De naam is Twarres: 'Wat ik voel, moet ik zingen'
Cultuur Kunst
Dirigent zegt concerten
met Residentie Orkest af
Anne Frank aan zee
wmi mi iü
Stephen Kingfans willen
thriller op internet houde
Groninger Museur
verbleekt in de zon
Veel schilderijen volgens
kunsthandelaar niet bijbi
Dirigent tikt dikké
musici op de vingei
DONDERDAG 24 AUGUSTUS 2000
Operettediva Claus-Dostal overleden
salzburg In haar woonplaats Salzburg is zondag de Oostenrijk
se operettediva Lilie Claus-Dostal overleden. Ze werd 95 jaar
oud. Dat heeft haar familie gisteren bekendgemaakt. Lilie
Claus-Dostal was de weduwe van componist Nico Dostal, die in
1981 stierf. Haar grootste successen boekte ze met stukken die
hij had geschreven Zo vertolkte ze de titelrol in de operettes
Clivia, Die Vielgeliebte en Pinzessin Nofretete. Claus Dostal
wordt zaterdag begraven.
Gordon zingt in tekenfilm
hilversum Cordon zingt de titelsong van de nieuwe tekenfilm
'The road lo El Dorado', ofwel 'Het land van goud' van regisseur
Steven Spielberg. De zanger neemt nog drie liedjes voor zijn re
kening en is de verteller van het Nederlands gesproken verhaal.
De durende film is vanaf 12 oktober in tachtig bioscopen te
zien. Vijf bioscopen tonen de Engelstalige versie waarin Elton
John is te horen. De animatiefilm vertelt het avontuur van Tulio
en Miguel die op zoek gaan naar The road to El Dorado: Het
land van Goud. Kasper van Kooten is te horen als Tulio, Peter
Paul Muller doet het stemmetje van Miguel.
Concertgebouw Orkest: première
amsterdam Het Koninklijk Concertgebouw Orkest (KCO) be
gint het nieuwe seizoen met een wereldpremière. Vrijdag speelt
het een nieuwe compositie van Wolfgang Rihm, Concerto,
dithyrambe voor strijkkwartet en orkest. Het orkest heeft dat
gisteren laten weten. Rihm schreef het concerto in opdracht van
hel KCO. Het orkest zal het onder leiding van chefdirigent Ric-
cardo Chailly ten gehore brengen. Daarbij wordt het bijgestaan
door het Arditti Kwartet. Aan het concert gaat een inleiding over
het nieuwe werk van Rihm vooraf. Op het programma van de
avond staan verder werken van Hindemith en Bartók.
Expositie over het hart
amsterdam In Nemo, voormalig NewMetropolis, vindt dit
weekeinde het evenement 'For your heart's sake' plaats. De
werking van het menselijk hart en conditie staan hierin cen
traal. Publiek kan kennismaken van Harvey, een kunstmatige
hartpatiënt en de virtuele gezondheidswaarzegster Madame
Corazon. Ook kunnen bezoekers in het Amsterdamse weten
schap- techniekmuseum hun bloeddruk en cholesterolgehal
te laten meten. Het evenement wordt aangeboden door onder
meer de European Society of Cardiology, die vijftig jaar bestaat.
Zaterdag en zondag is Nemo gratis toegankelijk.
Lewis Black in Amsterdam
amsterdam Lewis Black speelt van 29 augustus tot en met 2
september The fall of the White House in het Nieuwe de la Mar
Theater. Lewis is een van de meest gevreesde en succesvolle po
litieke komieken uit de Verenigde Staten. Hij speelt in op de ver
kiezingstijd tussen Al Gore en George W. Bush, die op 7 no
vember tot een ontknoping komt. Erger dan Clinton kan niet,
meent Black. Hoewel, hij houdt zijn pistool bij de hand tot Elec
tion Day. ,,Hey, als Amerika iets bewijst, is dat het altijd erger
kan. Misschien moet ik mezelf wel doodschieten."
den haag gpd
De Russische dirigent Gennadi
Rozjdestvenski heeft zijn sa
menwerking met het Residentie
Orkest verbroken. Doordat hij
ruzie heeft met de Britse pla
tenmaatschappij Chandos wer
den al eerder enkele cd-pro-
ducties geschrapt, waaronder
het vastleggen van de complete
symfonieën van Matthijs Ver
meulen.
Nu er geen zicht is op enige
verbetering in de relatie tussen
Rozjdestvenski en Chandos
heeft de dirigent laten weten
niet meer geïnteresseerd te zijn
in gastdirecties bij het Haagse
orkest. Voor hem was de aan
trekkelijkheid van het optreden
met het Residentie Orkest nauw
verbonden met het maken van
cd's.
Leo Samama, artistiek coör
dinator van het orkest: „Het is
ons niet gelukt een andere
maatschappij hiervoor te inte
resseren. Rozjdestvenski heeft
laten weten dat hij daarom niet
meer naar Den Haag komt. Er
zijn genoeg andere orkesten,
die minstens 'zo interessant
voor hem zijn, heeft hij ge
zegd."
De concerten in februari
2001, die Rozjdestvenski zou di
rigeren, worden overgenomen
door de Pool Stanislav Skro-
waczewski. Voor een optreden
in mei wordt nog een andere
dirigent gezocht.
Ondanks de annuleringen
van Rozjdestvenski in Den
Haag werkt het Residentie Or
kest toch nog minstens één
maal met hem samen. In 2002
dirigeert hij bij de Nederlandse
Opera 'De neus' van Sjostako-
vitsj. Daarvoor is al geruime tijd
geleden de medewerking van
het Residentie Orkest geregeld.
amsterdam Dit is één van de zes nog niet eerder geëxposeerde fo
to's van Anne Frank (rechts op de voorgrond) en haar zus Margot op
het strand van Zandvoort. De oma van de meisjes zit op de achter
grond. De kiekjes zijn te zien tijdens een expositie die vandaag begint
in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. De foto's komen uit het familieal
bum en het dagboek van Anne Frank en dateren uit juni 1939. De
platen zijn onderdeel van de expositie 'De Noordzee' met een selectie
van 178 foto's uit de archieven van diverse Nederlandse instellingen
waaronder het Haarlemse Spaamestad Fotoarchief. De tentoonstel
ling is samengesteld door ontwerper/uitgever Willem van Zoeten
daal. De platen van Anne en zus Margot zijn 'zwaar beladen door de
betekenis die zij achteraf hebben gekregen, maar ze vertellen ook het
verhaal van alle mensen en alle tijden', aldus een woordvoerder van
de Nieuwe Kerk. De tentoonstelling is te zien tot en met 22 oktober.
De foto's zijn eigendom van de Anne Frank Stichting/Anne Frank
Fonds. FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
hilversum els smit
Ze zijn zo jong. En ze zijn zo
leuk. En Goed! Dat heeft de crè
me de la crème van het Neder
landse muziekwezen ook inge
zien. Paul de Leeuw nodigde
hen tot twee keer toe uit in zijn
programma. Groten uit het mu
ziekvak klemmen hen stevig
aan de borst. Kenners spreken
over 'de melodieuze rijkdom
van hun muziek'. Radiostations
willen hen live in de uitzending.
Deze week wordt het helemaal
bal. Op 25 augustus werken ze
mee aan de opening van Sail en
op 26 augustus treden ze op de
Uitmarkt op in Amsterdam, op
het grote podium. De naam is:
Twarres van het Fries 'twa',
twee. Die twee zijn Mirjam
Timmer en Johan van der Veen,
geboren en getogen in het Frie
se Warga.
Het heeft allemaal te maken
met hun debuutsingle 'Wêr bis-
to' die gestaag stijgt in de hit
lijsten. En die heel veel wordt
gedraaid en merkwaardigerwijs
door zowel Radio 1 als Radio 3.
Het lijkt erop dat we getuige
zijn van de geboorte van een
Nederlands Wereldsucces.
Ze zijn allebei 18 nu. „Nee, ik
ben 19," roept lip trots, „ik ben
net 19 geworden, 19 Mirjam."
En Mirjam steekt haar tong uit.
In platenland hebben ze al
koosnaampjes: lip en Janneke.
En iets speels rebels kan ze niet
worden ontzegd. Maar laat nie
mand zich vergissen. Ze zijn
nog jong en dat weten ze. maar
onder de oppervlakte zitten
twee ijzeren willetjes, die tot
weinig concessies bereid zijn
waar het gaat om hun eigen
muziek.
Ze kennen elkaar al zo lang:
15 jaar, net zo lang als ze, onge
looflijk maar waar, samen zin
gen. In groep 1 van de basis
school. „zeg maar de kleuter
school", zegt Johan, werden ze
geselecteerd om samen 'Op een
onbewoond eiland' uit Kinde
ren voor Kinderen ten gehore te
brengen. En sindsdien zijn ze
muzikaal met elkaar vergroeid
geraakt. Johan: „Andere funde
ren speelden met autootjes en
zo. wij zongen, we haalden ook
wel kattenkwaad uit, maar er
was altijd muziek."
Mirjam: „Ik ben opgegroeid
met muziek, mijn vader was
muzikant, er waren altijd in
strumenten in huis. Met mu
ziek is het zo: 't Zit in je of het
zit niet in je. En als het in je zit,
dan moet het eruit. Ik weet niet
waar het vandaan komt. Maar
wat ik voel, moet ik zingen.
Sinds jaar en dag schrijft Mir
jam alle liedjes. In het begin, we
spreken nu over de periode van
de lagere school, schreef ze nog
teksten op bestaande melodie-
en, zoals op 'The Streets of
London' van Ralph McTell.
Daar is nog een roerend lied
voor een 25-jarige bruiloft uit
gekomen. Maar al snel kwamen
de melodieën ook uit eigen ko
ker. „Ik hoor muziek in mijn
hoofd, ook als het gaat om ar
rangementen."
Voor allebei was het na de
middelbare school een uitge
maakte zaak: verder met Twar
res. Maar dat vonden ze in hui
ze Timmer en Van Veen wel
een erg gewaagd plan. Mirjam
heeft nog wat baantjes geno
men, Johan begon met een op
leiding voor kok. „Ik kook
graag, maar na een paar maan
den kwam ik er achter dat ik lie
ver kook voor eigen kring dan
de hele dag vöor andere men
sen."
En natuurlijk was er de mu
ziek. Mirjam weet het nog pre
cies: „Op 2 oktober 1998 won-
Mirjam Timmer
en Johan van
der Veen van
Twarres: „Ma
donna is echt
een heldin."
FOTO
GPD/CEESZORN
nen we onze eerste talenten
jacht." Het was de eerste van
een hele reeks. Het voorlopige
hoogtepunt in de prille carrière
was de eerste plaats op het
Friese festival 'Liet '99'.
Moeder Lotte: „Op een gege
ven moment kwam ze naar me
toe en ze zei: 'Wat vind je hier
van? Toen liet ze 'Wêr bisto' ho
ren en ik zei: 'Je hebt iets heel
moois geschreven. Jullie zou
den je eigenlijk moeten opge
ven voor Liet'." En Mirjam:
„Maar ik hoorde behalve gitaar
een vioolpartij in mijn hoofd.
Toen zijn mijn moeder en ik
voor de afleveringen lop
buiten Kings uitgever om
Amazon.com. Hoeveel
meer betalen dan de gevra
dollar, is niet bekend.
Caplan vertelde dat er liel
bers bij zijn die het twintig
dige betaald hebben om i
door te kunnen lezen.
Het eerste deel van The
trok minstens 150.000 bi
kers op de website www.
henking.com. Om de be
stelling levendig te houden
King de afleveringen
schijnlijk langer en du
maken. De eerste afleverip
de vijfduizend woorden,
hoofdstukken kunnen
35.000 woorden tellen. De
kan dan oplopen tot 2,50 d
Trouwe lezers krijgen
schien wel een bonus: een
tis laatste aflevering.
Het derde hoofdstuk van
Plant staat op 25 septembi
internet.
Fans van Stephen King hebben
er extra geld voor over om te
voorkomen dat de Amerikaanse
thrillerschrijver stopt met zijn
experiment met een vervolg-
thriller op internet. King heeft
gezegd dat hij alleen doorgaat
als 75 procent van de lezers één
dollar (2,45 gulden) heeft be
taald voor het lezen van een
hoofdstuk van The Plant. De
tweede aflevering verscheen
begin deze week.
Niet iedereen betaalt, zo
blijkt. Een onbekend aantal le
zers downloadt de hoofdstuk
ken zonder te betalen. Maar an
deren doen hun best Kings ho
norarium op peil te houden.
„De loyaliteit van de fans is
verbazingwekkend", zei Alan
Caplan van de onlineboeken-
winkel Amazon.com dinsdag
tegen de BBC. De betalingen
groningen anp
Het Groninger Museum houdt
moeite met de elementen.
Kwam het museum in het Ver
bindingskanaal bijna twee jaar
geleden nog onder water te
staan, nu blijkt het kleurrijke
gebouw te lijden te hebben on
der de zon. De afgelopen zes
jaar is er een zichtbaar kleur
verschil ontstaan tussen de
zonrijke voorkant en de scha
duwrijke achterkant van het ge
bouw. Vooral het bonte Mendi-
ni-paviljoen en de goudkleurige
depottoren zijn aan het verble
ken.
Het GroningerMuseum
maakt zich voorlopig nog geen
zorgen over de fletsere kleuren.
„Het is niet abnormaal dat dit
gebeurt", zegt een woordvoer
ster. „Maar we zijn er natu
te allen tijde op gespitsi
museum zo goed mogeli
conserveren."
Een verse laag transpa
vernis zou de verbleking
halt toe kunnen roepen,
dat is duur. Hiervoor mof
museum weer aankloppe
de gemeente, die zorg i
voor het onderhoud van h
bouw. De leverancier va
gevelplaten stelt dat ze nie
der verkleuren. Er zit eei
rantie van tien jaar op di
ten, die nu bijna zes jaar
vel van het pand sieren.
Het Groninger Museum
ontworpen dopr de Italil
architect Alessandro Me!
Het gebouw opende in ol
1994 zijn deuren voor h( i
bliek.
naar het Fries Jeugdorkest ge
gaan en we hebben een paar
violisten gevraagd of ze wilden
meedoen. Het was meteen een
echte club en toen we wonnen,
hadden we echt iets van: 'Yes!'"
Van het een kwam het ander.
In het najaar verschijnt een cd
met teksten in het Fries en in
het Engels. Mirjam: „Ik schrijf
in twee talen, trouwens ook wel
eens in het Nederlands, maar
Nederlands is vaak te hoekig
voor wat ik wil uiten. Fries en
Engels passen beter bij mijn
muziek."
Die muziek lijkt Keltisch. In
twee paar ogen verschijnen
lichtjes. Bijna tegelijkeitijd zeg
gen ze: „Ierland, ik wil daar zo
graag naar toe." Johan laat trots
een net aangebrachte tatoeage
zien. Een Keltisch tekentje. En
Mirjam zegt: „Ze hebben het
wel eens over reïncarnatie en
niemand weet of zoiets bestaat,
maar als het zou bestaan, dan
ben ik misschien wel een ouwe,
eh, pubganger geweest."
Een ding is duidelijk: ze zijn
geen heavy-metal-fans. Over
muziek pratend, komen ze met
Simon and Garfunkel („hoe die
stemmen bij elkaar passen,
luister naar The Boxer"), The
Cranberries en Madonna. Mir
jam: „Madonna is echt een hel
din. Ze probeert steeds zichzelf
te overtreffen. Dat is belang
rijk." Ze noemen ook Prince,
Michael Jackson en Peter Ga
briel.
Inmiddels zijn de bijbaantjes
verleden tijd. Het is nu alleen
maar Twarres wat de klok slaat.
Ze zijn bezig met het formeren
van een band. „Een sobere
band, hoor", zegt Mirjam, „zo
iets als wat Ilse DeLange heeft
gedaan: een ondersteuning van
de gitaar. Je moet het niet te
veel uitbreiden, anders tast je
aan waar het allemaal om was
begonnen."
kondigt Nijstad, in navii
van kunsthistoricus
Schwartz, dat 'De joodse l(
van Rembrandt eveneen
verkeerde titel draagt,
geen joodse bruid", alduj
stad, „de figuren zijn niet
en de voorstelling is be I
niet bijbels". De oorsproi
volgens de kunstkenner
toneelstuk 'Blij-Eijndig-Sp
Konincklycke Harderin As
van Jacob Cats, dat sindi
met groot succes in Amsti
werd opgevoerd.
Rembrandt beeldt konii r
rus uit die Aspasia verleid
neemt dit schoon juweel,
een heylig pant, Bij om
outs gebruyckt ontrent e
echten bant. Dat sul je r
eer voor al de Weerelt d
Maar houdt het stuck be
alleen voor weynich dager
Nijstad wijst in dit ve
op een detail op het sch
dat zijns inziens velen to
ver is ontgaan. De rechte
van de vrouw verbergt, i
in de toneeltekst, een voo
waarvan de kleur anders
haar kleed. „Het is mogel
Rembrandt deze tonee j
zonder bijbedoeling uitbf
of dat hij een jong paar p j
teerde in deze rol."
Nijstad hoopt wel dat a j
vindingen aanleiding
zijn voor nader onderzo!
zijn vermoedens.
tom van ruswuk
Tal van zeventiende-eeuwse
schilderijen hebben ten on
rechte een bijbelse titel gekre
gen. Die mening verkondigt
kunsthandelaar-in ruste Saam
Nijstad uit Den Haag in het pas
verschenen Dordrechts Muse
um Bulletin. Hij kwam op het
idee voor deze stelling, toen hij
een schilderij van Samuel van
Hoogstraten nog eens nader
bestudeerde.
Tijdens zijn actieve loopbaan
had Nijstad dit schilderij door
verkocht aan het Dordrechts
Museum onder de titel 'De aan
bidding van het Kind'. Toen hij
het schilderij weer eens zag,
zocht hij op het tafereel tever
geefs naar bijbelse verwijzin
gen, zoals herders, een os of
een ezel. Bovendien bestond
het gezelschap overwegend uit
vrouwen.
Volgens Nijstad heeft Van
Hoogstraten zich laten inspire
ren door 'De aanbidding van de
herders', dat zijn leermeester
Rembrandt een jaar eerder had
gemaakt. Voor Nijstad staat het
vast dat Van Hoogstraten de
vrijheid heeft genomen een bij
belse voorstelling als voorbeeld
te gebruiken voor een eigen
schilderij met daarop een jonge
moeder die vol trots haar baby
aan 'gewone mensen' laat zien.
In dezelfde publicatie ver-
londen anp
De eerste dirigent van het be
roemde BBC Symphony Or
chestra, de Amerikaan Leo
nard Slatkin, heeft een pro
bleem met zwaarlijvige muzi
kanten. Vrouwelijke violisten
met dikke bovenarmen en
vrouwelijke orkestleden in
broek die „die een tikkie te
zwaar zijn in de achterafde
ling" zijn hem een doorn in
het oog. Van mannelijke mu
zikanten met een overduide
lijk te dikke duik op het podi
um gruwt hij ook.
Het Britse dagblad The Ti
mes meldde woensdag dat
Slatkin wil dat alle dikke or
kestleden zich zo kleden dat
het zicht op hun lichamen
niet afleidt van de muziek die
ze voortbrengen. De dirigent
meent dat vrouwen hun bo
venarmen maar beter bedekt
kunnen houden als ze viool
spelen. „Je wilt toch niet te
veel zien blubberen", zegt hij.
De Amerikaan, die al ver
scheidene malen het I
landse Concertgebouw
leidde, mengt zich me
opmerkingen in een loj
discussie in Groot-Brit!
over de kleding van 'klai
musici. Het Londens Ph
monisch Orkest staat de
wen toe een smokingbro
dragen en het Schots F
Orkest is gezien het
jongere publiek al o vergt
op veelkleurige colbertjes
tkin rilt al bij de gedachtl 1
deze afwijkingen van hf i
bruikelijke kledingpatroo
De conservatieve opv
gen van Slatkin hebben
tot boze reacties van vrfl
lijke muzikanten die tl
dat de dirigent zijn boe
buiten gaat. Volgens Tl
mes kan het altijd nog
Een niet nader aang
rigent zou volgens de kra
vrouwelijke leden van zi
kest recent hebben opg
gen geen slip meer te c'
omdat die de 'lijn' van d
venkleding zouden verste
