Refo's moeten op de blaren zittei
c
iff.
Hypocriet anti-rookbeleid
Gesprek van de Dag
Intrigant in Big Brotherhuis ontmaskerd
Tootsie Bootsie
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 2000
^Zommentaar
De hypocrisie van het Nederlandse anti-rookbeleid valt
dezer dagen andermaal af te lezen aan de weigering
van minister Borst (volksgezondheid) om een medicijn
te vergoeden dat het stoppen gemakkelijker maakt. Ro
ken is slecht en het moet zo ontmoedigd worden dat
rokers stoppen. Hoe ze dat doen moeten ze zelf maar
uitzoeken. Op hulp van de overheid hoeven ze in elk
geval niet te rekenen. Die incasseert miljarden aan ta
baksaccijns en klaagt over de stijgende kosten van de
zorg aan mensen die van roken ziek worden, maar
doet verder niets.
Stoppen met roken doe je echter niet van de ene dag
op de ander, dat kunnen honderdduizenden Nederlan
ders uit eigen ervaring bevestigen. Het is een moeiza
me stap, die maar weinig mensen in één keer zetten.
Roken is behalve een gevaarlijke, ook een hardnekkige
verslaving. Stoppen zonder hulp lukt maar een paar
procent van de rokers.
Het is om die reden onbegrijpelijk dat uitgerekend me
vrouw Borst, de minister die het felste anti-rookbeleid
voert, niet bereid is een vijftien weken durende kuur
van 378 gulden te vergoeden. Minister Borst schat dat
een vergoeding haar jaarlijks 75 miljoen gulden gaat
kosten. Dat vindt ze te duur. Rokers die stoppen spa
ren geld uit en kunnen daarmee zelf hun medicijn be
talen, zo redeneert de minister.
Met die zienswijze geeft ze aan weinig oog te hebben
voor de essentie van een verslaving en handelt ze bo
vendien inconsequent. De meeste rokers hebben juist
wel (medische) begeleiding nodig om te kunnen stop
pen. In die zin onderscheiden ze zich niet van alcohol-
of drugsverslaafden, die wel een beroep kunnen doen
op door de minister betaalde voorzieningen. Rokers
dragen jaarlijks vier miljard gulden aan de schatkist af
in de vorm van accijns. Het is toch nauwelijks onover
komelijk dat daarvan 75 miljoen terugvloeit in de vorm
van medische steun aan stoppers.
De verrader is ontmaskerd.
Nick Bateman heeft het Britse
'Big Brotherhuis' op last van
de programmaleiding hals-
over-kop op moeten verlaten.
De live-uitzending op het in
ternet werd door Channel4
zelfs twee uur onderbroken
omdat er in een vechtpartij
dreigde. Nick is op een schuil
plaats ondergebracht.
De zes nog resterende deelne
mers hebben eindelijk ontdekt
wat de Britse kijkers allang
wisten. De voormalige effec
tenhandelaar Bateman mani
puleerde de nominaties,
speelde zijn huisgenoten te
gen elkaar uit en bedroog de
boel. Voor sensatiekrant The
Sun reden om twee weken ge
leden al een - mislukte - po
ging te doen de inwoners van
het Big Brotherhuis te waar
schuwen voor 'Nasty Nick!,
door uit een vliegtuigje pam
fletten te gooien met de aan
sporing 'Stem Nick weg'.
Donderdag is Nick (32) door
de mand gevallen. Zijn mede
bewoners die hem allemaal
zeer meelevend en sympa
thiek vonden, ontdekten dat
hij - tegen de spelregels in - in
onderonsjes de nominaties
stuurde die bepalen wie de
kijkers uit het huis moeten
wegstemmen. Terwijl Nick
niks vermoedend in de huis
kamer zat, werd zijn koffer
doorzocht waarin het bewijs
voor zijn handelwijze werd ge
vonden. Hij had op briefjes
zijn plannen uitgewerkt. Bij de
confrontatie bekende Nick
meteen schuld.
Het ging er echter zó verhit
aan toe dat de programmama
kers de stekker trokken uit de
rechtstreekse uitzending op
het internet. De Britse pers
speculeerde gisteren dat er is
gevochten. Vooral de exhibi
tionistische bouwvakker Craig
zou furieus zijn geweest. Hij
staat zelf op de nominatie het
huis te verlaten en de hoofd
prijs van 70.000 pond mis te
lopen. „You are sick", kreeg
de ontdane en ontmaskerde
Bateman te horen, mét de
raad van zijn huisgenoten om
onmiddellijk op te stappen.
Nick wilde niet weg. Lange tijd
werd in de pers zelfs gesugge
reerd dat hij een door de pro
grammamakers in het huis ge
plaatste intrigant was die er
voor moest zorgen dat het
spannend bleef. Nu greep de
televisiezender echter in. Nick
kon wegens het breken van de
regels opstappen.
De uitzending op internet
brak desondanks alle records.
Meer dan zes miljoen mensen
hebben gekeken, meer dan
het gemiddelde van vier mil
joen dat naar de televisieuit
zendingen kijkt.
HANS JACOBS»
Gereformeerde beleggers ontgoocheld door de waan van Baan
'Vest op prinsen geen betrouwen', luidt een strofe uit psalm 146. Toch lijken veel klei
ne beleggers uit reformatorische kring hun hele hebben en houden te hebben gezet op
de Baan Company. Nu ze op de blaren zitten, melden ze zich ontgoocheld bij stichting
De Keursteen, die financiële misstanden in de gereformeerde gezindte onderzoekt.
Nick Bateman verlaat hals-over-kop het Britse 'Big Brotherhuis' op last van de programmaleiding. foto.
Nederland loopt niet warm
voor Duitse anatomische les
De Nederlanders lijken nog niet warm te lopen voor de
tentoonstelling van 200 geprepareerde mensenlicha
men Körperwelten in Oberhausen. De geruchtmaken
de expositie is daar sinds 5 augustus te zien in de Gar-
tendom.
Hoewel Oberhausen met de auto slechts een half uur
tje over de grens is en het nabij gelegen winkelcentrum
Centro door hordes consumenten uit ons land wordt
aangedaan, kan het aantal Nederlandse bezoekers aan
Körperwelten „misschien wel wat verbeteren", aldus
een woordvoerster.
De geruchtmakende rondreizende tentoonstelling van
de Heidelbergse professor Günther von Hagens heeft
sinds de eerste presentatie in 1997 meer dan vijf mil
joen belangstellenden getrokken. De discussie erover
was hevig: de kerk sprak van een beschadiging van de
menselijke waarde. Volgens het verantwoordelijke In-
stitut für Plastination in Heidelberg ligt de tentoonstel
ling op de grens van kunst en wetenschap. „Plastina-
tie" is de benaming voor de methode waarbij het li
chaamsvocht van het lijk vervangen wordt door con
serverende kunststoffen. Het bewerken van een li
chaam kost 400 tot 600 uren werk.
De openstelling in Keulen, de meest recente voor
Oberhausen, trok een miljoen mensen. Daar werden
wel Nederlanders bespeurd, maar ook niet opvallend
veel. In Oberhausen zijn alweer 28.000 mensen komen
kijken. De organisatie telt niet naar nationaliteit, maar
hoort zo dicht bij de grens ook niet veel Nederlanders.
Maar misschien zijn de bezoekers wel stilgevallen bij
het aanschouwen van de gevilde en deels ontlede li
chamen van mensen die ooit voor dit project toestem
ming gaven. Onder hen is een vrouw met een foetus is
haar buik. Behalve dat alle delen van het lichaam van
binnen en buiten te bewonderen zijn, kunnen de be
langstellenden ook zien wat ziekten en slechte ge
woonten aanrichten. Vooral voor rokers is er nogal wat
interessants te zien. Veel bezoekers hebben na het zien
van Körperwelten aangegeven hun leven te beteren.
Körperwelten is tot 19 november in Oberhausen te
zien, ook 's avonds.
Schatgravers rijk na
vondst oude munten
De grote verzameling Romeinse munten die vorig jaar
in het Britse graafschap Somerset door twee neven
werd opgegraven, heeft de vinders een kapitaal opgele
verd. Het Somerset County Museum kocht de schat
van de twee voor 265.000 pond (bijna één miljoen gul
den), aldus de Britse krant The Times.
Het was beginnersgeluk. Slechts enkele minuten nadat
de neef van Kevin Elliott de werking van een metaalde
tector aan hem had uitgelegd, vond de 33-jarige de Ro
meinse schat op het land van zijn vaders boerderij. De
verzameling van 9213 zilveren munten is de grootste
die ooit in Groot-Brittannië is gevonden. Enkele maan
den na de vondst bepaalde een rechter in Somerset dat
de neven de rechtmatige eigenaren waren.
De munten werden geslagen tussen 31 voor Christus
en 224 na Christus. Ze zijn volgens archeologen om
streeks 230 na Christus begraven in de hoek van een
kamer in een stenen huis.
„Of ik belegd heb in Baan Com
pany?", vraagt Jan van Oossa-
nen-junior van de gereformeer
de gemeente in Lisse quasi ver
baasd. „Je kunt beter vragen
wie niet." Hij is voor enige dui
zenden guldens het schip in ge
gaan, maar verwijt dat alleen
zichzelf. „Je moet nu eenmaal
nooit op één paard wedden.'
Achteraf klagen, vindt hij flau
wekul. Gekocht en verloren, dat
is de kwestie. „De mensen die
Baan voor de rechter willen da
gen, zijn gewoon niet reëel."
Baan Company sprak zeer tot
de verbeelding van de mensen
in zijn omgeving, legt Van Oos-
sanen uit. „Eindelijk kunnen
wij geld maken met een christe
lijk bedrijf, werd gedacht." Een
kromme redenering, vindt hij.
„Uit principe kiezen ze voor
christelijk verantwoord beleg
gen. Maar in feite zijn ze op
geldjacht. Tja, wat is dan nog
geloof, vraag ik me af."
De beleggers van Baan zagen
hun aandeel de laatste twee
jaar kelderen van honderd naar
vijf gulden. Zij voelen zich be
nadeeld, zo stelt stichting De
Keursteen, omdat de broers
niet open zouden zijn geweest
over de zakelijke missers van
hun onderneming. De 'slacht
offers' wonen vooral in Lisse en
in Barneveld, aldus Rien van
Hoeven, oprichter en voorzitter
van de stichting.
De link tussen het softwarebe
drijf en de twee dorpen is dui
delijk. De gebroeders Jan en
Paul Baan zijn lidmaat van de
gereformeerde gemeente in
Barneveld, terwijl de 30-jarige
zoon van Jan in Lisse op de
kansel staat.
Van Hoeven heeft de zeshon
derd klachten inmiddels in
handen gegeven van de be
ruchte Amsterdamse advocaat
Abraham Moskowicz. Over het
precieze aantal klagers dat zich
uit Lisse heeft gemeld, zwijgt
hij. „Ik houd mijn kruit droog,
dat heb ik duidelijk afgesproken
met Moskovicz, bij hem ligt on
ze black box. Houd het maar op
enige kerkbanken vol."
De leden van de Gereformeerde
Gemeenten refo's of gergetn-
mers in hun eigen turbotaal)
zijn verdeeld over de agitatie te
gen hun geloofsbroeders Baan.
De gemoederen zijn zelfs zo
hoog opgelopen, dat predikant
Van Eckeveld uit Zeist onlangs
verzuchtte in het Reformato
risch Dagblad: „Het lijkt wel
alsof we ons drukker maken
over de aandelen-Baan dan
over ons eeuwig heil."
waarop ze giften doneerden
aan goede doelen, kregen d
gebroeders ook een aureool
door hun zichtbare weelde,
dus Van Hoeven. „Ze zijn ri
geworden, dat kon iedereen
zien, en in die kringen word
dan al gauw gezegd: de Hei
heeft ze gezegend. Zelf zulli
de broers dat nooit hebben
weerd, houd me ten goede.
Maar het is de interpretatie
de mensen om hen heen. E
dominee Baan helpt die sul
cultuur-met-sekt arische-tii
in stand te houden."
Zelf houdt de predikant ziö
buiten de discussie. Vragen
de pers weigert hij te beant
woorden. Een ouder gemes
lid in Lisse, dat absoluut an
niem wil blijven, noemt elk
verdenking richting zijn pre
kant 'infaam'. Met hoorbai
verontwaardiging: „Domin
Gert-Jan Baan is een hoog
staand mens en integer inz
ambt."
Het onthullen van financiël
malversaties is niet het enig
oogmerk van stichting Del
steen. Van Hoeven, zelf eve
eens orthodox-gereformeei
werpt zich graag op als een
tweede Calvijn. „Ik strijdvo
een re-reformatie en 'eenri
lijke godsdienst'. Ik hoop ei
dat het allemaal goed koml
wel met de leer als met de
smeer. Door mijn werk zijn
twaalf mensen achter de tn
beland. En ik zeg dat nietg
felend. Onze stichting heel
al veel goed mogen doenJ
sen zijn weer verzoend, goi
ren kwamen terug bij de re
hebbenden, onterfde kinde
kregen hun erfdeel."
Met dat speurwerk kan De
Keursteen overigens ook in
formatorische kring rekene
sympathie. Toch zit de stiel
in de zaak-Baan op het veri
de spoor, vinden veel gergf
mers. Van Oossanen-junits
„Het is goed als kwesties w
een luchtje aan zit boven
worden getild. Maar in dit)
val: wat recht is, is recht, w
krom is, is krom. Zaken zijl
ken. Jan Baan heeft zelfbij
haling gezegd: christelijkel
drijven bestaan niet."
De IJssese zakenvrouw val
commotie rond de aandele
men met een bijbeltekst di
een Delftsblauwe tegel niel
misstaan. „Beter is weinigi
de vreze des Heeren, dan a
grote schat, en onrust daart
(Spreuken 15:16).
KEES VAN DER LINDEN
I
cnselijk
aan mijn komkommertje, jij blijft van mijn
snijboon af (het lied van de groenteboer).
Ook liedjes waarin veel lalala, tralala en pom
pom pom voor komt, vind ik zwak. Als dat ge
neuzel tot een nieuw soort taal verheven wordt
heeft het nog wel zijn charme. Zoals in het lied
dat het meisje zong, zo lief en schoon: Hei die
roediedel da, sjoemela die roedel doedelda enz.
Of in het lied over de Bietebauw dat mijn moeder
ons leerde: Grijp Grap GrimmelandJ Zonder lip
en zonder tand./ Grijp Grap Grauw: de Biete
bauw
Maar: Alle duiven op de Dam! Sjalala li, sjalala
la vind ik vervelend. Net als: Hopsa heisasa/ het
is in de maand van mei jaja.
En dan zijn er nog de nummers die in neuzeltaal
geschreven zijn en ook nog over seks gaan. Super
vervelend. Hoewel. Tijdens de Honkbalweek
klonk regelmatig dit walsje door de luidsprekers:
Meet me in Saint Louis Louis/ meet me at the
fair/ don't tell me the lights aren't shining/ any
place up there We will have the hootsie tootsie/
I will be your tootsie bootsie/ Meet me in Saint
Louis Louis/ and meet me at the fair!
Die hootsie tootsie bootsie heeft natuurlijk niet
veel meer kwaliteit dan sjalala li, sjalala la.
Toch vond ik het een heel aardig liedje. Hoe kan
dat nou? Misschien omdat ik alles bij die honk
balweek aardig vond. Misschien vanwege de vro
lijke muziek of de zang van Bing Crosby. Ik geloof
tenminste dat het Crosby was. Mogelijk allemaal.
Maar ik denk dat de echte verklaring daarmee
niet gegeven is.
Die echte verklaring is er niet. Want de taal zit
niet logisch in elkaar. 'We waren daar met tien
man', akkoord. We waren daar met tien vrouw',
niet akkoord. Klopt niet. 'Een kers, twee kersen',
dat kan. 'Een vers, twee versen' kan niet. Verkeerd
gespeld. 'Hersens', meervoud, in orde. 'Hersen',
enkelvoud, bestaat niet. 'Twee hersens' trouwens
ook niet. Onlogisch allemaal. Dus waarom zou ik
een logische verklaring moeten geven voor mijn
tootsie bootsie voorkeur?
Allemaal smoesjes, zegt u? Ok, ik heb een slechte
smaak.
rijk, overlegt over het te voeren*
beleid en het waterbeheer en ge
daarover advies. De kroonprins,!
vorig jaar lid van de commissie,
dr. ir. JAAP IJFF op. De overdraw
van het voorzitterschap is tijdens
ClW-symposium De Stem van hl
ter, op 7 september in de Ridde
te Den Haag.
Het stuurwiel van de TITANIC is
het wrak geborgen. Het koperen
waaraan de kapitein zou hebben
staan toen het schip zonk, werd
boven gehaald door de Titanic 6
ditie 2000, meldt de Britse krafl
Times. Eerder werden onder mei
een koffer vol met boeken, eeng
fles en een onderstel van een tal
boven water gehaald. De Titanic
op haar eerste reis op 15 april 1'
Daarbij kwamen 1523 passagiö
het leven.
Klein beleggersleed, om meer
lijkt het niet te gaan. Nogal wat
Lissese 'gergemmers' stopten
hun spaarcentjes in een bedrijf,
dat de reputatie had behalve
degelijk, vooral ook christelijk
te zijn. Voor duizenden guldens
werd gekocht, want het bollen-
dorp heeft het een en ander te
spenderen. Hetzelfde gebod dat
de sabbatsrust voorschrijft, stelt
immers ook 'zes dagen zult gij
arbeiden'. De vrucht daarvan is
af te lezen aan het kerkgebouw
Salem, dat onlangs werd ver
groot en voorzien van een na
tuurstenen vloer met vloerver
warming.
Een ervaren 'gergem' zaken
vrouw uit Lisse maakte mee
hoe een kennis van haar twin
tigduizend gulden in Baan
stopte en verloor. „Natuurlijk
is ze teleurgesteld, maar ze er
vaart het als haar eigen verant
woordelijkheid." Zelf stak ze
haar spaargeld weloverwogen
niet in Baan. „Aandelen die
hoog vliegen, kunnen ook weer
enorm dalen."
De wijze waarop de gebroeders
Baan nu worden afgeschilderd,
noemt de Lissese 'onvoorstel
baar'. „Het doet me allemaal
denken aan de uitdrukking 'op
gaan, blinken en verzinken'.
Toen het goed ging, liep ieder
een met ze weg, en nu het min
der gaat, heeft iedereen het al
tijd al gedacht."
De teloorgang van Baan Com
pany is de broers niet in de
schoenen te schuiven, vindt ze.
„Op een gegeven moment
moesten ze het bestuur uit han
den geven. De Amerikanen eis
ten dat om duidelijkheid te krij
gen in de bedrijfsvoering. Daar
na holde de zaak achteruit.
Maar kun je dat Jan en Paul
verwijten? Zij hadden toch geen
vinger meer in de pap?"
De Keursteen suggereert zelfs
dat de Lissese dominee Baan
heeft meegeholpen de goedge
lovige beleggers een rad voor
ogen te draaien. „Hij heeft bij
gedragen aan het massage-in
stituut", stelt Van Hoeven. „Hij
is een zoon van Jan Baan, die
ook nog verschillende zwagers
als dominee heeft. Die bloed
banden hebben we allemaal in
kaart gebracht. Mafia is een
groot woord, maar het is wel
een wisselwerking met goedge
lovig publiek geweest."
Behalve door de openlijke wijze
SYBRAND NIES-
SEN en JUDITH
DE KLIJN worden
vrijwel zeker de
nieuwe presenta
toren van het RTL
4-programma Kof
fietijd!. Er wordt
nog onderhan
deld, maar ze staan bovenaan het
lijstje", aldus een woordvoerster van
de commerciële omroep. Tijdens de
winterpresentatie van RTL 4 kondig
de programmadirecteur BERT VAN
DER VEER enkele 'verjongingen' aan.
Het Koffietijd!-duo HANS VAN WIL-
LIGENBURG en MIREILLE BEKOOIJ
werd daar het slachtoffer van.
Prins WILLEM-ALEXANDER wordt
voorzitter van de Commissie Integraal
Waterbeheer (CIW). De commissie,
met vertegenwoordigers van water
schappen, gemeenten, provincies en
Reformatorische meisjes en vrouwen tooien zich bij de kerkgang met een hoedje. Zwarte kousen, waaraan orthodox gereformeerden
hun bijnaam danken, worden al lang niet meer gedragen, laat staan dat ze er hun spaargeld in stoppen. In de gereformeerde gezindte
wordt grif gegeven aan goede doelen en belegd in aandelen. foto uit.- geloven op de veluwe, baarn 1997 brand overeem
Schoorsteenveger is mijn vakIedere
dag een volle zak/Al is de schoor
steen nog zo nauw/Ik kruip er in en
ik veeg hem gauw./ Hup zei mijn
simmetje daar gaat hij weer/ Door
de schoorsteen op en neer.
Dit lied gaat op het eerste gehoor over
schoorsteenvegen, maar eigenlijk gaat
het natuurlijk over seks. Wat des te
duidelijker wordt als we het tweede
couplet bekijken:
Kwam ik bij Brigitte aan/ Zag haar in
bikini staan/Ik zei toen snelme
vrouw Bardot/ is er soms nog iets dat
ik vegen mot.
Een treurig makend lied. Al is het in het
genre niet eens zo heel slecht. De vondst
om 'Bardot en mot', op zijn Nederlands
uitgesproken, op elkaar te laten rijmen zou
niet iedere tekstschrijver kunnen bedenken.
Er zijn erger voorbeelden. Zoals:
Met jouw Euromast in mijn tunneltje (het
lied van de Rotterdammer) of: Jij komt niet
