J
O
N
E
N
r>
r\E I 3 B E kI C H TEN
9
WONDER
Fietser wordt bekogeld met routeboekjes
Toerisme
:RDAG 12 AUGUSTUS 2000
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Spook
Nog tot en met 26 augustus elke avond te zien op
de muren van het kasteel van La Roche in de Bel
gische Ardennen: het spook Berthe. Het wicht
leefde in de tiende eeuw, heeft het tijdelijke uiter
aard al lang met het eeuwige verwisseld, maar be
klaagt zich ook in de 21e eeuw nog steeds luid
keels over het feit dat haar verloofde haar bedroog
met een ander. Tegen het vallen van de avond ver
schijnt ze als spook op de burchtwallen om jam
merend te vertellen hoe ze haar ziel verkocht aan
de duivel teneinde haar ex en haar rivale tegelijk
de dood in te kunnen sleuren. Maar - zo blijkt uit
de voorstelling - ook de duivel bleek niet te ver
trouwen. Na 26 augustus neemt Berthe wat baai-
dagen op en treedt ze (tot en met 16 september)
alleen nog maar op zaterdagavond op.
Informatie: VW La Roche, telefoon (0032)
.84/41.22.22.
Historisch
In het Radio 10 FM Theater in het attractiepark
Duinrell (Wassenaar) kan nog tot en met 27 au
gustus per ruimteschip (de Space Commander)
een muzikale reis door de voorbije tijd worden ge
maakt. De trip - verzorgd door vier vocalisten en
een showballet - voert de passagiers langs onder
meer de 'roaring twenties', de bloeiperiode van de
Cotton Club en natuurlijk de muziek van Elvis
Presley en de Beatles.
Informatie: Duinrell, telefoon (070J.515.51.55.
Ruimtefestival
In het Space Expo in Noordwijk woedt ter gelegen
heid van het tienjarig bestaan nog tot en met zon
dag 3 september het 'Ruimtezomerfestival'. Ge
durende dit evenement worden onder meer dage
lijks gratis rondleidingen verzorgd en kunnen be
zoekers in de austronautentrainer ervaren hoe het
is als je niet meer weet wat boven is en wat onder.
Op het Space Shuttle luchtkussen komen kinde
ren echt los van de aarde. Ook wordt mét veel la
waai, licht en rook elk uur de lancering van een
Europese Ariane-raket nagebootst. Kinderen die
tussen 29 juni 2000 en 29 juni 2001 tien jaar
oud worden, krijgen - als ze worden begeleid door
een betalende volwassene - gratis toegang.
Informatie: Space F.xpo, telefoon (071).364.64.46.
Millennium
In Groot-Brittannië zijn de activiteiten die ver
band houden met de eeuwwisseling nog steeds
niet afgesloten. Bij het Brits Toeristenbureau in
Amsterdam verscheen daarom een boekje met
daarin een overzicht van 36
'mega-millennium-projecten' die inmiddels ge
reed zijn of waaraan nog hard wordt gewerkt.
Daaronder behoren niet alleen de overbekende
'Dome' in Londen, maar ook stadsvernieuwingen
in onder meer Portsmouth, Bristol en Sheffield
alsmede de renovatie en bouw van wetenschaps
centra als het International Centre for Life in New
castle en het National Space Science Centre in
Leicester. Het gidsje kan worden aangevraagd bij
het Brits Toeristenbureau, Stadhouderskade 2,
1054 ES Amsterdam, telefoon (020).689.00.02
of www.visitbritain.com/millennium.
TV-macht
In de videozaal van het Omroepmuseum aan de
Oude Amersfoortseweg 121 in Hilversum wordt
tot en met 24 augustus de film 'TV aan de macht'
vertoond. De rolprent probeert een bijdrage te ge
ven aan de discussie over de invloed die televisie
heeft op het doen en laten van de kijkers. De voor
stelling begint met een column van Remco Cam-
pert over wat hij 'de zieke media' noemt en bevat
verder onder meer een fragment van een interview
met de socioloog Neil Postman (schrijver van het
boek 'Wij amuseren ons kapot'), een compilatie
over de technische ontwikkelingen die de TV zijn
'Big Brother'-reputatie verschafte en het fameuze
item 'Beelreligie' uit het programma 'Zo is het toe
vallig ook nog 's een keer'. Het museum is van
dinsdag tot en met vrijdag geopend van 10 tot 17
uur en op zaterdag en zondag van 12 tot 17 uur.
Informatie: telefoon (035).688.58.88.
Bij terminal van rederij P&O Stena Line in Dover werd
laatst een veiling gehouden van door passagiers achtergela
ten voorwerpen. De opbrengst 17.500 gulden) was voor het
goede doel.
Daar sta je nog raar van te kijken, van wat er op die tussen
Frankrijk en Engeland varende schepen in een half jaar al
lemaal wordt gevonden. Dat er éénenzestig fototoestellen ter
verkoop werden aangeboden, zal niemand verbazen. Net zo
min als dat zich tussen de ruim tweeduizend veilingstukken
- het is slechts een greep - zestig fototoestellen, negenen-
tivintig horloges en zeventien mobiele telefoons bevonden.
Veel vreemder is het. dat er blijkbaar cluiuffeurs zijn, die er
met achterlating van hun autosleutels toch in slagen hun
wagen van de ferry te rijden. En wat
te denken van de passagier die zonder
kunstgebit de wal opstapte?
Niet uit te sluiten valt, dat één van de
schepen van P&O binnenkort wordt
uitgeroepen tot een drijvend Lourdes.
Wie het is, moet nog worden uitge
zocht. Maar één reiziger verliet het
schip zonder krukken.
Wie Nederland per fiets wil
verkennen, is goed uit. Elke
regio wordt onderhand door
sneden door tientallen korte,
goed bewegwijzerde trajecten.
Maar ook het web van lange
LF(Landelijke Fiets)-routes
breidt zich snel uit. Zonder
dat je een landkaart hoeft te
raadplegen, peddel je tegen
woordig via de bekende groe
ne bordjes van bijvoorbeeld
Schoorl naar Maastricht (Oe
verlandroute/LF7) of van
Maassluis naar Nijmegen
(Maas- en Vestingroute/LF12)
Daar bovenop komt dan nog
eens het in België ontwikkelde
'fietsknooppunten-netwerk'
dat zich als een inktvlek vanuit
Limburg en Brabant naar het
noorden verspreidt. Ook bij
dit systeem hoeft er onderweg
nauwelijks op een kaart of an
dere documentatie te worden
gekeken.
Cd-rom
Dat neemt niet weg dat de re
creatieve fietser op het ogen
blik wordt bekogeld met rou-
teboeken (inclusief platte
gronden) en zelfs cd-roms. In
die laatste categorie pakte
vooral de ANWB flink uit. De
'grootste club van Nederland'
bracht als aanvulling op de
onlangs verschenen 'Fietsgids
Nederland' (17,95 gulden) drie
schijven uit (39,95 gulden per
stuk) met daarop informatie
over in totaal 180 bewegwij
zerde fietsroutes. Het aardige,
en zelfs voor de grootste digi-
Heel Nederland wordt onderhand doorsneden door een web aan fietspaden, waaronder de Zwinroute in
Zeeuwsch-Vlaanderen, die onder meer door het magnifieke Sint Anna ter Muiden leidt.
FOTO ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
beet eenvoudig te bedienen
overzicht kan zonder moeite
worden uitgeprint, maar heeft
één geweldig nadeel: de sa
menstellers hebben de trajec
ten niet nagefietst. Waardoor
ze om de haverklap de boot
ingaan. Geen restaurant langs
de Deurnse Peelroute? Tsjah,
wie dat beweert, heeft op het
terras van 'De Morgenstond'
in Griendtsveen dus nooit een
'aanlegger' besteld. En welke
fietser doet dat niet.
Op dat soort onzorgvuldighe
den valt Pol van Mill onmoge
lijk te betrappen. Samen met
Keesjan van den Herik en Alp-
hons van Winden zette hij vo
rig jaar 'Het Fietserpad' uit
(Maastricht - Pieterburen, 574
kilometer) en uitgeverij Elmar
maakte daarvan een keurig
boekje (32,50 gulden), dat
wordt gekenmerkt door helde
re plattegronden, een nauw
gezette routebeschrijving en
toelichtingen over onder meer
landschap, historie en cultuur.
Helaas: wie de gids onderweg
gebruikte, merkte al snel dat je
de pagina's alleen goed kon
lezen als je de rug van de kaft
vernielde. Vandaar dat er nu
ook een versie met ringband is
verschenen (37,50 gulden).
Tien Provinciënroute
De bijval die Van Mill na het
verschijnen van 'Het Fietser-
pad' kreeg, verleidde hem tot
het uitzetten van nóg een rij-
wieltocht: 'De Tien Provinci-
enroute', 623 kilometer lang
en lopend van Pieterburen
naar Withuis, ten zuiden van
Maastricht. Samen met Klaas
van Dort stelde hij een traject
samen, dat voor een deel ge
bruik maakt van het Fietser
pad, maar dat ook over totaal
nieuwe wegen voert. Zeeland
en Noord-Holland zijn de eni
ge provincies die niet in het
parkoers zijn opgenomen:
Zuid-Holland (Gorinchem) zit
er nog net wel in. Elmar
maakte van 'De Tien Provinci-
enroute' in eerste instantie
weer een traditionele pocket
(32,50 gulden), maar het kan
bijna niet anders of er ver
schijnt binnenkort ook een
uitgave in ringband.
Loep
Zover is het met de door het
Fietsplatform in Amersfoort
uitgegeven gidsjes helaas nog
niet. Sterker nog: de routebe
schrijvingen van de Landelijke
Fietsroutes zijn afgedrukt in
een dusdanig klein lettertje
dat het aanbeveling verdient
onderweg een loep mee te ne
men. Maar daar staat de bijna
uitputtende volledigheid te
genover. Zie het zojuist ver
schenen boekje 'Maas- en
Vestingroute/LF12' (17,50 gul
den). Je kunt het zo gek niet
bedenken of het staat er in: of
het nu gaat om de dienstrege
ling van veerponten, om over
nachtingsmogelijkheden, om
VW-adressen, om cultuurhis
torische beschrijvingen van
stad en land of om informatie
over musea en andere attrac
ties. De plattegronden (met
gemarkeerde route) zijn dui
delijk.
Hetzelfde geldt voor 'Fietsrou
te langs Oude Wegen' (29,50
gulden) waarvan de eerste
editie alweer zo'n vijfjaar ge
leden verscheen. Er ligt nu een
tweede, geheel geactualiseer
de editie in de winkel. Eigen
lijk hoort het gidsje in deze
opsomming niet thuis. Het
beschreven traject (Maastricht
- St.-Pied-de-Port) is geba
seerd op de pelgrimsweg naar
Santiago de Compostella en
voert voor slechts een zeer
klein deel door Nederland.
Maar de auteurs - Clemens
Sweerman en de op de omslag
niet genoemde Aart van Ros-
sum - maakten wel een route
beschrijving die als voorbeeld
zou moeten dienen voor iede
re andere uitzetter van fiets
tochten. De compacte, sobere
zwart/wit uitvoering (alleen
de op kopieën van Michelin-
kaarten aangetekende route is
in helderrood gedrukt) doet
niets af van de volledigheid.
Zelfs steile hellingen worden
aangegeven. Bovendien gaf
uitgeverij Pirola in Schoorl het
gidsje uit in een formaat, dat
moeiteloos in de zak van een
wielershirt past. De geplastifi
ceerde kaft met 'ingebouwde'
boekenlegger maakt het alle
maal nog perfecter.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
De beschreven gidsen en CD-
-roms zijn onder meer verkrijg
baar bij de gespecialiseerde
boekhandel alsmede bij de Fiets
vakantiewinkel, Spoorlaan 19,
3445 EW Woerden, telefoon
(0348)421.844.
Jonen. De koeien hebben
er nog hoorns en het
aantal inwoners is op
drie handen te tellen.
Bovendien valt het
plaatsje in de Kop van
Overijssel slechts per
pontje te bereiken.
Waardoor het een
bedevaartoord werd voor
fietsers en wandelaars.
Ooit stond het in de Kop van
Overijssel gelegen Jonen be
kend als overslagplaats voor
turfschippers. De langs het
dorpje lopende Walengracht
vormde in vroeger dagen een
belangrijke vaarverbinding
naar de Zuiderzeehaven van
Blokzijl vanwaar de brandstof
per tjalk naar Holland werd
verscheept. Ook beroepsvis
sers probeerden in Jonen hun
vangst af te zetten en zorgden
mede voor een ongetwijfeld le
vendige aanblik. Maar sinds
die tijd is het alleen maar stil
ler geworden in het plaatsje.
De enige toegangsweg tot het
dorpje wordt gevormd door
een nauwelijks twee meter
breed pad. Auto's moeten in
de berm van de Hevenweg blij
ven staan. Jonen kan alleen
worden bereikt door voetgan
gers of fietsers. Die dan ook
nog het minipontje over de
drukbevaren Walengracht
moeten nemen. Het veer
wordt van begin april tot en
met eind oktober bediend (van
9.00 uur tot 19.00 uur); in de
resterende tijd moet het door
de passagiers zelf naar de
overkant worden getrokken.
De pontbaas komt niet vanzelf.
Daarvoor moet op de bel wor
den gedrukt. Maar dan ook
spannen de kabels zich al snel
en komt het elektrisch aange
dreven vaartuig langzaam in
beweging. Het scheepje hoeft
slechts dertig meter af te leg
gen. De klep gaat naar bene
den, de fietsers geven een gul
den aan kapitein Jacob van der
Werf en lopen het pontje op.
Aan de reling hangen red
dingsvesten, maar die heeft de
veerman nog nooit nodig ge
had. „Soms zwemt er wel eens
iemand over. Maar ik zie nog
geen vijf menserf overboord
springen. Over het algemeen
heb ik hele rustige passagiers."
Evenmin heeft Van der Werf
iets te klagen over het aantal
mensen dat hij van de ene
naar de andere kant brengt.
„Het loopt goed. Tijdens de
zomermaanden staan de men
sen zelfs in de file voordat ze
over kunnen. In de lente al zijn
er dagen dat ik gemiddeld
honderd klanten heb." Van der
Werff beheert het pontje sa
men met zijn vrouw. Het echt
paar pacht de de dienst sinds
vier jaar van de gemeente.
Daarvoor verzorgden de ou
ders van Jacob de overtochtjes.
Zij ook begonnen met de thee-
schenkerij 'Bij Mariet'.
Yoghurt
Die is ingericht in de bongerd
van de grote boerderij van de
familie Van der Werf, meteen
bij de aanlegsteiger. Op het
grasveld in de tuin staat tussen
de appelboompjes een twintig
tal tafeltjes. Met uitzicht op
een flink deel van natuurge
bied 'De Wieden' kunnen
mensen hier een kopje thee
met zelfgemaakt gebak krijgen.
Mirjam van der Werf: „Maar
we hebben ook eco-yoghurt,
karnemelk en verse appelsap.
Sommigen komen daarvoor
speciaal naar ons toe."
Zonder de vele dagjesmensen
zou het gehucht het karakter
hebben van een ghosttown. Er
wonen slechts zes gezinnen
permanent. Van der Werf telt
uit haar hoofd vijftien inwo
ners. Daarnaast zijn er nog
drie woningen die als vakan
tiehuis fungeren. Alle families
hebben een bootje waarmee ze
kunnen overvaren. En wan
neer zij de pont toch nodig
hebben, besturen zij die zelf.
Van der Werf: „Ik moet er niet
aan denken dat ik elke zater
dagavond mijn bed uit moet
om de buurjongens over te
zetten.'
Natuurmonumenten heeft
vanaf het pontje een acht kilo
meter lange rondwandeling
uitgezet door 'De Wieden'
richting Dwarsgracht. Aan
weerszijden van het zogeheten
Jonenpad liggen kleine sloot
jes. Daarin een scala aan moe-
rasplanten, zoals pijlkruid,
krabbenscheer en egelskop.
Aan de hemel bidt een bui
zerd. In Dwarsgracht (onder
het plaatsnaambord hangt
merwaardig genoeg een 50
km-bordje) worden de boerde
rijen net als in Giethoorn om
ringd door slootjes. Smalle
paadjes slingeren zich langs de
hofsteden en hier en daar
pruttelt een motorbootje. Via
een voormalig kerkpad gaat de
tocht vervolgens tussen drassig
hooiland en uitgestrekte riet
velden door richting Giet
hoorn. Boven de in de berm
bloeiende bloemen dansen
vlinders.
Een idylle. Een idylle die pas
aan het einde van de tocht uit
eenspat als achter de dijk ak
kers in zicht komen. En het ge
raas van auto's het gefluit van
de vogels overstemt.
ILSE JACTENBERC
iJonen
op mooie
iderden
ssagiers
