Peter Klashorst, een dolende ridder
c
ZATERDAG 12 AUGUSTUS 2000
Gevangenschap in Senegal werkt door
De Nieuwe Wilde is een Oudere
Milde geworden. Na zijn
gevangenschap in Senegal - 'De
totale onthaasting' - wil
schilder Peter Klashorst vooral
rust in zijn kop om zich over te
geven aan zijn ambitie: Dat
Ene Grote Meesterwerk. De
kunstenaar over deurwaarders,
vrouwen en zijn grote liefde.
„Ik ben een soort dealer, maak
mensen eerst lekker met een
tekening. Daarna komt de
grote dosis. Zijn ze 'hooked'
aan Klashorst.
ereen kun je de rust niet noemen,
i maar toch is het opmerkelijk stil in
het atelier. Er zijn geen nerveuze
portretkandidaten, geen vriendinnetjes op
de bank. En ook de immer al dan niet in
geest aanwezige manager, die doorlopend
verzoekt om vooral de website van de schil
der te vermelden, laat verstek gaan.
Het lokaal is een stilleven waarop je niet
uitgekeken raakt. Op de grond ligt een hoog
polig tapijt van platgeknepen tubes, omge
vallen jampotjes met onbekende inhoud,
een stukje van een ritssluiting, papieren, ter-
pentineflessen, cd's - voornamelijk rhythm
'n blues - zonder doosje, schoenen. Trays vol
blikjes liggen opgestapeld op een bank. een
schuimend hart onder de riem van een bier
brouwerij waarvoor de kunstenaar al een
flink aantal 'relatiegeschenken' klaar had
moeten hebben.
Aan de muren hangen dodenmaskers. Er
is een zelfportret van de schilder met een
schedel in de hand, het doodshoofd dat mo
del stond, ligt in de vensterbank. Op een
kastje, bovenop prullaria, staat een zeilwa
gen van frisdrankblikjes, kleerhangers en een
plastic zak, een zelfgemaakt cadeautje van
schrijver en columnist H.J.A. Hofland. We
zien nauwelijks het zigeunerjongetje met het
betraande gezicht, want de blik wordt snel
gevangen door een groot schilderij van een
vrouw, slechts gekleed in kniehoge laarzen,
de benen gespreid.
Het plafond is vochtvlekkerig geelbruin,
hier en daar wordt het met plakband op de
juiste plaats gehouden. In de verte staat ver
se aanvoer: maagdelijk witte doeken. Het
centrum van de ruimte is voor de schilders-
ezél.
Peter Klashorst is wat verlaat. Heeft de
avond ervoor tot laat aan de opdracht voor
de bierfabrikant zitten werken. Moest deze
middag door zijn zaakwaarnemer per mobiel
worden losgeweekt uit een vrolijk samenzijn
met een meisje.'
Te veel atelierwerk en te weinig Afrikaanse
zon hebben hun tol geëist: de schilder oogt
bleekjes. Hij laat zich vrijwel direct in een ro
de ribfluwelen stoel zakken. De met verf be-
spatte zwarte kistjes zoeken een leeg plekje
op een lage tafel. Spijkerbroek, donker over
hemd. Uit de borstzak steekt nog net de dop
van een flesje met een alcoholische opkikker.
Hij is aan het afkicken van een wekenlange
bivak in het Rembrandthuis, het atelier van
de schilder die hij als zijn grote leermeester
beschouwt. „Het was een kermis, net Pony
park Slagharen. Er kwamen honderden men
sen langs. Ik maakte soms zes, zeven schil
derijen per dag. En nu heb ik dan die op
dracht van de bierfabrikant. Het moest gis
teravond eigenlijk al af zijn, maar ik trok het
even niet meer. Het batterijtje was leeg. Ik
moest uit mijn fantasie dingen schilderen,
maar ik droomde weg voor MTV. Ik zat al
leen maar naar die meiden te kijken."
Doorzetter
Peter Klashorst, 43 jaar geleden geboren in
Haarlem. Hij had naar het Stedelijk Gymna
sium gekund, maar volgde de HAVO-oplei-
ding. Na de derde klas hield, hij de school
voor gezien en begon als 15-jarige punker te
tekenen. Werd rijf keer afgewezen door de
Rietveld Academie, voor hij uiteindelijk werd
aangenomen. Verdiepte zich vooral in video
kunst en bezondigde zich aan piraten-tv,
voordat hij adept werd van de Europese stro
ming Nieuwe Wildendie hem aan het schil
deren zette. Via een andere kunsttraditie,
Neo Geo, volgde zijn overstap naar After Na
ture, schilderen naar de natuur: portretten,
landschappen, stillevens, naakt. Begin jaren
tachtig formeerde hij de legendarische punk
band Soviet Sex, nu wegens succes van de le
den zo goed als uiteengevallen: de een expo
seert in Berlijn, de ander maakt reclamefilms
en zangeres Ellen ten Damme filmt bijna
permanent in Duitsland.
Voor Teleac gaf hij een cursus schilderen
en voor de Jkon-telerisie portretteerde en in
terviewde hij coryfeeën als Harry Mulisch,
Henk van Ulsen en Stef Bos. „De beste schil
der van zijn generatie", verkondigde Henk
Hofland, die als dank voor de mooie woor
den z'n portret mee naar huis kreeg.
Behalve bij Peter komt de onbedwingbare
aantrekkingskracht tot kwast en ezel verder
nergens in de Klashorst'genen voor. Moeder
was huisvrouw, zijn communistische vader
zat in de aandelen. Ze waren 'not amused'
dat hun zoon voor de kunst koos. „Het is
toch een leven van armoede. Een beetje kun
stenaar heeft zijn eigen deurwaarder. Maar
ik zette door. Kreeg geen beurs, at van de
straat. Bij de markt flikkerden ze van alles
weg wat je nog goed kon eten. Zo kwam
Splinter door de winter. Ik heb er nooit
moeite mee gehad. Het was een ontzettend
leuke tijd, waarin ik veel mensen ontmoette,
met wie ik nog contact heb. Voor het geld
moet je niet gaan schilderen. Dan moet je in
drugs gaan handelen."
Hij neemt zich terstond voor zijn ouders
nog eens te portretteren. „Ik moet het gaan
doen voor het te laat is. Zij zijn vrij oud, mijn
vader is al tachtig. Het wordt hoog tijd voor
een staatsieportret."
Misschien, realiseert de kunstenaar zich
nu, heeft hij het vereeuwigen wel van zijn
opa, die mormoon was. „Die club van hem
schrijft alles op. hele telefoonboeken nemen
ze over. Als je eenmaal in hun register in Salt
Lake City staat, kom je in de hemel. Ik ben
hard op weg heel Nederland te schilderen, ik
maak honderden doeken per jaar. Je zou
kunnen zeggen dat ik het stokje van mijn
opa heb overgenomen." Grijnzend: „Ben je
eenmaal door Peter Klashorst geschilderd,
dan zal de eeuwigheid jou ten deel vallen."
Peter Klashorst: „Na 'Senegal' heb ik al mijn deurwaarders afbetaald. Al het Ikon-geld is daaraan
opgegaan. Gewoon, om wat rust in mijn hoofd te hebben. Dat ik niet meer angstig hoef te zijn
voor politieagenten en incassobureaus, maar gewoon lekker kan doorwerken."
FOTO GPD ROLAND DE BRUIN
De aantrekkingskracht van het linnen is
slechts met de grootste moeite te weerstaan.
„Soms, als ik aan het vrijen ben, lig ik tegelij
kertijd te tekenen. In de kroeg ook. Aan het
eind van de avond hou ik alleen het karton
van mijn schetsboek over. De tekeningen
ben ik dan kwijt. Ik ben een soort dealer. Ik
maak de mensen lekker met een tekening.
Daarna komt de grote dosis. Zijn ze hooked
aan Klashorst."
Hij prijst zich gelukkig dat hij zich onge
subsidieerd kan bedruipen. „Ik vraag wel
prijzen uit de zeventiende eeuw, 150 gulden
per portret. Net zo duur als een spijkerbroek.
Maar de zaken gaan best goed, ik zit tot en
met september vol."
De Amsterdamse kunstuitleen pruimt hem
niet, wil geen doeken van hem kopen. „Als ik
een vrouw teken, is het altijd uit liefde en
respect. Om de schoonheid van de schep
ping vast te leggen. Nooit uit perversiteit.
Maar die gasten van de kunstuitleen zien al
leen maar kutten en lullen in mijn schilderij
en. Tja, als je daar op gefixeerd bent. zie je ze
overal. Kan je ook niet meer onschuldig naar
de wolken kijken. Mijn schilderijen zijn als
rorschachtests, niet meer dan vlekken waar je
van alles in kunt zien."
De tijd dat hij zich moest verantwoorden
voor een subsidiecommissie ligt ver achter
hem. „Zo vernederendMoetje op je blote
knieën dia's van je werk laten zien. Een exa
men dat nergens op is gebaseerd, zo subjec
tief. Ik heb liever dat een kunstenaar subsi
die krijgt om zijn gezinnetje te onderhouden
dan dat het aan tanks wordt uitgegeven.
Maar het zou veel gezonder zijn als die con
currentievervalsing er niet was. Die commis
sies moeten verantwoord geld verstrekken
en creëren daarmee een soort staatskunst.
Een expositie in het Stedelijk is eigenlijk een
brevet van onvermogen. Dan zit je in een
soort regeling. Ben je zo verantwoord bezig
geweest, dat je niet meer kunt spreken van
een onafhankelijk kunstenaar."
Naastenliefde
Enkele maanden geleden was de schilder
onderwerp van een kortstondige mediahype.
Hij werd in Senegal door de autoriteiten op
gepakt op beschuldiging van het aanzetten
tot prostitutie: hij had naakte vrouwen gete
kend. Drie weken zat hij in de gevangenis,
voordat hij via buurland Gambia wist te ont
vluchten naar Nederland.
Klashorst is zeker van plan nog een keer
terug te gaan, naar het West-Afrikaanse land.
„In januari 2001 zou ik een tentoonstelling
hebben in de National Gallery in Dakar. Ik
hoop nog steeds dat het doorgaat. Maar ja,
ze zijn nu iedereen aan het oppakken, die
m'n geld heeft aangepakt. Er zit hier een
journalist uit Senegal, die mij de grond heeft
ingeschreven. Hij durft niet meer terug. Hij
publiceerde in het dagblad Tract de meest
waanzinnige dingen over mij die da politie
hem vertelde. Hij schreef vet en smeuïg op
dat ik een Sodom en Gomorra in mijn huis
aanrichtte. Nu is hij van diezelfde Klashorst
afhankelijk, want geld heeft hij niet. Hij
woont in een hokje achter dit atelier, ik geef
hem elke dag een paar tientjes om patat te
kopen." Klashorst bulden: „Ik heb mijn ei
gen privé-allochtoon in huis."
Het lijkt niettemin een oprecht geval van
naastenliefde. „Natuurlijk, we zijn moslim
broeders", zegt hij nahikkend. „Het is ook
wel gezellig. Wij willen allebei graag terug.
Hij heeft daar zijn familie zitten en ik eigen
lijk ook." Grinnikend: „Als goed moslim zijn
de, had ik natuurlijk een stuk of vier, rijf
vrouwen. Ik voerde een opendeurpolitiek. ie
dereen kwam en ging, van ouden van dagen
tot kleine kinderen. Met zijn allen uit één pot
vreten. Ik had de hele dag beschikking over
modellen, die weliswaar niets betaalden,
maar die er wel prachtig uitzagen." Of hij
daadwerkelijk terugkeert, hangt samen met
waarborgen voor zijn veiligheid. „Die moet
op een of andere manier gegarandeerd wor
den, van overheidswege."
Extra triest vindt Klashorst zijn gedwongen
vertrek uit Afrika voor de mensen die achter
zijn gebleven. „Ik had een batikindustrietje
opgezet, ik had een wachter, een dienstbode,
modellen. Achter elke Afrikaan staan weer
tien mensen. Die konden allemaal dank zij
mij eten en schoenen kopen. Ik had het ge
voel dat ik wat voor de mensen betekende.
Hier help je met een fles whisky een vriend
door zijn liefdesverdriet heen. Daar gaf ik die
vrouwen geld voor voedsel. De kranten leg
den dat uit als prostitutie. Maar dan kan je
zeggen dat minister Herfkens de grootste
bordeelhoudster van Nederland is. Zij geeft
al die landen geld."
Veranderd
Hij is na drie weken Senegalese petoet een
milder mens geworden, erkent hij. „Het was
de totale onthaasting. Nog gratis ook, ande
ren betalen daar vet geld voor. Maar. serieus:
zo'n gevangenschap geeft je wel de tijd om te
ontdekken dat het leven heel kortstondig kan
zijn. Er waren daar geen medische voorzie
ningen. Het eten was slecht. Beesten van ve
lerlei pluimage hobbelden er rond. Je-hoefde
maar een malaria-aanval te krijgen en het
was gepiept. Mensen in de omgeving werden
erg ziek. Ik was daar de medicijnman omdat
ik een potje vitaminepillen had. Terwijl die
pillen niets uithaalden. Je wordt dus gecon
fronteerd met een situatie waar je misschien
nooit meer of pas na lange tijd uitkomt. Dan
ga je nadenken over hoe het beter kan als je
weer vrij bent.
Ik heb me voorgenomen me minder druk
te maken om de dingen. Ik heb al geen hy
potheek, ik hoef de AEX-index niet in de ga
ten te houden, dus dat scheelt. Maar er ston
den wel geregeld deurwaarders hier aan te
bellen. Er waren momenten dat ik na tien
van die gasten dacht: ik moet nu toch echt
wat gaan verdienen. Ik leefde van dag tot
dag. Na 'Senegal' heb ik al mijn deurwaar
ders afbetaald. Al het Ikon-geld is daaraan
opgegaan. Gewoon, om wal rust in mijn
hoofd te hebben. Dat ik niet meer, angstig
hoef te zijn, voor politieagenten en incassQ-
bureaiis, maar gewoon lekker kan doorwer
ken. Als het zo doorgaat, kan ik mijn naam
bordje op de deur zetten. Dan treed ik uit de
anonimiteit."
Discipline
Drank, drugs en vrouwen. Klashorst consu
meert het leven gelijk een puistige puber in
Salou. Maar tijdens en vooral sinds 'Senegal'
is dat een stuk minder geworden, in elk geval
waar het de eerste twee van de drie groothe
den betreft, bezweert hij. „Het hohémienge-
beuren is flink in kracht afgenomen. Er was
toch een soort discipline nodig om elke dag
naar het Rembrandthuis te gaan. In Senegal
ben ik me niet aan drank en drugs te buiten
gegaan, in tegenstelling tot wat de kranten
schreven. Ik had mijn handen al vol aan de
vrouwen. In de Koran staat dat seks geweldig
is, dus daar ging ik mee door. Het was trou
wens meer een soort gezinssituatie, dan dat
het een bordeel was.
Ik ben hier nog wel een vaste bezoeker van
de bordelen, zo links en rechts. Ook voor de
gezelligheid, want met de tv kun je geen
goed gesprek voeren. Maar in Senegal ging ik
dus helemaal niet naar het bordeel. Dat ge
zinsleven daar beviel me best, moet ik zeg
gen. Het had wel iets, dat patriarchale leven.
Ik kan me goed voorstellen dat mensen daar
bevrediging in vinden. Nou was hel bij mij
wel vrij extreem: een stuk of wat vrouwen
met aanhang en alles erop en eran.
Ook vanuit hel oogpunt van de schilder is
Afrika fascinerend. Je had heel veel onder
werpen tot je beschikking. Een vrouw die
een stoepje aan het vegen is, genretafereel
tjes met spelende kinderen. Fascinerend."
Hij wijst naar het grote doek in het atelier.
„Kijk, een vrouw met de benen wijd is prach
tig, maar twee meisjes die eikaars haren aan
het vlechten zijn, is ook schitterend om vast
te leggen."
Genoeg leuke vrouwen kruisen zijn pad -
„het zal niet om mijn leuke gezicht zijn" -
maar de ware heeft zich nog niet aange
diend. „Je hebt wel eens je liefdes, maar ook
net zo vaak je teleurstellingen. Mijn grote
liefde is de schilderkunst. Ik ben een man
met een obsessie, een dolende ridder, ik jaag
achter het vliegende schaakbord aan met
maar één doel: het grote meesterwerk maken
van het niveau Titiaan, Frans Hals, Rem
brandt. De rest is flauwekul. En de jonkvrou
wen zitten vaak alleen maar in de weg.
Vrouwen kunnen alleen maar achteraan
hobbelen. De trein gaat door. Ik moet doen
wat ik moet doen. Het enige waar ik de baas
over ben is dat witte doek van een vierkante
meter. Vrouwen willen vaak naar de
bioscoop. Dan zit ik daar en denk ik: ik had
toch liever willen tekenen. Ik word vaak ge
leefd, maar ik kan alleen maar mezelf geluk
kig maken. Je mag de schoonheid van een
vrouw niet als kapstok van je geluk gebrui
ken."
Desalniettemin heeft het onderwerp van
Klashorsts volledige overgave vandaag een
atv-dag. De schilder rekt zich uit en staat op.
Thuis zit er 'een verschrikkelijk mooi neger
innetje' op hem te wachten. Het maagdelijk
linnen in de hoek blijft nog even rein.
PETER KUIJT
