'Haven Amsterdam weer op de kaart'
W
erknemer wil zelf kiezen tussen vrije dag of geld
Spooktransacties door zelf corrigerende pinautomaat
Economie
FNV betaalt in chocolademunten
Thuis in Nederland
fERDAG 12 AUGUSTUS 2000
Wijnoogst in gevaar: tekort plukkers
M )N^ Franse wijnboeren kampen met een groot tekort aan
j uivenplukkers. De oogst begint al over een maand, maar in
"9 el gebieden is tot nu toe nog niet de helft van de duizenden
nodigde plukkers gecontracteerd. De boeren en de organisa-
s die personeel aantrekken voor de pluk wijten het tekort aan
gunstige economische situatie in Frankrijk en de aantrek-
nde arbeidsmarkt. Weinig jongeren hebben het er nog voor
er om voor 70 tot 100 gulden per dag in de brandende zon te
w >rken. Verder hebben de meeste universiteiten het begin van
~ej m collegejaar veivroegd van oktober tot september. Verbou-
;rs van druiven voor goedkopere wijn hebben plukmachines
gezet. Maar voor de duurdere wijnen moeten de druiven met
hand worden geplukt. Anders wordt het aoc-label, het fel be
erde 'appellation d'origine contrölée', afgenomen.
Ibert Heijn schakelt Britse truckers in
f &NDAMVrachtwagens en circa twintig chauffeurs van het
itse bedrijf Exel bevoorraden vanuit het distributiecentrum in
andam de filialen van Albert Heijn in de kop van Noord-Hol-
zoe id. Hun inzet was noodzakelijk, omdat geen Nederlandse
aa1 auffeurs hun vakantiehoudende collega's konden vervangen.
dgens een woordvoerster van Albert Heijn hebben de Britten
,st. en problemen met het verkeer en de verkeersregels in Neder-
2 id. ,,De chauffeurs rijden vaker voor Ahold op het Europese
steland. Ze hebben veel ervaring." Om de taalproblemen op
lossen heeft Albert Heijn routeplanners laten vertalen in het
ligels. Albert Heijn verwacht half oktober weer.over voldoende
chauffeurs te beschikken.
bemiddelaar benoemd in Yahoo-zaak
t (t rus_ï Een bemiddelaar moet een technische oplossing zien te
!den in de kwestie-Yahoo, zo heeft een rechtbank in Parijs
steren bepaald. Kern van de zaak is het assortiment nazi-arti-
ilen dat via de internetaanbieder uit de VS te koop is. De ver-
0 >op van de gewraakte spullen is in Frankrijk verboden. Daar-
n verplichtte de rechtbank Yahoo in juni tot het afschermen
ren n de bewuste site voor de Franse markt. Maar dat is technisch
rln imogelijk, zo liet de Amerikaanse onderneming weten.
laifireenpeace stopt blokkade Alaska
icHORAGEGreenpeace heeft een blokkadeactie tegen oliebo
men door BP Amoco in Alaska beëindigd. Een rechter gaf de
ilieuorganisatie opdracht de actie stop te zetten. Het schip
ctic Sunrise blokkeerde een boot die het controle- en woon-
jntrum van de boorinstallatie naar Prudhoe Bay sleept. Green-
;ace vreest dat het Northstar-project, de eerste offshore olie-
p 1 inning in de Noordelijke IJszee, het kwetsbare gebied vervuilt.
Directeur Van den Heuvel neemt 'redelijk tevredenafscheid
'Redelijk tevreden' neemt Godfried van den Heuvel (62)
afscheid van het Gemeentelijk Havenbedrijf Amsterdam
(GHA). Een groot deel van zijn loopbaan heeft de gebo
ren Brabander zich ingezet voor het wel en wee van de
Amsterdamse haven en, daaraan gekoppeld, het Noord-
zeekanaalgebied. De laatste elf jaar als algemeen-direc
teur.
AMSTERDAM PIETER VAN HOVE
„Natuurlijk zijn sommige pro
jecten minder goed uit de verf
gekomen. Maar volgens mij ben
ik geslaagd in mijn opzet: het
Amsterdamse havengebied
weer op de kaart zetten."
Jammer, net nu Van den
Heuvel de vruchten van zijn
werk kan plukken houdt hij er
mee op. Binnenkort is de fees
telijke opening van de nieuwe
cruiseterminal in het Westelijk
havengebied en volgend jaar de
officiële ingebruikname van de
tientallen miljoenen kostende
containerterminal bij de Ame-
rikahaven.
En dan de plannen van de
langere termijn zoals de komst
van de mega-sluis bij IJmuiden.
En de komst van de Afrikaha-
ven bij Ruigoord. Na jaren van
gesteggel met bewoners, over
heden, milieugroeperingen en
andere belanghebbenden werd
enkele maanden geleden dit
karwei opgeleverd. Met uiter
aard de nodige aandacht in de
media. Hoe anders was de situ
atie in het havengebied op het
eind van de jaren '80, het mo
ment waarop Van den Heuvel
zijn burgemeesterschap van
Borsele inruilde voor de functie
van hoogste baas van het Am
sterdamse havenbedrijf.
Van de grote Amsterdamse
rederijen was weinig overgeble
ven. Veel scheepvaartbedrijven
waren eerst gefuseerd en uit
eindelijk opgegaan in Rotter
damse rederijen. De ambitieuze
plannen om van Amsterdam
een petrochemische haven te
maken, waren jammerlijk mis
lukt. Van den Heuvel was in de
jaren '60 als hoofd van de com
merciële en economische afde
ling van het havenbedrijf getui
ge geweest dat de Amsterdamse
gemeenteraad weigerde toe
stemming te verlenen aan de
komst van het Franse petroche
misch bedrijf Progil en raffina
derij Mobil.
Teleurgesteld ruilde Van Den
Heuvel zijn functie in voor die
van burgemeester van het Bra
bantse plaatsje Lith. Deson
danks keerde hij in 1989, na
twee burgemeesterschappen,
terug bij de Amsterdamse ha
ven, overtuigd als-ie was van de
grote mogelijkheden van het
Noordzeekanaalgebied. Een
rapport van onderzoeksbureau
McKinsey uit '92 onderstreepte
zijn zienswijze en sprak van een
'uniek gebied'. „De ligging van
de regio is natuurlijk ideaal: di
rect aan het grote water, een
goede infrastructuur en een uit
stekende afzetmarkt", klinkt het
als een goed verkoper.
„Transport is echter een indi
rect doel, geen hoofddoel.
Daarom moesten we zoveel
mogelijk havengerelateerde be
drijven aantrekken, firma's die
de ladingen ter plekke verwer
ken. En dat leidt op den duur
ook weer tot meer transport.
Die dingen versterken elkaar.
Helaas wordt over ambachtelijk
werk te laatdunkend gedacht.
Tegenwoordig is iedereen meer
op de brain-industry gericht,
ook de overheid. Terwijl de pro
ductie van bijvoorbeeld tafels
altijd zal blijven bestaan, onge
acht welke crisis."
Volgens een vorig jaar gehou
den studie van de Nationale
Havenraad naar de economi
sche betekenis van de Neder
landse havens bedraagt de toe
gevoegde waarde van de
Noordzeekanaal-havens 8,4
miljard gulden. Het aantal ar
beidsplaatsen in de havensec
tor ligt rond de 37.000. Hiermee
is het Noordzeekanaalgebied
goed voor ruim een kwart van
de totale toegevoegde waarde
op maritiem gebied.
Van den Heuvel betreurt wel
eens dat de centrale overheid
ondanks de klinkende cijfers de
positie van de Amsterdamse re
gio over het hoofd ziet. „Een
voorbeeld: in de aanleg van de
Betuwelijn of de Calandtunnel
pompt de overheid honderden
miljoenen. De aanleg van de
Afrikahaven daarentegen is
voornamelijk door het Ge
meentelijk Havenbedrijf bekos
tigd." Of neem de bouw van
een tweede grote zeesluis bij
IJmuiden: een investering van
een slordige miljard gulden.
Volgens Van den Heuvel een
absolute noodzaak, gezien de
almaar groter wordende druk
van het scheepvaartverkeer op
Godfried van den Heuvel: „Bouw van tweede grote zeesluis is absoluut noodzakelijk."
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER MARISA BERETTA
de huidige grootste sluis. Mi
nister Netelenbos (verkeer en
waterstaat) heeft desondanks al
gezegd voorlopig geen geld
voor het project uit te trekken.
,,Als wij net zo groot als Rotter
dam waren geweest, zou de po
litieke besluitvorming veel snel
ler verlopen", meent Van den
Heuvel. „Een grote haven heeft
nu eenmaal veel supporters.
Het ministerie van verkeer en
waterstaat is nauw betrokken
geweest bij de projectgroep, die
moest adviseren over de tweede
Maasvlakte. Dan zijn de kansen
veel groter."
oldman Sachs
UjJider van grote
ipanse emissie
sf
S!tvO Rtr-ANP
Japanse ministerie van fi-
ïciën heeft besloten de Ame-
zakenbank Goldman
:hs aan te wijzen als een van
leiders van de uitgifte van
Opdelen NTT, de Japanse tele-
De bank was samen
ABN Amro verantwoorde
voor de beursgang van
op rld Online en dat debacle
april voor het ministerie
financiën aanleiding om de
om opheldering te vragen.
Goldman Sachs geen be-
digend antwoord gegeven,
was de bank uitgesloten
de lucratieve beursgang.
;r|let gaat om de derde emissie
i NTT, waardoor het over-
üödsbelang in het telcomcon-
n verder vermindert van 53
33 procent. Goldman Sachs
bij de twee voorgaande
lissies ook betrokken en ver-
nde daar samen met de an-
e begeleidende partijen een
Cf rdige 600 miljoen gulden aan
de vorm van commissie,
erfiet ministerie van financiën
voor de begeleiders van de
77 ïdelenuitgifte de keuze uit
-2 !itien banken. Behalve op
- ldman Sachs is de keus ge-
It len Nomura Securities,
id Salomom Smith Barney
Merill Lynch. Tegen de hui-
e aandelenkoers leveren de
idelen NTT de overheid
28 miljard gulden op.
e
re f
J, m 28 n
HONSELERSDUK» Medewerkers van FNV Bondgenoten hebben gisteren actie gevoerd bij de bloemenveiling Holland in Honselersdijk-Naaldwijk. De vakbond vindt dat de uitzendkrach
ten, van wie er zo'n achthonderd op de veiling werken, onderbetaald worden. Ze kunnen het met de werkgevers niet eens worden over een nieuwe uitzend-CAO. De uitzendkrachten
worden tijdens de actie voorgelicht en krijgen de volgens de FNV te weinig betaalde twintig procent loon door de vakbond in chocolademunten uitbetaald.
FOTO ANP ED OUDENAARDEN
meeste werknemers willen zelf kunnen kiezen
ze meer of minder werken. Jonge werknemers
mensen met een laag inkomen willen vaak
iger werken, tweeverdieners en hoger opgelei-
n korter. Dit concludeert AbvaKabo FNV in
in onderzoek naar keuzemogelijkheden in de
\0. Ook het sparen van dagen voor een extra
ige vakantie is populair.
j(j AbvaKabo FNV heeft het afgelopen jaar steeds
eer CAO's afgesloten met keuzemogelijkheden
- >or werknemers. Afspraken om vrije dagen te
tkopen of te kopen werden gemaakt voor de
ETERMEER GPD
werknemers bij Defensie, de energiebedrijven, de
rijksambtenaren en het onderwijs. De vakbond
wil in de toekomst meer individuele mogelijkhe
den afspreken in alle CAO's.
Vooral het sparen voor een langere vrije perio
de spreekt veel werknemers (60 procent) aan.
Het merendeel wil deze periode gebruiken voor
een lange vakantie. Een veel kleiner percentage
gebruikt deze 'vakantie' voor studeren of het zor
gen voor ouders of kinderen. Doordat werkne
mers bij verlofsparen tijdelijk meer uren gaan
werken verwacht CAO-coördinator Guus van
Huygevoort op korte termijn en groei van het ar
beidsvolume. „Op de langere termijn is het na
tuurlijk geen oplossing voor de krappe arbeids
markt." Mensen zijn dan langere tijd vrij.
Ook populair is het kopen van extra vrije da
gen; 45 procent van de werknemers overweegt
extra dagen bij te kopen als de CAO die mogelijk
heid biedt. Een kleiner aantal werknemers (37
procent) wil juist vrije dagen verkopen tegen ex
tra loon. Hiervoor voelen vooral twintigers zon
der kinderen en mensen met een lager inkomen.
Volgens onderzoekster Kea Tijdens van het
Amsterdams Instituut voor Arbeidsstudies (AIAS)
liggen de cijfers 'iets genuanceerder'. „Een deel
van die laatste groep wil vooral uitbetaald wor
den voor de uren die ze toch al werken", aldus
Tijdens. „Compenseren komt er meestal niet
van, dus dan maar geld. Maar eigenlijk willen ze
ook korter werken."
Hoewel werknemers steeds meer keuzes wil
len, plaatsen sommigen ook kanttekeningen bij
de invoering van een CAO-a-la-carte. Leden van
FNV Bondgenoten zijn bezorgd dat werkgevers
de arbeidsvoorwaarden op deze manier naar hun
hand zullen zetten. Toch gingen ze begin dit jaar
akkoord. AbvaKabo is niet bang dat werkgevers
aan de 36-urige werkweek gaan knagen. „Werk
nemers willen vooral korter werken en niet lan
ger. We blijven de 36 uur hanteren", aldus Guus
van Huygevoort.
HAAG RIXT ALBERTSMA
nnen in het buitenland wordt doorgaans als veilig beschouwd,
letalen met de creditcard niet. Wie dus zijn bedenkingen heeft
over deze laatste vorm van betalen, stopt meestal in het
buitenland zonder aarzelen de bankpas in een pinautomaat,
laar ook dat blijkt lang niet altijd veilig te zijn. De bank maakt
di niet druk. „Ach mevrouw, het geld is er toch bijgeboekt?"
halen. Maar het wordt nog op
merkelijker: de transactiedatum
is een dag waarop de bankpas
eigenaar niet in Amerika was.
Er volgen andere afschriften
met 'correctie boekingen' voor
hetzelfde bedrag op dezelfde
datum. In twee gevallen komt
er 100 dollar bij en één keer
wordt er 100 dollar afgehaald.
De stand na drie mysterieuze
afschriften is dus 100 dollar ex
tra op de rekening.
'n afschrift van de Rabobank-
kening in de maand juli
eldt en nogal bizarre 'cor-
rtie boeking' van 240 gulden,
tewel 100 dollar, van een
aarbank in Amerika. Opmer-
i'ijk is dat het om een bijboe-
ng gaat, en van de meeste
^ken zijn we gewend dat ze
een geld van je rekening af-
Bij het servicenummer van de
Rabobank wil een vriendelijke
mevrouw er wel even naar kij
ken. Het antwoord is verassend:
„Waarschijnlijk heeft een geld
automaat in Amerika bij een
transactie te veel van u reke
ning afgeschreven", vertelt zij.
„Vervolgens heeft de pinauto
maat zichzelf gecorrigeerd en
het te veel afgeboekte geld weer
teruggestort." Ah, zelf corrige
rende pinautomaten! De auto
maat zou er vervolgens nog een
keer geld bij hebben geboekt,
om dat weer te corrigeren door
het eraf te halen.
Het verhaal wordt steeds inge
wikkelder en de woordvoerster
kan niet met zekerheid zeggen
dat het zo gegaan is. Volgens
haar gebeurt het wel vaker met
pinautomaten in het buiten
land. Verder uitzoeken duurt
zeker twee weken. „Maar aan
de balie gaat het sneller." Na
twee dagen volgt een telefoon
tje. „We hebben niets kunnen
vinden mevrouw, sorry." Op de
suggestie of ze de Amerikaanse
bank gebeld heeft, antwoordt
de medewerker van het Rabo-
bank-filiaal onzeker: „Welke
bank? O, staat er een bank op
het afschrift vermeld?"
De medewerkster vindt het
jammer dat ze niets heeft kun
nen vinden, maar 'ach, het geld
is er toch bij geboekt en niet er
af. Dat klopt. Maar wie geeft de
garantie dat er volgende maand
geen 1.000 dollar is verdwenen?
De moed zakt langzaam in de
schoenen. Wordt het raadsel
ooit opgelost?
Enig aandringen helpt om het
probleem door te schuiven
naar de hogere regionen van de
bank. En dan ligt er vrij vlot een
brief van de Rabobank op de
mat. Er blijkt tijdens een bezoek
aan Amerika in oktober 1999 'te
weinig' van de betaalrekening
te zijn afgeboekt. Dat is een
halfjaar later dus alsnog afge
boekt: Maar het is er per onge
luk ook weer twee keer bijge
boekt en wat blijktuiteinde
lijk is het er weer afgeboekt. De
stand na vier transacties is dus
nul gulden.
Er hapert wel eens iets met be
talingen in het buitenland, zegt
een woordvoerder van de Ra
bobank. „Dat is niet zo bijzon
der, zeker in Amerika." Het
land telt duizenden banken en
bijna evenveel betalingssyste
men. „Dan is het niet zo
vreemd dat er wel eens iets mis
gaat. Iedereen weet dat ook."
Gezien de miljoenen transacties
is het aantal fouten marginaal
en dus is dat volgens de Rabo
bank niet iets om toeristen voor
te waarschuwen. De meeste
mensen controleren hun bank
afschriften bij thuiskomst. En
het blijft veel veiliger dan de
creditcard, aldus de Rabobank.
De regio Amsterdam wil bin
nenkort een exploitatiemaat
schappij oprichten die de
komst van de tweede zeesluis
moet bespoedigen. De ven
nootschap bestaat uit het ha
venbedrijf, de provincie Noord-
Holland, de gemeente Velsen
en de vereniging van havenon
dernemers SIVN. Van den Heu
vel verwacht veel van de maat
schappij. „Vooral wanneer het
ministerie tot het gezelschap
toetreedt. Ik zal binnenkort mi
nister Netelenbos uitnodigen
voor een gesprek."
Helaas heeft het volgens hem
tot op heden te veel aan regio
nale samenwerking ontbroken.
Grote boosdoener: het gegeven
dat het Amsterdamse havenbe
drijf nog een gemeentelijke
dienst is. „Daarom is het GHA
niet als onafhankelijke partner
voor de regio beschikbaar. De
feitelijke macht blijft in handen
van de gemeente Amsterdam."
Voor Van den Heuvel is de re
gionale eenwording een abso
lute must. „Daarmee is het pro
duct 'Amsterdamse haven' nog
beter aan de buitenwereld te
verkopen."
ECONOMIE WIJZER
ARJO KLAMER
hoogleraar economie
Erasmus universiteit
Hoe aantrekkelijk is Nederland?
Is deze samenleving mooi ge
noeg om je er sterk voor te ma
ken? Om er te wonen en te wer
ken? Ga op vakantie in het bui
tenland, of beter nog, ga een
tijdje in het buitenland wonen,
en je gaat je dit soort dingen af
vragen. In contrast met de uit
bundige levenswijze van de Ita
lianen, de eetcultuur van de
Spanjaarden, het snelle en dy
namische leven in de VS en het
mooie weer waar dan ook, lijkt
het gedoe hier wat karig. Wat
zou iemand nog te zoeken heb
ben in dit kikkerlandje?
De afgelopen weken gaf ik
een cursus over de waarde van
cultuur aan 25 buitenlanders in
het kader van de Amsterdam-
Maastricht Summer University.
Ze kwamen uit
achttien ver
schillende lan
den, waaronder
Bulgarije, Oe
kraïne, Rusland,
Zwitserland,
Oostenrijk,
Zuid-Afrika, Au
stralië en de VS.
Het thema was
de relatie tussen
economie en
cultuur. Econo
mie gaat om
meer dan cij
fers, geld, winst
en inkomen.
Het gaat vooral
ook om waar
den, zoals de
waarden van
een samenleving als de Neder
landse. De buitenlandse stu
denten wilden wel eens weten
wat die waarden zijn.
Het was duidelijk dat tulpen,
molens en klompen weinig met
de Nederlandse cultuur te ma
ken hebben. Dat deze produc
ten het merk 'Nederland' bepa
len, blijft een opmerkelijk staal
tje van marketing. Het is im
mers allemaal import maar op
een of andere manier heeft Ne
derland zich die producten toe
geëigend. De toeristenindustrie
verdient er flink geld mee, maar
iedere Nederlander weet dat
'het Nederlandse' er weinig
mee te maken heeft. Daar kwa
men de buitenlandse studenten
ook snel achter.
Ze verbleven in Amsterdam,
dus was de verleiding groot om
'het Nederlandse' te zoeken in
de glorie van het Nederlandse
verleden. Ze waren onder de in
druk van de grachtenpanden,
en vooral ook van de tentoon
stelling in het Rijksmuseum die
het glorieuze van het Neder
landse verleden zo mooi tot uit
drukking brengt. Maar ook die
indruk viel in het niet bij de
grote mate van tolerantie die ze
waarnamen. Vooral de studen
ten uit Oost-Europa en de VS
waren verrukt over de toleran
tie ten opzichte van soft drugs.
En in opperste verbazing had
den ze naar de Gay parade ge
keken.
Natuurlijk was ze ook opge
vallen dat je op straat weinig
vertoon van luxe ziet en vrijwel
geen armoede. Iedereen leek
bezig en alles zag er netjes uit.
Volgens Deirdre McCIoskey,
een Amerikaanse collega, zijn
tolerantie, het beperkt houden
van onderlinge verschillen, be
drijvigheid en netheid burgerlij
ke waarden. Ze vindt Nederland
dan ook vooral burgerlijk. Dat
klinkt misschien truttig, maar
dat hoeft niet. In haar land
draait alles om succes, om rij
ker en beter te zijn dan wie dan
ook. Dat kan inspirerend zijn,
maar dergelijke waarden zor
gen er ook voor dat de verschil
len tussen rijk en arm groot en
duidelijk zichtbaar zijn, en de
tolerantie ten aanzien van
drugs en afwijkend gedrag klein
is.
Ik kon het niet nalaten om de
andere, de schaduwzijde van
deze burgerlijke samenleving,
te belichten. Als
het hen uitkomt,
kunnen Nederlan
ders opmerkelijk
bevooroordeeld en
intolerant zijn ten
aanzien van bui
tenlanders, de an
dere sekse of men
sen met een niet-
blanke huid. We
mogen dan wel to
leranter zijn dan
wie ook, ook wij
laten in dit opzicht
flinke steken val
len. Erger zijn alle
gevallen waarin de
burgerlijke nadruk
op eigen voordeel
moreel hoogwaar
dig gedrag in de
weg stond. Ik denk aan de sla
venhandel waarin Nederlan
ders uiterst bedreven waren,
aan de moordpartijen in Indo
nesië, aan de schandalige be
handeling van joden die uit
concentratiekampen terugkeer
den, en aan het beschamend
optreden tijdens en na Srebre
nica. Wat het laatste drama be
treft, een burgerlijke samenle
ving als de onze bleek niet uit
gerust te zijn om de meedogen
loze agressie van een aantal
Serviërs te weerstaan. De eigen
huid was te kostbaar en kon
niet geriskeerd worden om het
leven van duizenden moslim
mannen te redden. En nog wil
de regering geen schuld erken
nen. Typische burgers die we
zijn, stoppen we vervelende za
ken als deze het liefst in de
doofpot. De economie gaat
voor.
De studenten keken me
enigszins bevreemd aan toen ik
deze schaduwzijde van de Ne
derlandse samenleving voorleg
de. Vond ik Nederland dan echt
zo immoreel en slecht? Waar
om zou ik hier dan willen blij
ven wonen en werken? Het ant
woord is natuurlijk dat 'the
good, the bad, and the ugly'-het
goede, slechte en het lelijke-in
iedere samenleving zit. Roep je
maar vaak genoeg dat alles hier
zo mooi is, dan ga je er nog in
geloven ook. Dat is de typisch
Amerikaanse aanpak. Aandacht
voor het slechte en het lelijke,
getuigt van realiteitszin. En dat
is weer een typisch burgerlijke
eigenschap. Dus voel ik me in
dit land thuis.
