Vakantiebestemming: Boem is ho
Russisch realisme
Net-overschrijdende
televisie
Gesprek van de Dag
Versleten Emma wordt gekopieerd
Bellen met die kraag van je jas
M
WOENSDAG 16 AUGUSTUS 2000
Commentaar
Dat de Russische kernonderzeeër Koersk hulpeloos op
de zeebodem ligt, komt op een politiek gevoelig mo
ment. Minister van defensie Sergejev baarde de afgelo
pen tijd opzien door een openlijke botsing met de staf
chef, generaal Kvasjnin. Op het oog ging het om een
wat mineure vraag, namelijk of de Strategische Raket
strijdkrachten - de Russische kernmacht - onder com
mando van de luchtmacht moesten komen of zelfstan
dig blijven. Kvasjnin koos voor onderbrengen bij de
luchtmacht, Sergejev verzette zich daar tegen.
Vrijdag vergaderde president Poetin met zijn Veilig
heidsraad om knopen op defensiegebied door te hak
ken. Na afloop wékte Sergejev de indruk dat hij aan het
langste eind had getrokken, maar zondag bleek het te
gendeel het geval. De Strategische Raketstrijdkrachten
worden bij de luchtmacht ondergebracht. De nucleaire
eenheden worden bovendien ingekrompen.
Dat laatste vloeit voort uit een veel belangrijker beslis
sing, namelijk om de uitgaven voor de Russische
atoommacht te verminderen. Dat moet onder meer
worden bereikt door het aantal kernkoppen te vermin
deren van 6.000 naar slechts 1.500. Dat is nog eens
2.000 minder dan met de Amerikanen was afgespro
ken.
Een en ander past in de eerder uitgestippelde nieuwe
defensiedoctrine. Die houdt ruwweg in dat de aan
dacht wordt geconcentreerd op het handhaven van
Rusland als regionale grootmacht. Dat in dat Verband
de conventionele troepen moeten worden versterkt,
heeft de ervaring in Tsjetsjenië duidelijk gemaakt.
Het is niet meer de bedoeling om, zoals tijdens de
Koude Oorlog, overal ter wereld de supermacht uit te
hangen. Zonder de nucleaire afschrikking geheel te
schrappen, kiest Rusland voor een realistische koers.
Geldgebrek dwingt daartoe. De Russische defensie
moet het jaarlijks doen met omgerekend vijf miljard
dollar. Dat is iets meer dan Nederland aan defensie
uitgeeft en ruim 33 keer zo weinig als de 168 miljard
waarover de Amerikaanse militairen beschikken.
Al met al heeft Sergejev een pijnlijke nederlaag gele
den. Hij wilde immers méér geld voor de atoommacht.
Door het drama in de Barentsz Zee zien hij en zijn me
destanders vermoedelijk hun gelijk bevestigd: dat komt
er van als er te weinig geld is. In één opzicht hebben ze
dan nog gelijk ook. De bemanningen van de kwijnende
Noordelijke Vloot mogen verlangen dat de schepen
waarop ze werken ten minste drijvend worden gehou
den. Dat is meer dan realisme; dat is overlevingsdrang.
De publieke omroep breekt komend seizoen
definitief met de traditie dat de omroepver
enigingen bepalen waar hun programma's
worden uitgezonden. Zoals eerder afgespro
ken, verhuizen verscheidene programma's
naar een andere zender, en maken de om
roepverenigingen op Nederland 3 gezamen
lijk de jeugdprogrammering Z@ppelin.
Gisteren werd in Amsterdam de winterpro-
grammering gepresenteerd. Het 'net-over-
schrijdend programmeren' is al jaren een
heikel punt bij de omroepen. Voor de VARA
was het zelfs reden de mogelijkheden voor
een commercieel avontuur te onderzoeken.
Volgens de NOS is de omroep nu wel enthou
siast en levert ze zelfs 100 uur televisie aan
TV2, terwijl Nederland 3 haai' thuiszender is.
Uit het programmaschema, dat 4 september
ingaat, blijkt verder dat de EO (TV2) veel van
haar programma's op Nederland 1 zal uitzen
den.
De NOS stelt voortaan het schema vast, en
bepaalt via de netcoördinatoren op welke
zender een programma thuishoort. Neder
land 1 legt zich toe op met name program
ma's die verdiepend en cultureel van aard
zijn. Op TV2 komen meer toegankelijke pro
gramma's en (sport)evenementen. Nederland
3 programmeert vooral grensverleggende,
verdiepende en maatschappijgerichte pro
gramma's.
De indeling van de zenders is niet overal even
logisch. Zo blijft de populaire quiz 'Get the
picture' op Nederland 1, terwijl de populaire
VARA-komedies 'Frasier', 'Oppassen!', 'Ben
zo terug' en 'Mad about you' op Nederland 3
blijven.
De NOS gaat komend seizoen 27 miljoen gul
den extra besteden aan Nederlands drama.
Dit wordt niet, zoals voorheen, gelijk over de
omroepen verdeeld. Straks krijgt de omroep
die met het beste voorstel komt de opdracht.
Verder presenteerde de NOS een nieuw logo
voor de gehele publieke omroep: een blauw
vierkantje naast een rode cirkel. Het logo
moet zorgen voor een eenduidige uitstraling.
De NOS hoopt aan het einde van het seizoen
een marktaandeel van 40 procent te hebben.
Nu ligt dat voor de drie zenders gezamelijk
tussen de 36 en 38 procent.
Amersfoort Beeldhouwer en restaurateur Ton
Mooy werkt in zijn Amersfoortse atelier hard aan
een kopie van het zandstenen beeld van koningin
Emma dat normaal gesproken in Den Haag staat.
Mooy heeft het uit 1936 stammende kunstwerk van
Toon Dupuis met gips opnieuw gemodelleerd.
Daarna zal hij er een mal van maken om daar een
nieuw beeld in brons mee te gieten. Die kopie wordt
voorzien van een gezandstraalde laag, zodat het
beeld weer de uitstraling van zandsteen krijgt. Het
originele beeld was door weer en wind ernstig aan
getast. Bovendien hadden vandalen Emma's neus
afgebroken. Mooy wil in november klaar zijn met
zijn werk. foto anp ed oudenaarden
Even aan de kraag van je jas
voelen en je mobiele telefoon
wordt doorgeschakeld. Doe
je hand in je jaszak en je cd-
speler gaat aan. Niet meer
hoeven nadenken of je je
mobiele telefoon wel van
huis hebt meegenomen. Het
lijkt een ver toekomstbeeld,
maar over een maand is het
werkelijkheid. In samenwer
king met Philips brengt Levi's
kleding met de nieuwste
technische snufjes op de Eu
ropese markt.
Het electronicaconcern, de
spijkerbroekenfabrikant en
de modeontwerper Massimo
Osti werken samen in een
project met de naam 'Levi's
ICD+'. Eind augustus brengt
Levi's het eerste product al
op de markt: een serie van
vier jassen ontworpen door
Osti, gefabriceerd door Levi's
.en voorzien met mobiele te
lefoontechniek en een MP3-
speler van Philips.
IGedingontwerper Osti heeft
zich met de jas gericht op
mensen die volledige contro
le over hun leven en hun om
geving willen hebben, men
sen die altijd bereikbaar wil
len zijn. Verder moet de jas
voelen als een tweede huid.
De jas is alleen te koop in
vijftig exclusieve kledingwin
kels in Groot-Brittannië,
Duitsland, Frankrijk, Italië,
Spanje, Zweden en de Bene
lux. In totaal worden er 2.500
gemaakt. De consument
moet er wel fors voor in de
buidel tasten. Volgens Philips
kost de jas rond de 2.400 gul
den.
De ICD+jas bevat een tele
foon die door spraakherken
ning kan worden bediend.
De microfoon en de oordop
jes zijn verwerkt in de kraag.
Verder heeft de jas een MP3-
speler die kan worden be
diend met een klein toetse iel
bordje in de jaszak.
Philips spreekt over 'de uit ni
daging de elektronica zo pl irj
en flexibel mogelijk te ma- iri
ken'. Het concern werkt
sinds 1995 aan het project
'Philips Wearable Electro
nics'. Het is voor het eerst
een dergelijk commercieel
product op de markt word t
gebracht. Het uiteindelijke
doel van het concern is Ph N
lips technologie in elk kle- f
dingstuk.
In de jassen zijn nog drade j,',
verwerkt maar de kleding j
gewoon wasbaar. Philips! n'
bezig met het ontwikkelen L
van stoffen die stroom gelt
den. „Voor nieuwe produc R
ten zal het per definitie v/i s<
in zee gaan met Levi's. Phi jj|
lips levert alleen de technr. n
gie", aldus Ellen de Vriest
Philips Research.
Sonja duwt Jacqueline door berg en dal
Sonja van Proosdij, oud-Avrojournaliste, en haar vriendin Jacqueline
Beckers maken reisreportages. Ook nu de helft van het duo in een rol
stoel is beland, blijven ze berichten over hun belevenissen. Vakantie in
eigen land? Niet echt een aanrader voor gehandicapten, weten ze uit er
varing. „De Verenigde Staten. Daar is het ideaal."
Keurig gekapt, licht gepoederd
en subtiel geparfumeerd. Van
Proosdij en Beckers maken ver
zorgd hun opwachting. Een
hecht team. De eerste schrijft,
de tweede fotografeert. Sinds
twee jaar zijn ze door stok en
stoel minder mobiel, maar de
reislust is er niet minder om.
Van Proosdij: „Boem is ho. Dat
is onze slogan. Al weet je nooit
vantevoren waar het boem is."
Beckers zit, Van Proosdij duwt.
De Acropolis? Van Proosdij:
„Kom je niet op. Of ze zouden
een ezeltje moeten hebben dat
je naar boven trekt." De Maya
tempels in Guatamala? Beckers:
„Niet te doen, zelfs voor nor
male mensen niet. Die zie je op
hun gat naar boven klimmen."
De Borobudur? Van Proosdij:
„Kom op zeg, dat moet je ook
niet willen." Wat dan wel? Om
beurten: „Zuid-Afrika. Stafford
shire. Lotharingen. Of Florida,
zónder Disneyland over te
slaan."
Een zeldzame ziekte die de ze
nuwen tussen haar hersens en
benen langzaam onklaar maakt
('Ciap-syndroom') belemmert
Beckers langer dan twintig me
ter achter elkaar te lopen. En
dus leek het einde in zicht van
hun gezamenlijke reisreporta
ges. Maar zo snel wilden ze het
niet opgeven. Ze proberen nu
te schrijven vanuit de optiek
van de rolstoelgebruiker. Een
vignet met rolstoel bij een hotel
in een reisgids, betekent nog
niet dat alles gladjes verloopt.
Beckers: „Draaien in een invali
dentoilet is vaak onmogelijk,
omdat er stoelen staan opgesla
gen, of kratjes frisdrank."
In de Verenigde Staten is reizen
voor gehandicapten een stuk
gemakkelijker dan in eigen
land. Beckers: „Dat komt door
de oorlogsveteranen daar. Ze
hebben in Amerika een speciale
wet. Als iets niet toegankelijk is
voor gehandicapten, geldt dat
als discriminatie. Bij invaliden
parkeerplaatsen hangen bord
jes met '250 dollar boete' voor
parkeren zonder invalidenvig-
net." Van Proosdij: „Moet je in
Voor hun reisreportages zijn Beckers en Van Proosdij regelmatig met stok en stoel op stap. De Acropolis? Van Proosdij: „Kom
je niet op. Of ze zouden een ezeltje moeten hebben dat je naar boven trekt." foto united photos de boer poppe de boer
Nederland komen. Laatst wa
ren we in Scheveningen. Stond
daar een stelletje een frietje te
eten, hun auto op de invaliden
parkeerplaats. Dan word ik
boos. Ik blijf natuurlijk altijd
een dame, maar dan wél ver
hoogd van stem." Beckers: „En
wat doen Nederlanders dan?"
Ze maakt het bekende gebaar.
„Dan krijg je de vinger."
Zelfs een pretpark als Disney
land is heel goed te doen, ver
telt Beckers. „Wil je bij een at
tractie zo'n treintje in, dan hel
pen ze je vanuit je rolstoel in de
wagon. Na afloop staan ze je op
te wachten met je eigen rol
stoel. Alles is toegankelijk, alles
is mogelijk. Iedereen is even be
hulpzaam, zonder neerbuigend
te zijn." Van Proosdij: „In Ne
derland denken ze al gauw dat
lacqueline geestelijk ook wel
niet in orde zal zijn. Ze hebben
de neiging tegen mij te praten,
over haar hoofd heen. Dan loop
ik weg. Of ik zeg: ze heeft niets
aan d'r gebit, hoor."
Ze leerden elkaar kennen toen
Beckers nog directrice was van
een bejaardenhuis in Delft. Op
haar initiatief beschikte het te
huis over een bloeiend theater.
„Hier konden jong en oud el
kaar ontmoeten. Ik wilde de be
woners achter hun televisies
vandaan krijgen. Omdat ze niet
mobiel waren, was het de enige
manier om ze in contact te
brengen met de buitenwereld."
Het theater contracteerde los
Brink, Jaap van Zweden en an
dere celebrities, die in hun kiel
zog de Avro en dus ook Van
Proosdij meebrachten.
Ze bleken vlakbij elkaar te wo
nen, in Den Haag. ,,'t Klikte tus
sen ons", vertelt Van Proosdij.
„Als ik 's avonds laat thuis
kwam van Avro's Radiojour
naal, was ik vaak nog klaar wak
ker. Zag ik licht branden bij Jac
queline, belde ik nog even
aan." Ze gingen samen met va
kantie, en maakten als vanzelf
ook samen reisreportages, die
Van Proosdij al maakte voor de
Avroradio en -televisie. „Ik
schreef een stukje in de Avro-
bode, daar kwam dan een foto
van Jacqueline bij."
Van Proosdij: „Op een gegeven
moment gooide de Avro al zijn
deskundigheid en vakkundig
heid eruit, zelfs Jaap van Meek-
ren. Ik dus ook. Toen hebben
Jacqueline en ik een produktie-
bedrijfje opgericht. In die tijd
zochten we ook allebei een
nieuwe woning, zij wilde iets
groters, ik wilde weg uit mijn
straat waar steeds meer drugs
verslaafden kwamen." Beckers:
„We kochten een huis aan het
Prinsenvinkenpark. Allebei een
eigen plek, en toch gezelligheid.
Ieder bewoont zijn eigen etage
en voor ons bedrijf Park Pro
ducties hebben we een aparte
kantoorruimte."
Na jarenlang samen reizen, zijn
ze goed op elkaar ingespeeld
geraakt. Van Proosdij: „Op reis
trek je dag en nacht meti fc
op. In het vliegtuig, in de
en in het hotel. Dat moei
tuurlijk wel kunnen." Bei r
„We reageren het ook we i
elkaar af, dan staan we ei i
schelden." Maar de sami
king verloopt doorgaans
jes. Van Proosdij: „Jacqu
kan perfect kaart lezen.
auto is zij m'n co-piloot z
ers: „In restaurants kieze
tot vervelens toe hetzelfc
de menukaart."
Nieuwe opdrachtgevers^
hun ervaringen met stok
stoel hebben ze nog niet
Koudwatervrees, lijkt ha
Van Proosdij: „Het
dat zich toch richt op 55
sers, wilde geen reportaj
ons hebben. 'Sonja, wat
Dat plaatsen we niet', kr
te horen. Terwijl ze wel
tenües opnemen voor ti
ten. Dus hebben we onz
ringen gezet op de inten
van Tourjour, de verenig
reisjournalisten. Dan zie
een het. Want 't gaat vru
afwerpen. Absoluut. De
dicapten vormen een gr
markt. De bejaarden, da
twintig jaar geleden ook
mand naar om. Nu kon:
achter dat die groep gek
steden heeft en ook bui!
seizoen wil reizen."
Gelukkig loopt het 'oud;
voor bladen als Club Cu
Acsi, Pour Vous en HN-l
ne nog door. De volgem
al geboekt. Een tocht lai
landse vestingstadjes vo
inflightmagazine van Mi
Geen reportage dus die
schreven vanuit de optil
gehandicapten. Van Pro
„Al is natuurlijk alles we
geld en rolstoeltoeganke
Gewoon een positief, ge
verhaal. Geen gejeremie
zijn geen missiezusters,'
KEES VAN DER LINDEN
enselijk
het de ontucht van de markt. Ik weet er alles van.
Het is hoog tijd dat er aandacht komt voor slacht
offerhulp.
Want hoeveel dozen en boxen vol cd's heb ik in de
loop van deze jaren vol welvaart de echtelijke wo
ning in gesmokkeld? Hoeveel prachtige vulpennen
liggen er in het buffet pis trofee van al weer drie
dolle dwaze dagen? Hoeveel boeken staan er voor
eens en altijd ongelezen op de plank, alleen maar
omdat ze in de aanbieding of in de opruiming wa
ren?
De moderne mens lijdt aan een onstilbare honger
tot aanschaffen. Vakantie is de norm, slechts hin
derlijk onderbroken door periodes van zinloze ar
beid voor de baas vanachter een beeldscherm op
kantoor, op een steiger onder een bewolkte hemel
of aan het stuur in een file, de gsm behendig tus
sen oor en sleutelbeen geklemd. En tussen die be
drijven door koopt de mens zich te barsten.
Die folders op de mat missen hun uitwerking niet.
Bij mij in elk geval. Het lijkt op boulimie. Dat is
die aandoening waarbij een persoon zich volpropt
vanuit de koelkast tot zij oogt als een gevulde kal
koen met kerstmis om vervolgens in één moeite
door de vinger in de keel te zetten en te braken tot
zij een ons weegt. Boulimie als ongeremde vraat
zucht is vooral een vrouwelijke makke (vandaar
'zij'), maar de variant die erin bestaat dag in dag
uit met alle remmen los de zakken te vullen met
koopjes en hebbedingen is van alle seksen. Net als
bij de echte boulimie speelt chronisch gevoel van
onbehagen met het leven een grote rol bij de per
manente queue voor de koopjeskassa. We hebben
alles al, willen nog meer hebben en zijn ongeluk-
tag.
Ik las een amusant verhaal over simpelen van
geest uit het Westland die zich op een koopjestour
nee per autobus voor een kleine drieduizend gul
den een zoveeldelig eetbestek van echt goud had
den laten aannaaien. Het bleek achteraf niet goud
dat er blonk maar minder nobel materiaal. Een
enkeling nam het bedrog desondanks met grote
waardigheid. Die besloot de cassette gewoon voor
goed ongebruikt in het dressoir te laten, want als
je een lepel van nepgoud maar uit je hoofd laat
blijft ie glimmen. Gezeten voor mijn eigen stapel
quasi spullen herken ik veel in het gedrag van deze
enkeling, en dan ben ik niet eens een Westlander.
De Britse
J popster DA-
VID BOWIE
I en zijn vrouw
IMAN, een
j Somalisch fo-
I tomodel,
I hebben giste-
i ren een doch-
I ter gekregen.
I Het meisje
I heeft de
I naam Alexan-
I dria Zahra Jo-
I nes - Bowie
heet eigenlijk
David Jones - gekregen. Het is het
eerste kind dat de sinds 1992 ge
trouwde Bowie en Iman samen krij-
gem. Ze hebben beiden al-wel een
kind uit een eerdere relatie: Bowie
heeft een zoon van 29, Iman een
dochter van 22.
De 83-jarige Amerikaanse TILLIE
TOOTER is gisteren levend uit het
wrak van haar auto gehaald, n
zaterdag van eem 12 meter h(
was gestort en in een moeras
da terecht was gekomen. Ze*
overleven door regenwater tei
Een oplettende veegploeg ont
de wagen in het moeras. De ai
door mangroven en andere bt
opgevangen, en bleef daardoi
boven de waterspiegel hangel
Ie slangen en. krokodillen in 1»
ras vonden Tooter ook niet.
Een man uit. Zoetermeerdie*
honderdduizend gulden won
KRASLOT wil het geld nieth
Ik zit er niet echt op te wacl
verklaart de man, die anoniei
te blijven. Hij gaat de ton ver
over een aantal goede doelen,
lukkige' winnaar heeft niet et
zo'n grote prijs gewonnen, en
hem betreft hoeft dat ook nie
eens te gebeurenI k doe al
Ie leven mee aan loterijen, m
de eerste grote prijs."
Bestek
De omvang van een doorsnee-brieven
bus maakt het duidelijk. Die stamt
uit een tijd dat de boodschappen die
de burger bereikten te overzien wa
ren. Kranten bleven nog niet vanwe
ge hun dikte vastzitten in de ruime
gleuf. En wat de post betrof, nu en
dan een envelop van een bevoegde
instantie, de inspecteur van belas
ting of zo, of een ansichtkaart van
een verre neef uit Delfzijl en dat was
het dan.
Kom daar nu eens om. Elke dag ligt
de mat in de gang vol met morsige
folders van de drogist en de slijter,
van de winkel met het witgoed en de
meubelhal met de voordelige slaap
bank. Wie temidden van dat nooit
stoppend spervuur van de commercie
weerstand blijft bieden tegen de aan
schaf van een breedbeeldtelevisie heeft
óf een onmogelijk sterk karakter, óf is
een zonderling die de tekenen des tijds
niet verstaat, ledereen een breedbeeldte
levisie en een digitale fotocamera, zo wil
