De stille kracht van Bon Jovi
Drie operaspektakels in Rotterda
Cultuur Kunst
Kleurrijke Japanse
avond in Stadsgehoorza
Theeceremonie
coulissen schrijfmachine als wapen
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 2000
Acties tegen advies-Kunstenplan
Amsterdam Op de 23e Uitmarkt, die gisteravond begon, is ge
protesteerd tegen voorstellen van de Raad voor Cultuur. ,,Het
advies van de Raad is onder de maat is het motto waaronder
musici van het Nederlands Kamerorkest ageren tegen de ophef
fing ervan. Zij krijgen steun van het Nederlands Kamerorkest.
Volgens de actievoerders zullen er, als het aan de Raad ligt, vijf
tig concerten per jaar uit het Concertgebouw en de Beurs van
Berlage verdwijnen. Zij willen het publiek laten horen wat ze na
het komende seizoen gaan missen. De musici deden dat door -
zelf - kaartjes voor het komende seizoen voor 'afbraakprijzen' te
verkopen: twee stuks voor de prijs van 25 gulden.
Ex sleept Hans Dorrestijn voor rechter
Amsterdam De ex-echtgenote van de auteur Hans Dorrestijn
heeft de schrijver en zijn uitgever De Arbeiderspers voor de
rechter gedaagd. De ex en haar huidige echtgenoot willen de
publicatie verbieden van de roman 'Finale kwijting', aldus de
uitgeverij. Volgens de voormalige vrouw van Dorrestijn worden
zij en haar familie in het boek in een kwaad daglicht gesteld.
Dorrestijn erkent dat het boek een autobiografische roman is,
aldus zijn uitgever. De eisers spanden een kort geding aan, na
dat de uitgever en de schrijver weigerden in te gaan op het ver
zoek de roman niet te publiceren. De uitgeverij heeft in afwach
ting van het kort geding, dat op 4 september dient in Amster
dam, de productie van het boek stopgezet.
Tentoonstelling bouwkunst 1850-1940
leiden Kerken, woonhuizen en winkelpanden. Fabrieken, ge
malen en bruggen. Een haven en zelfs een compleet dorpscen
trum. In het Leidse Gemeentearchief is van 30 augustus tot en
met 22 september een fototentoonstelling te zien, die een beeld
geeft van karakteristieke gebouwen van de jongere bouwkunst
(1850-1940). Fotograaf Maarten Brinkgreve heeft hiervoor een
dertigtal panden en enkele stads- en dorpsgezichten op de ge
voelige plaat vastgelegd, die allen zijn voorgedragen voor plaat
sing op de rijksmonumentenlijst. Het Gemeentearchief (Boisot-
kade 2a in Leiden) is van maandag tot en met vrijdag geopend
tussen 9.30 en 17.00 uur en op zaterdag van 9.00 tot 12.15 uur.
BNA-kubus 2000 naar Quadrat
amsterdam Quadrat, atelier voor stedenbouw, landschap en
architectuur in Rotterdam, krijgt de BNA-kubus 2000. Quadrat
kreeg de prijs wegens de speurtocht naar nieuwe vormen van
openbaarheid. Het thema voor de kubus, de prijs van de Bond
van Nederlandse Architecten, was dit jaar het openbare ge
bouw. Quadrant werkte onder andere mee aan het nieuwe
stadscentrum van Amstelveen en de herinrichting van de oude
rijkswerf Willemsoord in Den Helder. De uitreiking van de prijs
is op 7 oktober in Amsterdam.
japan in leiden 1600-2000 recensie
maarten baanders
Evenement: 'Enjoy Japan' Gezien: 25/8
Stadsgehoorzaal Leiden.
Het was een levendige avond.
Overstelpend was de hoeveel
heid Japanse cultuur die in 'En
joy Japan' op het toneel voor
bijtrok. En het aantrekkelijke
was dat al die dans, muziek, ki
mono-shows, vechtsporten,
bloemschik- en kapdemonstra-
ties op een ongedwongen, im
proviserende manier door de
presentatrice werden ingeleid.
Dit maakte dat de afstand die
je bij zo'n verre cultuur vaak
voelt op een bijzondere manier
vermengd werd met gemoede
lijkheid. Daardoor kon je van de
vrouwen aflezen hoe trots ze
waren en hoeveel plezier ze be
leefden bij het tonen van hun
kimono's. Ware kunstwerken
waren het: kimono's, van felge
kleurde zijde vol weelderige en
verfijnde versieringen, een hel
der wit gewaad dat op een intri
gerende manier om het li
chaam van de danseres plooi
de, of juist kimono's die relatief
eenvoudig waren en daar hun
eigen charme aan ontleenden.
De demonstratie werd ge
combineerd met dans en met
een ritueel. Het publiek kreeg
volop de gelegenheid te zien
hoe ingewikkeld deze kleding in
elkaar zat. Ook van de kapsels
was veel werk gemaakt. Sommi
ge \Touwen hadden wijde krul
len waar allerlei versieringen
ingestoken waren, precies zoals
je dat kent van klassieke Japan
se prenten. Er werd een de
monstratie gegeven van hoe
een Japans kapsel gemaakt
wordt. Nederlandse meisj
ten in kimono model, i
modern geklede Japanse
sters bij moderne muziek
zien hoeveel fantasie ze
konden in hun vak.
In het hele programm
de bijdrage op van Ned
ders, van wie velen in ee
wisselingsprogramma m
pan hadden kennisgemaa
vechtsporten bijvoorbeeli
den door Nederlanders
monstreerd. De Leidse
ging Karate-do liet zien di
Japanse vechtsport ech
kunst is, met afgewogen
nieken. De kracht van dit
ten zit erin dat er geen
overbodige beweging ge
wordt. Vooral de stokgevi
maakten dat duidelijk. H
ren net sobere dansen m
te, telkens onderbroken
gingen, die het gevoel ga\
je naar snel na elkaar gei
foto's keek.
Een vrouw gaf een kalli
demonstratie met muzie
leiding. Voor Nederlande
hét natuurlijk moeilijk
panse karakters die ze t<
te herkennen, maar h<
fraai te zien hoe de sierli
nen ontstonden en het v
vooral hoe snel ze dit de,
avond werd afgesloten d<
tamelijk oude mannen n
stand-up comedy act. I
natuurlijk geen woord
verstaan, maar toch wer
logge vrolijkheid en de
lachbuien van de mam
den duur aanstekelijk. Ei
er mooier dan een publi
het lachen krijgen met g
die niet eens verstaanbaa
Op de stoep van Studio 22 in het Hilversumse Media
park worden zanger Jon Bon Jovi en gitarist Richie Sam-
bora belaagd door een horde vrouwelijke fans. Door het
raam van z'n kleedkamer bekijkt Tico Torres het tafereel
met een glimlach. Het komt de Bon Jovi-drummer be
kend voor. Vanaf het begin was het duidelijk dat de
aandacht vooral naar Jon en Richie zou gaan. Prima, ik
voel me prettig met een plek op de achtergrond."
hilversum
han neuenhuis
Voor het eerst sinds vijf jaar ligt
er weer een nieuw Bon Jovi-al-
bum in de winkels en de Ameri
kaanse rockband doet een ra
zendsnelle promotietoer langs
verschillende Europese steden.
Op een doordeweekse avond is
de groep heel even in Hilver
sum.
De volgende ochtend vertrek
ken Bon Jovi, Sambora, Torres,
toetsenist David Bryan en de
ingehuurde bassist Hugh Mc
Donald alweer naar Montreux.
Dit alles om hun nieuwe album
en de bijbehorende wereldtour
nee, die inmiddels is begonnen,
onder de aandacht te brengen.
Dat laatste is wat Nederland be
treft eigenlijk niet meer zo no
dig. Het concert dat Bon Jovi op
1 september geeft in het Arn
hemse Gelredome is namelijk
volledig uitverkocht.
Bovendien heeft 'It's my life',
de eerste single van het nieuwe
album 'Crush' de eerste plaats
in de diverse Nederlandse hit
parades bereikt en schiet ook
de nieuwe single alweer om
hoog. Bon Jovi is er een paar
jaar tussen uit geweest, maar
het publiek is de band kennelijk
niet vergeten. En dat doet de
groepsleden goed, zo meldt Ti-
co Torres op een ontspannen
en opvallend bescheiden toon.
Want hoeveel succes Bon Jovi
ook heeft gehad, iedere artiest
wil toch graag dat z'n nieuwe
plaat gewaardeerd wordt, zegt
de drummer. „En helemaal nu
we er zolang uit zijn geweest."
Reden voor die pauze was dat
de bandleden simpelweg zin
hadden in andere dingen. Sam
bora en Bon Jovi maakten beide
bijvoorbeeld een soloalbum en
laatstgenoemde bleek boven
dien heel aardig te acteren. Tico
Torres hield zich bezig met
kunstschilderen en z'n zelf ont
worpen babykledinglijn. „Ik
ben gek op kinderen", zegt de
zelf overigens kinderloze Tor
res. „Ik vind veel schilders erg
goed, maar kinderen zijn eigen
lijk de beste schilders."
De van oorsprong uit Cuba
afkomstige drummer heeft de
bandvakantie dus niet gebruikt
om een soloplaat te maken.
„Maar dat ben ik zeker nog van
plan. Het zal een album wor
den dat teruggaat naar m'n
roots. Met Cubaanse invloeden
dus, maar ook met jazz. Ik ben
gek op jazz, voordat ik bij Bon
Jovi kwam heb ik vaak met
mensen als Miles Davis ge
jamd."
Jazz, dat is nog eens wat an
ders dan de catchy hardrock
van Bon Jovi, die door Torres
wordt voorzien van een krachti
ge en uiterst functionele basis.
„Klopt, maar ik houd eigenlijk
van heel veel soortèh muziek en
heb vroeger ook van alles ge
speeld. Vooral als sessiedrum
mer. Jazz, latin, maar ook veel
rock. Toen ik in 1983 voor Bon
Jovi werd gevraagd had ik bij
voorbeeld ook net een aanbod
van Ritchie Blackmore liggen
om bij Rainbow te komen spe
len."
Benieuwd geworden door de
enthousiaste verhalen besloot
de destijds net 30-jarige Torres
om het eerst maar eens bij de
bijna tien jaar jongere Jon Bon
Jovi te proberen. En vervolgens
om daar te blijven. „Ik had di
rect door dat dit een bijzondere
band was. Het charisma en het
enthousiasme van Jon spraken
me enorm aan. En bovendien
bleek hij al vanaf het eerste op
treden een vrouwenidool. De
keus was voor mij heel duide
lijk", blikt de drummer terug.
Na een frisse debuutplaat en
het tegenvallende tweede al
bum '7800 Fahrenheit' brak
Bon Jovi in 1986 wereldwijd
door met 'Slippery when wet'.
En natuurlijk met het bekende
'poser'-uiterlijk met veel make
up1 en haarlak. „Ik moet èr nu
Wel eens om lachen als ik opna
men uit die tijd'teTilg z:ien",
reageert Torres. „Maar toen
hoorde het erbij. Iedere band
zag er zo uit."
De make-up is inmiddels ver
leden tijd, maar de optimisti
sche rockliedjes zijn gebleven.
'Crush' is volgens Tico Torres
wat dat betreft een perfecte mix
van het jeugdige enthousiasme
van vroeger en de ervaring van
nu.
Live zal Bon jovi een bloem
lezing brengen uit het hele re
pertoire. „We 'spelen nieuw
werk, maar uiteraard ook veel
oudjes", belooft de drummer,
om er met een veelbetekenende
grijns aan toe te voegen: „Al
leen van dat tweede album krijg
je waarschijnlijk helemaal niks
te horen."
Richie Sambora, Jon Bon Jovi, David Bryan en Tico Torres (van links naar rechts) vormen de Amerika,
rockband Bon Jovi.
Alleen de grote gezelschappen hebben een rekwisiteur in huis.
Dal is iemand die zorg draagt voor alle voorwerpen die de ac
teurs in een toneelstuk nodig hebben. Zo'n persoon moet be-
waarziek zijn: alles willen bewaren omdat je maar nooit weet, of
je het ooit nog eens zult kunnen gebruiken.
Over die eigenschap beschikt Monique Koppers die al tien jaar
als rekwisiteur bij het Haagse gezelschap Het Nationale Toneel
werkzaam is. Zij beheert de opslagruimte waarin alle rekwisieten
van het gezelschap op hoge stellages liggen opgeslagen. Het dui
zelt je. als je er rondkijkt. Er staat werkelijk van alles: van moder
ne en klassieke kopjes tot computers, van moderne en klassieke
telefoons tot typemachines. De gehele inventaris van dit om
vangrijke pakhuis is overigens niet in computerbestanden vastge
legd. Alles zit in haar hoofd.
Is er iets speciaals nodig, waarvan zij weet dat het niet voorradig
is. gaat Monique Koppers op zoek. Bij andere gezelschappen bij
voorbeeld of op rommelmarkten. Met name als het gaat om zeld
zame of wat oudere voorwerpen is ze kritisch. Wat op toneel
staat, dient optimaal te passen bij het geheel. Vaak genoeg ergert
ze zich als ze in een productie op televisie, in film of theater iets
ziet staan dat bijvoorbeeld niet past in het tijdsbeeld van de voor
stelling.
Maar soms is gewoon niet te vinden wat regisseur, vormgever en
acteurs nodig hebben. Dan probeert Monique Koppers het zelf te
maken. Zo waren er eens schoteltjes nodig in een theaterproduc
tie die kapotgegooid moesten worden. Porselein viel af, omdat de
spelers in het stuk op blote voeten zouden lopen. De kans op
snijwonden was te groot. Toen heeft Monique Koppers zelf scho
teltjes van gips gefabriceerd.
Koppers: „Als een acteur dan per ongeluk in de scherven trapt, is
er dankzij deze veilige 'breakaway' niet§ aan de hand - het mate
riaal verpulvert gewoon." Met enige trots toont zij een oude type
machine die zij speciaal voor 'Misery' - met de acteurs Eric
Schneider en Geert de Jong - heeft geconstrueerd. Dit stuk was
eind mei nog in Leiden te zien.
Het gaat over de schrijver van een bestsellerreeks die in handen
valt van een buitengewoon grillige fan. Voor dit stuk is een ou
derwetse schrijfmachine nodig. Aan klassieke uitvoeringen geen
gebrek: in haar opslagruimte staan minstens vijf a zes exempla
ren. Als in het stuk de vrouw hem zeer getergd heeft, gaat de
schrijver haar letterlijk met de schrijfmachine te lijf.
Voor dat doel heeft Monique Koppers een grotendeels in schuim
rubber gehulde kopie van de schrijfmachine vervaardigd. Stie
kem wordt de harde versie door deze softe uitvoering vervangen
tijdens één van de changementen. Als toeschouwers schrikken wij
als de typemachine als wapen wordt gebruikt. Zo kan de theater
illusie intact blijven. De klap komt in onze verbeelding harder
aan dan in werkelijkheid bij actrice Geert de Jong.
wijnand zeilstra
publiciteitsfoto
De Corse tto's
in Hazerswoude
hazerswoude Zes uur lang non
stop live muziek. De meiden van
de Corsetto's beten gisteravond
met een spetterende show het
spits af van het muziekfestival in
Hazerswoude-dorp. Daar zorgden
op het Ambachtsplein vijf Hazer-
woudse band voor een avondvul
lend muzikaal programma, waar
bij de stevige gitaarrock van Bash
hand in hand ging met de jaren
zeventig en tachtig covers van
Meddum Toeso. Het muziekfesti
val maakte onderdeel uit van de
Hazerwoudse Jaarmarkt, die van
woensdag 23 tot en met zaterdag
26 augustus duurt.
foto eric taal
leiden Het duurt bijna een uur om een Japanse kimono aan te trek
ken, met al die ingewikkeld geknoopte lappen en koorden. Toch had
den alle deelneemsters aan de theeceremonie zich tijdens het mid
dagprogramma van 'Enjoy Japan' in de Leidse Stadsgehoorzaal in de
ze kleding gehuld. Kalm en nauwkeurig werden de rituelen rond het
thee bereiden en drinken uitgevoerd. De Nederlandse bezoekers
mochten het zelf ook een keer proberen. Gezeten aan een ronde tafel
volgden ze de instructies van de lerares op. Het was even wennen:
een grote kom met drie slokken van een schuimend groen goedje. Dat
was iets heel anders dan een Hollands bakje thee. Druk bezocht was
deze middag niet, maar de demonstraties bloemschikken, papier vou
wen, koekjes maken, kimono's en make-up verliepen in een gezellige
en bedrijvige sfeer. foto mark lamers
rotterdam marc floor
Het wordt nog drie keer genie
ten en dan is het gebeurd. Het
Amsterdamse organisatiebu
reau Companions verzorgt nog
drie operaspektakels in Rotter
dam om daarna nooit meer te
rug te komen. De evenementen
bleken tot nu toe in Nederland
niet rendabel, zodat het bureau
het nu in het buitenland gaat
proberen.
Al zeven keer eerder vond
een grootschalige opera plaats
in Ahoy'. Producties als 'Na-
bucco', 'Carmen', 'Turandot'
en 'Aïda' wisten, ondanks grote
publieke belangstelling, niet uit
de rode cijfers te komen, zegt
directeur Peter Kroone van
Compagnions.
Evenals bij de vorige opera's
in Ahoy' zal bij de producties
die op stapel staan het Neder
lands Balletorkest de muziek li
ve spelen en het honderdkoppi-
ge Opera in Ahoy'-koor de zang
verzorgen. „Het blijft natuurlijk
een sporthal, geen concertge
bouw," zegt Otelli over zijn op
tredens in Ahoy'. „Maar het is
toch altijd weer iets speciaals.
De markt voor klassieke muziek
is niet al te groot. Dit soort eve
nementen zijn een uitgelezen
kans om meer liefhebbers voor
opera te werven."
'Nabucco', wederom opge
voerd, zal een spectaculair de
cor krijgen dat de hele vloer van
Ahoy' omspant. „Een schilderij
met een grootte van 40 bij 65
meter," licht Kroone toe. „En er
komt een laag zand op te liggen
dat zal toestromen en opstui
ven naarmate de steden in 'Na-
bucca' als Babbelonie' en Jeru
zalem opkomen en onder
gaan."
Onder de vlag van Rotterdam
2001, het jaar waarin Rotterdam
culturele hoofdstad is van Eu
ropa, volgt een tweede opera in
de buitenlucht. 'Rigoletto' moet
een van de grootste evenemen
ten worden van 2001, waarbij
een inham van de Maas achter
het Luxor Theater en hotel New
York dienst doet als podium.
Het publiek kan vanaf
de kade opgestelde tribi
8500 zitplaatsen het sj
volgen dat zich op het v
speelt. Het decor belot
spectaculair te worden:
letto' wordt opgevoerd i
hoofdrol voor een heus
land. „Het wordt echt z<'
met een helikopterdek1
Kroone. „En we hebbei'
schip gevonden met ee:
achterdek, waarop ziel1
scènes kunnen afspelen
'II Trovatore' tensli1
meer dan twintig jaar n1
in Nederland opgevoei'
januari 2002 vier keer t(
Ahoy'.
De theaters zijn op slot,
spelers en publiek met
vakantie. Na afloop van een
theaterseizoen resteren
alleen nog enkele beelden.
Kleding, decor, licht,
rekwisieten... Merkwaardig
genoeg zijn het niet zo zeer
de teksten of de inhoud of
de acteerprestaties die
beklijven. Slechts beelden,
al dan niet vaag of juist
helder, blijven op ons
netvlies achter. Daarom in
deze zomerrubiek 'De
Coulissen' aandacht voor
theatrale vormgeving.
Vandaag deel 5: de
schrijfmachine.
