Hoofdstam
Operette
verdwijnt
Gouden zoen-prijs voor jeugdroman over jongensliefde
Oude muziek met Vlaai
tintje op festival Utrecht
Cultuur Kunst
Lowlandgangers bezorgd
over valse toegangskaartjes
Stadsgehoorzaal één dag lang klein Japan
Bonsai, een boompje in miniatuur
WOENSDAG 23 AUGUSTUS 2000
Films Verhoeven en Van den Ende
ruswuk Paul Verhoeven en Joop van den Ende werken samen
aan twee nieuwe films. In de loop van volgend jaar moet een
van de films gaan draaien, aldus een zegsman. Verhoeven en
Van den Ende werkten eerder samen aan Spetters (1980). Een
van de nieuwe films is een Nederlandstalige thriller die speelt in
de Tweede Wereldoorlog. Het script wordt geschreven door Ge
rard Soeteman, die ook verantwoordelijk was voor het scenario
van Spetters. De andere rolprent is een Engelstalige bewerking
van Mont-Oriol, een boek van Guy de Maupassant.
De Appel krijgt eigen tram
den haag De Haagse toneelgroep De Appel krijgt een 'eigen'
tram. Vanaf 3 september, de dag van de Haagse Uitmarkt, rijdt
de Appeltram een jaar lang door de residentie. De buitenkant
van de tram wordt opgesierd door de 82-jarige ontwerper Jan
Bons, die ook alle affiches van De Appel heeft verzorgd. Passa
giers kunnen de tram op alle trajecten tegenkomen. Alleen op
avonden dat De Appel voorstellingen geeft, rijdt de tram daar
naartoe.Toneelgroep De Appel, het oudste gezelschap van het
land, krijgt waarschijnlijk in de riieuwe Kunstenplanperiode
geen geld meer van het Rijk. De gemeente Den Haag blijft na
aanvankelijke aarzeling achter de groep staan.
Franse schilder Carzou overleden
periceux De Franse schilder Jean Carzou is op 12 augustus
overleden. Hij was 93 jaar. Werk van de veelvuldig onderschei
den Carzou is in honderden museums in tal van landen te zien
geweest. Ook illustreerde hij romans van Ernest Hemingway,
Albert Camus, Ionesco en Arthur Rimbaud en schilderde hij de
cors voor de Comedie Fran^aise en vooraanstaande balletgezel
schappen en operahuizen in Parijs. In 1977 werd Carzou toege
laten tot de Franse Academie der Schone Kunsten.
Boekenmarkt in Bredevoort
bredevoort De 'boekenstad' Bredevoort krijgt op zaterdag 26
augustus bezoek van buitenlandse boekverkopers, op de inter
nationale boekenmarkt. Aan de boekenmarkt nemen zo'n 180
handelaren deel. Om het internationale karakter te ondersteu
nen, zijn er optredens van buitenlandse muziek- en dansgroe
pen. De buitenlandse boekhandelaren/antiquariaten komen
voornamelijk uit Duitsland en België.
amsterdam gpd
Jongeren aan het lezen krijgen, lukt niet
door te imponeren met titels en kennis.
Vanuit de beste bedoelingen gebeurt dat
nog steeds, maar zo wordt de jeugd juist
weggejaagd van de literatuur. Adriaan van
Dis gaf deze tip aan 'leesbevorderaars' gis
teren in Amsterdam voorafgaand aan de
uitreiking van de Gouden en Zilveren Zoe
nen 2000, prijzen van de Stichting CPNB
voor de beste boeken van het afgelopen
jaar voor jongeren van 12 tot 16 jaar.
Na zijn eerste Gouden Zoen voor de her
vertelling van Vondels 'Gijsbrecht' in 1999,
kreeg Edward van de Vendel opnieuw een
Gouden Zoen voor 'De dagen van de blue-
grassliefde', een roman over de ontluiken
de liefde tussen twee jongens. De Zilveren
Zoenen waren dit jaar voor de 'Ilios' van
Imme Dros en 'Gaten' van Louis Sachar.
De jury onder voorzitterschap van bijzon
der hoogleraar leesgedrag Dick Schram be
kroonde 'Achter de maan' van Sharon Cre
ech en 'De guillotine' van Simone van der
Vlugt met eervolle vermeldingen.
Schrijver Van Dis, een aantal jaren pre
sentator van een populair boekenprogram
ma voor de VPRO-televisie en deze maand
bezig aan een nieuwe serie Zomergasten
waarin hij onder meer zijn collega's Kris-
tien Hemmerechts, Geert Mak en Helga
Ruebsamen ontving, gaf zijn advies aan
leesbevorderaars in een terugblik op zijn
eigen 'kronkelweg naar het boek'.
,,Taal was altijd mijn grootste struikel
blok op school en ik haalde nooit een vol
doende voor dictees. Na de rode striem van
de lineaal van mijn vader die mij probeerde
te 'corrigeren', leerde ik ook de rode streep
van het potlood van de lerares vrezen. Pas
later ontdekte ik dat ik spelblind was."
Maar door de 120-delige 'Illustrated Clas-
sics'-serie waarin de klassieke verhalen van
auteurs als Shakespeare, Homerus, Victor
Hugo, Mark Twain en Jules Verne span
nend waren geïllustreerd en de verplichte
boekenlijst op de Mulo, raakte hij voorgoed
in de ban van de literatuur. „Bij boeken
kon ik zelf plaatjes verzinnen en zo leefde
ik duizend levens."
De uitreiking van de Gouden en Zilveren
Zoenen was ook het startschot voor de Jon
ge Jury 2001. Jongeren tussen 12 en 16 jaar
kunnen tot 31 januari 2001 stemformulie-
ren met hun top-vijf insturen. Deze formu
lieren worden op grote schaal verspreid
door scholen, bibliotheken en boekhan
dels. De Zoenen en Jonge Jury maken deel
uit van een jeugdboekencampagne van on
der meer de Stichting CPNB, de Vereniging
NBLC en de NPS en wordt financieel on
dersteund door het ministerie van OCW.
Strenge controle bij toegang festival
Ongeveer honderd bezoekers
van het popfestival Lowlands
hebben gisteren gebeld met
concertpromoter Mojo in Delft
om hun kaartje te testen op
echtheid. Slechts één van de
kaartjes bleek niet in orde.
Daarnaast was er sprake van
enkele twijfelgevallen. Mojo
wilde niet zeggen hoe de gel
digheid van de kaartjes wordt
nagetrokken.
Vorige week waarschuwde
Mojo voor neptickets. Bezorgde
kopers konden gisteren bellen
om hun ticket te testen. On
danks het magere resultaat van
de telefonische controle ver
moedt Mojo dat er veel zwarte
kaarten in omloop zijn. Volgens
een woordvoerder hebben en
kele kopers al aangifte gedaan
bij de politie, nadat ze erachter
waren gekomen dat hun kaart
jes ongeldig waren.
Op internet en in krantenad
vertenties worden volgens Mojo
veel valse kaarten te koop aan
geboden. De woordvoerder ziet
een verdere onderbouwing van
zijn vermoedens in een steek
proef die vorig jaar werd ge
houden op Pinkpop. Van de
drieduizend gecontroleerde tic
kets bleken er honderd vervalst.
Lowlands is al geruime tijd
uitverkocht. Het popfestival,
dat van vrijdag tot en met zon
dag wordt gehouden op het
evenemententerrein Six Flags
Holland in Biddinghuizen, trekt
dit jaar ongeveer 57.000 belang
stellenden. De eerste poplief
hebbers worden donderdag
avond in Biddinghuizen ver
wacht.
Bezoekers van Lowlands
wacht, een strenge kaartcontro-
le. Elk ticket wordt bij de entree
van het evenemententerrein
uitvoerig gecontroleerd op
echtheid. Doorgaans is de con
trole volgens Mojo veel minder
intensief. Mensen die geen gel
dig kaartje hebben, komen het
festivalterrein niet op. „Dat kan
heel zuur zijn als je bijvoor
beeld drie keer de normale toe
gangsprijs hebt betaald voor
een zwart kaartje. Daarom zul
len we die mensen zo tactisch
mogelijk benaderen", zegt de
zegsman van Mojo.
Een kaartje voor het popfesti
val kost normaal gesproken 175
gulden.
Wegens korten overheidssubsidie
In de Stadsgehoorzaal is vrijdag een kimonoshow te zien.
PUBLICITEITSFOTO
leiden ropy van der pols
Na vijf maanden 'Japanjaar' in
Leiden lijkt het enthousiasme
nog steeds niet getemperd. On
versaagd blijft men Japan-eve
nementen op poten zetten, on
verminderd worden allerhande
activiteiten met een Japan
sausje overgoten. Ook aan de
Stadsgehoorzaal in Leiden gaat
de Nippon-gekte niet voorbij.
Dompelt deze concertzaal zich
in oktober maar liefst een week
lang onder in de Japanse cul
tuur, aanstaande vrijdag heeft
onder de titel 'Enjoy Japan!' al
vast een opwarmertje plaats
voor de komende Japanweek.
Demonstraties, optredens,
workshops: een dag lang wordt
de Stadsgehoorzaal omgetoverd
in een klein Japan.
Zo kan het publiek overdag
gratis kennismaken met typisch
Japanse fenomenen als de
theeceremonie, de kimono en
bijbehorende make-up en koto-
muziek. Toeschouwers worden
ook van harte uitgenodigd zelf
de handen uit de mouwen te
steken. Schik een bloempje,
proef een Japanse lekkernij of
laat je inwijden in de geheimen
van diverse Japanse vechtspor
ten.
's Avonds vanaf zeven uur
vormt de grote zaal van de
Stadsgehoorzaal het toneel van
een doorlopende Japanse voor
stelling. Zo demonstreert Show
Kiso Club onder begeleiding
van Japanse liedjes traditionele
en futuristische kimono's en
haarstijlen.
De groep Kikufuji-kai geeft
een traditionele muziekuitvoe
ring op de koto en de Japanse
fluit, af en toe onderbroken
door een klassieke samen
spraak van de groep Mikawa-
Manzai. En wie het Japanse ge
voel voor humor wil peilen, kan
gaan kijken en luisteren naar
Hozon-kai, die een combinatie
van mime en stand-up comedy
op de planken brengt.
'Enjoy Japan!' is het initiatief
van Nippon Express, een grote
Japanse multinational. Met het
festival, dat verschillende Euro
pese steden aandoet, hoopt het
bedrijf de Japanse cultuur on
der de aandacht te brengen. De
opbrengst van het festival komt
ten goede aan een ideëel doel.
In Leiden wordt het geld ge
schonken aan Diaconaal Cen
trum De Bakkerij, een kerkelijke
liefdadigheidsinstelling.
De kassa van de Stadsgehoor
zaal (Breestraat 60 in Leiden)
is wegens verbouwingen tijde
lijk gesloten. Kaarten voor het
avondprogramma van 'Enjoy
Japan!' zijn verkrijgbaar bij
Leiden Promotie VW, Sta
tionsweg 2d in Leiden. Het
dagprogramma, van 11-17
uur, is gratis toegankelijk.
De Hoofdstad Operette, het enige professionele oj
tegezelschap van Nederland, houdt op 31 decemh
te bestaan. Het ensemble werd 55 jaar geleden
richt. Directrice Marijke Tulp heeft per 1 oktober o
genomen.
vindt dat er in Nederlanc
te moet zijn voor een op ei
gezelschap dat zich richt
'gouden repertoire' en c
bestaan van vier miljoe
den. Volgens Tulp zal st J
cretaris Rick van der PI n
Prinsjesdag aangeven da tr
advies overneemt.
De leiding van de Hocj
Operette overweegt m ie
rechter te stappen omd rc
Haag onzorgvuldig zou
gehandeld, door de laatw
ren een beleid voor te sc
waarvan nu wordt afge
In verband daarmee was
reorganisatie in gang
door het koor en het b )lj
ontslaan. Maar de rechti
die tegen. De geplande p
ties waarmee de Hot
Operette 'nieuwe stijl' h
in zou gaan zijn komen
vallen.
amsterdam gpd
Het ministerie van cultuur
vindt wel dat operette gebracht
moet worden, maar heeft daar
niet meer dan een bijdrage van
vier miljoen gulden per jaar
voor over.
De Hoofdstad Operette, die
bestaat uit een vast orkest, koor
en ballet, zou in die visie plaats
moeten maken voor een nieu
we onderneming, die per pro
ductie een koor, orkest en ballet
samenstelt. Met dat geld kan
volgens Tulp per jaar een voor
stelling worden gemaakt die
dertig keer kan worden ge
speeld. Het gezelschap gaat nu
uit van minimaal tachtig voor
stellingen bij een verwachte
zaalbezetting van 90 procent.
Maar daarvoor is de subsidie na
1 januari ontoereikend.
De Raad voor de Cultuur
Lantaarnfestival in SieboldHi
leiden tijdens het lantaarnfesth
iedereen met de zelfge
Zelf lantaarns maken op tradi- papieren lampen door '1
tioneel Japanse wijze. Dat kan ten van Leiden lopen. D
tijdens de workshop van het Ja- shop is zondag 27 augus
pans cultureel centrum het Sie- 14.00 uur in het musei
boldHuis in Leiden, 's Avonds, het Rapenburg 19 in Leit
Sumo, aikido, origami. In het kader van vier eeuwen betrek
kingen is 2000 uitgeroepen tot Japanjaar. Een uitgelezen mo
ment om een aantal typisch Japanse cultuuruitingen eens
kort onder de loep te nemen. In aflevering 20: bonsai.
De kettingzaag kan rustig in de schuur blijven
liggen. En ook een beetje met de heggen-
schaar in het rond knippen, is er niet bij. Wie van
snel resultaat houdt, hoeft bonsai niet als hobby
te overwegen. Beeldhouwen met levend materi
aal, want daar komt
bonsai op neer,
vraagt geduld en toe
wijding. Héél veel ge
duld.
Om meteen maar een
misverstand uit de
weg te ruimen: bon
sai is niet een boom
soort. In potentie
schuilt zelfs in iedere
buitenboom zo'n fra
giel bonsai-boompje.
Zolang iemand maar
de concentratie en
het geduld opbrengt
om zich dagen, we
ken, maanden, zelfs
jaren intensief met
zo'n boompje bezig
te houden. Verzor
gen, knippen, voe
den, vertroetelen,
met als eindresultaat
een bonsai, een
boompje in minia
tuur.
„Het grootste pro
bleem is de vakan
tie", vertelt bonsai
houdster Thea de Ko
ning. Vol trots laat de
Leidse haar tientallen
levende kunstwerken
zien, het resultaat
van jaren werk. „Eén dag zonder verzorging, kan
al fataal zijn. Een bonsai is nog gevoeliger dan
een kamerplant."
Jaren geleden werd haar interesse voor deze Ja
panse kunst gewekt tijdens een bonsai-demon
stratie van Katwijker Nick van der Bent. „Ik
dacht: wat hij kan, kan ik ook. Nou, vergeet het
maar." Bonsai is een delicate kunstvorm, die je je
niet zomaar op een regenachtige zondagmiddag
eigen maakt. Kennis van de techniek, verzorging
en bonsai-cultuur zijn onontbeerlijk.
Zo bestaan er alleen al een kleine twintig ver
schillende bonsai-stijlen, ieder met hun eigen ui
terlijke kenmerken. Bijzonder kunstig is bijvoor-
O
z
O
O
O
N
oc
O
m
u
O
J
10
u
u
Bonsai-boompjes in de Hortus.
ARCHIEFFOTO TACO VAN DER EB
beeld de zogenaamde fcenga/'-stijl: takken die als
een soort waterval over hun pot heenhangen,
alsof ze al jarenlang een woeste storm trotseren.
„Bonsai is gewoon een kwestie van heel veel
doén", zegt De Koning. „De basisbeginselen krijg
je dan vanzelf onder de knie. Maar het echte ar
tistieke, dat moet je in de vingers hebben. Dat
kan niet iedereen." Wordt bonsai hier meestal
gezien als niet veel meer dan huisvlijt, in Japan is
het tot een kunstvorm verheven. Het Land van
de Rijzende Zon vormt dan ook de bakermat van
de bonsai-cultuur.
Hoewel de bonsai-kunst in Japan is vervolmaakt,
werd de basis voor deze cultuuruiting al al zo'n
tweehonderd jaar voor Christus in China gelegd.
Door intensieve contacten tussen beide landen,
werd in de dertiende eeuw de bonsai-cultuur in
Japan geïntroduceerd.
Het Westen moest langer wachten. Hier maakte
men voor het eerst kennis met bonsai in 1904 op
een tentoonstelling in Londen. Binnen Europa
was Nederland, na Engeland, een van de eerste
landen waar deze fraaie boompjes op grote
schaal werden geïntroduceerd. In 1968 werd de
eerste lading bonsai geïmporteerd. En vier jaar
later, in 1972, zag de Nederlandse Bonsai Vereni
ging het licht. Vandaag de dag telt deze vereni
ging rond de 1100 leden, verdeeld over een vijf
tiental regionale afdelingen.
Thea de Koning is als penningmeester betrokken
bij de afdeling 's Gravenhage/Randstad, waaron
der ook de Leidse regio valt. „Eens per maand
ontmoeten de leden elkaar om ervaringen uit te
wisselen en om eikaars kunststukjes te bekijken.
Ook kiezen we de boom van de maand", vertelt
De Koning. „Maar eigenlijk is dat allemaal van
ondergeschikt belang. Voorop staat het plezier in
het verzorgen van de boompjes. Het in de weer
zijn met een stukje natuur."
In de Hortus Botanicus in Leiden (Rapenburg
73) wordt op 21, 22 en 23 september een bon
sai-demonstratie gegeven. Aanvullende infor
matie over bonsai en de Nederlands Bonsai
Vereniging is te vinden op het internet: www-
.bonsaiguide.com
rody van der pols
De klokken worden weer geluid, en tien dagen
lang - van vrijdag 25 augustus tot en met zondag
3 september - bepaalt het Holland Festival Oude
Muziek Utrecht 2000 het muzikale gezicht van
Utrecht. De negentiende editie van het festival is
de eerste van de hand van directeur Casper Vo
gel, die bij de samenstelling assistentie kreeg van
deskundigen op deelgebieden.
Net als voorgaande jaren zijn de concerten ge
groepeerd rond thema's die structuur aanbren
gen in het enorme aanbod van de 75 concerten,
waarin tal van oude muziekbekenden hun op
wachting maken. Want het gaat slechts om nieu
we accenten, liet Vogel bij de presentatie van zijn
eersteling weten. Van het op de schop nemen
van de erfenis van programmeur Jan Nuchel-
mans is geen sprake, aldus Vogel.
Maar een breuk met de behoudende festival-
traditie mag de enscenering van Handels oratori
um The Messiah toch wel worden genoemd. De
ze productie, in een zeer eigentijdse regie van de
Amerikaan Eric Fraad en uitgevoerd door koor,
solisten en orkest onder leiding van de Belg Flori-
an Heyerick, valt op door de brutale situering in
een gekkenhuis.
Ook de muziektheatervoorstelling Chaunce-
cleer, waarvoor de Belgische theatermaker Tom
Hannes een uitwerking maakte van een partituur
van de twintigste-eeuwse klanktovenaar John Ca
ge, is niet een directe voortzetting van eerder in
geslagen paden. En dan de show van Herr Seele,
zonder Kamagurka maar mét pianist Jan Ver
meulen, waarin we een reis maken door de ne
gentiende eeuw via de historische piano's uit de
collectie van deze Belgische verzamelaar. Ook dit
optreden heeft niet bepaald een voorganger.
Tot slot krijgt de negentiende eeuw nog eens
alle aandacht via werken van Tsjaikovski, onder
anderen uitgevoerd door het orkest Anima Eter-
na onder leiding van de Vlaming Jos van Immer-
seel, en met de muziek van die romantische
componist wordt een nieuw repertoire in het fes
tival ingebed.
Bij deze opsomming van hoogtepunten valt
wel iets op. Was de samenwerking met België via
het Festival van Vlaanderen al sinds jaar
gewaarborgd in het Utrechtse festival, de2
wordt min of meer beheerst door de
Want ook de kindervoorstellingen - nieu
ingeblazen in het festival - zijn voor een
rijk deel bij de Vlamingen weggehaald.
ma 'De klanken van de keizer' belicht
flink aantal concerten specifieke periodesT
leven van keizer Karei V. Dit programme
deel is samengesteld in opdracht van het
van Vlaanderen. Utrecht gooit zijn deurei
open voor de origineelste Vlamingen in
muziek.
De niet-westerse muziek is goed vij'g
woordigd met Joel Cohen die de Spaans
eeuwse Cantigas de Santa Maria uitvoert
fusion-orkest met westerse en Arabische
Waarmee de Arabische invloed op de
muziek wordt benadrukt. RASA kijkt i
keerde richting naar de invloed van Span
Marokkaanse muziek.
Fortepianist Bart van Oort voert met vi
ga-pianisten alle klaviersonates van Ha
En natuurlijk ontkomt ook het festival
niet aan Bach. In 'Plusminus Bach' kijkt r
vooral rakelings langs de grote meester hr
zijn tijdgenoten, voorgangers en muzik;
melingen. Tijdens het openingsconcert,
avond in Vredenburg, staat Bach wel in
lights en dan letterlijk. In Licht Op Bad
Cappella Figuralis het publiek langs h(jj|
van Bach, in een lichtontwerp van Uri Ra n
Het symposium van de Stichting voor r
historische Uitvoeringspraktijk is dit jaa
aan historische koperblaasinstrumen
wordt gehouden in samenwerking met d
ric Brass Society.
Nieuw dit jaar is de toegenomen belan
van Radio 4 voor het festival. Niet alleei
klassieke actualiteitenprogramma A4
rechtstreeks vanuit Muziekcentrum Vrei
worden uitgezonden (van 16.30-18.30 u
zijn vrijwel alle avondconcerten rechtsu
Radio 4 te horen.
Negentiende Holland Festival Oude
Utrecht, vrijdag 25 aug t/m zondag 3 seC
2000.
Vijfenzeventig concerten in tien dagen
