Nederlands voetbal telt niet mee in tv-strij(
Ronald Koeman: 'Mijn mazzel is dat ik nuchter ben'
Betaald voetbal
193
Prijzen tv-rechten op internationale markt opnieuw geëxplodeerd
I VOETBAL OP TELEVISIE Seizoen 2000-2001
Italië
Rijk, nog rijker, stinkend rijk, allemaal dankzij tv.
Ruim 1,4 mljard gulden strijken de clubs uit de
Italiaanse serie A en B op aan de verkoop van tv-
rechten. De penningmeesters van grote broers,
AC Milan, Juventus, Inter kunnen elk rond de
110 miljoen gulden in de kasboeken bijschrijven
dankzij het contract dat zij afsloten met pay-tv D
de digitale opvolger van Telepiu, het bedrijf
waarin mediamagnaat en politicus Silvio Berlus
coni een tien procents belang in heeft.
Met Berlusconi is meteen een belangrijke finan
cier genoemd: zijn bedrijf Mediaset heeft de ex
clusieve tv-rechten voor de Champions League.
Het prijskaartje: 200 miljoen gulden per seizoen.
Maar Berlusconi heeft belangrijke concurrentie
gekregen. Telepiu is nog steeds de grootste,
heeft tien clubs onder contract, waaronder ook
het naar de Serie A gepromoveerde Napoli.
Stream, een pay tv-bedrijf van Telecom Italia en
News Corp. van de Australische mediakeizer Ru
pert Murdoch heeft voor 70 miljoen gulden per
club per jaar een contract met Lazio, AS Roma,
Fiorentina en Parma.
Gedurende het seizoen kan de kijker rekenen op
minstens vijftig sportuitzendingen per week, in
clusief de wedstrijden van het nationale team,
waar RAI-tv de rechten van heeft gekocht (vier
uitwedstrijden voorrondes WK 2002 kosten de
staatsomroep ruim 30 miljoen gulden). Maar
opiniepeilingen wijzen uit dat de
kijkers/voetballiefhebbers er gek van worden:
door de contracten van concurrenten Stream en
D+ moeten ze twee decoders aanschaffen willen
ze alle wedstrijden kunnen bekijken. Daarmee is
al gauw een bedrag van rond de 2000 gulden per
seizoen gemoeid.
Volgens Canal Plus, de grootste aandeelhouder
in D+/Telepiu, is de Italiaanse W-markt nu gro
ter dan de Spaanse. Meer dan achthonderddui
zend voetbalgekken zouden vorig jaar een abon
nement op D+ hebben genomen. Het einde is
nog lang niet in zicht, want ook de intemet-be-
drijven hebben zich op het voetbal geworpen.
Juventus heeft zich met kledingsponsor Lotto
ingekocht bij Fiat-dochter en internetprovider
Ciaoweb. De inkomsten moeten vooral komen
uit on-line verkoop van clubsouvenirs. Juventus
rekent voor komend seizoen op ruim 110 mil
joen aan inkomsten.
Spanje
De bedrijfstak 'voetbal' in Spanje mag als econo
mische activiteit niet worden onderschat. Jaar
lijks gaat er ruim 7 miljard gulden om in deze
branche. Dat is iets meer dan een half procent
van het bruto binnenlands product. Zo'n kleine
50.000 mensen verdienen op een of andere ma
nier hun boterham met, of rond de bal.
Een belangrijk deel van het geld dat de clubs in
nen komt uit de televisierechten. Dat bedrag is
de afgelopen zes jaar vervijfvoudigd. De meeste
contracten lopen tot 2003. Samen krijgen de
clubs uit de twee hoogste divisies jaarlijks iets
meer dan 500 miljoen gulden. De opbrengsten
uit de betaal-tv zijn daar niet bijgeteld. Het be
drag dat een club daarvoor krijgt hangt af van
het aantal kijkers dat naar een wedstrijd van die
club kijkt.
De tv-gelden dekken ruim een kwart van de be
grotingen van de Spaanse voetbalclubs. De op
brengsten uit reclames, verkoop van producten
en sponsoring leveren ook nog eens een kwart
op. Dat betekent dat de inkomsten uit het lid
maatschap en de entreekaartjes een steeds on
belangrijkere plaats gaan innemen binnen de fi
nanciële huishouding van de Spaanse clubs. De
supportersverenigingen zijn bang dat daarmee
ook hun invloed op het beleid minder wordt.
De ontwikkeling in Spanje gaat steeds verder in
de richting van betaal-tv. Minder wedstrijden
worden 'vrij' uitgezonden. Dit beleid wordt door
de voetbalclubs gesteund. Ze verwachten dat ze
daarmee nog meer geld uit de tv-rechten zullen
krijgen. Er wordt een jaarlijkse stijging van 40
miljoen gulden verwacht aan inkomsten van tv-
rechten.
België
De Belgische voetbalclubs klagen al jaren steen
en been over de lage tv-opbrengsten. En met re
den. De Vlaamse commerciële zender VTM en
de Franstalige publieke omroep RTBF hebben
de rechten voor de samenvattingen van de Bel
gische competitie en de nationale beker. Daar
mee is jaarlijks een bedrag gemoeid van zo'n
15,5 miljoen gulden. Van dit bedrag gaat bijna
9.5 miljoen naar de clubs in de eerste klasse en
1.6 miljoen naar de clubs in de tweede klasse.
De Belgische voetbalbond ontvangt ruim 3 mil
joen gulden en de rest gaat naar de lagere klas
sen.
Betaalzender Canal+ heeft de rechten om een
aantal wedstrijden live uit te zenden en betaalt
daarvoor ruim 12,5 miljoen gulden. Van dat be
drag krijgt iedere club in de eerste - en enkele
clubs uit de tweede klasse 550.000 gulden. De
bond toucheert bijna 900.000 gulden en de rest
wordt volgens een bepaalde sleutel verdeeld tus
sen de nummers één tot en met zes aan het ein
de van de competitie.
Hoeveel wordt er betaald aan tv-rechten
Land
ITALIË
DUITSLAND
ENGELAND
SPANJE
NEDERLAND
BELGIË
miljard
900 miljoen
600 miljoen
500 miljoen
75 miljoen
miljoen
zoen nog zo'n 600 mi
den uit tv-rechten. D(
ciële zender BskyB ho
een half miljard op, d
taalt zo'n 70 miljoen
voor de samenvattin|
Met ingang van het si
2001-2002 worden d{
brengsten verdriedut
1.8 miljard gulden. D
neezender BskyB bet
van het leeuwendeel:
jard voor de live-recli
competitie-wedstrijd
netwerk NTL krijgt ei
tal iets minder belaitj
achte wedstrijden, wi
kijkers per duel moei
len.
De samenvattingen z
zien op het commert
ITV en niet langer op
De publieke omroep
komend seizoen nog
duels om de FA Cupi
thuisinterlands van r
nale elftal uit. De red
den gedeeld met Bsk)
een gezamenlijk bedi
miljard gulden, gedui
jaar. Nu bezit ITV nog
rechten.
De helft van de tv-inl
Engeland gaan naarc
Een kwart is gekoppe
stand op de ranglijsti
eens een kwart aan d
tijd. Vijf procent vani
staan de clubs op hui
weer aan de national:
Het zijn cijfers waan,
Nederland tureluurs i
den Wall Bake: „De ai
we in Nederland deb
in Duitsland, Engelar.
ook maar kunnen bei
moeten we opgeven,
clusie is zelfs dat de o
van een Atlantic Liga
het plan van PSV-vooi
Raaij - zelfs niet meer
orde is. Tv-maatschaj
gaan alleen in zee me
liga, niet met een twei
liga.
Vroeger konden we in
land het gat dichtend
tief en tactisch te zijn
geweest. Daarmee red
het niet meer."
Trainer heeft het met ajfaire-Aalbers aardig voor z'n kiezen gekregen
De tv-rechten zijn, op de internationale markt, opnieuw geëxplodeerd. Negenhonderd
miljoen gulden per jaar voor de clubs in Duitsland en met ingang van het seizoen
2001-2002 zo'n 1.8 miljard gulden voor de clubs in de Engelse Premier League. The sky
is daar werkelijk the limit. „Tja, en dan zitten wij hier in Nederland met z'n allen nog
voor zeventig a tachtig miljoen gulden per jaar te klieren. Het is duidelijk dat dat veel
en veel te weinig is."
DEN HAAG GUSBERT SPIERENBURG
CPD
FC Utrecht-voorzitter Hans
Herremans, commissaris van
de Eredivisie NV (ENV), kan een
gevoel van moedeloosheid nau
welijks onderdrukken. De posi
tie van Nederland op de inter
nationale tv-rechtenmarkt is ar
moedig en de opgelopen ach
terstand stilaan zelfs ontluiste
rend. Tot overmaat van ramp
dreigt hier te lande ook nog
eens een scheuring door de ex
pansiedrift van de topclubs
PSV, Feyenoord en Ajax.
Het Nederlandse voetbal be
gint, economisch bezien, hoe
langer hoe meer en gaandeweg
allengs onvermijdelijker de ge
daante van dat muisje aan te
nemen dat samen met een ko
lossale olifant over een brug
marcheert en zachtjes piept:
'Wat stampen we, hè, Rambo'.
Op basis van de huidige con
tracten met Canal+ (voor de li
ve-uitzendingen) en de NOS
(voor de samenvattingen) strij
ken de 36 betaalde clubs in Ne
derland op het ogenblik jaar
lijks gezamenlijk 75 miljoen
gulden op. De huidige verplich
tingen zijn nog even van kracht,
respectievelijk tot 1 juli 2002
(met abonneezender Canal+)
en 1 juli 2001 (met de NOS).
Inmiddels heeft KPN - want re
geren is vooruitzien binnen het
telecommunicatiebedrijf - al
een nieuw bod uitgebracht, een
vijfjarig contract per 1 juli 2002
tegen 150 miljoen per jaar voor
alle rechten (live-uitzendingen,
samenvattingen, wedstrijdbeel-
den op internet en naamge
ving). Het voorstel zal op 29 au
gustus, tijdens een algemene le
denvergadering, aan de clubs
worden gepresenteerd. Voor
acceptatie is tweederde meer
derheid vereist.
Internet
KPN is, tot woede van Canal+,
uit op een rol als rechtendistri
buteur in een partnership met
de ENV, overigens met eerbie
diging van de thans nog gel
dende afspraken van de clubs
met Canal+ en de NOS. KPN
blijkt niet de enige geïnteress-
seerde. Er zijn meer kapers op
de kust: UPC, SBS6 en de kabel
aars Casema, Essent en Media-
kabel. KPN is echter de enige
partij die, volgens z'n adviseur
Frank van den Wall Bake van
het bureau Trefpunt, alles kan
bieden, behalve het signaal ook
internet.
„KPN is primair geïnteresseerd
in internet, het is geen tv-zen-
der", aldus Van den Wall Bake.
„KPN ziet het belang van het
collectieve denken en de toe
gankelijkheid van het voetbal.
Voor de clubs is KPN de ideale
partner, zeker bezien in het
licht van de wetgeving vanuit
Den Haag en Brussel waar men
pleit voor voetbal op het open
net. De strategie van KPN vloeit
voort uit angst dat de achttien
eredivisieclubs de collectivi
teitsgedachte wellicht vaarwel
zeggen. KPN wil gezamenlijk
Kirch Gruppe voor 800 miljoen
D-mark (bijna 900 miljoen gul
den) per jaar. Wekelijks zullen
alle negen Bundesliga-wedstrij
den live worden uitgezonden,
alle via een betaalsysteem: één
op vrijdagavond (abonnee-tv),
vijf op zaterdagmiddag (pay-
per-view), één op zaterdag
avond (abonnee-tv), één op
zondagmiddag (abonnee-tv) en
één op zondagavond (pay-per-
view). De samenvattingen van
de zaterdag-wedstrijden zijn te
zien op SAT1, dat eveneens in
handen is van de 74-jarige Leo
Kirch, die eerder al de uitzend
rechten van de WK's 2002 en
2006 in de wacht had gesleept.
Van de opbrengst in Duitsland
vloeit tachtig procent naar de
clubs in de eerste Bundesliga,
twintig procent gaat er naar de
clubs in de tweede-Bundesliga.
Onderling wordt er vijftig pro
cent verdeeld op basis van
evenredigheid en de andere
vijftig procent op grond van de
stand op de ranglijst aan het
einde van het seizoen. De clubs
moeten jaarlijks drie procent
van hun recettes afstaan aan de
Duitse voetbalbond, met een
minimum van 25 miljoen D-
mark. Anderzijds draagt de
voetbalbond weer een kwart
van de inkomsten van de natio
nale elftallen, met een mini
mum van acht miljoen, af aan
de clubs die internationals leve
ren.
De wedstrijden van de Natio-
nalmannschaft en de beker
wedstrijden zijn in 1999 voor
vijf jaar verkocht aan ARD en
ZDF. Beide publieke omroepen
betalen hiervoor in totaal 720
miljoen mark (ruim 800 miljoen
gulden).
Engeland
De clubs uit de Engelse Premier
League ontvangen komend sei-
met de clubs de rechten exploi
teren, op basis van een garan
tiebedrag van 150 miljoen gul
den. Dat is een minimum, nog
geen maximum."
150 Miljoen per 1 juli 2002 - het
zou een verdubbeling beteke
nen van de huidige tarieven.
Maar ten opzichte van grote
voetballanden als Duitsland en
Engeland is en blijft het natuur
lijk een schijntje.
Duitsland
In Duitsland hebben de clubs
uit de Bundesliga de tv-rechten
voor de komende vier seizoe
nen recent verkocht aan de
„Nee, het spijt me, FC Barcelona is voor
mij na het ontslag van Van Gaal niet aan de
orde geweest. Ik ben niet gebeld door FC
Barcelona en ik ben ook niet via-via bena
derd door FC Barcelona, wat natuurlijk
makkelijk had gekund, want zoals je weet
ben ik geen onbekende daar."
Met eerbied praat Ronald Koeman nog al
tijd over de mooiste club ter wereld. „Voor
de gein heb ik al eens gezegd: 'FC Barcelo
na? Liever nog niet'. Niet dat ik bang ben
voor Barcelona, maar voorlopig ben ik blij
met Arnhem en blij met mijn club en mijn
spelersgroep hier. De drang om per se ho
gerop te moeten, heb ik op dit moment nog
niet."
In Barcelona kan de toorn snel aanzwellen.
Zelfs een tweede plaats in de competitie en
een halve finale-plaats in de Champions
League en de Copa del Rey volstaan niet,
zoals Van Gaal heeft gemerkt.
„Het gaat in Barcelona niet alleen om win
nen of om goed voetbal. Je moet ook nog
Catalaan zijn. De afgelopen jaren heeft
men blijkbaar het Catalaanse gevoel een
beetje gemist. Te veel buitenlanders, te veel
Nederlanders. Daar wogen die mooie pres
taties in de competitie, in de beker en in de
Champions League niet tegenop. Ja, zó
moeilijk is het werken daar."
Vriendelijk hotelletje
Hoenderloo Oranjeloo is niet meer. In de
bossen is de rust weergekeerd. De drang
hekken zijn verdwenen, de veiligheidsagen
ten eveneens. De perstent is weg, zelfs de
afrikaantjes in het gazon ('Oranje Succes')
zijn geplukt. Residence Victoria, het on
langs nog zo hermetisch afgegrendelde fort
van Oranje, is weer een vriendelijk hotelle
tje geworden dat de deuren voor z'n gasten
wijd heeft geopend.
In zaal 6 geeft de trainer van Vitesse een
persconferentie, schuin tegenover de ka
mer van Overmars. Ronald Koeman praat
op de'bedachtzame toon die hem ken
merkt. Tijdens het voornamelijk gezellige
rendez-vous blikt hij in de ogen van een
tiental journalisten, die hem rustig en ge
dwee aanhoren en noteren wat hij te mel
den heeft.
Zonder camera's, zonder gedrang. Er is
geen furie, geen pandemonium. Het is zó
vredig dat men de mussen buiten kan ho
ren tsjilpen.
Vitesse is geen Oranje en al helemaal geen
FC Barcelona. „Van het media-spektakel
kan ik intens genieten, maar zoals het nu
gaat, is het ook aangenaam. In Arnhem
word je niet constant bij iedere training of
wedstrijd op je vingers getikt. Ik speelde
met Barcelona, Ajax, PSV of Feyenoord al
tijd oefenwedstrijden voor vier a vijfdui
zend mensen. Met Vitesse is dat niet zo. Op
dat soort momenten besef je datje trainer
bent van een club die de grote stap graag
wil maken, maar nog lang niet zover is. Dat
is duidelijk. Dat zie je in alles terug."
Sef Vergoossen van Roda IC betoonde z'n
respect voor deze jonge trainer laatst pu
bliekelijk. 'Vitesse heeft met Ronald Koe
man een uitstekende keuze gemaakt. Ik
weet dat hij met kop en schouders boven
de rest uitstak op die versnelde trainerscur
sus. Hij heeft het in zich, dat hoor je als hij
praat over voetbal en als je zijn interviews
leest. Hij straalt rust uit en heeft de ervaring
van de topspeler. Als je het hebt over de
hectiek, het omgaan met de slechte perio
des: Ronald Koeman heeft dat allemaal.
Koeman, dat is niveau'.
Het is een citaat om in te lijsten. „Met Gul-
lit, Rijkaard en Neeskens heb ik de cursus
serieus gedaan en er veel tijd in gestoken.
De gedachte dat ik beter zou zijn dan de
anderen is nooit bij me opgekomen. Nooit
heb ik me zo gevoeld of gedragen. Ik had
daar ook totaal geen zicht op. De stages de
den we niet samen. Ik liep mee bij NAC,
Rijkaard bij FC Utrecht, Gullit bij Heeren
veen en Neeskens bij de KNVB. Zo zag je en
wist je dus niet alles van elkaar. Het enige
dat ik kan zeggen is dat ik als voetballer al
tijd al een bepalende rol in het elftal had,
als aanvoerder en als vrije verdediger. Mis
schien draagt dat bij."
Wijzer
Een half jaartje Vitesse heeft Ronald Koe
man opnieuw wijzer gemaakt. „Het trai
nersvak is een complex vak - dat heb ik in
middels wel gemerkt. Voor bijna alles ben
je verantwoordelijk. Het draait tegenwoor
dig niet alleen om voetbal. Daarbij heb ik
het met die affaire-Aalbers natuurlijk aardig
voor m'n kiezen gekregen. Ik zeg je in alle
eerlijkheid dat ik, voordat ik aan die klus
hier begon, een aantal zaken onbewust
toch een beetje heb onderschat. Het is toch
vrij intensief allemaal. Je moet alles bepa
len, je moet aan alles denken, je moet alles
voorbereiden. Ja, je wordt als trainer/coach
pas echt met je neus op de feiten gedrukt
als je midden in het vak zit. Zo'n affaire-
Aalbers overvalt je, met alle consequenties
vandien. Voor de club, voor de spelers
groep, voor je eigen positie. Op een gege
ven moment heb je meer aan je hoofd dan
alleen de trainingen en de wedstrijden. Het
was niet normaal meer, die commotie op
een gegeven moment. Maar zoiets zal, mag
ik aannemen, toch niet elk seizoen gebeu
ren."
„Mijn mazzel is dat ik vrij nuchter ben. Ik
heb een hoop meegemaakt. Ik zal niet
gauw van slag raken als er wat gebeurt of
als er zo iemand als Aalbers opstapt. Mijn
ervaring van oud-voetballer komt me in die
situaties van pas. Die achtergrond is wel
degelijk van belang. Natuurlijk moetje een
goede cursus achter de rug hebben voor dit
vak, een jaartje meer of minder maakt wat
dat betreft niet zoveel uit."
„Ik zeg het eerlijk: een goede trainer word
je niet alleen als je op hoog niveau hebt ge
speeld. Absoluut niet. Volkomen mee eens.
Maar anderzijds vind ik het overdreven om
te stellen dat je eerst tien jaar lang bij de
amateurs en in de eerste divisie moet heb
ben getraind voordat je bij een topclub aan
de slag kan."
„Want wat is nou een goede trainer? Het is
afhankelijk van de resultaten, van de moge
lijkheden die je hebt. Een type-Sef Vergoos
sen, een type-Foppe de Haan al jaren bij
Heerenveen of een type-Jol bij RKC. Die
bewerkstelligen daar ook iets fantastisch.
Misschien is dat nog wel veel knapper dan
om met FC Barcelona of met Frankrijk
kampioen te worden."
Positief gevoel
Of om met Oranje de halve finales van Euro
2000 te halen. „Ik ken Frank Rijkaard als
geen ander. We hebben jaren samen ge
speeld en altijd goed contact gehad. Boven
dien hebben we dus samen gestudeerd. Ik
had tijdens Euro 2000 het idee: er staat
daar iemand voor die groep, iemand met
vertrouwen. Aan Frank Rijkaard als bonds
coach heb ik een heel positief gevoel over
gehouden. Wat ik gezien heb van hem en
wat ik van hem heb gehoord. Dat hij ermee
stopte, verraste me enigszins, anderzijds
ook weer niet. Frank is altijd al z'n eigen
gang gegaan. Ik vond dat hij z'n job goed
heeft gedaan. Aan de andere kant: hij stelde
zich ten doel Europees kampioen te wor
den en daarin is hij niet geslaagd. Daaruit
heeft hij z'n consequenties getrokken. Lijkt
me logisch."
Hebben de spelers van Oranje hun job wel
goed gedaan? Na een lange aarzeling. „Ja,
maar niet goed genoeg, anders hadden ze
de finale wel gehaald. Deze afloop had ik
niet verwacht. Een moeizame start, oké,
daarmee kon ik nog leven. Tegen Dene
marken, Frankrijk en met name Joegoslavië
was van een duidelijke verbetering sprake.
Koerro
links)!
zijn
FOTO
d
De eerste helft tegen de Italië was
lijk, de tweede helft niet. Het Ned
elftal heeft toen niet één kans afge
gen."
„De uitschakeling was mede hetg
de klasse van Italië. Daarover ni
laatdunkend worden gesproken. I
nen hebben fantastisch verdedigd
Nederland was niet bij machte ot
iets te creëren. Bergkamp niet, Kli
niet. Via de vleugels niet. Het was
kwestie van onwil, het elftal wasv
kelijk agressief, gemotiveerd en b
Maar net de absolute top ontbrak
naast was er dan ook nog die ped
pech. Vijf van de zes penalty's mi
geen pech meer. Op dat onderdel
dramatisch tekort geschoten. Opi
kan dat niet en mag dat niet. Daal
nen we kort zijn."
Ronald Koeman geeft dit Oranjen
op. „Dit Nederlands elftal kan no|
twee jaar op het hoogste niveau u
moet op het komende WK ook wc
kunnen komen. Ik zie niet in waal
groep zou moeten terugvallen. B«
valt af, maar Van Nistelrooij komt
Vanuit Jong Oranje zie ik eerlijk f?
zoveel aanvoer. Dan heb je het o.
Bommel of over Vennegoor of He
De stap van Jong Oranje naar het!
lands elftal is ongelooflijk groot. H
een aantal jaren voordat het ge
veau is bereikt. Maar wie weet zij-
zonderingen. Bovendien is de leid F
Oranje in goede handen, en we 1* r
nog even de tijd."
