V akantiegangers
in Spanje
Slecht weerbericht slechter dan slecht weer
De fouten van Wahid
Gesprek van de Dag
Steunpunt Barcelona:
500 telefoontjes per dag
Duitse prins krijgt
kastelen niet terug
DINSDAG 8 AUGUSTUS 2000
V^ommciifaai'
President Abdurrahman Wahid van Indonesië bood
gisteren aan het Volkscongres (MPR) zijn verontschul
digingen aan voor de gemaakte fouten gedurende de
eerste tien maanden van zijn bewind. Wahid heeft
vooralsnog niet het leiderschap gebracht waar het land
zo'n dringende behoefte aan heeft. De president maakt
eerder de indruk van een hulpeloze oude man die zijn
macht niet weet te gebruiken. Ook gisteren wist een
duttende Wahid die indruk niet weg te nemen.
De problemen waarmee Indonesië kampt zijn een er
fenis van het Soeharto-regime. Sociale, etnische en re
ligieuze onrust dreigt de archipel te verscheuren. Het
leger weigert de burgeroorlog op de Molukken te be
teugelen. Afscheidingsbewegingen zijn actief in Atjeh
en Irian Jaya, het voormalig Nederlands Nieuw-Gui-
nea. In Indonesië tiert de corruptie nog altijd welig. De
invloed van het leger op de politiek en de economie is
nog buitengewoon groot, hoewel Wahid een aantal
'politieke' generaals, onder wie Wiranto, behendig bui
tenspel manoeuvreerde.
De verwachtingen van de Indonesische bevolking wa
ren vlak na de val van Soeharto hooggespannen. Gus
Dur, zijn bijnaam, stond bekend als bemiddelaar en
kreeg indertijd de voorkeur boven de populistische
kandidaat Megawati. Hij moest de verzoening tot stand
brengen.
Maar najaren onderdrukking wil de mens nu eenmaal
snel verbeteringen zien en voelen. Tot nu toe heeft Wa
hid zich voornamelijk beperkt tot woorden. Externe
factoren, waar Wahid geen enkel greep op zegt te heb
ben, zijn in zijn ogen de schuld van de crisis waarin het
land verkeert. Fouten zijn er in de eerste tien maanden
van zijn presidentschap zeker gemaakt, maar dan
vooral door anderen.
Lang zal de eerste democratisch gekozen president
zich niet achter het verleden kunnen verschuilen. Zijn
regenboog-regering, een coalitie waarin veel politieke
partijen zijn vertegenwoordigd, is volstrekt kleurloos.
En aangezien de president geen politieke uitstraling
lijkt te ambiëren, lijkt de tijd rijp voor een nieuwe man
of vrouw die de regering een gezicht kan geven. De
vraag is alleen wie?
Blijkbaar weet het Volkscongres het ook niet. Daarom
geeft de MPR Wahid deze keer nog het voordeel van de
twijfel. Zonder krachtdadig leiderschap en hulp van
buitenaf zal Indonesië nog verder in het moeras zin
ken.
Record kersenpitspuwen
Twee Zwitsers hebben
in het afgelopen week
einde opnieuw het we
reldrecord kersenpit-
spuwen voor wouwen
en mannen gevestigd.
Beiden waren al eerder
recordhouder, maar
werden onlangs versla
gen door twee Amerika
nen.
Conchita Kohier heeft
volgens de Zwitserse
bond van Kersenpitspu
wers een afstand van
19,01 meter bereikt.
Thomas Steinhauer
spuwde zijn pit 25,22
meter ver. De vorige re
cords stonden op 16,49
meter en 24,42 meter.
In het Zwitserse Saint-
Aubain meten vijf tot zes
keer per jaar tussen de
vijfhonderd en vijftien
honderd mensen hun
krachten. De Zwitserse
bond voor kersenpitspu
wers heeft zeshonderd
leden.
Skaters rollen massaal
door Rotterdam
'Woensdagavond, skate-avond', luidt een nieuw adagi
um in Rotterdam. Steeds meer Havenstedelingen slui
ten zich aan bij de almaar groeiende stoet skaters die
in de zomermaanden op woensdagavond door de stad
trekt.
Wat vorig jaar begon als een clubje liefhebbers dat ge
zamenlijk de schaatsschoenen met wieltjes onderbond
en door het centrum van de Maasstad trok, is inmid
dels uitgegroeid tot een wekelijks feest waar dertien
duizend Rotterdammers aan deelnemen. De organisa
tie, 'Rotterdam rolt', moet alle zeilen bijzetten het nog
steeds groeiend aantal 'freaks' langs Rotterdamse stra
ten en pleinen te loodsen.
Rotterdam rolt is de afgelopen dagen hard op zoek ge
gaan naar meer vrijwilligers. De politie begeleidt de
stoet die start in West en eindigt in Rotterdam-Noord.
Maar omdat het korps niet beschikt over 'blikken met
agenten' die zij kan opentrekken, moet de organisatie
er zelf voor zorgen dat de rollende stoet in beweging
blijft.
Het tegenhouden van het verkeer, maar ook het oppik
ken van vermoeide achterblijvers hoort bij de taken
van de schaatsende vrijwilligers. Een woordvoerder
van de organisatie meldt dat er inmiddels voldoende
begeleiders zijn gevonden en dat de tocht morgen
weer van start kan gaan. Als het aantal deelnemers
blijft groeien, verwacht de organisatie voor het eind
van het seizoen de 20.000 te halen.
Off-Parade
Het is een miezerige dag in de
zomer van 2000. Directievoor
zitter Ronald van der Zijl ziet
het grijze wolkendek over zijn
Efteling drijven. Elke sombere
dag betekent een verdere ach
terstand op de geschatte bezoe
kersaantallen. Een hoosbui of
een stralende zon vormt het
verschil tussen een uitgestorven
pretpark of dikke rijen voor de
Python achtbaan. Maar slechter
dan het slecht weer zelf zijn
slechte weerberichten.
Als je een bezoekje van plan
bent en Erwin Krol voorspelt de
avond tevoren mooi pretpark-
weer, dan zegt geen ouder de
volgende dag het beloofde uitje
af. Al regent het pijpenstelen.
Andersom kan ook. Van der Zijl
heeft menige stralende dag
door het park gelopen terwijl er
geen kip te zien was.
Evenementen als het EK en de
Olympische Spelen zijn ook van
invloed. De Efteling heeft de
schatting van het aantal bezoe
kers daarom dit jaar voorzichtig
gehouden ten opzichte van
1999, toen drie miljoen mensen
op bezoek kwamen. „Ook de
180.000 braderieën, festivals en
dergelijke zijn concurrenten",
zegt Van der Zijl.
Toch is Nederland een echt
pretparkland. Het aantal bezoe
ken per inwoner is hoog verge
leken met andere landen. Voor
al het verschil met Zuid-Europa
is groot. Duitsland en Denen
marken lopen meer in de pas.
Met de drie miljoen bezoekers
staat de Efteling in Nederland
op kop wat dagattracties be
treft. Alleen de Amsterdamse
rondvaartboten trekken onge
veer evenveel bezoekers.
De plaatsen drie tot en met ze
ven worden bezet door dieren
tuinen en het Rijksmuseum. Op
de achtste volgt weer een pret
park: Duinrell in Wassenaar,
met 1,2 miljoen dagjesmensen.
Het Nederlands Bureau voor
Toerisme schatte in 1997 het
totale aantal visites aan de 731
attractiepunten op meer dan
122 miljoen. In 1985 kwamen
waren dat er nog 53 miljoen
aan 280 attracties.
Tijdens een dagje uit wordt
flink wat uitgegeven. De Efte
ling - attractiepark, golfbaan en
een hotel met 122 kamers -
maakte vorig jaar een omzet
van 150 miljoen gulden. Daar
van kwam 128 miljoen uit het
attractiepark, wat inhoudt dat
de gemiddelde Eftelingganger
zo'n 43 gulden uitgeeft.
De gemiddelde entreeprijs be
draagt 31,50 gulden, de extra
uitgaven in het park dus 11,50
gulden. Dat kan hoger, meent
Van der Zijl, bijvoorbeeld door
kaartverkoop via Internet. „Als
de entree al een tijd geleden be
taald is, wordt de geldbeleving
anders", zegt hij. De klant komt
dan eerder in de verleiding geld
aan horeca en souvenirs uit te
geven.
Het klinkt vreemd, maar de Ef
teling is blij met de komst van
Disney naar Europa. „Natuur
lijk zijn we even geschrokken.
Maar de effecten zijn positief
geweest. Disney heeft een ho
gere kwaliteitsnorm gezet.
Amerikanen hebben toch een
andere kijk op wat service is en
wanneer een park 'af en
Efteling-directeur Ronald van der Zijl is blij met de komst van Disney
naar Parijs. foto cpd roland de bruin
schoon is." De Efteling is opge
houden met jaarlijkse torenho
ge investeringen in nieuwe en
modernere attracties. Het doet
niet mee in de race om de snel
ste en spectaculairste achtbaan.
Concurrent Six Flags in Flevo
land kan wat dat betreft zijn
gang gaan. „Men komt bij ons
meer voor de totaalbeleving.
Horeca, live entertainme
de infrastructuur krijgen
om steeds meer aandach
zegt Van der Zijl. Vorig ja
vesteerde hij twintig müji
gulden. Een derde daarv;
naar de aanleg van een w
promenade en een centn
plein in het park.
Bereikbaarheid is voor de
recreatie een groot probli
Iedereen wil om tien uur
tends in het park zijn om
uit zijn uitje te halen. Ze
dus een hoop files mee.1
Zijl, voorheen werkzaam
personenvervoer, bedacl
daarom de 'sprookjesperi
Die rijdt vanuit 150 plaat
Nederland naar de Eftelii
„Maar nu staan die buss<
de file", verzucht Van dei
Een mogelijk antwoord i<
meerdaagse bezoek. Een
is er al. „Maar er zijn mee
den nodig." De directeur
samenwerking met eigen
van bungalows en appart
ten in de regio.
MARTUN SCHURING
Film over ANWB-werkers is forse klus
De NCRV-televisie maakt dezer dagen opnamen in Spanje voor het pro
gramma De mensen van de Alarmcentrale. Vanuit het ANWB-steunpunt in
Barcelona volgt een camerateam de werkzaamheden van zes hulpverleners
en de lotgevallen van vakantiegangers. Waaronder de premature bevalling
van een tweeling en de repatriëring van een vrouw na een beroerte.
Zondagmiddag, het is bloed
heet in de stad. Op het plein
voor de Catedral de Barcelona
dansen tientallen mensen de
Sardana, voorheen een open
baar protest tegen de dictatuur
van Franco. In de kerk, bij Ma
ria, steken we een kaars op voor
het thuisfront én voor een Ne
derlandse tweeling in een zie
kenhuis in Gerona. Willemijn
en Lodewijk, beiden nog geen
twee pond zwaar, zijn tijdens
een korte vakantie van hun ou
ders in Spanje geboren. Veel te
vroeg geboren, wel te verstaan.
Op kantoor van Anneke Huer-
tas-Van Gastel, hoofd van de
Alarmcentrale in Barcelona,
wordt driftig gedebatteerd over
de tweeling. De makers van het
televisieprogramma willen
graag met de ouders in contact
komen, maar zouden ze willen
meewerken? En: wat is de beste
manier om hen te benaderen?
Claudine Everaert, regisseur
van het tv-programma, overlegt
met ANWB-arts Geert van der
Heijden welke mogelijkheden
hij ziet.
De arts strijkt met de handen
door het haar. De alarmcentra
le, werkend in opdracht van de
verzekeraar van de familie, wil
de de kinderen al meteen na de
geboorte terugvliegen. Van der
Heijden verzette zich daarte
gen: „Ze zijn nog maar 28 we
ken, dat is veel te gevaarlijk. Dat
kan op zijn vroegst bij 35 we
ken, ze moeten hier voorlopig
blijven." De ouders willen na
wat onderhandelen wel mee
werken aan de filmopnamen,
niet zozeer om de NCRV een
plezier te doen, maar om de
ANWB in het zonnetje te zetten.
„Ze hebben ons uitstekend ge
holpen".
Een week eerder reisde het tv-
team samen met Geert van der
Heijden naar Caracas (Venezu
ela) voor de repatriëring van
een oudere Nederlandse vrouw.
Het ANWB-steunpunt in Barcelona ontvangt in de zome
maanden 500 telefoontjes per dag. Op zeer drukke dager
kan het aantal hulpvragen oplopen tot 900 op een dag. J;
lijks gaan ongeveer 1,5 miljoen Nederlanderse vakantieg
gers naar Spanje. In de zomer zijn dat er ongeveer 640.0C
Het steunpunt in Barcelona, dat Spanje en Portugal ond
zijn hoede heeft, bestaat sinds 1967. Hulp wordt gebodei
in de meest uiteenlopende zaken, zoals auto-ongevallen,
ziekten, infarcten, weigerachtige automobielen, diefstal,
in een enkel geval - mensen die de weg vragen. De meesi
problemen worden ter plekke opgelost.
Vaak moeten mensen en voertuigen worden gerepatrieei
naar Nederland, worden familieleden opgevangen, of ve
vangende auto's afgegeven. In drukke weken kan het aar
auto's dat vanuit Spanje op transport naar Nederland mi
oplopen tot 50 stuks. De ANWB heeft naast de alarmcent
le in Den Haag, tien steunpunten in Europa, te weten in
Lyon, Barcelona, Benidorm, Milaan, Athene, München,
Innsbruck, Praag, Budapest en Izmir. Tijdens de zomer,
werken bij de alarmcentrales in totaal 400 mensen, van
63 in Barcelona.
De NCRV-cameraploeg film de repatriëring van een auto.
Op haar zesde vakantiedag zak
te zij in elkaar in een kerk in
Ecuador: een beroerte. Al spoe
dig werd de vrouw overge
bracht naar Caracas, de enige
plek in Zuid-Amerika waar men
in staat was tot de voor haar
noodzakelijke hersenoperatie.
De tocht van de vrouw, haar
man en de arts is onderdeel van
het programma.
Het scheelde echter een haartje
of deze opnamen waren de
mist ingegaan, vertelt Claudine
Everaert. „Toen we in Caracas
een paar sfeerimpressies film
den, werden we opeens be
roofd door enkele mannen. Op
klaarlichte dag in het stadscen
trum! Zij pakten de camera af
en wilden er vandoor gaan. Ik
dacht: oh, daar gaat ons onder
werp. Het zal toch niet waar
wezen?"
De bezorgdheid over het on
derwerp bleek sterker dan de
angst voor lijf en leden. Claudi
ne: „Ik had vijftig dollar op zak,
en we zijn toen met die man
nen gaan onderhandelen". Tot
haar stomme verbazing lukte
het de camera terug te kopen.
Vijftig dollar is voor mensen in
Venezuela een hoop geld, zo
werd haar duidelijk. Camera te
rug, onderwerp gered. En dat
niet alleen. De criminelen wer
den kort erop gepakt door de
politie. En zo kregen ze ook die
vijftig dollar weer terug.
De programmamakers moeten
op eieren lopen: het vertrou
wen winnen van alle betrokke
nen (hulpverleners en vakantie
gangers); rekening houden met
weerbarstige en onwillige auto
riteiten, zoals luchtvaart- en
ziekenhuisfunctionarissen; de
verhaallijnen in de gaten hou
den en de 'rollen' van de hoofd
personen bewaken.
Als het aan Femke Wouters van
de ANWB ligt, moet in het pro
gramma ook naar voren komen
dat er nogal wat werkstress be
staat op de centrale. „Ik heb het
idee dat ze daar te weinig oog
voor hebben. Het komt voor
dat hulpverleners vreselijk wor
den afgebekt, of zelfs uitge
scholden, door mensen die
soms niet eens lid van ons zijn.
Zo van: Je moet me helpen! Dat
gaat je niet in de koude kleren
zitten."
De mensen van de Alarmcentra
le in zes afleveringen, le afleve
ring: vrijdag 8 september Neder
land 1, 22.30 uur.
JAAP TIMMERS
De Duitse prins Ernst August
van Hannover krijgt de land
goederen die zijn familie bezat
in Saksen-Anhalt, in het vroege
re Oost-Duitsland, niet terug.
Het gerechtshof in Berlijn heeft
dat gisteren bepaald.
De in totaal circa honderd vier
kante kilometer omvattende
landerijen in het Harz-g
met kastelen, bossen, land
bouwgebieden, heerlijkheden
en een bouwvallig, twaalfde-
eeuws cisterciënzer klooster,
werden tussen 1945 en 1949
door de sovjets onteigend en
zijn sindsdien staatseigendom.
Het ging er in het proces om of
de grootvader van de prins,
Ernst-August graaf van Braun
schweig en Lueneburg, de Duit
se of de Britse nationaliteit had.
In het laatste geval zou de ont
eigening namelijk onwettig ge
weest zijn en had Ernst August
van Hannover, echtgenoot van
prinses Caroline van Moi
recht op teruggave.
Het hof in Berlijn stelde v i
de graaf weliswaar een Bi
maar ook een Duits pasp i
bezat, terwijl Ernst August
beweerd dat zijn grootvai
1918, gelijk met het aftrec
van de Duitse keizer, afsti
had gedaan van zijn titels
zijn Duitse staatsburgers!
Eerder was een rechtbanl i
Saksen-Anhalt al tot de d i
uitspraak gekomen, waar
de zaak, die jarenlang gei
heeft, nu definitief voorb
De autoriteiten in Saksen
halt reageerden opgetogei
de uitkomst van het proc
zeiden nu eindelijk te kui
beginnen aan de hoognoi
restauratie van de waard(
landgoederen en kastelen r
Vissenregen op Engelse dakc
Enkele honderden vissen zijn in
het Engelse plaatsje Great Yar
mouth tijdens een zware regen
bui uit de lucht komen vallen.
Verscheidene inwoners zagen
hun daken en tuinen bedekt
met de dode zilverkleurige zee
dieren, meldde The Daily Tele
graph maandag.
De vissen zijn waarschijnlijk uit
de Noordzee geschept dei,
tornado en ruim drie kilo
landinwaarts tijdens een
regen neergegooid, zegt e
woordvoerder van een Br n
meteorologisch instituut,
gaat waarschijnlijk om sp c
jonge wijting.
Zodra er Broadway bestond, ontstond ook
off-Broadway. Toneelstukken en musicals die niet
geschikt werden geacht voor het grote publiek, of
kunstenaars die zichzelf minder geschikt vonden
voor datzelfde publiek, maakten van hun gebrek
aan aantoonbaar succes juist een pre. Men vestigde
zich in zelf opgeknapte theaterjes, een paar stra
ten verderop.
Om de hoek van de grote culturele McDonald's
ontstond een buurtje vol trendyrestaurants.
Wie iets wilde zien dat niet gecorrumpeerd
was door roem en het grote geld kon te
recht op dat 'off-Broadway'. Daar kon
men zich als bezoeker nog een uitver
korene wanen, trendsetter en vertegen
woordiger van de betere smaak, en
nog tegen een lagere prijs ook.
Dat marxistische mechanisme, dat een
kracht een tegenkracht oproept, zoals
het huwelijk overspel, is in de cultuur
algemeen. Jaren geleden trok door Neder
land de 'Boulevard Of Broken Dreams'.
Artiesten woonden wekenlang in woonwa
gens en speelden voorstellingen in tenten.
Ook gevestigde namen profiteerden van de
gelegenheid om zich weer eens los te zingen
van een geconditioneerd theaterpubliek en
keerden tijdelijk terug naar het theatrale zigeuner
schap.
Omdat netjes kaartjes verkopen en boeken bijhou
den niet het sterkste punt van zwervers is, ging de
'Boulevard of Broken Dreams' na een paar jaar fail
liet. Deurwaarders confisceerden de tractoren en Ne
derlands enige serieuze vorm van 'off-Nederland'
verdween uit het gezicht.
Toen kwam 'De Parade'. Er waren inmiddels enige
minder artistieke types bereid gevonden de biervaten
te tellen en de guldens op te bergen. Jarenlang was
'De Parade' in de zomer dé plek waar de incrowd
zich voor tweeguldenvijftig tot hamster liet degrade
ren, en in een donkere tent kruipend een race aflegde
tegen twee andere bezoekers die er waren ingetrapt.
De rest van de avond liet je je voor een handvol rijks
daalders verrassen door voorstellingen in een tent,
geen idee wat er zou komen, maar dat was nu juist
het leuke.
'Off-Nederland' was terug. Dat wil zeggen, tot uw
buurman en zijn voetbalvrienden er ook achter kwa
men. Zodra de zomerzon zich laat zien wordt 'De
Parade' overlopen door een bierzuchtige menigte en
inmiddels kunnen kaartjes maar beter van te voren
via het Uitburo besteld worden,anders kom je ner
gens meer in. Daar staat tegenover dat u zich be
vindt op het leukste terras van Nederland, en dat
van het voormalig zigeunerschap nog zeker interes
sante resten te vinden zijn.
Nog altijd komen acteurs voorde voorstelling flink
lawaai maken in de menigte. En nergens is het be-
diendend personeel zo uitgewoond: als om half twee
's nachts iedereen is vertrokken begint hun eigen
feestje. Voor bezoekers mag de romantiek minder
zijn geworden, de ware incrowd heeft zichzelf in
middels tot medewerker gemaakt en maakt tijdens
lange bacchanalen van De Parade een eigen 'off-Pa-
rade'.
Ook ik heb die kans gegrepen en ben de komende
week te vinden in het Amsterdamse Martin Luther
King-Park. U herkent mij aan een witte overall en ik
sta bij een grote tafel waar u voor de waarachtige zi-
geunerprijs van drie gulden een spel mag spelen dat
op De Parade zijn wereldpremière beleeft. En er spe
len zich aandoenlijke taferelen af. Meisjes van negen
die voor de vierde keer drie gulden bij hun moeder
gaan halen, omdat ze willen winnen. Vaders die hun
zoontje in de houdgreep nemen om kindlief het stuk
vooral op de goede plek van het bord te laten leggen.
'NeeElmar, hij kan echt beter daar, leg nou daar,
wat zegt papa nou?' Wordt er gewonnen glimt vader
nog meer dan zoon. Wordt er verloren, was zoonlief
voor het spel blijkbaar nog te jong. Aanbevolen Pa-
rade-theater: 'Cooking with Elvis' en 'Droog Brood'.
Het kindsterre-
I tjeMACAULAY
CULKIN uit de
film Home Alo
ne (1990) zit
nu ook in het
echte leven al
leen thuis.
Maandag
maakte zijn woordvoerder bekend dat
de 19-jarige Culkin gaat scheiden
van zijn één jaar oudere vrouw, de ac
trice RACHEL MINER. De twee ont
moetten elkaar in 1997 in New York
en trouwden toen beiden zeventien
waren. Culkin speelde onder meer in
Home Alone, Home Alone 2 en My
Girl. Daarna kwam zijn carrière in
een neerwaartse spiraal, onder meer
als gevolg van ruzie over de voogdij
tussen zijn scheidende ouders. Miner
speelde onder meer de oudere zuster
van Anne Frank in de Broadway-pro-
ductie Het Dagboek van Anne Frank.
Het Berenbos in Rhenen heeft gister
avond twee nieuwe bewoners gekre
gen, de Russische beren FENJA en
UAUA. De beren komen van
professor aan de universiteit v< f
Moskou, die het gedrag van de
ten wilde bestuderen. Geld voc
onderzoek is er echter nooit
men. Daardoor leefden de bereh
renlang in te kleine hokken. N<>j
dood van de beren Geert en Fio
1999 ging het Rhenense Berei t
op zoek naar een aantal beren
nood. Al snel kwamen Fenja erlft
in het vizier. Gerard Baars, voo r
van de Stichting Berenbos Rhe j,
heeft de dieren opgehaald.
De domeinnaam www.jimihent 3
.com komt in handen van de fa
van de Amerikaanse legendaris h
gitarist JIMI HENDRIX. Dit hei ?t
VN-organisatie World Intellect it
Property Organization (WIPO)1:1
paald. Het internetadres was ii
den van een Amerikaan uit Floift;
die met de domeinnaam veel
hoopte te verdienen. Hij moet|e
VN-organisatie het internetadrf
ruggeven aan de familie van de -
legende, die in 1970 overleed.
