J
'Vechten voor dingen die je graag wilt'
Cultuur Kunst
Conservator vindt schilderij van Rubens terug 'Homme maakte verrekt goeie gedichten
COUUSSENg
Zilveren Veer: publieks- en juryprijs
Steun vinden bij de tafel
\VVere
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 2000
941
Stijlvol conc
in Nieuwe K
muziek recensie
lidy van der spek
Orgelconcert door Margareta h
het Van den Heuvelorgel, rm
van j.S..Bach.Gehoord 18/8 in<
Kerk, Katwijk.
In het gedenkjaar 20001
organiste Margareta j
consequent voor de groo
ter Johann Sebastian Bj
zij speelt deze compoi
het romantische Van de
velorgel. Voorwaar geen
snee programma op dit
ment.
Twee grote werken, Prae
und Fuge in d en de Pass
in c omsluiten vijf coni|
van kleinere omvang, f
helder in een stralende ri
tie laat Hürholz de preli
reet volgen op de fa
speelt deze in een voon
tempo, het thema oven
wichtig en duidelijk oplii
Het Trio in b geeft ze e
dere registratie. Het is e
vol trillers in de linker e
ter hand. Haar spel is 6
rant en ze maakt het nie
er dan het is. Dat is veel
In de Dorische Toccata
Hürholz aanvankelijk ei
kleine, maar gemene
Toch komt zij hier steed
op dreef. Ze speelt de i
in het pedaal opvallend
legato - bijna springerig
een monumentaal gebn
het manuaal. Heftig ge
versieringen in de linke
worden gevolgd door ee
stilte. Die tijd is nodig oi
ters rigoureus om te
Wat we nu te horen
komt rechtstreeks uit de
een tjilpende kwelende i
lodie in het hoge registi
pit in zit.
De beroemde Passacag
waarbij het basthema
onderbreken herhaald
vormt een indrukvi
sluitstuk. Uit de diept
Hürholz als het ware
pedaalmelodie heen. 0
is dat pedaalgebruik op
lijk losvoetig. De variatii
den complexer, haar spi
grote innerlijke kracht, i
teressant en stijlvol com
Uit die gedichten komt een
onverbeterlijk romanticus naar
voren. Iemand die zeer melan
cholisch was. Zijn vrienden ty
peren hem als een onzekere
perfectionist. „Er miste iets aan
zijn leven", zegt zijn vriend, Re-
né Wichers. „Wat ik ervan be
greep, was dat hij een 'thuis'
miste. Hij heeft nooit ingezien
dat 'thuis' in je eigen hoofd tot
stand moet komen. Homme
voelde zich een buitenstaander.
Hij kon ook heel verbaasd zijn
dat anderen het gezellig met
hem vonden."
Na zijn dood staken zijn
vrienden de koppen bij elkaar.
Zij vonden dat er iets met Hom
mes werk moest gebeuren.
„Homme heeft namelijk verrekt
goeie gedichten geschreven",
zegt Mathijs Beyer. Zijn vrien
den kozen er zeven uit, die zij
veertien keer op klein poster
formaat afdrukten. Om ze als
een soort eerbetoon door heel
de stad op te hangen. Daarna
werden de gedichten van Hom
me ook op internet gezet. Op
de internetpagina http:l/www-
.sewer.demon.nl/hom-
melindex.htm is alles over zijn
ruim vierhonderd gedichten te
vinden.
„Toen Homme overleed von
den we dat er een dichtbundel
moest komen", vertelt Wichers.
Zelf was Homme daar in 1999
ook al mee bezig, maar het luk
te niet zo. Wichers gaf samen
met twee anderen de bundel
'Gedichten' uit. „Ik ben over
tuigd van de literaire kwaliteit
van zijn werk. Hij had een
schitterende stijl en was een
ontzettende perfectionist. Hij
maakte hele mooie gedichten.
Het zou zonde zijn als die in de
vergételheid raakten", zegt Wi
chers.
Vooralsnog is de bundel al
leen in Leiden te koop. In een
oplage van 300. Volgens Wi
chers zijn er al zo'n honderd in
omloop. Er ligt zelfs een bun
deltje in een bibliotheek
ba. Maar Hommes ge
reiken nog verder. Z(
Homme er zelf nog v(
zorgd dat zijn gecfichl
Rijn is opgenomen op e
rom aan boord van dei
sonde Cassini-Huygens.
sinds 1997 voor onderz
weg naar de planeet Sa
Over vier jaar moet het
vaartuig daar aankomt
onderzoek. Zijn vriend
blij dat hij door deze
ties toch nog 'blijft'. „Z
hij zich postuum onsi
gemaakt", zegt Mathijs!
OUDE RIJN
Voor de grap en dronkc
langs je huis gefietst vai
Je was er niet. Zoals ven
De straatlantaren stond
ken.
De sterren schrompeldi
ondanks,
en lieten wind en leegte
Componist Donatoni (73) overleden
rome De Italiaanse componist Franco Donatoni is donderdag
in Milaan overleden. Hij is 73 jaar geworden. Behalve compo
nist was hij professor aan de conservatoria van Milaan en Tu
rijn. Naast werken voor orkest schreef hij kamermuziek, mu
ziektheater en zangstukken. De componist stond in de jaren ze
ventig onder invloed van John Cage, en probeerde zijn eigen rol
bij het creëren van muziek zo klein mogelijk te maken. Dat deed
hij bijvoorbeeld door stukken uit muziek van anderen als uit
gangspunt te nemen. Later stapte hij over naar een expressieve
re stijl. Over het maken van muziek schreef hij drie boeken.
Ygdrassil en de 'tijdelijke metgezellen'
Wie schrijft, die blijft. Dat geldt
zeker voor de Leidse Homme
Piest. Zo her en der in de stad
zijn nog wat posters met ge
dichten van hem te vinden.
Achter ramen of aan een enkel
muurtje. En onlangs is een deel
van zijn poëzie gebundeld in
het boekje 'Gedichten'.
Homme overleed op 1 janua
ri op 34-jarige leeftijd. Hij zag
het leven niet meer zitten. De
bundel en.de posters in de stad
zijn een initiatief van vrienden
van hem. Zij kenden Piest van
het dispuut T.A.E.N.I.A. van
studentenvereniging SSR-Lei-
den. Homme brak zijn studie
Sterrenkunde af om Taalweten
schappen te studeren. Bij SSR
was hij heel actief. Hij zat in di
verse commissies en schreef
voor het verenigingsperiodiek
Collo en de jaarlijkse almanak.
Ook bracht hij al zelfgevouwen
dichtbundeltjes aan de man.
'De coulissen' de
komende weken
aandacht voor theatrale
vormgeving. Vandaag
deel 4: De tafel.
De allesoverheersende tafel.
leidén Nieuw werk van de Leidse kunstschilder Jacques Turk is
volgend weekeinde te zien in een tent op het Vrouwenkerkplein
in Leiden. De expositie wordt aanstaande vrijdag 25 augustus
om half acht 's avonds geopend door het PvdA-raadslid Ed van
der Veen. Het figuratieve werk van Turk is zaterdag 26 en zon
dag 27 augustus te zien van 13.00-17.00 uur.
Vriendinnen voor het leven. Dat zijn Linde Nijland (26)
en Annemarieke Coenders (25). Als het duo Ygdrassil
zijn ze inmiddels zeven jaar actief in de muziek met als
resultaat drie cd's vol tweestemmig gezongen poplied
jes. De begeleiding bestaat uit vaak niet meer dan een
akoestische gitaar. Het is de kracht van de twee, dat ze
met die minimale middelen geen moeite hebben om een
rumoerig poppubliek stil te krijgen.
madrid
Een conservator van het Prado in Madrid
heeft een verloren gewaand doek van Peter
Paul Rubens (1577-1640) gevonden in een
privé-collectie. Het gaat om een schilderij
Van de ontmoeting van de Romeinse god
Vertumnus en de godin van de vruchtbaar
heid Pomona. Rubens heeft daarvan ver
schillende versies geschilderd. Een werd er
in 1677 door koning-stadhouder Willem III
gekocht en later op een veiling in Amster
dam verkocht. Daarna is de gëschiedenis
van dit werk duister. Vaneen ander doek,
ooit bezit van de Spaanse koning Filips IV,
is tot nu toe aangenomen dat die in 1734 is
verbrand. Volgens publicaties in Spanje
gaat het om dit laatstgenoemde doek.
De theaters zijn op slot,
spelers en publiek met
vakantie. Na afloop van
een theaterseizoen
resteren alleen nog
enkele beelden. Kleding,
decor, licht,
rekwisieten...
Merkwaardig genoeg
zijn het niet zozeer de
teksten of de inhoud of
de acteerprestaties die
beklijven. Slechts
beelden, vaag of juist
helder, blijven op ons
netvlies achter. Daarom
in deze zomerrubriek
Wie doen er mee in de race om de Zilve
ren Veer, de jaarlijlcse cultuurprijs voor
Leiden en wijde omgeving? Kent u men
sen of organisaties die zich op cultureel
gebied hebben onderscheiden, dan heeft
u tot 22 augustus de tijd om hen aan te
melden met onderstaande bon. Op basis
van de inzendingen neemt de jury van de
Zilveren Veer in september een besluit
over de definitieve lijst van genomineer
den.
In de laatste ronde van de Zilveren
Veer, georganiseerd door Nuon, VSB
Fonds, MVKK Kommunikatie BV en het
Leidsch Dagblad, krijgen zowel het pu
bliek als de jury stemrecht. Door middel
van een genummerd stemformulier kunt
u uw voorkeur uitspreken voor de win
naar. Zoveel stemmen als er voor de ge
nomineerden binnenkomen van regioge
noten, zoveel stemmen krijgt ooi
jury. De stemmen van de juryled!
den opgeteld bij de stemmen van
zenders. Zo is" de Zilveren Veer te$
tijd een publieks- én juryprijs.
Tijdens een groot galafeest in no>
wordt duidelijk wie uiteindelijk di
ren Veer krijgt opgespeld. En het
geld van 6500 gulden in ontvangst
bovenop de duizend gulden en i
konde die alle genomineerden kriji
Jacques Turk exposeert in tent
groningen
harry de jong
De derde cd van Ygdrassil heet
'We Visit Many Places' en ligt
sinds enkele weken in de win
kels. Daarop bewijzen Linde en
Annemarieke opnieuw dat zij
eigenzinnig zijn.
Hun zangpartijen worden
ditmaal ondersteund door een
iets uitgebreider instrumentari
um, maar opnieuw zijn de lied
jes onder geen enkele noemer
te vangen. Omdat de meiden
alleen maar eigen nummers
spelen, zijn er nauwelijks stijl
invloeden aan te wijzen. Het is
geen pop en geen folk en dat
maakt het repertoire van Yg
drassil bijzonder authentiek.
Tijdelijke metgezellen. Dat is
een thema dat steeds terug
komt in de nummers op de
nieuwe cd. „Een paar jaar gele
den dachten we nog heel an
ders over de toekomst," bekent
Linde. „Toen dachten we dat
goede contacten blijvend zou
den zijn. Maar alles is maar tij
delijk. Zelf ben ik er in ieder ge
val wel achter, dat je nooit een
garantie moet afdwingen dat
iets voor eeuwig blijft. Je kimt
maar beter genieten van het
moment en zien hoe lang het
duurt."
Is het een teleurstelling om te
moeten constateren dat alles in
dit leven vluchtig is? Linde: „Ja,
best wel. Maar het is ook weer
en uitdaging om op een andere
manier tegen het leven aan te
gaan kijken. Alles is betrekke
lijk. Met die wetenschap kun je
bij de pakken neer gaan zitten,
maar je kunt ook vechten voor
mooie dingen. Voor de dingen
die je graag wilt hebben. En dat
doen wij."
In alles wat Linde en Anne
marieke doen, leggen ze hun
hele ziel en zaligheid. In de
liedjes die ze schrijven, etaleren
ze hun diepste gevoelens en als
ze in de studio aan het werk
gaan om die nummers vast te
leggen, dan doen ze dat met
hun hart. Muziek is van levens
belang voor Ygdrassil, dat is wel
duidelijk.
Ze zouden er het liefst hele
maal van bestaan. Maar dat
lukt nog niet. Annemarieke is
vorig jaar afgestudeerd aan de
kunstacademie en op dit mo
ment illustrator en schrijfster
van kinderboeken. Financieel
levert dat nog niet veel op en
daarom is de muziek toch weer
een mooie aanvulling. Want
vooral na het uitkomen van 'We
Visit Many Places' vliegen de
verzoeken om optredens de
meiden om de oren.
Linde en Annemarieke leer
den elkaar kennen tijdens een
theaterkamp van natuurvereni-
ging Nivon. Annemarieke: „Het
klikte meteen tussen ons. We
zongen en speelden beiden gi
taar. We waren eerlijk gezegd
een beetje onder de indruk van
elkaar. Het eerste liedje dat we
samen speelden was een num
mer van Neil Young. Daarna
stapten we al gauw over op de
dingen die Linde zelf had ge
schreven. We waren toen zes
tien en zeventien jaar."
Linde: „Later ben ik Gods
dienstwetenschappen gaan stu
deren, maar daar ben ik inmid
dels mee gestopt. Ik denk dat ik
te veel verwachtte van zo'n op
pervlakkige studie. Ik ben heel
Het duo Ygdrassil heeft er geen moeite mee met minimale middelen een rumoerig poppubliek stil te krijgen.
FOTO GPD/REVER BOXEM
doelgericht op zoek in dit leven.
Ik zoek naar dingen die voor
mij persoonlijk zinvol zijn en
heb niks aan algemeenheden.
Ik heb persoonlijke vragen en
daar wil ik antwoord op. Ik zoek
mensen op in wie ik dingen van
mijzelf herken. Dat is een kleine
groep, maar voor mij groot ge
noeg. Daar haal ik mijn identi
teit uit."
„Ik houd met niet bezig met
dingen waar ik geen vat op heb.
Daarom doe ik ook niet aan po
litiek. Ik houd me alleen bezig
met zaken die rechtstreeks op
mijn leven betrekking hebben.
Ik hecht ook heel veel waarde
aan wat de mensen mij na af
loop van een optreden vertellen
wat de muziek van Ygdrassil
voor hen betekent. Voor mij
'zijn die verhalen bijna een soort
voedsel. Het zijn impulsen waar
ik niet meer buiten kan.'
Ygdrassil is onder meer te ho
ren op 8 september in Wins
ton Kingdom, Amsterdam, op
16 september op bet Freeze
Festival in Leeuwarden en op
23 september in Ekko in
Utrecht.
Van beroep is Roeland Segaar grafisch
vormgever. In het Leidse theatercircuit
werkt hij als freelance regisseur voor het
Rondtheater en Imperium. Met Litteris Sa
crum heeft hij via zijn ouders al vanaf zijn
vroege jeugd speciale banden. Onlangs re
gisseerde hij bij Imperium een bewerking
van Shakespeare's 'Romeo Julia', een
stuk dat een korte en succesvolle speelpe
riode kende. Centraal in het toneelbeeld
van die voorstelling stond een allesover
heersende tafel. Roeland Segaar, die de
rollen van vormgever en regisseur in zich
verenigde, kwam bij het uitwerken van de
ze vondst soms voor lastige keuzes te
staan.
Direct al bij het lezen van een stuk ziet
Segaar bepaalde beelden voor zich. Ideeën
rond belichting, kleuren, sfeertekening en
vormen dringen zich meteen op. Het zijn
bijna filmische beelden, want daarin ligt
naar zijn zeggen zijn kracht.
In 'Romeo Julia' staan twee vijandige
families lijnrecht tegenover elkaar. Zoiets
kun je met behulp van een extreem lange
tafel symboliseren. De onoverbrugbare
kloof tussen twee sprekers die ieder aan
het uiteinde gezeten zijn, maak je op die
manier door de zichtbare afstand onmid
dellijk duidelijk. Maar Imperium beschikt
slechts over een klein theatertje met be
scheiden afmetingen. Vormgever Segaar
brengt dus regisseur Segaar in de proble
men.
Want waar laat je zo'n tafel gedurende
de voorstelling? Verschillende opties pas
seren de revue: van een tafel met wieltjes
tot een uitklapbare tafel. Nog afgezien van
het feit dat dit alles door vrijwilligers in el
kaar gezet zou moeten worden, is een di
rect gevolg van zo'n keuze dat tijdens de
voorstelling tijdrovende changementen
nodig zijn. Om dat te vermijden, is een
compromis onvermijdelijk: de tafel wordt
iets minder lang en blijft gewoon geduren
de de hele voorstelling staan.
Uit praktische overwegingen worden
sommige scènes daarom óp de tafel ge
speeld. Vechten, vrijen, slapen, sterven:
het gebeurt allemaal op tafel. Het oor
spronkelijke dramaturgische uitgangspunt
om met die tafel afstandelijkheid te sym
boliseren, verdwijnt al doende langzaam
maar zeker naar de achtergrond. Het
beeld van de tafel is simpelweg een eigen
leven gaan leiden.
Dat is niet erg. Het hoort nu eenmaal bij
het ontstaansproces van een voorstelling.
Als toeschouwers hebben we daar hele
maal geen weet van. Wij zien slechts een
tafel die prominent als plaats van hande
ling dienst doet.
Gelukkig heeft Roeland Segaar voor het
uiteindelijke resultaat van dit toneelbeeld
de nodige complimenten gekregen. Zelf
relativeert hij die waardering. „Echt voor
uitstrevend kun je dat beeld van die tafel
nou niet bepaald noemen. Misschien had
ik het lef moeten hebben om die tafel he
lemaal weg te laten. Ook zonder zo'n tafel
kun je immers de afstand tussen de perso
nages uitstekend verbeelden."
Deze ontboezeming wordt meteen weer
door de regisseur in Segaar weersproken.
De spelers hadden de tafel nodig. Juist de
genen zonder veel spelervaring vinden
steun bij zo'n tastbare vormgeving.
wunand zeilstra
AANMELDING
GEGEVENS VAN UW
KANDIDAAT VOOR DE
ZILVEREN VEER 2000
Naam persoon of gezelschap:
Woonplaats:
Omschrijf zo volledig mogelijk met welke
activiteit uw kandidaat zich onderscheidt
op cultureel gebied en welke speciale be
tekenis uw kandidaat heeft voor de regio.
Uw gegevens
Naam:
Adres:
Postcode:
Woonplaats:
Telefoonnummer:
Stuur deze bon naar:
Leidsch Dagblad,
Zilveren Veer,
Antwoordnummer 10050,
2300 VB Leiden.
(Een postzegel is niet nodig.)
