SNK verrast door
Haarlems festival
Olympisch gala hoogtepunt voor Esther van Stralen
Beeldhouwen is als het
pellen van een
Cultuur Kunst
Hasheldere Handel
van Pasichnyk
Delfts blauwe Nachtwacht
Nieuw korenfestival
Ballerina Albrecht overleden
DERDAG 10 AUGUSTUS 2000 941
irijver Nucera verongelukt
De Franse schrijver Louis Nucera is gisteren in de buurt
tijn woonplaats Nice om het leven gekomen. De 72-jarige
jr, voor wie de wielersport een grote bron van inspiratie
kwam tijdens een fietstocht in botsing met een auto. Nuce-
oeide op in de Italiaanse gemeenschap van Nice. In La
son de Maria (1989) en Le ruban rouge (1991) beschreef hij
;ugd. In 1994 beschreef hij in het boek Mes ports d'attache
oiendschap met schrijvers en kunstenaars als Pablo Picas-
Ui Vladimir Nabokov. In 1993 kende de Academie Fran^aise
om?ra voor z^n *ie'e oeuvre de Grote Literatuurprijs toe.
io ba-hits in theater
tyfRDAMEen feest van herkenning verwacht concertpromo-
4ojo bij de reeks optredens van de Australische groep Björn
i. Het gezelschap treedt negentien keer op in Nederland
een programma vol hits van het populaire Zweedse kwartet
i. Het eerste optreden is op 28 augustus in Carré in Amster-
r<* Bezoekers die zich hullen in karakteristieke kleding uit de
zeventig wordt uitgenodigd na het optreden kennis te ma-
net de leden van Björn Again. De toemee duurt tot en met
^ptember en voert langs zalen in onder meer Den Bosch,
rdam, Den Haag en Maastricht.
mada in Nijmegen
c igen In de passantenhaven en op de Waalkade in Nijme-
wordt van 16 tot en met 20 augustus het culturele festival
ada gehouden. Een culturele vloot meert af met theater,
beeldende kunst en muziek. Deelnemers zijn theatergroe-
r Het Witte Vuur en The Lunatics, de Belgische groep Gorki,
ir en chanteur Sven Ratzke.
>!iiHp Spektakel in Valkenswaard
•nswaard In het Brabantse Valkenswaard heeft op 26 en 27
ïstus voor de vijftiende keer het Strip Spektakel plaats. In
tcentrum Valkencourt kunnen belangstellenden stripboe-
en -attributen ruilen. Ook zijn er veilingen. Daarnaast is een
bekende striptekenaars aanwezig om hun werk te signe
er gelegenheid van het evenement verschijnen ook enkele
liale uitgaven.
Afrikanen geven workshop steenhouwen
cadier en keer gpd
Het getik van tientallen beitels
klinkt vrijwel dagelijks bij het
Afrikacentrum in Cadier en
Keer in Zuid-Limburg. Drie
kunstenaars uit het beroemde
Zimbabwaanse beeldendorp
Tengenenge zijn er tot 20 au
gustus te gast om workshops
steenhouwen te geven. Beeld
houwen is net het pellen van
een banaan, stelt de Zimbab
waanse kunstenaar Merchers
Chiwawa, terwijl hij bij het
Afrikacentrum voor een stapel
van meer dan tien ton ruwe
steen staat.
„Zoals een banaan in de schil
verborgen zit, zo gaat een beeld
in de steen schuil. Kijk eens
goed naar de steen, dan hoef je
het beeld alleen nog te ontvou
wen voor andermans ogen." De
26-jarige Chiwawa wijst naar de
sculptuur waar hij zich sinds
zijn aankomst zelf aan wijdt:
een meisjesbaby. Twaalf jaar
aan beeldhouwervaring laat hij
er op los. „Maar het belangrijk
ste is niet de ervaring, doch de
concentratie. Je hele geest moet
op het beeld gericht zijn."
De tientallen cursisten bren
gen zijn woorden in de muse-
umtuin in de praktijk. Ze ver
trekken hun gezicht van in
spanning. Het geratel van de
vele beitels weerkaatst klette
rend tegen de gevel. Henriëtte
van den Boomen uit Waalre is
bezig haar foxterriër Snoopy in
steen te vereeuwigen. Het dier
loopt als kwispelend voorbeeld
tussen de ruwe blokken steen
rond. De Brabantse heeft thuis
al een proefexemplaar van klei
geboetseerd en een getekende
variant voor haar neus liggen.
Het beeldhouwen valt haar niet
mee. „Het is zó moeilijk. De
stenen zitten vol zwakke plek
ken. Dan denk je dat je bijna
klaar bent, schiet er opeens een
groot stuk van je steen af.
Hoewel de werkplaats is om
ringd door tientallen manshoge
beelden uit Tengenenge, heeft
Van den Boomen met deze
Afrikaanse vormen geen affini
teit. „Snoopy is nu vijftien jaar
oud. Dit is mijn laatste kans om
hem voor altijd vast te leggen,"
constateert ze droogjes.
Cursiste Dimph Kaanen uit
Bemelen legt wél de laatste
hand aan haar impressie van
een Afrikaans gezicht. „Afri
kaanse gezichten zijn geweldig
expressief," roept ze, terwijl ze
de ogen nog even wat gladder
schuurt. Ze put zoveel voldoe
ning uit het werk, dat ze nu al
aangeeft met beeldhouwen ver
der te gaan. „Je kunt al je crea
tiviteit in zo'n beeld kwijt."
Zimbabwaan Bernard Mate-
mera kijkt tevreden toe. „Heel
knap hoe zij als debutante dit
beeld zonder tekening of voor
beeld weet te maken. Precies de
manier waarop wij te werk
gaan."
Uitwisseling van culturen is
wat het Afrikacentrum met de
workshops voorstaat, zegt di
recteur Jo Demarteau. Het aan-
Beeldhouwers leggen de laatste hand aan hun kunstwerk.
tal deelnemers aan de cursus
sen zal bij deze derde zomere-
ditie voor het eerst de driehon
derd overstijgen. Daarbij kun
nen mensen kiezen of ze een of
meerdere dagen meedoen.
Merchers Chiwawa lijkt
Demarteau niet alleen maar
een veer op de hoed te willen
steken als hij het verblijf in Ca
dier en Keer bejubelt. „De be
geleiders zijn echt een soort
moeders voor ons. Iedereen is
zo vriendelijk. Fijn is dat we van
het Afrikacentrum 's avonds en
in het begin van de week veel
tijd krijgen om onze eigen beel
den te maken. Zo houden we
FOTO GPD/FRITS WIDDERSHOVEN
daar ook nog wat aan over.
Wil Creemers uit Sittard legt
even verderop de laatste hand
aan de kop van een reiger. Die
komt bij zijn tuinvijver te staan.
„Het was een hele ervaring om
dit te maken," stelt hij. De ba
naan is bijna gepeld, zou Mer
chers Chiwawa zeggen.
aad van der ven
an Union Baroque Orchestra o.l.v.
>odman, m.m.v Olga Pasichnyk
jj n), Margriet van Reisen (alt) en
Pomakov (bas) Werken van Bach
idel Gehoord: gisteravond, Am
sterdam (Concertgebouw).
:en stem, wat een schoon-
deze klank, deze aanblik
Jjlringt mijn hart', zingt
72 wanneer hij Daphne
ontmoet. Geen wonder,
•I reactie van de bas Robert
f- kov gisteravond in het
ertgebouw. Bovenge-
ide woorden waren alles-
"i ran toepassing op het aan-
van de sopraan Olga
hnyk in de uitvoering van
I els cantate 'Apollo e
ne'.
ichnyk en Pomakov ken-
re van het recente Konin-
isabeth Concours in Brus-
le glasheldere sopraan uit
ikraïne werd derde, de iet-
19-jarige bas uit Ca-
[was de jongste finalist. Di-
Roy Goodman van het
)ean Union Baroque Or-
a had zijn zinnen gezet
vrij weinig uitgevoerde
te van Handel. Het werk
idelt een grof staaltje sek-
inümidatie van Apollo je:
de nimf Daphne, maar be-
nkele van de meest idylli-
bladzijden uit het oeuvre
e componist.
de Brusselse laureaten
Goodman er twee van wie
hij dacht, dat ze met deze mu
ziek wel affiniteit zouden heb
ben. In het geval van Olga
Pasichnyk had hij volkomen ge
lijk. De Canadese bas impo
neerde weliswaar door zijn ko
lossale stem, maar klank en in
tonatie waren niet steeds be
heerst.
Het door jonge musici ge
vormde barokorkest - het wordt
jaarlijks opnieuw samengesteld
- was in Handël overtuigender
dan in enkele werken van Bach.
Diens Concert in D voor fluit,
hobo, viool en orkest (trans
criptie van een concert voor
drie klavecimbels) klonk zelfs
uitgesproken schools en aarze
lend. Roy Goodman maakte de
indruk van een beminnelijke
jeugdherbergvader, die graag
aardig gevonden wil worden.
Misschien had hij toch iets
strenger moeten zijn.
Het was een idee van het
Concertgebouw geweest om
ook Margriet van Reisen te la
ten optreden. Zij was de enige
Nederlandse vocalist die in
Brussel in de finale kwam en
sleepte de zesde prijs in de
wacht. Dus haar plaats in dit
programma leek alleszins ge
rechtvaardigd. Toch stelde het
optreden van de twee jaar gele
den afgestudeerde alt enigszins
teleur. De uitvoering van Bachs
korte solocantate 'Widerstehe
doch der Sande' was eenkleurig
en monotoon. Vooralsnog laat
deze zangeres haar publiek in
de kou staan.
delft» Kapitein Frans Banning Cocq wordt voor
zichtig de oven van de Koninklijke Porcelyne Fles
in Delft uitgedragen. Nico de Graaf (rechte) en Jos
van de Giessen schilderden De Nachtwacht, het
beroemdste werk van Rembrandt, op 480 tegels.
Voorlopig blijft het werk in de porseleinfabriek. Er
is nog geen koper voor gevonden.
FOTO ANP/COR MULDER
'Buitengewoon raar en onnodig
De stichting Samenwerkende Nederlandse Korenorgani
saties (SNK) reageert verbaasd op het plan voor een in
ternationaal korenfestival in Haarlem. Het evenement
zou volgend jaar juni plaats moeten vinden, vlak voordat
in Arnhem het Internationaal Koor Festival (IKF) gehou
den wordt. „Buitengewoon raar en onnodig", zegt pro
jectleider Annette Schautt van de SNK.
werkt. Het IKF in Arnhem profi
leert zich in de sector amateur
kunst. Dus beide evenementen
hoeven elkaar niet te bijten.
Maar het blijft raar dat beide
festivals zo dicht op elkaar ge
programmeerd zijn."
Het evenement in Haarlem
staat voor 15 tot en met 24 juni
op de agenda, het IKF in Arn
hem duurt van 28 juni tot en
met 2 juli. „Het blijft betreu
renswaardig dat hét koreninsti
tuut van Nederland niet bena
derd is voor overleg", stelt Sch
autt. „Was dat wel gebeurd, dat
hadden we kunnen proberen
om iets gezamenlijks te doen.
Voor veel internationale koren
De initiatiefnemer van het ko
renevenement in Haarlem is
Neil Wallace, directeur van het
Concertgebouw in die stad. Hij
wil een tweejaarlijks festival op
poten zetten, waarmee hij een
jong publiek probeert te inte
resseren voor professionele
koormuziek. Daaraan gekop
peld is een masterclass voor
jonge koordirigenten. Zes gere
nommeerde koren hebben hun
medewerking aan het festival
Annette Schautt is verrast
door de daadkracht van Neil
Wallace. „Dat van die master
class was mij bekend. Daarover
is ook overleg geweest met de
SNK. Natuurlijk is het bij zo'n
project logisch dat er koren zijn
die meedoen en dat er een gro
te eindpresentatie is. Maar dat
het in Haarlem zo nadrukkelijk
om een korenfestival zou gaan,
was mij niet bekend."
Het steekt haar dat er geen
overleg met het SNK is geweest.
„Ik weet dat in Haarlem op een
professioneel niveau wordt ge-
die straks naar Arnhem komen,
regelen we optredens elders in
het land. Haarlem had in die
programmering opgenomen
kunnen worden. Ik kan ook nog
niet inschatten of het festival in
Haarlem een negatief effect
heeft op de belangstelling voor
het IKF in Arnhem. Maar onder
buitenlandse koren kan het wel
voor verwarring zorgen.
Irene Witmer, die samen met
Neil Wallace het festival in
Haarlem op poten zet, zegt dat
de SNK wel degelijk op de
hoogte is van de exacte plannen
in Haarlem. „Daarover zijn in
december al gesprekken ge
voerd." Volgens haar was ook
vanaf het begin bekend dat het
Haarlemse festival vlak voor het
IKF in Arnhem gehouden
wordt. „Wij zien daar geen pro
blemen in, omdat wij ons heel
nadrukkelijk richten op de pro
fessionele koorwereld. Om die
reden vinden wij het ook niet
zinvol om activiteiten te combi-
ierlandse violiste thuis in Sydney Opera House
10 mulder/anp
Nederlandse chef-dirigent
le Waart leidt op 19 augus-
het gala-openingsconcert
iet cultuurfestival rond de
ïpische Spelen. Hij is dan
de enige Nederlander bij
iydney Symphony Orches-
5S0). Esther van Stralen is
oerster van de altviolen. Ze
er zin in. De uitvoering
Mahler's Achtste in de Su-
ïgjome (een ultramoderne
met een capaciteit van
V10 toeschouwers) wordt
van de meest overweldi-
e muzikale ervaringen uit
carrière,
het is gigantisch natuur-
vertelt Van Stralen (42) op
erras van het Sydney Opera
•e. Het is zo'n grote zaal,
c zeker weet dat we met ge-
versterking zullen moeten
ten. Spelen met microfoons
onze neus, dat gebeurt
ii elke dag. Geen idee hoe dat
uitwerkt." Daar komt bij
het muziekstuk zelf, de
ste Symfonie van Mahler
voor duizend musici en
leden nodig zijn, zelden
lt uitgevoerd. Ook Van
en heeft het stuk nooit ge
ld. Een zware dobber dus
het SSO, tot tien jaar terug
omschreven als een mid-
ïatig gezelschap,
laar ben ik het dus niet
eens" zegt Van Stralen
pzins beledigd. „De kwali-
van orkesten is zo moeilijk
•rgelijken, want welke crite-
jebruik je? Sommige orkes-
worden als de top gezien,
r waarom is dat: omdat er
topdirigent zit, omdat ze de
beste salarissen betalen, omdat
ze veel populaire CD's hebben
gemaakt? In tegenstelling tot de
sport gaat het bij muziek om
kwaliteiten die niet altijd meet
baar zijn."
Volgens Van Stralen gaat het
SSO vooruit. „Ik geloof dat we
het Australische publiek steeds
vaker een onvergeteüjke avond
bezorgen en daar gaat het uit
eindelijk om. De kwaliteit van
onze concerten is absoluut be
ter geworden en ook de fre
quentie neemt toe."
Veel lof geeft Van Stralen aan
maestro Edó de Waart, die in
Sydney op handen wordt ge
dragen. „Edo heeft enorm aan
het orkest gesleuteld. Eindeloos
is hij soms bezig met het zoe
ken van de juiste opstelling, zo
dat het geluid het beste over
komt in de zaal. Hij doet veel
interviews om het imago van
het SSO te verbeteren. Naast de
repetities is hij ook in overleg
met veel mensen om de om
standigheden voor ons opti
maal te krijgen."
De altvioliste doelt vooral op
de erbarmelijke akoestiek in het
Sydney Opera House. Wegens
overschrijding van het budget
moest het architectonische
meesterwerk van Joern Utzon
in 1974 in alle haast worden af
gebouwd. Daarbij werd weinig
aandacht besteed aan het inte-
Altvioliste Es
ther van Stralen
voor het Opera
House in Syd
ney. FOTO ANP-
/BERT VERHOEFF
rieur van de concerthal, een be
zuinigingsmaatregel die een
kwart eeuw later nog steeds
problemen geeft. Er wordt nog
steeds naar een oplossing ge
zocht. „Specialisten van over de
hele wereld komen na uitge
breide onderzoeken pas na
maanden met hun aanbevelin
gen, die ook nog eens ver
schrikkelijk veel geld kosten."
Jarenlang verkeerde het Au
stralische orkest door de positie
ten opzichte van Europa en de
Verenigde Staten in een geogra
fisch isolement. Dat is nog
steeds niet helemaal opgehe
ven. „Als we hier bijvoorbeeld
voor een week een goede diri
gent willen hebben, dan schrik
ken de reisafstand en het tijds
verschil enorm af. Het budget
van het SSO is bovendien een
stuk lager dan van andere top
orkesten in de wereld. Dat
maakt het voor topdirigenten
en topsoloïsten amper de moei
te waard om te komen."
Toch zit De Waart zeven jaar
lang met veel plezier 'down un
der'. Van Stralen doet met ruim
vijf jaar Sydney niet veel voor
hem onder. Ze hebben een
band samen, maar niet op de
manier die sommige mensen
veronderstellen. Van Stralen:
„Menigeen denkt dat ik deze
■positie aan Edo te danken heb.
Sterker nog, ze dachten dat ik
zijn nieuwe vriendin was! Maar
ik reageerde gewoon op een ad
vertentie van het orkest en
mocht meteen auditie doen. In
Nederland vond ik dat ik de top
had bereikt, na vijf jaar in het
Rotterdams Philharmonisch
Orkest en drie jaar als solo-al-
tiste in het Residentie Orkest. In
Sydney kreeg ik - bijna 40 jaar
oud- de kans om helemaal op
nieuw te beginnen."
De repetities van het SSO
voor het grootste indoorconcert
uit haar geschiedenis beginnen
volgende week. Het Olympi
sche cultuurfestival, dat zes we
ken duurt, is het grootste dat
ooit in Australië plaatsvond.
Voor 45 miljoen gulden con
tracteerde directeur Schofield
53 producties, waaraan in to
taal 4000 artiesten meewerken.
Internationaal hoog aange
schreven koren, een master
class voor jonge dirigenten,
een groots opgezet concours
en een openluchtspektakel
met honderden koorzangers.
Als alles volgens plan verloopt
heeft Haarlem er met ingang
van volgend jaar een uniek in
ternationaal korenevenement
bij. Initiatiefnemer Neil Walla
ce, directeur van het Haarlem
se Concertgebouw, streeft
naar een Koorbiënnale, die
qua aanzien en uitstraling ver
gelijkbaar is met het prestigi
euze Kondrashinconcours
voor jonge orkestdirigenten
van de Nederlandse Omroep
Stichting (NOS).
Het nieuwste, tweejaarlijkse
festijn op de culturele agenda
van Haarlem beoogt een
nieuw, vooral jong publiek te
interesseren voor de profes
sionele koormuziek. Verder
wil het jonge koordirigenten
ondersteunen. De opzet is de
biënnale te ontwikkelen tot
een internationaal gewaar
deerd evenement voor koor
muziek.
Daartoe zullen vooraan
staande professionele kooren
sembles en koren uit heel Eu
ropa naar Haarlem komen.
Voor de eerste editie zijn uit
genodigd het Choir of King's
College uit Cambridge, het
Fins Radio Kamerkoor, Eric
Ericson's Kamerkoor, het Lets
Kamerkoor 'en het baanbre
kende ensemble Accentus uit
Parijs. De nadruk zal liggen op
repertoire uit de 20-ste en 21-
ste eeuw.
Voorts is er een meesterklas
en een concours voor jonge
koordirigenten onder leiding
van de meesterkoordirigent
Eric Ericson. Het Nederlands
Kamerkoor brengt een uitvoe
ring van Rossini's meester
werk La Petite Messe Solonelle
en presenteert werken van de
Nederlandse componist Ton
de Leeuw. Een multimedia-
spektakel met vier koren en
een groep discjockeys uit New
York moet het klapstuk wor
den van het festivalprogram-
ma. Een unieke uitvoering van
De Schreeuwmuur, waarin het
publiek een plaats krijgt tus
sen zeshonderd zangers, is
een ander hoogtepunt uit het
programma.
Vooral het 'Lost Objects
project' belooft een groots
spektakel te worden. Het is
een samenwerkingsproject
tussen het RIAS Kammerchor
uit Berlijn, het barokorkest
Concerto Köln, La Fura del
Baus uit Barcelona en de Bang
on A Can All Stars uit New
York. Het stuk is gericht op
een promenadepubliek van
1200 bezoekers per uitvoering
Als plaats van uitvoering
wordt vooralsnog gedacht aan
de leegstaande fabriek van Fi-
gee in de Waarderpolder in
Haarlem.
De Koorbiënnale is gepland
tussen 15 en 24 jimi 2001. Een
opmerkelijk detail is dat het
Noordhollands Philharmo
nisch Orkest (NPO) een pro
minente rol krijgt. Het voort
bestaan van dit orkest is in ge
vaar door een negatief advies
van de Raad voor Cultuur over
verdere subsidiëring.
Angele Albrecht, een van de bekendste Duitse ballerina's en een
vroegere ster van het Ballet van-de Twintigste Eeuw van Maurice
Bejart in Brussel, is op 1 augustus in een ziekenhuis in München
overleden. Zij is 57 jaar geworden. Over de doodsoorzaak is niets
bekend. Albrecht trad in Brussel onder meer op in de Bolero van
Ravel en de Sacre du Printemps van Strawinski. Na haar opleiding
aan de Royal Ballet School in Londen begon Albrecht haar loop
baan in Mannheim. Later verhuisde zij naar Hamburg, waar ze op
trad onder choreograaf George Balanchine. In Brussel richtte zij na
haar danscarrière een jeugdballetschool en -theater op.
