Nu bolletjes planten voor een vroeg voorjaar
Gevoelig voor roest
Rijp en Groen
Hondsdagen
Van bosrank tot Clematis 'Multi Blue' Balkon a la Méditen-anéc
Zeldzame paddestoel
ontdekt in Luttelgeest
VRIJDAG 4 AUGUSTUS 2000
160/960
Cryptogram
Horizontaal: 1. Niet besproken op maagdelijke wijze (8); 5. Kijker om een Afrikaans dorp te
zien? (8); 6. Bijzonder heet van verdriet (4); 8. Gooi 'm vol om aan de slag te gaanl (4);
10. Toegang van niets, daar zit een luchtje aan! (5); 12. Kansrijke spruiten (5).
Verticaal: 1. De koster en de stoker spelen erin (6); 2. Mensen van stand krijgen er spit van
(6); 3. Onderwijs in een file? (5); 4. Public relations voor een schaap eist een slachtoffer (5);
7. Werkt hard in steno (5); 9. Groeizame groente (4); 11Hol in een ander dierenverblijf (3).
Oplossing van donderdag:
HORIZONTAAL: 1. Gaan; 4. karn; 8. elf; 10. rei; 11. Eva; 13. pc; 15. moa; 16. ia; 17. ramenas;
20. leve; 21. daar; 22. pergola; 24. ne; 25. ere; 26. ko; 28. non; 29. som; 32. ega; 34. amen;
35. Eton.
VERTICAAL: 1 Gesp; 2. al; 3. af; 5. ar; 6. re; 7. nipa; 9. evoe; 11. emmeren; 12. aandoen;
14 crepe; 16. Isaak; 18. ave; 19. aal; 23. grof; 24. nasa; 27.0ran; 30. om; 31. me; 32. et;
33. go.
HET WEER
Teleurstellend
Niet alleen in delen van Europa is juli voor
veel mensen een teleurstellende zomer
maand geweest (in het Duitse Kassei een
zontekort van 70 procent); ook in het
noordoosten van de Verenigde Staten was
juli geen hoogvlieger. Men spreekt daar al
over'The Summer that never was". In Alba
ny en Binghamton, New York is juli nog nooit
zo koel geweest en in Baltimore, Maryland en
in Washington was het de koelste juli sedert
respectievelijk 1891 en 1918. Bovendien
heeft het in veel streken uitvoerig geregend.
Op veel plaatsen komt wateroverlast voor. Zo
stonden eerder in juli delen van Minneapolis
blank en in dezelfde staat, Minnesota, ving
Rochester in juni al de recordhoeveelheid van
318 mm op (juli 1978 313 mm). Tegelijker
tijd heerst intense hitte en droogte in het wes
ten en delen van het zuiden waar New Or
leans, met 35 mm de droogste juli ooit no
teerde. Bij ons lijkt het volgende week op te
knappen doordat het hogedrukgebied bij de
Azoren een sterke uitloper in stelling brengt.
Vooral voor de tweede helft van volgende week
ziet het er goed uit. Zoals het zich nu laat
aanzien is het dan droog met geregeld zon en
middagtemperaturen omstreeks 25 graden.
Tijdens de eerste helft van de week kunnen
frontale uitlopers periodiek wolkenvelden ver
oorzaken. De temperatuur komt in de middag
echter wel op circa 22 graden uit. Morge
oorzaakt een zwak warmtefront eveneens 1
kenvelden. Het is niet uitgesloten dat er
wat motregen valt en onder invloed van h
wolkendek blijft het kwik steken bij circal
graden. De wind is meest zwak en krimp
het westen. Ook op zondag zijn er wolker
den en kan op enkele plaatsen een bui vi
Gisteren kwamen vooral in de loop van d(
middag enkele buien tot ontwikkeling. H D
en daar werd ook onweer waargenomen,
zwaar waren de buien evenwel niet. De t<
peratuur steeg in de Bloemendaalse duif
en in Zandvoort tot 21,5, in Nieuw-Venn
werd het 21,4 graad.
VRAAG ANTWOORD
Elly en Gijs van Veen uit Lei
den hebben zowel een roos als
ook een Hibiscus en een Tibou-
china die alle drie aangetast
zijn door roest. Dat is een
schimmel en schimmels zijn
niet zo gemakkelijk te bestrij
den als ze zich eenmaal uitge
breid hebben. Spuitzwavel, ge
regeld toegepast, kan wellicht
nog een en ander redden. De
oorzaak moet gezocht worden
in een te vochtige omgeving.
Vooral vochtige lucht werkt
averechts. Staan de planten
binnen? Voortaan veel luchten.
Staan ze buiten, dan op een
plaats zetten waar de wind kan
komen. Helaas kan ik geen an
der advies geven al veronderstel
ik dat de roestaantasting be
gonnen is bij de roos. Veel ro-
zensoorten zijn gevoelig voor
roest. Dus zet de andere plan
ten ver weg van de roos als dat
zo is.
Een raadsel is de goudenre
gen van E. Hadders-Verdonk
uit Haarlem. Nadat een 20 jaar
oud exemplaar dood was ge
gaan werd op dezelfde plaats
nieuwe aarde aangebracht en
een nieuwe plant neergezet. Nu
blijkt deze wel te groeien maar
niet te bloeien na de eerste
twee jaar wel gebloeid te heb
ben. Maar hij krijgt pas om 4
uur in de namiddag zon. Er zul
len wel bomen en struiken in
de buurt staan die in de loop
der jaren ervoor gezorgd heb
ben dat de plant te weinig zon
krijgt. De dood van de eerste
goudenregen is vrij normaal.
Deze planten hebben geen lang
leven. Maar alle exemplaren
van deze soort hebben veel zon
nodig. Ook is het mogelijk dat
de Hortensia's op de voet in
middels groot zijn geworden en
veel vocht en voeding van de
grond onttrekken. Dan is het
dus kiezen of delen.
Greet Buchner
Tuinwerk in augustus f
Het is al weer zo ver dat we
aan het planten van vroeg-
bloeiende bolletjes gaan den
ken. Dat kan deze maand al
beginnen. Bij de tuincentra
hangen de zakjes uitnodigend
klaar. Maak uw keus uit het
kleine goed als kievitseitje,
sneeuwroem, sterhyacint en
sneeuwklokjes, waar je er
nooit genoeg van hebt. Plant
ze vijf centimeter diep en mar
keer de plekken, zodat u weet
waar ze staan. Dit is ook ge
makkelijk als u ze over een
poosje tegen felle vorst wilt
beschermen.
Deze maand geplante herfsttij
loos kan eind september/begin
oktober al bloeien, evenals na
jaarskrokusjes! Geef ze een plek
waar ze jaren lang rustig kun
nen blijven staan. U ziet het,
nauwelijks terug van vakantie,
kunt u in de tuin al weer aan
pakken. Het eerste werk zal zijn
het gras maaien. Doe dat niet te
kort. Het is beter dat de zon de
graswortels niet kan vermen
gen. Bij nat weer doet u er goed
aan het gras af te harken en in
de composthoop te verwerken.
Begin augustus kan een laatste
mestbeurt worden gegeven.
Daarna niet meer omdat het
gras zich tegen de winter moet
harden. 'Afrijpen' heet dat.
Vaste planten als riddersporen
en grasanjers kunnen, als ze
drie tot vijf jaar op dezelfde
plek hebben gestaan worden
uitgegraven en gescheurd om
de jonge planten op een plek
met onder gespitte mest uit te
planten. Wie tijdig de uitge
bloeide riddersporen heeft af
geknipt kan herbloei verwach
ten. Mesten met wat pokon in
het gietwater kan helpen. Voor
de in de tuin en op terras over-
zomerende kamerplanten is
zo'n extraatje ook wenselijk. Ze
worden zo gemakkelijk verge
ten.
Overigens is augustus de laatste
maand dat de kamerplanten
nog kunnen worden verpot.
Dan worden ze 'overgeplant' in
een (vaak) grotere pot met ver
se potgrond.
Dit is tevens de maand dat er
weer naaldbomen - zoals de co
niferen in uw heg - kunnen
worden geplant (of verplant).
Houd daarbij de kluit compact.
Het netje dat het tuincentrum
om de kluit heeft gedaan, doet
u er pas in het plantgat voor
zichtig af. Meng wat turfmolm
door de grond en blijf een tijd
water geven. Dit geldt ook voor
alle andere planten die u hebt
verzet, zoals de uitgezaaide
muurbloemen, violen en vin
gerhoedskruiden.
Wilt u in het najaar nog spina
zie oogsten, zaai dan nu de niet
stekelige, maar ronde zaadjes
op rijen, dat is straks gemakke
lijk te oogsten, met de schaar.
Doe dit ook met raapsteeltjes
en namenia. De winterandijvie
kunt u ook op rijen uitplanten.
Zelfs kunnen er nog zomerwor-
teltjes in de platte bak worden
gezaaid. Hebt u overigens het
houtwerk van de ramen al in de
beits (of iets dergelijks) gezet?
Ook met het planten van sla
kan men blijven doorgaan! In
de winkel is de prijs van een
krop altijd nog ruim een piek
Boerenkool niet vergeten uit te
planten op 70 x 40 cm. Dat
In Luttelgeest is het roze oor-
zwammetje ontdekt, een zeld
zame paddestoelensoort. Pad
destoelkenner Ger Keizer deed
de vondst toen hij een bezoek
bracht aan de Orchideeënhoeve
in Luttelgeest. Het zwammetje
is tot nu toe slechts één keer ge
signaleerd, in Italië.
Het roze oorzwammetje is een
halve centimeter groot en groeit
in een groepje van ongeveer
dertig stuks op een stam van
acaciahout. Dat hout is in de
hoeve terechtgekomen voor de
nieuwe Maleisische tuin. Er za
ten sporen op, die door de hoge
temperatuur en luchtvochtig-
heid in de tropische tuin uit
groeiden tot het roze oorzwam
metje.
Mede-eigenaar Thomas Maas-
sen van de Orchideeënhoeve is
erg blij met de vondst. 'Qua
grootte stelt het niet zoveel
voor, maar het is heel bijzon
der. Hij is slechts één keer eer
der in Italië opgedoken. De
paddestoel schijnt alleen in de
maand juli te groeien. De kans
is groot dat hij zich ieder jaar
weer laat zien."
ANP»
De hondsdagen hebben
niets van doen met de
hond. Wel met de ster Siri-
us die in de tijd van de
Grieken eind juli tot de
tweede helft van augustus
in de vroege morgen te zien
was. Nu noemde ze deze
ster ook wel hondsster en
de Romeinen hebben er
speels Canigula oftewel
hondje van
gemaakt. Zo
zijn deze da
gen aan hun
naam geko
men en vol
gens de statis
tieken zijn het
de allerwarm-
ste dagen van
het jaar.
Nu houdt het
weer zich lang
niet altijd aan
de officiële
statistieken
maar veilig
heidshalve
zullen we
toch maar
aannemen
dat het rond
half augustus
(de tijd van de
hondsdagen
in Nederland
en België
duurt van 19 juli tot 18 au
gustus, in andere delen van
Europa van 24 juli tot 23
augustus) heel warm zal
zijn. Dat is dan ook de tijd
dat velen vijverproblemen
krijgen in de vorm van
draadalg en - erger -
zweefalg, in goed Neder
lands groene soep. Dus
gaan we snel aan de slag
om de vijver zo helder mo
gelijk te houden. Dat we
daarvoor over voldoende
zuurstofplanten en weinig
vissen moeten beschikken
is al meerder keren ge
schreven.
Maar onze vijver- en oe
verplanten zijn inmiddels
ook flink uit de kluiten ge
wassen. Vaak te flink want
als het goed is mogen die
maximaal eenderde van het
wateroppervlak innemen.
Er zijn ook vijverkenners
die het op een vijfde hou
den, in elk geval zullen we
grondig moeten snoeien.
Vooral de moerasboter
bloem, wier stralend gele
bloemen ik niet zou willen,
woekert graag. Weg ermee
evenals met het kroos dat
ook een deel de vijver be
dekt.
Wat ik u bidden
mag: niet met
een naar de
compost
maar een
paar uur
langs de vij
verrand la
ten liggen opdat het kleine
gedierte zoals schrijvertjes,
libellenlarven, bootsman
netjes, waterspinnen en
dergelijke nog naar huis,
dat wil zeggen in de vijver
kan kruipen. Al dat kleine
spul is van groot belang
voor het natuurlijk even
wicht in het water. De
draadalgen halen we uit de
vijver door ze
om een stokje
te winden. Res
ten de gevrees
de zweefalgen
die vooral bij
een tempera
tuur van het
water boven de
18 graden
groen kleuren.
Het daglicht en
de zon kunnen
niet meer bij
de zuurstof
planten die on
der water le
ven. Ze sterven
af, gaan rotten,
zorgen voor
veel te veel
voedingsstof
fen in het wa
ter en kunnen
niet meer voor
voldoende
zuurstof zor
gen. Als het goed is hebben
we deze vicieuze cirkel al
doorbroken door flink te
snoeien in onze bovenwa-
terse gewassen.
Mocht het toch nog mis
gaan dan kunnen we even
tueel ons zuurstofpompje,
dat de vijver 's winters
openhoudt inschakelen.
Is dat niet voldoende dan
grijp ik ten einde raad -
ook bij mij gaat het bij ab
normaal weer wel eens mis
- naar de pot met vijverkalk
want rotting veroorzaakt
doorgaans ook een te lage
zuurgraad, dat wil zeggen
Ph onder de 7. Vijverkalk in
kleine hoeveelheden,
schepje voor schepje, toe
voegen in een hoeveelheid
van ongeveer een lepel kalk
per 1000 liter water ver
hoogt snel de Ph die in een
vijver nu eenmaal tussen 7
en 8 dient te liggen. De
zweefalgen verdwijnen en
het ergste leed is geleden.
Af te raden valt, om bij ont
staan van de zogenaamde
erwtensoep leidingwater zo
uit de kraan toe te voegen
om het water af te koelen
en eventueel het waterpeil
te verhogen. Deze abrupte
afkoeling werkt nega
tief. Dus altijd
het water eerst
opvangen in
emmers of
teilen en dan
pas de vijver
in.
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tulnvragen
kunnen nog forse planten
den als knagers er niet bi
kunnen. Middelvroege aai
pelen kunt u oogsten en zi
ge tijd op een zeil te droge
gen. Het loof snel afvoerei
container - want er kunne
velende 'beesten' in huize
nare ziekten verspreiden.
Pluk de slaboontjes stuk vi
stuk éénmaal in de week.
bonen twee keer per week
ze voor de diepvries, verwi
dan direct na de oogst. Ni<
wachten tot u er meer gep
heeft. Dat tast de kwaliteit
Van kruiden kunt u de blai
laten drogen waarna u ze f
kunt wrijven en het poede
een geëtiketteerde bus bev
ren. Af en toe eens kijken
zich geen schimmel vormt
terselie, majoraan, tijm en
mille kunt u zo voor gebru
reed hebben.
Zelf geteelde knoflook legt
een rooster van gaas om d
'bolletjes' in de zon te late
drogen. Laat er het loof aa
kun je in elkaar vlechten. S
leuk Frans tegen de muur.
In de fruittuin is de oogst 1
gonnen met de vroege app
peren èn pruimen. Vuistre
voor het plukken luidt: ligj
tien gezonde appels of per
onder de boom dan zijn ze
plukrijp. Eetrijp is wel wat
ders, zoals u zult merken a
er om te proeven uw tande
zet... Voor het geval dat eei
dreigt te bezwijken onder
last vruchten, moet u dikke
ken met een wig klaar hebl
staan om te steunen.
stralen van de winterzon wor
den tegen gehouden.
Behalve grootbloemige zijn er
ook kleinbloemige soorten. De
bloemen van de grootbloemige
Clematissen zijn niet alleen
groter, maar ook kleurrijker. Ze
zijn er in wit, roze tot bor
deauxrood, van blauw tot paars
en zelfs geel. Een bijzondere
soort is de Clematis vitalba. De
ze kleinbloemige soort is de
enige Clematis die een Neder
landse naam draagt: de bos
rank. Het is dan ook de enige
die van nature in Nederland
voorkomt. De bosrank komt
voor langs bosranden, in heg
gen en tussen kreupelhout, en
bloeit van juni tot augustus.
Clematissen worden niet alleen
naar kleur ingedeeld, maar ook
naar bloeitijd. Er zijn vroeg-
bloeiende (mei-juni) en laat-
bloeiende (juli-augustus) soor
ten. 'Multi Blue' bloeit van juni
tot augustus. De vroege bloeiers
kunnen het beste direct na de
bloei worden teruggesnoeid. De
jonge scheuten die daarna ont
staan, dragen volgend voorjaar
weer bloemen.De late bloeiers
bloeien echter op jong hout.
Dat houdt indat de snoei het
beste plaats kan hebben in het
vroege voorjaar (maart). De
jonge scheuten die daarna uit
groeien komen nog hetzelfde
jaar in bloei.
Hoewel Clematis 'Multi Blue'
soms tot oktober doorbloeit,
moet hij na de bloei een snoei-
beurt krijgen. Zowel in de pot
als in de tuin staan Clematissen
het liefst in een humusrijke
grond die het water goed af
voert. Logisch, gezien zijn her
komst als bosrandplant. Natte
voeten stelt een Clematis niet
op prijs. Hij is dan namelijk erg
gevoelig voor de verwelkings-
ziekte.
Bron: Plant Publicity Holland
Riddersporen zijn er in alle kleuren en maten.
Met zijn weelderige takken en
rijk gekleurde bloemendek past
de Clematis in elke tuin. Of hij
nu gebruikt wordt om de strak
ke lijnen in een moderne tuin
wat te doorbreken, of als ro
mantisch accent tussen kam
perfoelie, rozen en lavendel in
een oud-Hollandse boerderij-
tuin. Opvallend lid van deze
klimmersfamilie is de Clematis
'Multi Blue'.
Clematis 'Multi Blue' loopt in
het voorjaar uit met bronskleu
rig, puntig blad, dat al vrij snel
naar donkergroen verkleurt. In
juni, en soms zelfs al in mei,
begint hij te bloeien. De bloe
men zijn in het begin lilarood
tot lilablauw, om later tot diep
violetblauw te verkleuren. De 8
tot 10 centimeter grote bloe
men zijn gevuld waardoor de
bloemvorm volledig rond is. De
bloei van 'Multi Blue' duurt
normaal gesproken tot in au
gustus, maar in sommige jaren
zijn zelfs tot oktober nog bloe
men te bewonderen.
Multi Blue' is een bescheiden
klimmer. Daardoor is deze Cle
matis ook geschikt voor andere
toepassingen dan alleen tegen
een muur of langs een pergola.
Hij doet het ook heel mooi als
'solitair' klimplant. Hij heeft
dan wel een alternatieve klim-
steun nodig; bijvoorbeeld een
piramidevorm van stevig gaas
of trelliswerk, midden in de
bloemenborder. Een solide
constructie is wel een aanrader.
Anders zou deze onder de last
van de grote hoevee4heden
bloemen bij een eventuele
windvlaag direct bezwijken.
Ook in een grote pot of kuip op
het terras, misstaat Clematis
'Multi Blue' niet. Een tip is om
de plant in zo'n geval op te bin
den aan bijvoorbeeld drie bam
boestokken, die bovenaan met
elkaar verbonden zijn.
Wereldwijd zijn ongeveer vijf
honderd Clematissoorten te
vinden. Elk jaar komen daar
zo'n dertig nieuwe soorten bij.
Dit schetst al enigszins de po
pulariteit van deze plant. De
Clematis groeit van oorsprong
voornamelijk aan bosranden,
met zijn voeten in de schaduw
en met de weelderige takken
naar het zonlicht gericht. Dit
verklaart ook waarom de voet
van een Clematisplant be
schermd moet worden tegen
directe zonnestralen.
Een makkelijke oplossing is om
iets voor de voet van de plant te
zetten, zoals bijvoorbeeld een
dakpan. Mooier is het echter
om een lage plant voor de Cle
matis te poten. Kies in dit geval
wel voor een soort dat ook in de
winter groen blijft, zodat ook de
U kent dat gevoel wel; vanaf het
warme, zonnige vakantieoord
weer terug naar huis. Het is wel
spannend om na weken de
post, de huisdieren en natuur
lijk de tuin weer te zien, maar
het gemis van de vakantiesfeer
is wel erg groot, öm het gemis
van het vakantiegevoel goed te
maken, zorg je gewoon voor
een vakantie-sfeer in de eigen
tuin. Of op het balkon natuur
lijk. Buitenplanten.met een tro
pische uitstraling hebben vaak
harde, taaie takken en dikke
vlezige bladeren, al dan niet zil
verachtig behaard. De bloemen
zijn daarentegen vaak uitge
sproken fris, talrijk en uiterma
te sierlijk.
Lavendel en tijm hebben bei
den een mediterrane uitstra
ling. Het dikke, soms blauwgrij
ze blad en de lila tot paarse
bloemen van beide planten
passen uitstekend bij elkaar.
Het zijn allebei officieel geen
vaste planten, maar struikjes;
ook al blijven ze klein. De la
vendel wordt niet hoger dan
een halve meter, terwijl tijm de
tien centimeter amper passeert.
Beide planten zijn geschik
toe te passen in pot op teri
balkon. Een plaatsje in de
sterbank in de keuken wer
overigens ook uitstekend,
rozemarijn is een keukenk
met een mediterrane uitsti
ling. De grijsbehaarde blac
van Anemisia ludoviciana
ver Queen' en Stachys byz;
na 'Silver Carpet' geven ee
tuin of balkon een stijlvol i
cent. Ze bloeien mooi, ma<
ook het blad is heel bijzoni
Hierdoor geven ze bijna jaj
rond een 'vakantietintje' ot
balkon en in de tuin.
Eigenlijk zijn er teveel mo^
heden om op te noemen. D
stijlvolle grijstinten en de w
me kleuren van de genoem
planten geven een uitzond)
ke sfeer aan de tuin of het l|
kon. En omdat de planten
maal sterk zijn en wel wat 2
en droogte kunnen hebbeij
het nu hèt moment om te g
planten, of op te potten na)
lijk.
Bron: Plant Publicity Hollan
Kruiden in een potje zorgen voor een mediterrane sfeer op
balcon en terras. foto r van de burc
i
