Zomer 2000
Judith van Berkel is verzot op zoet water
dragen over
chelpen
)eantwoord
n Naturalis
Als de weergoden woest worden
Leiden
IDAG 15 AUGUSTUS 2000
rie heeft er in het voorbije
eekeinde op de stranden van
itwijk, Noordwijk, Noordwij-
fhout en Wassenaar geen
helpen gezocht? Het is natuur-
k hartstikke leuk om erachter
komen hoe die schelpen he-
n.
aturalis in Leiden biedt deze
>mer voor de tweede keer die
ilegenheid, deze keer op
oensdag 16 augustus. Dan zit-
n schelpendeskundigen klaar
het Natuur Informatie Cen-
um om alle vragen te beant
woorden. Eerder belegde Natu-
ilis een middag over schelpen
P 2 augustus.
en bezoek aan het strand is fei-
lijk een ontdekkingsreis. Zon-
ig waren er bijvoorbeeld grote
vallen op het strand te vinden,
ok de schelpen waren ruim
)onadig. Misschien zit er na
in dagje speuren en repen wel
in heel bijzonder soort in je
nmertje, zoals bijvorbeeld een
enteltrapje of een trapgeveltje.
"helpen zijn er in vele soorten
i maten. Maar van welk dier
ijn ze eigenlijk? Zijn het dieren
fzijn het pantsers van dieren?
'ans Adema zit woensdagmid-
agvoor iedereen klaar om ant-
'oord te geven op de klemmen-
e vragen.
pie geen schelp heeft gevonden
p overigens ook welkom in Na-
kalis.
Openingstijden: 13.00 uur tot
K-00 uur.
Sommige watersporters merken het
aan hun meevarende hond, die 'een
uur voor het gaat onweren al onrustig
wordt en dan weten we het wel'. Ande
ren zien de bui al hangen als ze ver
schillende wolkensoorten zien, 'die er
meestal de voorbode van zijn'. Maar ie
dere watersporter doet er goed aan de
weerberichten te bekijken of te beluis
teren als hij gaat varen.
'Elke dag kans op onweer', luidt de
voorspelling voor de rest van deze
week. Wat je op het land moet doen als
Donar woedend wordt en de hemel
met donderend geraas openscheurt,
weet iedereen. Niet onder bomen gaan
staan en als je toch in het open veld
bent, zoek dan de auto op, want dat is
volgens deskundigen de veiligste plaats.
Maar wat doe je als je op open water
wordt overvallen wordt door knallen en
lichtflitsen, in een zeilbootje met een
lange mast of in een jachtje?
„Zorgen dat je zo snel mogelijk aan de
kant komt", is het simpele antwoord
van Yvonne Graffner, pr-coördinator
van het Koninklijk Nederlands Water
sport Verbond. „En als je er echt niet
aan kan ontkomen, maak jezelf dan zo
klein mogelijk en zorg dat je minimaal
contact hebt met je boot. Ga als dat
mogelijk is midden op het dek op je
hurken zitten en wacht de bui af. Maar
het allerbelangrijkste is dat je zo snel
mogelijk aan land moet zien te geraken
als je onweer ziet aankomen. Wordt dat
voorspeld dan kun je best gaan zeilen
of gaan varen, maar blijf dan in kleine
plassen waar de oever snel te bereiken
Belangrijk voor iedere watersporter is
dan ook dat hij 's morgens naar het
weerbericht luistert of dat hij een radio-
tje bij zich heeft om op de hoogte te
blijven van de omstandigheden. De be- paul de tombe
roering van de dampkring die met don
der en bliksem gepaard gaat, kondigt
zich doorgaans inderdaad aan met ver
schillende wolkensoorten, maar op het
water ben je eigenlijk al te laat als je die
ziet verschijnen. „Hou de voorspellin
gen dus goed in de gaten voor je in de
boot stapt", kan Yvonne Graffner alleen
maar adviseren. „Via tv, internet en
gsm zijn die tegenwoordig voor iedere
regio apart te krijgen of op te vragen.
Dus waarom zou je dan risico lopen?"
Koudekerkse langebaanzwemster maalt niet om drollen en dode varkens
De onwennigheid druipt er vanaf als
Judith van Berkel aan boord klimt van
de Leidsch Dagblad-boot. De 58-jarige
zwemster uit Koudekerk aan den Rijn is
liever in dan op het water. De vrouw die
als langebaanzwemster ooit zeven we
reldtitels vergaarde, is vooral verzot op
zoet buitenwater. „Ik vind het heerlijk
om in het water te liggen. Alles glijdt
dan van me af."
Eenmaal aan boord haalt de oud-we
reldkampioene lange-baan zwemmen
herinneringen op aan lang vervlogen
tijden. „Zo staat mij nog goed bij dat ik
op mijn vijftiende of zestiende voor het
eerst in de Oude Rijn als zwom, bij de
oude kaasfabriek in Bodegraven. Daar
vlogen de drollen me om de oren en
dreef bovendien een dood varken. Maar
dat schoven wij gewoon opzij. Ik zwem
vaak in buitenwater en ben er nooit
ziek van geworden."
Maar zout water is een ander verhaal.
„Tijdens het zwemmen slik ik alles in",
zegt zij met een vies gezicht. „Nou, zee
water ligt behoorlijk zwaar op de maag.
Misschien heb ik daarom wel zo'n af
keer van zwemmen in zee."
Toch zette de gelouterde zwemster zich
eenmaal over haar aversie heen. Nadat
zij in binnen- en buitenland de ene titel
na de andere in de wacht had gesleept,
moest en zou zij als bekroning van haar
loopbaan het Kanaal een keer over
zwemmen. De enkele reis tussen de
Franse Cap Gris Nez en Dover leek na
acht uur bijna voltooid, maar de laatste
loodjes wogen onevenredig zwaar. „Het
duurde nog vier uur voor ik aan de kust
was. Als ik de moed even opgaf, was ik
door de stroming weer terug bij af. Wat
is die Noordzee vervelend. Niet alleen
dat zoute water, maar ook de stroming,
de drukte en de lage temperatuur."
Nee, dan praat de uit Hilversum afkom
stige zwemster liever over haar zwem
tochten in Canada, waar zij ooit acht-
,tien uur in Lake Ontario zwom en ne
gentig kilometer aflegde. „Daarvoor
kreeg ik nog een vergoeding ook. Het
langebaanzwemmen leeft daar meer
dan in Nederland. Mijn mooiste herin
nering is aan een wedstrijd in het Cana
dese Lake St. John voor mannen en
vrouwen, die ik won." De wedstrijd
sport zit Van Berkel, geboren De Nijs, in
het bloed. Toch was haar eerste contact
met zwemwater niet vrijwillig. „Als
meisje moest ik van de dokter zwem
men, omdat ik te dik was. In die tijd
was ik als de dood voor water. Pas op
mijn tiende ging ik er de lol van inzien."
De aanvankelijke watervrees van de
Koudekerkse veranderde in liefde. Het
zwembad werd al gauw te klein voor de
steeds fanatiekere zwemster, die de
zwembeweging bij voorkeur kilometers
lang volhoudt en op de 100 meter veel
minder uit de verf komt. Ook na haar
topjaren zwom zij vrolijk verder. Ge
zinsuitbreiding vormde geen beletsel.
De kleine Van Berkeitjes traden al gauw
in de voetsporen van hun ouders, zij
het dat de sport van vader Rob (water
polo) het bij dochter en zoon won van
het 'saaie' baantjes trekken van moe
der. „Zij poloën alle drie bij De Zijl/LGB
in Leiden, dus je kunt wel raden waar
over wij aan tafel meestal spraken."
Als de gemoederen tijdens de maaltijd
verhit raakten, verbood Judith van Ber
kel gesprekken over waterpolo of
zwemmen. Maar een dag zonder
zwemmen kan zij zich niet heugen. „In
mijn topjaren trainde ik al twee keer per
dag en ging ik 's avonds nog hardlopen.
Ook nu trek ik iedere dag mijn baantejs,
in het PWA-bad in Koudekerk, in
zwembad De Vliet, bij Gouwestaete in
Waddinxveen of in Reeuwijk. En als het
Judith van Ber
kel: „Tijdens het
zwemmen slik
ik alles in."
FOTO HENK
BOUWMAN
niet onweert zwem ik na mijn werk nog
even tussen de bruggen van de Dwars-
watering in Leiderdorp."
Ondanks al die trainingsijver beweert
Van Berkel dat zij gaat afbouwen. „Ik
weet dat ik niet kan winnen van zwem
sters van 25 jaar, maar toch probeer ik
dat steeds weer. Daarom wil ik eigenlijk
niet meer meedoen aan grote wedstrij
den. Behalve dan volgend jaar nog in
Mallorca en over twee jaar de wereld
kampioenschappen in Nieuw-Zeeland.
Dan ben ik zestig jaar en mag ik uitko
men in een andere leeftijdsklasse."
En een nieuwe klasse biedt nieuwe kan
sen op nieuwe medailles. Veel leeftijds
genoten zijn inmiddels gestopt met
wedstrijden, maar Van Berkel wordt
met het jaar fitter. „Ik kan wel doorgaan
tot mijn tachtigste. Sinds ik twaalf Idlo
ben afgevallen, zwem ik bovendien
weer een minuutje sneller. Bij wedstrij
den in Australië versloeg ik mijn leef-
tijdsgenote Dawn Fraser, die vroeger
furore maakte op de 100 meter. Zij
zwemt nog steeds heel mooi, maar te
genwoordig ga ik sneller."
tim brouwer de koning
j: gratis.
Idres: Naturalis, Darwinweg,
Eden.
Mensen wonen, werken of vieren vakantie aan het
water. In de rubriek Passanten aandacht voor
personen die een bijzondere band hebben met water.
Naam: Nico Verhaar (51) en Fred van Kla
veren (33)
Beroep: in dienst van Van Lent Zonen
Woonplaats: De Kaag en Voorhout
Gezien: op de Ringvaart, bezig een trekker
met zandlading op een pont heenen weer
te duwen.
Niet om het een of het ander, maar er vaart toch
al een pont van en naar De Kaag?
„Ja, maar daar mag maar 15 ton op en dit weegt
veel meer. We weten niet hoeveel meer maar met het
blote oog kun je zien dat die pont dit niet aankan.
Dat zand is nodig voor de aanleg van een parkeer
terrein bij een bedrijf, hier vlakbij.
We hebben diepe bewondering voor jullie stuur
manskunsten.
„Dank je. Toch is dit niet de hoofdmoot van ons
werk. Normaal gesproken werken we gewoon in de
scheepswerf. Vandaag zijn we hier wel de hele dag
mee zoet, want er moet nog erg veel zand bij. Aan
het einde van de middag zullen we wel het heen en
weer hiervan hebben gekregen. Tuureluurs word je
ervan, ja. Overigens gebruiken we wel een monitor.
Kijk, die camera daar geeft de beelden door. Zorgt
ervoor dat we als het ware overal ogen hebben zit
ten. Dat moet ook wel, want met zo'n trekker voor je
neus zie je met je eigen ogen in feite niets.
„Mogen wij nu de journalist iets vragen? Kan het
kloppen dat het bouwjaar van jullie boot 1956 is?"
„Al slaat je me dood, maar waarom denk je dat
dat het bouwjaar is?
„Jullie varen op een echte Van Lent. Dat jacht is hier
gebouwd. Dat zie ik zo. Ik wil er graag een foto van
maken. Ik functioneer namelijk ook een beetje als
de archivaris en de bedrijfsfotograaf.
tekst wim koevoet
foto wim dukman
Inmiddels opgevist
Ligt de Glorie in het dok
Die ooit te varen trok
In iets te dichte mist
Wie rekent daar nu op:
een tractor op een pont
boorde de Glorie in de grond
'Boot overreden op 't Jopp'...
De eerste stuurman seinde
over scheuren aan de steven
De boodschap kwam nooit aan
Op de Kaag kwam bruut een einde
Aan zijn heroïsch leven
De Glorie is vergaan
foto: WIM DIJKMAN tekst: ANTON DIEDRICH
