Scandinavische design telt weer mee Behang is weer helemaal terug Trends Waterstoffiets Design blender DINSDAG 1 AUGUSTUS 2000 REDACTIE RIEN POLDERAAAN 023-511 Wonen in virtueel-droomhuis dankzij videolaserscanners Virtual reality is al jaren niks nieuws en lasertechnologie al tientallen jaren niet. Maar die twee bij elkaar stellen potenti ële huizenkopers straks in staat in het huis van hun dro men rond te lopen, terwijl de eerste paal daarvoor nog de grond in moet. Het is slechts één van de vele mogelijkheden die technici in het Engelse Leeds voor ogen hebben. „Met een mobiele handlaser- scanner, van het soort dat bij voorbeeld streepjescodes leest, kunnen we, in combinatie met een eveneens ingebouwde vi deocamera die de te scannen objecten tegelijkertijd opneemt, elk voorwerp of gebouw vanuit diverse posities inscannen en filmen,'' zegt dr. Brendan Haf- ferty. „Met een speciaal voor dit doel bedacht computerpro gramma, dat een beetje lijkt op het oude CadCam waarmee driedimensionale(3D) -ontwer pen op een pc-scherm zicht baar kunnen worden gemaakt, worden de scans en videobeel den direct samengebracht tot een natuurgetrouw 3D-beeld. Desgewenst tot op tienden van millimeters nauwkeurig." Hafferty werd in januari van dit jaar benoemd tot plaatsvervan gend directeur van het in 1999 door Hafferty's baas, professor David Hogg, opgerichte Applied Modelling Technolo gies (AMT) dat nauw samen werkt met de universiteit van Leeds. „Het scannen van driedimen sionale voorwerpen, bijvoor beeld het gelaat van iemand, wordt al enkele jaren gedaan," aldus Hafferty. „Maar dan nog alleen met zware vaste appara tuur en je hebt dan eigenlijk ook niet méér dan een mo mentopname. Het verschil met wat wij hebben gemaakt, is te vergelijken met dat tussen een foto- en een filmtoestel. Wij fil men bij wijze van spreken drie dimensionaal en dan ook nog op elke willekeurige plaats. Door de combinatie met virtual reality ontstaan geweldige mo gelijkheden." Hafferty denkt daarbij aan het snel en met grote nauwkeurig heid in kaart brengen van com plete wijken, als daar behoefte aan is. De uitvoering en het aanzicht van elk huizenblok, compleet met begroeiing, ver lichtingsarmaturen, verkeers lichten, alles wordt met grieze lige precisie driedimensionaal vastgelegd. „De gemeenteafdelingen waar toezicht op bijvoorbeeld het woningenbestand gehouden wordt, kunnen garen bij spin nen bij een driedimensionaal- archief van het hele gemeente lijke hebben en houden," zegt Hafferty. „Ambtenaren hoeven er niet meer op uit om de waar de van huizen te schatten en mensen die zonder vergunning aan het verbouwen of uitbrei den van hun huis zijn geslagen, vallen bij een nieuwe 3D-scan van hun wijk automatisch door de mand." BEN APELDOORN Knabbelhoutjes kunnen tandenborstel vervangen De kauw- of knabbelhoutjes die al eeuwen in Azië, Afrika en de Arabische wereld worden ge bruikt, blijken de tanden even doelmatig te poetsen als een tandenborstel. Talrijke bevol kingsgroepen in de Derde We reld gebruiken dunne takjes met de dikte en de grootte van een poüood om er vele uren per dag op te kauwen. De hout stokjes worden tot op de vezels stukgebeten en het sap wordt regelmatig uitgespuwd. Het kauwen op deze stokjes zou enerzijds het hongergevoel ver drijven en anderzijds stimuleert het de speekselklieren en zou het uitdroging van de mond voorkomen. Volgens een studie van de arts en tandhygicniste Christine Wu van de universiteit van Illinois in Chicago, hebben knabbel houtjes het bijkomend voordeel dat zij de tanden grondig reini gen, schadelijke bacteriën ver wijderen en cariës helpen voor komen. De fijne vezels halen net als een tandenborstel de onreinheden tussen de tanden weg en masseren het tandvlees zelfs beter dan een tandenbor stel. Uit het studieverslag van de Amerikaanse arts in de 'Journal of Agricultural and Food Che mistry' blijkt dat de gunstige werking van deze kauwhoutjes veroorzaakt wordt door enkele anti-bacteriële stoffen die bij het kauwen vrijkomen. Zo be vatten de door Wu onderzochte knabbelstokjes uit Namibië niet minder dan zes soorten natuur lijke antibiotica. De in Namibië gebruikte hout jes zijn afkomstig van de twij- Amerikaanse wetenschappers in New York hebben naar eigen zeggen de tweewieler van het nieuwe millennium ontwikkeld: de waterstoffiets. De 'hydrocy- c/e'heeft een kleine motor die werkt op waterstof en zuurstof. Waterdamp is het enige dat uit de 'uitlaat' komt, meldt de Amerikaanse nieuwszender CNN. Manhattan Scientifics, het be drijf dat de superfiets ontwierp, is intussen op zoek naar een fa brikant die de waterstoffiets in productie wil nemen. Volgens een woordvoerder van de we tenschappelijke onderneming werkt de waterstofmotor beter dan de gewone motorj. De hydrocycle heeft overigens ook gewoon trappers. Fout telefoonnummer In het bericht 'Herrie uit de handpalm' op de Trendpagina van vo rige week is een foutief telefoonnummer vermeld. Het goede num mer, waarop informatie te verkrijgen is over het alarmapparaat voor in de handtas, moet zijn: 0342-45.50.50. De goegemeente denkt bij Scandinavisch design aan Ikea. Maar dat is zoiets als ap pels met peren vergelijken, of, beter, een Audi met een Opel, een Bijenkorf met een Blok ker. Degenen die beter weten, denken bij Scandinavisch de sign aan klassiekers als de 'mieri van Arne Jacobsen. An deren denken helemaal niets, want design komt toch alleen maar uit Italië, en eigenlijk ook uit eigen land. Maar Scan dinavië? Inderdaad Scandina vië! Scandinavië is de bakermat van het puristische design. 'Scandi navisch' stond en staat voor ge stileerde en organische vormen, natuurlijke materialen versus energieke kleuren. Scandina visch design heeft zijn reputatie te danken aan de glorietijd van af de jaren '30 tot '60/'70 van de vorige eeuw. Meubelontwerpen als de 'mier' van Ame Jacobsen, de tulp van Eero Saarinen, de stoelen van Alvar Aalto en de futuristische zitsculpturen van de kleurengoeroe Verner Pan ton gelden als klassiekers. De ontwerpers uit die periode heb ben destijds Scandinavië inter nationaal in beeld gebracht als het Mekka van het design - en bepalen ondertussen nog steeds het imago van het Noordse topontwerp. Het lijkt wel of de tijd heeft stilgestaan. De opdracht aan latere genera ties ontwerpers om de meesters van het design te overtreffen, is beslist geen sinecure. Het is een uitdaging die veel weg heeft van het opnieuw uitvinden van het wiel. Ze hebben bovendien de pech dat de Scandinavische klassiekers helemaal in de geest van deze tijd passen. De actuele woontrends staan in het teken van minimalisme, Japan, de co meback van wit en kleuren, de zintuiglijke beleving (de aai baarheidsfactor), natuurlijke materialen, organische vormen en, uiteraard, de retro rage. Zo worden de kleurrijke, glasve zel zitsculpturen van de Finse designer Eero Aamio uit de six ties opnieuw gemaakt: ze zijn ook in Nederland te koop. De firma Innovation heeft een paar jaar geleden nog Verner Panton geëngageerd: het eerste pro duct was de Phantom, een mul tifunctioneel zitobject annex ta fel. Net zoals de internationaal ge roemde ontwerpers, is ook de lijst van de designfabrikanten aan weinig veranderingen on derhevig. Deze wordt nog steeds aangevoerd door firma's als Fritz Hansen uit Denemar ken, Stokke uit Noorwegen, Lammhults uit Zweden en Adelta Oy uit Finland. Hoewel zij kunnen teren op ontwerpen uit het roemrijke verleden - en daar door de massa nog steeds mee geassocieerd worden - heeft voor hen de tijd niet stil gestaan. Zij komen met innova tieve variaties op bekende Scandinavische designthema's, zoals de souplesse van hout. 'Hoe ver kan hout gebogen worden'. Het model grandlit van Hans Sandgren. gen van struiken en boomsoor ten die vrijwel alle tot het ge slacht van de Diospyros beho ren (Diospyros lycioides), zijn de een dadelpruimensoort die wijdverspreid is in Azië en Afri ka. Maar ook andere houtsoor ten zouden een gelijksoortige tandhygiënische werking heb ben. De Amerikaanse onderzoekster pleit dan ook voor het behoud en zelfs het promoten van kauwstokjes in landen van de Derde Wereld. Zij zijn immers goedkoper en minder omslach tig dan het gebruik van een tan denborstel en tandpasta en zijn in vele streken overvloedig aan wezig. De Wereldgezondheids organisatie (WHO) heeft deze aanbeveling inmiddels overge nomen en wijst er op dat het regelmatig gebruik van knab belhoutjes inderdaad de tanden reinigt, en dus tandbederf en ontstekingen van het tandvlees voorkomt. Niet alle hout waarop gekauwd wordt is echter goed voor de tanden. Zo zijn de gedroogde wortelstokjes van het bij ons welbekende zoethout helemaal niet geschikt voor de tandhygi- ene. Zoethout (Glycyrrhiza gla bra) is een struik die in Zuid- Europa en West-Azië groeit en tot de familie van de vlinder bloemigen hoort. Het wordt in de geneeskunde als zoetmiddel en in hoestdranken gebruikt en uit het gekookte en verdikte sap wordt de bij ons zo populaire drop gemaakt, die evenwel al lerminst de tandhygiëne bevor dert. JOHAN LAMORAl Een meesterlijk voorbeeld is het 'Grandlit', een ontwerp van Hans Sandgren Jakobsen voor Fredericia. Dit bed heeft een eenvoudig frame van gebogen hout, waaraan op iedere wille keurige plaats ruggensteunen en nachttafeltjes opgehangen kunnen worden, aan alle vier de bedzijden. Er komt geen schroef of gereedschap aan te pas. Grandlit tovert de slaap plaats om tot een ultiem relaxe iland. Hans Sandgren Jakobsen is onlangs onderscheiden met de Meubelprijs 2000 voor zijn minimalistische ontwerpen: zijn naam is gevestigd. Rest nog steeds de vraag hoe het zit met de nieuwste genera tie designers? Zij zijn opge groeid in de bakermat van mi nimal design en zoeken nieuwe richtingen. Ze zijn ervan door drongen dat de wereld niet op houdt bij Scandinavië, maar begint bij Europa. 'De wereld is je thuis.' Zij creëren internatio naal trendy design, evenwel zonder de eigen roots te verloo chen. Dat is de kunst. Global design met een Scandinavische touch. De nieuwe garde koketteert met minimal design vanuit esthe tisch èn ecologisch besef. „Koop vanaf het begin kwali teit: op de lange termijn zul je dan geld besparen en je helpt het milieu. Kijk eerst goed in je huis rond, voordat je beslist wat je moet kopen. En je zult ver baasd zijn, hoe weinig dat is", adviseert de Zweed David De sign het publiek in zijn brochu re. De nieuwe generatie ontwer pers experimenteert met na tuurlijke materialen en denkt daarbij niet alleen aan hout. De nieuwste uitdaging is om elk meubel alle speelruimte qua gebruik te bieden. Het begrip 'multifunctionaliteit' krijgt nieuwe dimensies. Een naam om te onthouden uit Denemarken is Louise Camp bell. Voor de Zweedse firma In- terstop heeft zij de Sushi Chair ontworpen, voor Bahnsen Col lection het opzienbarende kas- tenconcept 'Casual'. Dit is een open, lange, ovale kast die op allerlei manieren - behalve recht - neergezet kan worden: van schuin tegen de muur tot plat op de grond. Met textiel kan Casual ingedeeld worden als leg- of ladenkast. Uit Zweden komt het idee van de kastloze commode, een la dekast zonder de gebruikelijke kast. Sweden manifesteert zich trouwens opvallend sterk. Dat is nieuw, want Scandinavisch design was altijd vooral afkom stig uit Denemarken en het neusje van de zalm was Fin- foto gpd mads flummer land. Nu lijkt Zweden interna tionaal de kar te trekken. Na men zoals Asplund, Snowcrash, David Design maken ook bui ten Zweden furore. Op de beurs van Stockholm stonden zaken die je twee maanden later bij het Italiaans design in Milaan nog niet zag. Niet alle jonge designers heb ben echter meteen zoveel geluk dat fabrikanten zich over hun ontwerpen ontfermen. Jammer. Een kans verdient zeker 'Open Privacy', een tafel-met-hemel (zonder gordijnen) waarmee in grote openbare ruimten toch een gevoel van beslotenheid, van intimiteit gecreëerd kan worden. En die natuurlijk ook prachtig staat in een loft. De moeite waarde is ook een knuf felkussen met ingebouwde ver lichting én toch geschikt om je op neer te vleien. Het staat de coratief en is multifunctioneel - ideaal op bed (liggend lezen zonder bedlampje), op de grond (low living) of tegen de muur. Of de Surf chair, een hightech chaise-longue om lek ker relaxed op internet te sur fen. Het volop aanwezige, veelbelo vende, nieuw designtalent in Scandinavië moet wel doorbre ken. FRANCES VAN DER STEEN Siemens brengt een blender de markt naar een ontwerp i F.A. Porsche. De buitenkant K van het apparaat is gemaakt van geborsteld aluminium d ongevoelig is voor vingeraf drukken. De blender oogt ro buust en gestroomlijnd tege Het apparaat heeft veel mog lijkheden. Je kunt er cocktail en milkshakes mee mixen, e fruit, groente en vlees purere Daarnaast maalt de blender kruiden fijn, mengt hij sauze en verbrijzelt hij ijsblokjes. N '9 het hoge vermogen van 450 Watt is dit allemaal mogelijk De traploze instelling van de snelheid en de keuze uit puls continue instelling bepalen d maal- of pureergraad, zodat i blender geheel op eigen wen3C sen kan worden ingesteld, i Het apparaat bestaat uit een mengbeker die in iedere posfM op het voetstuk te plaatsen is31 De niveau-indicatie op de transparante schenktuit geefi duidelijkheid over de hoeved heid (tot maximaal 1,5 liter) P' de blender. Uit veiligheidsov wegingen werkt de blender a leen, indien het deksel goed sloten is. De kunststof mengl ker is uit de aluminium behq zing te nemen om hem schoP- te maken. Het roestvrijstalen mesje kan daarbij in de men; beker blijven zitten. De blender gaat ongeveer 46' gulden kosten en is leverbaai vanaf oktober. 5' Siemens Infocentrum, tel. (07\ 333 1 234; www.siemens.nl/huishouden mail: infocentrum@siemens.i Behang is helemaal terug in het interieur. Opvallend is dat de functie van behang is veranderd in vergelijking met zo'n vijf tot tien jaar geleden. Het vormt na melijk niet langer de achter grond van de inrichting, maar is een essentieel onderdeel ervan. Steeds vaker is behang zelfs de blikvanger in de woonruimte. Ook stoffen voor gordijnen en meubelen en zelfs tapijt worden steeds vaker tegelijkertijd ont wikkeld met behang. Doordat alles op elkaar is afgestemd ont staat een goede basis voor de verdere inrichting met meubels, verlichting en accessoires. Het komt steeds minder voor dat alle wanden identiek be hang krijgen. Vaak wordt er maar een wand of een nis be hangen of wordt er met borders en randen gewerkt. Het aanbod is daarop afgestemd. Per kleur zijn meerdere unies, all-over dessins en randen verkrijgbaar. Daarbij kan naar persoonlijke smaak gecombineerd worden. Bovendien worden op de muur steeds vaker verschillende ma terialen tegelijk toegepast. Een klassiek voorbeeld is de houten of marmeren lambrisering met daarboven behang. Nieuw is de combinatie van bijvoorbeeld aluminium of roestvrijstalen pa nelen in combinatie met be hang. Hierdoor ontstaat een ei gentijds beeld dat naadloos aansluit bij designmeubels en dito verlichting. De kleuren in behang volgen de mode op de voet. Basiskleuren als grijs, wit en naturel zijn in middels in elk assortiment terug te vinden. Maar de nieuwe col lecties laten ook meer uitge sproken kleuren zien. In het oog springende nieuwkomers zijn de pastellen (lila, paars, lindegroen), de retro kleurtjes (oranje, terra, cognac, bor deaux, olijfgroen) en de metal lic-tinten (zilver, brons, goud, aluminium en koper). Opvallend is ook dat naast het 'gladde' behang, structuurbe- hang belangrijker wordt. Een ontwikkeling die helemaal past in het eigentijdse 'aaibare' inte rieur. Het gaat vooral om geraf fineerde structuren zoals die van rijstpapier, zijde, linnen, metaal en natuursteen. Effen behang of sobere prints domineren nog altijd in de be- hangcollecties. Dit sluit aan bij de minimalistische interieur trend. Maar er wordt weer meer gebruik gemaakt van de deco ratieve functie van deze wand- bekleding. Dat betekent dat pa tronen weer terugkomen. Die variëren van heel groot tot piepklein, van romantisch tot Een plaktafel is tegenwoordig niet altijd meer nodig bij het behangen. Patronen zijn weer terug in de interieurtrends. Ontwerpers laten zich inspireren door dessins uit de 60-er en 70-er jaren. Voor meer informatie: tel. 079-344.12.44. foto collectie revolutionvan eijffincer psychedelisch en van grafische tot organische vormen. Retro is ook in het nieuwe mil lennium helemaal hip. Wie her innert zich niet het ouderwetse behang met dessins van schrootjes en steentjes? Of het wandvullende fotobehang met daarop afgebeeld de skyline van New York of een idyllisch pal menstrand? De nieuwste collecties gaan nog niet zó ver, maar experimente ren heel duidelijk met retro- dessins geïnspireerd op de 60'er en 70'er jaren. Ook nu is er weer behang verkrijgbaar waarbij een extra schilderij of posters overbodig zijn. Dit be hang leent zich ook goed voor het bekleden van deuren, kas ten (binnen èn buitenkant) en van accessoires zoals lampen, opbergdozen en boekenkaften. Met dessins is het mogelijk om de persoonlijke smaak in het interieur te accentueren. Bo vendien is met patronen een bepaald ruimtelijk effect te be werkstelligen. Om een kamer bijvoorbeeld minder hoog te la ten lijken, wordt de be- hangrand zo'n dertig centime ter onder het plafond op de muur geplakt. Een kamer oogt juist hoger door behang met een verticale streep toe te pas sen en breder door met een ho rizontale streep te werken. Een streepeffect kan gecreëerd wor den door twee verschillende kleuren effen behang horizon taal of verticaal om en om op de muur te plakken. Bron: Behangen niet moeilijk Behangen hoeft niet moeilijjn te zijn. Er worden steeds (r meer nieuwe technieken eni; gereedschappen ontwikkelen Zo is er een nieuwe techniellè met vliesbehang. Behangta-p fels zijn hierbij overbodig, p want het behangplaksel kanji meteen op de muur wordenw gesmeerd. Daarop worden de banen behang aange- j bracht. Eenmaal op de e muur, kan het behang nog p eenvoudig worden verscho-fi ven. Voordeel daarvan is dati ook de minder ervaren doe-K het-zelver een naadloos re-1 sultaat krijgt. Ook het ver- p werken van behang in hoe- ken en rondom stopcontac ten is gemakkelijker, omdat het droge behang niet scheurt. De ideale basis voor behang is een vlakke muur, liefst voorzien van stucwerk. De afwerking is belangrijk voor een goed eindresultaat Er is een spatel bedacht om het behang glad te strijken. Een behangliniaal zorgt vooj een goede afwerking in de hoeken en bij de plinten. D^ ze gereedschappen (die ove-, rigens weinig kosten) makert het mogelijk goed en gemakj kelijk te behangen. j In de behangspeciaalzaak wordt advies gegeven over j behangtechnieken. Ook zijni er videobanden verkrijgbaar! met instructies en tips voor f een perfect behangresultaaL mmm li MÊÊT u L 5 6 7 8 9 10 ■HHl HET WEER Anagram Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een van zes letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de letters van het voorgaande woord plus 1het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters van het voorgaande woord plus 1Als de hele puzzel juist is ingevuld, vormen de letters in de vet omlijnde kolom een woord. 1Overtrek - soort muziek - onwelwillend; 2. boksarena - rivier in Afrika - handel; 3. voorwerp - daar - industrieel ontwerp; 4 vrucht - krachtig - gebakken vloersteen; 5. vorstentitel - reeks - uitstapje; 6. kleur - aalvork - trektuig; 7 geestdrift - verlangen - standaardmaat; 8. voornemen - Europees gebergte - schrijfgerei; 9. gordel - altijd - toch; 10. zwak - verbouwer - deel v.e. breuk. Oplossing van maandag: Horizontaal: 1. Ever; 4. eens; 7. salon; 9. ga; 10. las; 11. ra; 13. pon; 14. Lear; 17. land; •18. ooi; 19. taak; 21. stof; 24. aai; 26. al; 27. eik; 29. ia; 30. Indië; 32. tent; 33. lire Verticaal: 1. Engel; 2. es; 3. ral; 4. Eos; 5. en; 6. stand; 8. lak; 11. rondo; 12. ba; 13. pa; 15. egaal; 16. rok; 7. lis; 19. taart; 20. ai; 22. tij; 23. frase; 25. lid; 27. ent; 28. kil; 30. in; 31. H. Grijze maand Juli is een uitermate sombere maand ge weest. In De Bilt heeft de zon ongeveer 120 tegen normaal 187 uur geschenen. Tijdens de afgelopen 100 jaar is alleen de hooi maand van 1919 nog grijzer geweest. In dat jaar werden in juli slechts 106 uren zon ge registreerd. Net als dit jaar was mei toen een uitblinker: dit jaar draaide het om veel warmte (12 zomerse dagen), toen om 300 uren meizon. Kennelijk is, als het om warmte en zon in de waarachtige zomer (juli/augustus) gaat, voorzomerse uitbun digheid minder gewenst. Overigens staat in veel klimaatgeschriften juli 1903 als de op één na somberste geregi streerd. De cijfers v^n Vooral dat jaar zijn, vanwege onnauwkeurigheden, de afgelo pen jaren naar boven toe bijgesteld. Het sombere weer van de afgelopen maand had te maken met west tot noordwestenwinden die steeds maar weer van die uitgestrekte wolkendekens van de Noordzee over onze omgeving uitrolden. Door de lage temperatuur van het zeewater werden in de kustgebieden de meeste po tentiële buienwolken in de kiem gesmoord. Om die reden heeft het in vooral Noord Holland niet of nauwelijks geonweerd. Een donderloze juli is in Zaandam de afgelopen dertig jaar niet eerder voorgekomen. Dankzij zon en aangename temperaturen heerste de afgelopen dagen alom tevreden heid. Gistermiddag werd het bij Bloemen daal 23,8, in Alphen aan den Rijn 23,9 en I Nieuw-Vennep 24,1 graden. Ook morgen is het met 22-23 graden aan genaam warm. In de kustgebieden kan hc later wat gaan afkoelen door een geleideü wat aan kïacht winnende west tot noord westenwind. Verder kan er morgen een bj tot ontwikkeling komen al lijken de zwaan ste buien zich opnieuw te richten op het I binnenland. Op donderdag en vrijdag trel een storing van de Britse eilanden over dfl Noordzee naar het oosten. Er kan dan eei enkele bui vallen maar er is ook zonne- I schijn en met 22 graden blijft het tamelijk! warm. m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 8