römer, die
tevens vice-premier is.
Voorwaarde
Hulp hierbij van Nederland ligt het meest
voor de hand. Maar politiek Den Haag stelt
zich op het standpunt dat in Willemstad
eerst maar eens orde op zaken gesteld moe
ten worden alvorens de geldknip open gaat
Een omvangrijk economisch en sociaal aan
passingsprogramma dient te worden uitge
voerd onder toeziend oog van het Intematio
nale Monetaire Fonds (IMF). Pas als het IMF
het signaal afgeeft dat de Antillen op de goe
de weg zijn, is Nederland bereid om over de
brug te komen.
Nu het water de regering-Pourier tot aan
de lippen staat, wordt geprobeerd het her
stelprogramma versneld uit te voeren. Om
bestuurlijk oponthoud daarbij zo veel moge
lijk te voorkomen, is enkele weken geleden
door de Staten, het Antilliaanse parlement,
een machtigingswet aangenomen die dat
zelfde parlement deels buitenspel zet. Het
kabinet-Pourier heeft het recht om bepaalde
wetten zonder toestemming vooraf van het
parlement door te voeren. Zo zouden de An
tillen in rap tempo aan de eisen van Neder
land en het IMF kunnen voldoen.
Maar de tijd dringt. De ambtenarensalaris
sen kunnen nauwelijks nog worden uitbe
taald, terwijl de schulden met de dag groei
en. Reden voor Pourier om dit weekeinde
met een indrukwekkende delegatie naar Ne
derland af te reizen en bij premier Kok te
gaan pleiten voor de Antilliaanse zaak. In het
wensenpakket zitten leningen, overbrug
gingskredieten en noodhulp voor in totaal
meer dan 100 miljoen gulden.
„De Antilliaanse bevolking zal er allemaal
weinig van merken als Nederland geld
geeft", vreest ondernemer Richard Lacroes.
„Het komt toch bij de verkeerde mensen te
recht. De regering-Pourier is van plan ver
gaande belastingmaatregelen door te voeren
om de overheidsinkomsten te vergroten.
Daar betalen de gewone mensen een enor
me prijs voor. Terwijl het echte probleem
natuurlijk bij de overheid zelf ligt. Moet je
dat ambtenarenapparaat zien. Er zijn zoge
naamde topambtenaren die voor 8.000 gul
den per maand op de loonlijst staan, maar al
jaren in Nederland wonen en daar ook een
goed betaalde baan hebben. Ze kunnen be
ter dét aanpakken dan de gewone burger
weer een poot uit te draaien, want die heeft
het toch al niet goed."
Vertrouwen
Toch klinken er ook optimistische geluiden
en lijkt een enkele ondernemer bereid fors te
investeren. Terwijl hotels en 'timeshare' pro
jecten bij bosjes failliet gaan en van eigenaar
verwisselen alsof het warme broodjes zijn,
waagt Van der Valk zich aan de bouw van
een peperduur nieuw hotel, gericht op de
wat oudere jongeren die goed in de slappe
was zitten.
Het concern is overigens gedwongen de
bouw uit te voeren op basis van afspraken
die jaren geleden met het eilandbestuur zijn
gemaakt. „Maar we hebben er vertrouwen in
dat we, door ons op deze doelgroep te rich
ten, aan een succesvol project beginnen",
zegt Brekelmans. „Of het andere hotel open
blijft zal echter sterk afhankelijk zijn van de
ontwikkelingen op het eiland, en in de toe
ristensector in het bijzonder. We zullen ons
van andere vakantiebestemmingen in de re
gio moeten onderscheiden door ongekende
kwaliteit en service te bieden."
Volgens Werdekker is er heel wat voor no
dig om de maximale kwaliteit in huis te krij
gen. „Jaarlijks worden tientallen miljoen gul
dens gestopt in het promoten van Curasao
in de Verenigde Staten. Maar wat heb je daar
aan, als je de veeleisende toerist niet kan bie
den wat-ie verlangt? Het berokkent het toe
risme alleen maar schade, want één ontevre
den vakantieganger heeft tot gevolg dat er 20
potentiële toeristen wegblijven. Die miljoe
nen kunnen ze de eerste jaren beter spende
ren aan het opkrikken van het niveau van het
toerisme. Dat betaalt zich op termijn terug."
ARMAND SNIJDERS
