Kleermaker Oranje
klaar voor Sydney
Gesprek van de Dag
Vijftien miljoen mensen
Marietje Kessels monument voor vermoorde kinderen
M
DONDERDAG 10 AUGUSTUS 2000
Sommentaai'
Nederlanders gaan er als geen ander volkje prat op dat
ze zich door niemand de les laten lezen. Het hitje 'Vijf
tien Miljoen Mensen', samengeperst op dit hele kleine
stukje aarde, verwoordt dit eigenzinnige identiteitsge-
voel perfect. We mogen dan wel op internationaal ni
veau weinig in de melk te brokkelen hebben, niemand
schrijft ons de wet voor. En als we onze hondje op de
stoep willen laten poepen, dan doen we dat toch ge
woon.
Nu is dit 'gevoel' voor sommige mensen een ontzetten
de aardige 'smoes' om er maar wat op los te leven. In
het buitenland neemt de Nederlander zo langzamer
hand de reputatie over van de patserige Duitser en de
dronken Brit. Een hotel wordt in Salou door baldadige
knulletjes in brand gestoken en op Kreta gaan soortge
lijke types met elkaar dagelijks op de vuist. Het zijn na
tuurlijk slechts incidenten, die nog eens breed worden
uitgemeten in de media, maar toch?
Niet alleen jongeren hangt het aureool van brallerig
heid boven het hoofd. Nederlanders uit bijna alle gele
dingen van de bevolking doen mee en hebben er het
geld voor. Patsers, schreeuwlelijken en agressievelin
gen zijn overal te vinden. Op het water in hun speed
bootjes en op hun waterscooters, in de lucht aan hun
hanggliders en parasails en op het land in de kroeg, op
het strand en op de camping. Op de weg en rond de
voetbalvelden is het al veel langer mis.
Nieuw is dit fenomeen geenszins, maar het lijkt er op
dat de grenzen van toelaatbaar gedrag steeds verder
worden opgerekt. Wie er wat van zegt, kan een knal
voor zijn kop krijgen. Wie in de politiek de normen en
waarden anno 2000 ter discussie durft te stellen, wordt
meteen neergesabeld als fatsoensrakker.
Aangemoedigd door types als Ursul de Geer, die het
volk op de Franse camping en in de Spaanse disco op
zoekt - de grootste aso's zijn tegelijk de interessantste
gasten - en Paul de Leeuw, het vleesgeworden symbool
van de schreeuw en de belediging, vervaagt het fat
soen. Het is 'in' om aso te zijn. De debilisering van de
maatschappij door tv-spelletjes, soaps en andere pulp
en de verheerlijking van agressie leveren een eigen
product af in de vorm van de Nederlander met de grote
bek. Gelukkig zijn dèt er nog lang geen vijftien miljoen.
Big Brother achter decoder
Big Brother-fans hoeven in het nieuwe seizoen geen
seconde van de gebeurtenissen in het BB-huis meer te
missen. Met een decoder kunnen zij het populaire tele
visieprogramma vanaf 14 september 24 uur per dag via
vijf kanalen volgen. Dat heeft facilitair bedrijf Mediaka-
bel bevestigd.
Mediakabel gaat de beelden doorgeven aan de kabel
maatschappijen UPC, Casema, Essent en een aantal
kleine maatschappijen. Ongeveer anderhalf miljoen
huishoudens kunnen dan bij hun eigen maatschappij
een decoder bestellen voor ongeveer dertien gulden in
de maand.
De kabelmaatschappijen en Veronica willen nog niet
reageren. Kabelaar UPC bevestigt wel dat zij in 'verre
gaande onderhandeling is met diverse'partijen'.
Vorig jaar zond Veronica iedere week een samenvat
ting uit en was het programma live te volgen via inter
net. Dit tweede seizoen zal de commerciële omroep
naast de reguliere dagelijkse uitzendingen ook tijdens
andere programma's af en toe een 'Big Brother-up
date' geven.
Snelheidsduivel blijkt kind
De Franse politie heeft dinsdag na een klopjacht een
12-jarige jongen opgepakt die met 150 kilometer per
uur over de wegen raasde. De jonge snelheidsduivel is
overgedragen aan zijn ouders, deelde de politie giste
ren mee.
De 10 kilometer lange achtervolging had plaats tussen
Thionville en Stuckange, in het noordoosten. De joyri
der probeerde een motoragent uit balans te brengen.
De auto waarin hij reed had valse nummerplaten. De
jongen is in staat van beschuldiging gesteld wegens het
rijden zonder rijbewijs, het negeren van een stopsig
naal en het in gevaar brengen van mensenlevens.
In Tilburg moet een monument
komen ter nagedachtenis aan
meisjes en jonge vrouwen die
slachtoffer werden van lust
moord. Gedacht wordt aan een
hinkelbaan van brons, die de
naam zal dragen van Marietje
Kessels, een elf jarig meisje dat
op 22 augustus van het jaar
1900 werd vermoord nadat ze
was misbruikt. De moord bleef
onopgelost. Uit reconstructie
bleek wel dat het om een be
kende van Marietje ging en veel
aanwijzingen gingen in de rich
ting van meneer pastoor.
„De moord op Marietje, de
dochter van een vooraanstaan
de Tilburgse fabrikant, maakte
een eeuw geleden in het hele
land veel emoties los", vertelt
Nicole van Wagenberg, de
vrouw die het initiatief nam
voor het monument. „In Til
burg kent iedereen het verhaal.
Generaties lang kregen kinde
ren waarschuwingen te horen
in de trant van 'pas goed op
want je weet wat er met Ma
rietje Kessels is gebeurd'."
Schrijver Ed Schilders blies in
1988 de zaak nieuwe leven in
met zijn boek 'Moordhoek'. Met
behulp van archiefmateriaal
probeerde hij alsnog de dader
aan te wijzen. Dat lukte niet he
lemaal, maar voor de lezer blijft
slechts de pastoor van de paro
chie Noordhoek over als moge
lijke moordenaar.
Na lezing van dit boek zocht
Nicole van Wagenburg meteen
het graf van Marietje Kessels
op. Het monument op het graf
- een staand meisje dat naar de
hemel staart, terwijl ze haar
armpjes om een kruis heeft ge
slagen - is in 1900 door de arme
Tilburgse arbeidersbevolking
bekostigd. Centen, stuivers en
dubbeltjes zouden bijeen zijn
gelegd om het marmer op Ma-
rietjes laatste rustplaats te ko
pen.
Nicole van Wagenberg, moeder
van drie kinderen, vatte het
plan op om met de honderdste
sterfdag van Marietje in het ver-
Olympische sporters passen volgende week hun uniformen
Met uitzondering van de al vertrokken zwemmers komen van
14 tot en met 17 augustus de Nederlandse deelnemers aan de
Olympische Spelen naar Hoevelaken om hun kleding in ont
vangst te nemen. Naaisters zijn present om nog een colbert of
pantalon op lengte te maken. Pas als dat is gebeurd en de
sporters met hun twaalfdelige vrijetijdsset op het vliegtuig
stappen, kan Tom Mollema van modebedrijf Piet Zoomers
opgelucht adem halen. Voor de kleermaker van Oranje zit het
reusachtige karwei er dan op.
Toen hij dit voorjaar de bestel
lingen en maten moest opge
ven, stond nog maar tien pro
cent van de Nederlandse af
vaardiging vast. „Langer uitstel
bleek niet mogelijk, want de fa
brikanten schakelen na die tijd
over op hun winterstoffen."
Kleermaker Tom Mollema raak
te niet in paniek. Op grond van
zijn ervaringen met de Olympi
sche ploegen voor Atlanta
(1996) en Nagano (1998) maak
te hij een berekening voor in to
taal 7200 stuks representatie-
en vrijetijdskleding.
„In vergelijking met de vorige
zomerspelen is de kleding dit
maal 'casual'. Lekker vlot en
opvallend oranje. Toen we een
jaar geleden met NOC/NSF om
de tafel zaten, stelden we vast
dat we met onze nationale
kleur uniek zijn in de wereld.
Oranje straalt kracht uit. In At
lanta spraken alle landen over
onze opvallende presentatie.
Om eerlijk te zijn: we hebben
aanvankelijk een monsterserie
met minder oranje laten ma
ken, maar dat kwam vreselijk
saai over. Met rood-wit-blauw
kom je trouwens nog minder
uit de voeten, want meer lan
den hanteren die kleurcombi
natie."
Tom Mollema is een gepensio
neerd stoffenagent. Na Atlanta
beloofde hij zijn vrouw om
'nooit meer aan zo'n gek avon
tuur te beginnen'. Toen de offi
ciële kledingverschaffer Piet
Zoomers hem evenwel smeekte
om ook voor het jaar 2000 de
zeshonderd sportlieden van de
Olympische ploeg en het Para
lympisch team in het pak te ste
ken, ging de Twentse modespe
cialist toch overstag. „Ik kijk uit
naar het moment waarop onze
topsporters hun spulletjes in
ontvangst nemen. Voor ieder
een is dat een geweldige ge
beurtenis, de bevestiging dat ze
er echt bijhoren. De trots is zo
groot dat velen zelfs hun ou
ders meenemen als ze de kleren
komen passen."
Tijdens de spelen is het in Syd
ney voorjaar. „Daar moest alles
op aangepast zijn. Het kan er
dertig graden worden, maar
dertien is óók mogelijk. De lig
ging aan zee betekent dat het er
flink kan waaien en regenen.
Dat is de reden dat iedereen
een cape krijgt, waar we net als
bij de stropdas het eerste cou
plet van het Wilhelmus op heb
ben afgedrukt. Omdat het er 's
avonds fris kan zijn, zit er ook
een pull-over met twee lagen in
het pakket. Maar ze krijgen
evengoed een bermuda en een
pantalon met afritsbare pij
pen."
Het totale kledingpakket be
staat uit: colbert, pantalon
(twee stuks), bermuda, T-shirt
(twee stuks), sokken (twee paar)
riem, schoenen, pull-over en
cape. Daarnaast krijgen de
deelnemers een set sportkle-
ding van Asics. „En daar lopen
ze, misschien vervelend voor
ons, toch het liefst in," weet
Mollema.
Het .Oranjetenue is exclusief en
mag in geen enkele winkel wor
den verkocht. Ook de officials
en bijzondere gasten zoals
kroonprins en IOC-lid Wïllem-
Alexander krijgen een kostuum.
„Daar zaten enkele lastige ma
ten bij. Wat te denken van onze
chef de mission Jan Loorbach?
Die is 2.18 meter. Probeer daar
eens wat moois voor te maken.
En dan Anton Geesink en Erica
Terpstra, ook geen makkelijke
maten."
Om van iedereen de precieze
maten en wensen te kunnen
noteren is Mollema maanden
in de weer. „Lang niet altijd
hebben sporters tijd om op een
pas-sessie te verschijnen. In die
gevallen reis ik ze achterna. Zo
heb ik de volleyballers opgeme
ten tijdens het World League
toernooi." De lange mannen
onder de Nederlandse Olym
piërs vragen speciale aandacht.
Volleyballer Martin van der
Horst heeft de reuzenmaat 57
en dan nog moeten de mouwen
zes centimeter langer worden
gemaakt. De kleinste van de
ploeg is een mannelijke deelne
mer aan de Paralympics met
maatje 42."
Voor de rolstoelgebruikers be
dacht Mollema iets ingenieus.
Omdat het colbert in de weg
zat, werd aan de binnenzijde
ervan klittenband aangebracht
Tom Mollema constateert tevreden dat het colbert van een van de wa-
terpolodames als gegoten zit. foto gpd erik geven
waardoor de jasjes oprolbaar
zijn.
Hoe oranjegetint het tenue ook
mag zijn, Nederlands fabrikaat
is er in het geheel riiet bij. De
stoffen komen uit Portugal, de
shirts uit Griekenland, de hem
den uit Turkije, de sokken uit
Italië, de schoenen uit Polen en
de colberts uit Roemenië. De
sporters zitten daar niet mee en
Mollema verheugt zich op de
binnenkomst van zijn 'maatjes'
in het Olympisch Stadion van
Sydney. De kleermaker zal de
complete Spelen van nabij vol
gen. In het Holland House ver
koopt hij met zijn baas Piet
Zoomers oranje supporterskle-
dij. „In Atlanta vielen de shirts
niet aan te slepen. Daarom gaat
er nu een scheepslading mee."
DOLF RUESINK
schiet een monument c
richten. „Het is bedoel!
innering. Er worden no
kinderen misbruikt eni
moord. Vorige maand i
Maartje Pieck in Kampi
is een misdaad van alle
maar we mogen er ons
neerleggen."
De Tilburgse kunstena;
Geelen heeft het kunst\
ontworpen: in een vooi
kloostertuin komt op ei
veldje een bronzen hin
Op twee bidstoelen uit
Noordhoekse kerk, waa
een lap 'stof is gei
brons, kan geklommen
Verder wordt een fonte
met drinkwater aangelt
stichting Marietje Kessi
nument heeft inmiddel
tachtigduizend van de 1
de honderdduizend g
binnen. De gemeente 1
heeft twintigduizend gi
bijgedragen.
YVONNE VAN DER HEUPEN
Magnetis
veld oorz:
graancirkf
Niet een UFO, maar he
netische veld van de aa
oorzaak van de mysteri
kels die elke zomer wee
ken in onder meer Brits
velden. Dit beweerde di
kaanse onderzoeker Co
drews gisteren in een vi
sprek met de Britse om
BBC.
Andrews deed zeventie
lang onderzoek naar he
heimzinnige fenomeen
gens hem is tachtig pro
de cirkels door mensen
gemaakt. De overige tw
procent zou worden gei
onder invloed van 'vers
vende magnetische veli
onderzoeker is van mei
de verschuiving een ele
stroom teweegbrengt d
planten plat op de gron
'Graancirkelkunstenaai
Lundberg denkt dat nie
de bevindingen van Am
wil geloven. „Mensen vi
niet dat het verschijnsel
klaard wordt, ze willen
blijven geloven dat heti
mysterieus is", aldus Li
Laars hoi
vliegtuig te
Een medewerker van d(
haven Ben Goerion in 1
heeft een vliegtuigongei
wend door met een laai
wielen van een Boeing'
kapotte remmen te blol
Hierdoor voorkwam de
tende man dat het vlieg
een drukke snelweg ten
kwam. Dit meldde giste
Israëlische dagblad Ma
De 40-jarige medewerkf
chaelov Abrosh verklaa
hij de piloot van de Boe
Letland aanvankelijk n<
beerde duidelijk te mak
deze moest remmen. D
gaf echter aan dat het r<
teem gebreken vertoom
„Ik zag de vliegmachine
Izaam wegrijden en trok
één van mijn laarzen ui
onder de wielen te leggf
was wel bang, maar het
tuig zat vol met passagii
dacht meer aan hen dai
mijzelf', aldus de luchtl
employé.
Een roos die nooit bloeide
t'nsflijli
meteen verstikte stem van ontroering: 'Shalom alei-
chem. heut istjom Kippoer', herinnert Edith Sa
muel Jakobszich. 'We moesten allemaal huilen'.
Pas een paar jaar geleden kon zij de moed opvatten
om het oorlogsdagboek van haar zusje Rose, drie
dichtbeschreven schriftjes die zij drie en vijftig jaar
lang had bewaard, te bewerken en te laten uitgeven.
Het verscheen vorig jaar onder de titel: 'De Roos die
nooit bloeide', uitgegeven bij de Arbeiderspers.
Ten tijde van Market Garden, de geallieerde poging
bij Arnhem naar het noorden door te stoten, was
ons huis een eerste hulppost en veldhospitaal van
de geallieerden. De zusjes Edith en Rose boden hun
hulp aan bij het verplegen van de gewonden, hun
bevrijders. Op 2 oktober 1944 stak Rose de weg over
naar ons huis en werd toen dodelijk getroffen door
een splinterbom uit een overvliegend vliegtuig.
Haar zus Edith bad, hier in dit huis, dat zij toch nog
haar ogen zou opendoen. 'Ik kon het gewoon niet
geloven dat, na alles wat wij hadden meegemaakt,
na al die jaren van onderduiken, metal onze idea
len, dromen, verwachtingen, ons geloof in God, Hij
ons niet zou helpen. Dat zij er niet meer was, er
nooit meer zou zijn...', schrijft zij in haar inleiding
bij het boek.
De twee meisjes die zich tot doel gesteld hebben de
huizen te bezoeken waarin hun tante en hun groot
moeder ondergedoken hebben gezeten, treffen dit
huis nog grotendeels in de oorspronkelijke staat
aan. Ze herkennen de kelders uit de beschrijvingen.
Wij vertellen ze hoe het 't huis verder is vergaan.
De bruid voor wie het huis oorspronkelijk in 1933
was gebouwd, heeft er niet lang meer in gewoond.
Vervolgens is het gekocht door een Zwitser als geld
belegging, en steeds verhuurd geweest, soms zelfs
aan twee families. De familie die er voor ons in
woonde, had het tiuaalf jaar gehuurd en vewolgens
gekocht. Ze werden te oud voor dit huis en plaatste
een intrigerende advertentie in een artsenblad: ro
mantisch huis te koop, zonnige terrassen, grote
tuin, volkomen privacy.
We wilden dat huis wel eens zien. Het was verivaar-
loosd, bijna uitgewoond. Maar het was een huis
met een heel eigen stijl en karakter en door de af
bladdering heen drong zich de degelijkheid van de
bouw op. Het liet ons niet meer los. Na een paar
doorwoelde nachten werd het op papier van ons.
Maar het du urde jaren voordat het ook echt ons
huis werd. Want het liet ons voortdurend weten en
voelen dat het van velen anderen was geweest.
Nu zijn we de bewoners die er het langst en ook, zo
maak ik uit de verhalen op, het gelukkigst hebben
geleefd. Als de verhalen over ons huis iets hebben
geleerd, dan is dat wel dat geluk niet te koop is, dat
er zoiets bestaat als lot en noodlot. Een aantal jaren
geleden stootte ik tijdens het spitten in de tuin op
iets hards in de grond. Vervolgens groef ik tivee eier-
vormige metalen voorwerpen op. Het bleken intacte
handgranaten te zijn. Ik had op slag dood kunnen
zijn, zoals Rose. Wier naam in haar familie van ge
neratie op generatie levend wordt gehouden, omdat
zij nooit heeft kunnen bloeien, (wordt vemolgd).
Het acteurskoppel MICHAEL
DOUGLAS en CATHERINE ZE-
TA-JONES heeft gisteren een
zoontje gekregen. Dylan Mi
chael Douglas werd geboren in
een ziekenhuis in Beverly Hills,
weegt bijna acht pond en is een
kleine vijftig centimeter groot.
Volgens een woordvoerder van
de ouders zijn de echtelieden
in de zevende hemel. Voor Ze-
ta-Jones (30) is het ha;
kind. De 55-jarige Dou
heeft een volwassen zo
een eerder huwelijk.
De leider van de Britse
vatieven, WILLIAM HAI
heeft zich laten ontvalli
hij het in zijn jonge jarc
op een zuipen kon zette
een vraaggesprek met e
nenblad verklaarde hiji
zomer soms wel veertie
per dag achteroversloej
gesprek wil Hague latei
dat hij zich niet al leen f
stuk bijt op politieke to
ken en zich als tiener Ic
kon gedragen. ,,Wie dei
dat ik in de vakantie all
maar met politiek bezig
moet maar eens een we
langskomen", aldus de
tieleider in het blad GC
gaat in op een vakantiel
dat hij als puber had. Z
was bieren frisdrank af
Bij elke onderbreking»
een pint gedronken (0,!
bier). Soms waren hete
veertien per dag en 's a
dook hij ook nog de kro
Nicole van Wagenberg met haar kinderen bij het graf van de honderd jaar geleden vermoorde Tilburgse Ma
rietje Kessels. foto gpd cees zorn
Op een zonnige zaterdag in mei ging de bel en ston
den er tiuee onbekende meisjes voor onze huisdeur.
Ze hadden een verhaal te vertellen over ons huis. Ze
vroegen of ze het huis mochten zien. Want het had
een grote rol gespeeld in de levens van hun groot
moeder en tante die hier in de buurt ondergedoken
hadden gezeten.
We wisten dat de oorlog een zeer turbulente tijd
voor het huis was geweest. De oorspronkelijke be
woners voor wie het huis in 1933 was gebouwd,
waren in 1939 voorde naderende oorlogsdrei
ging naar Zwitserland gevlucht. Toen de oor
log uitbrak werd het huis geconfisqueerd
door SS'ers. Maar het laatste jaar van de
oorlog had in deze streek tussen Arnhem
Duitsland een steeds wisselend ver
loop. Dan weer was het huis van de
Duitsers, dan weer van de geallieerden
die zich beurtelings het huis toeeigen
den. Het lag voortdurend in de vuur
linies. Nog steeds is dat te zien aan be
schadigingen in het metselwerk van de
balkons door scherven van granaten.
Een deel van een muur is zelfs weggesla
gen geweest en hersteld met een iets an
dere steensoort en stijl van metselen.
'Ik herinner me dat op 27 september 1944
tijdens de gevechten, toen we soms niet
wisten of Berg en Dal in handen was van
de Duitsers of van de Amerikanen, ineens
een grote soldaat in de deuropening van
de kelder stond. Hij keek naar ons en zei
vve wuier
voor het h
wonen
wan
gi"l
log
d
