Politiek wil oplossing Vredesmonumenl
'Zonder handen had ik niet kunnen schrijven'
'We moeten doorgaan, doorgaan, doorgaan'
Cultuur Kunst
KLM weet zich geeij
raad met smokings
Popmuseun
in Sheffield
is gesloten
DINSDAG 1 AUGUSTUS 2000
941
utrecht gpd
Een mooi donker kostuum, een
smoking misschien met een
vlinderdasje, een avondjurk
met elegante schoenen... dat is
passende kleding als je in We
nen, Salzburg, München, Ber
lijn, Zürich, Milaan, Rome of
Verona naar de opera gaat.
Maar als je met de KLM naar de
grote operasteden van Europa
vliegt kun je je avondkleding
maar beter al in het vliegtuig
aanhebben, wil je niet het risico
lopen met het schaamrood op
de kaken in je dagelijkse kloffie
het Scala van Milaan te moeten
betreden. Om die reden spant
reisorganisatie Opera Select
vandaag voor de rechtbank in
Haarlem een kort geding aan
tegen de KLM. Inzet: de garan
tie van de luchtvaartmaat
schappij dat de bagage met het
zelfde vliegtuig aankomt als de
daar bij behorende passagiers.
Achtentwintig jaar boekte
Jack Spetter zijn speciale Opera
Select-reizen via Neerlands
trots, de Koninklijke Luchtvaart
Maatschappij. Maar als die
blijft doorgaan zijn gezelschap
pen zonder bagage op de plaats
van bestemming te laten aan
komen, zit het er dik in dat ope
raliefhebber en directeur van
het Utrechtse reisbureau Select
International het volgende sei
zoen overstapt naar de concur
rentie.
Vijf keer ging Spetter de afge
lopen maanden met groepen
operaliefhebbers op pad en vier
keer kwamen de koffers of een
deel van de koffers van zijn
klanten niet mee. Spetter is de
wanhoop nabij, het imago van
zijn gerenommeerde opera-ar
rangementen loopt flinke averij
op. Met enige angst ziet hij de
maand augustus tegemoet, dé
operamaand van het jaar, als er
vijf gezelschappen naar Vero
gaan om de opvoering bij
wonen van Verdi's Aïda, Naba
co, La Traviata, het Requiem i
La Forza del Destino.
Zeven klanten hebben Op<
Select nu aansprakelijk gesti
voor 'gederfd genot' tijdens e
trip naar Zürich op 24 juni. -
willen een deel van de reissr,
terug en ik kan ze niet eens
gelijk geven. Er bleek in het jf
heel geen bagage aan boord J
zijn. Op zondag war en alle w
kels dicht en zijn we met de
mes naar de luchthaven gega 1
om daar nog wat ondergoed?
kopen." Spetter mag dan
KLM nog steeds een warm ha
je toedragen, juridische di-
om te zorgen dat de luchtvaa
maatschappij in augustus a_
haar verplichtingen voldoet JC
volgens hem het enige dat kt<i
nelijk nog kan helpen. 7
Een woordvoerder van
KLM zegt dat de maatschap ie
de voorvallen betreurt en dat5r
met man en macht wordt ji?
werkt de overbelasting van l i)
Bagage Afhandeling Systeem
te heffen. ,,We hebben te n
ken met een buitengewo -
groei, grotere vliegtuigen, m ef
passagiers, meer bagage. 1"!
geautomatiseerde systeem ker'
het niet aan." irc
Bernhard Tomlow: ,,Zoi®[
heb ik nog nooit meegemaakt
Een maatschappij die een wixc
prestatie levert en zich daai jj
beroept op het feit dat ze
groot zijn geworden. Dan m
je de voordeur sluiten en n kik
meer vervoersovereenkomsi^1
aangaan dan je aankunt. Als '7;
een kopje thee inschenkt en 1
giet er teveel in, verwijt je
kopje toch niet dat het te kl oe
is? Dan geef je de theepot en lar
schenker de schuld. Maar è'l
begrijpen ze bij de KLM keni 'oc
lijk niet helemaal."
Topstukken gewisseld
leiden Het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden heeft
met ingang van vandaag nieuwe topstukken opgesteld in de
tentoonstelling Holland, Japan De Liefde. De meeste kostbare
Japanse prenten en rolschilderingen moesten worden verwis
seld omdat ze anders teveel schade lijden vanwege blootstelling
aan licht en lucht. Behalve schilderingen zijn ook Japanse ka
merschermen, keramiek en lakwerk te zien vanaf 1600, het jaar
dat Hollanders voet aan wal zetten bij Nagasaki. De tentoonstel
ling duurt nog tot 17 september.
FOTO PR
Voorhouter wint DJ-wedstrijd
den haag De Voorhouter Tom Noppe heeft het afgelopen
weekeinde een prestigieuze DJ wedstrijd gewonnen in disco
theek 'O' in Den Haag. Noppe, alias DJ Tommy, veroverde naast
een geldprijs van duizend gulden ook plekje in de stal van Anna
Agency. Dit boekingskantoor behartigt ook de zaken voor grote
namen als DJ Jean. DJ Tommy, student aan de Hogere Hotel
school in Den Haag, is al jaren de vaste DJ van 't Zeepaardje in
Noordwijk.
Piazzola-concert in première
middelburg Tijdens de Zeeland Nazomer Festivals, van 31 au
gustus tot en met 24 september, beleeft een concert van de Ar
gentijnse tango-componist Astor Piazzolla zijn wereldpremière.
Het stuk wordt uitgevoerd door het Argentijnse Orquesta de Ca
mera Majo de Buenos Aires. Piazzolla overleed in 1992 op 71-ja-
rige leeftijd. De Nazomer Festivals, die voor de twaalfde keer
worden gehouden, vinden plaats in diverse plaatsen in Zeeland.
Op het programma staan onder andere een openluchtopera in
Middelburg, theater in een tuinderskas in Kapelle en een sobere
uitvoering van een opera in de Grote Kerk van Veere. De organi
satie verwacht 30.000 bezoekers.
Venetië huldigt Clint Eastwood
den haag Clint Eastwood zal als bekroning van zijn filmcarrière
als acteur en regisseur tijdens het komende 57ste Festival van
Venetië een Gouden Leeuw krijgen toegekend. Het festival vindt
plaats van 30 augustus tot en met 9 september. Tijdens het eve
nement wordt verder een retrospectief van Eastwoods oeuvre
gepresenteerd en beleeft zijn nieuwste film, Space Cowboys,
zijn Europese première.
'We moeten onmiddellijk naar oplossing voor vernielingen zoeken'
„De maat is vol. Het monument ziet er voortdurend uit
als een gatenkaas." Gemeenteraadslid A. Geertsema van
de WD is het roerend eens met cultuurwethouder A.
Pechtold die het veelgeplaagde Vredesmonument aan de
Garenmarkt wil verplaatsen, desnoods verwijderen. Pa
nelen van het kunstwerk zijn voor de zoveelste keer stuk
geslagen door vandalen.
leiden ropy van der pols
lesley grieten
„Ik ben blij dat de wethouder
eindelijk tot dit inzicht is geko
men", zegt Geertsema. „Blijk
baar roept het monument
agressie op op deze plek. Bo
vendien zijn de bedragen voor
het onderhoud dermate opge
lopen, dat het niet langer ver
antwoord is om dat allemaal
aan één kunstwerk uit te geven.
Wat mij betreft wordt de evalu
atie niet uitgesteld, maar wordt
er onmiddellijk naar een oplos
sing gezocht."
Hoewel Pechtold pas volgend
voorjaar een definitief besluit
wil nemen, ziet een groot deel
van de Leidse politiek het mo
nument het liefst verdwijnen.
De discussie over het veelbe
sproken object van kunstenaar
Stulemeijer is weer opgelaaid
na de vernielingen van de afge
lopen weken.
Geertsema ziet het monu
ment het liefst afgeschermd in
een openbare ruimte. „Ik denk
dan bijvoorbeeld aan de bin
nentuin van de Lakenhal." Dat
de maker van het kunstwerk
Stulemeijer al verschillende ke
ren heeft laten weten niets te
voelen voor verplaatsing maakt
Geerstema niet uit. „Daar ben
ik helemaal niet van onder de
indruk. Als hij dat monument
daar zo graag wil hebben, dan
zorgt hij maar dat het er pico
bello uitziet. En zo niet, dan
mag het wat mij betreft inge
pakt en opgeborgen worden."
Ook Marjan de Jonge, fractie
voorzitter van het CDA, is het
met Pechtold eens dat het tijd
wordt voor maatregelen. „Het
loopt nu toch wel de spuigaten
uit. Je kan dat monument niet
blijven repareren." Maar ver
wijderen van het monument
vindt De Jonge te ver gaan. „Je
kan een Vredesmonument toch
niet zomaar opbergen. Liever
zie ik dat het monument ver
plaatst wordt, want het begint
nu toch wel duidelijk te worden
dat het monument daar niet op
zijn plaats staat. Het wordt hoe
dan ook tijd dat er wat ge
beurt."
Volgens gemeenteraadslid D.
van den Bosch (Groenlinks)
spreekt Pechtold voor zijn
beurt. „Pechtold loopt nu voor
de troepen uit. Als je dan met
zijn allen een termijn afspreekt,
dan moet je niet halverwege
gaan roepen dat het monument
moet verdwijnen. Het is nu
vooral zaak om die kapotte pla
ten snel te vervangen en daarna
rustig de evaluatie af te wach
ten." Hij vindt het verwijderen
van het monument te ver gaan.
Van den Bosch ziet meer in het
verbeteren van het imago van
het kunstwerk.
„Het monument moet meer
gezicht krijgen door er eens iets
bij te organiseren. Zodat het
eens een keer niet alleen in
nieuws komt omdat het
nield is. En ik denk aan het
bruik van vandalisme-best
dig materiaal. Ik betreur het 1
dat betreft dat de kunstenaal
weinig met ons meedenkt."
L. Hesselink van de PV
waarschuwt voor een overha
te beslissing. „De vraag of
op de Garenmarkt moet blijA
of een andere plek moet k
gen, is een dilemma dat al jai
speelt. Het lijkt me niet versti
dig om onder druk van w
een incident een beslissing
nemen. Maar we moeten
afvragen hoelang we hiern
door kunnen gaan."
Leidse Marian Wolfert debuteert met verhalenbundel
londen anp
Het popmuseum dat zestie
maanden geleden met vei
vertoon in de Engelse sta
Sheffield werd geopend, 1
gisteren gesloten. Het must
um, dat met behulp van ee
gift van de nationale loter
tot stand kwam, trok pe
week minder dan 2000 toe
schouwers, 6000 minder da
geraamd.
Het gebouw in de vorr
van vier reusachtige tron
mels heeft 15 miljoen pon
(ongeveer 53 miljoen gu
den) gekost. Het was de be
doeling dat het museum d
industriestad tot een mekk
van de popmuziek zou ma
ken. Sheffield verwachtte d<
uit de hele wereld poplie
hebbers zouden komen 01
de interactieve exposities t
bezoeken, maar al na dri
maanden zat het museur
door het gebrek aan belang
stelling in de financiële pre
blemen. j
Deskundigen hebben vol
gens de Britse krant The Ti
mes uitgerekend dat elke be
zoeker de subsidiënten, zq
als de loterij, 75 pond (ongq
veer 260 gulden) heeft ge
kost.
Om het museum te reddej
trok het bestuur vorig ja^
oktober Martin King als intdi
rim-manager aan. Hij hat
gewerkt bij succesvolle a
tracties als Madame Tui:
saud's in Londen. King wij
zigde de presentatie van h(
museum en voegde spulle
tjes en andere memorabiliE
van popsterren aan de coi
lectie toe. Maar nog altij
bleken te weinig mensen be
reid 7,25 pond (bijna 26 gu.]
den) voor een toegang;
kaartje op tafel te legger]
King legde zijn functie nee 3
en keerde terug naar Lor
den.
sen die op zoek zijn. „Het zijn
inderdaad niet types die tevre
den op hun stoel blijven zitten
en denken wat heb ik het toch
naar mijn zin", constateert
Wolfert. „Ze zijn op zoek naar
een goede mariier om met
mensen om te gaan. En niet in
de laatste plaats naar een ma
nier om met zichzelf om te
gaan."
Een belangrijke plaats daarbij
is ingeruimd voor het lichaam
en het lichamelijke. En de strijd
die sommige hoofdpersonen
met hun lijf voeren. Zo laten de
benen van een van de persona
ges het soms afweten, een an
der kijkt terug op een anorexia-
verleden. Op een gegeven mo
ment denkt ze: 'Het liefst zou ik
bestaan zonder lichaam, zon
der taal. Een lege platte tekst
ballon die in de lucht tegen een
andere tekstballon aandrijft en
haar wit langs het zijne schuift.'
„Ik denk veel na over li
chaam, geest en de relatie daar
tussen", vertelt de schrijfster.
„Wat doe je bijvoorbeeld als je
lichaam ziek wordt, of als het
gaat aftakelen. Je moet een ma
nier vinden om daar mee om te
gaan."
„Zelf heb ik heel lang last ge
had van mijn lichaam. Liever
leefde ik alleen in mijn geest.
Maar tegenwoordig gaat het
heel goed, heb ik me verzoend
met mijn lichaam. Ontdek ik
ook steeds meer wat je er alle
maal mee kan. Zonder mijn be
nen had ik niet kunnen fietsen,
denk ik nu. Een schouderklopje
geef je niet zonder hand en
arm. En als ik geen handen had
gehad, had ik niet kunnen
schrijven.",
Marian Wolfert: Balsem. (Uit
geverij L.J. Veen)
Kunstenaars maken duizend schilderijen op strand Schiermonnikoog
Zelfs op een onbewoond eiland
zou ze de pen niet laten liggen.
Al zo lang de Leidse Marian
Wolfert kin schrijven, schrijft
ze. Omdat ze er plezier in heeft.
En omdat ze de dingen die ze
meemaakt, die ze ziet, niet kan
laten voor wat ze zijn. „Ik wil er
meer mee doen. Ik wil ze om
vormen tot iets anders, iets met
schoonheid. Voor mezelf, maar
ook voor anderen." Sinds kort
ligt haar debuut, de verhalen
bundel 'Balsem', in de boek
handel.
Taal fascineert de schrijfster.
Wat je er mee kan doen, hoe
het mensen kan raken. Zoals
die buitenlandse man, die ze
eens Nederlandse les gaf. „Ik
leerde hem dat prachtige ge
dicht van Nijhoff, 'Het kind en
ik'. Na afloop zei hij: 'Ik wou
dat ik altijd zo kon praten. En
dat alle mensen zo tegen mij
spraken.' Dat is me altijd bijge
bleven. Het illustreert zo goed
wat voor een meerwaarde je
taal kan meegeven."
En dat is iets wat Wolfert ook
in haar verhalen probeert. „Het
liefst schrijf ik op een beschou
wende manier. Met poëtische
stukken, mooie woorden, die
plotseling loskomen van het
verhaal." Zoals in het titelver
haal 'Balsem'. In dit miniatuur
tje trekken een geheim, de ge
dachte aan zelftnoord en de
liefde tussen twee mensen aan
de lezer voorbij, geschreven in
een taal die laveert tussen het
poëtische en het verhalende.
De uitgevers bleken niet on-
gevoelig voor Wolferts stilisti
sche kwaliteiten. Waar andere
schrijvers maanden, vaak jaren,
moeten leuren met hun manu
script, ging dat bij haar net an
dersom. Uitgeverijen vroegen
schiermonnikoog
wim j assies
Ze werken al vier maanden ze
ven dagen per week met al hun
inzet aan het project 'The Co-
lorfield Performance'. Op het
badstrand van Schiermonnik
oog moeten duizend grote
schilderijen worden gemaakt,
die staan opgesteld in de vorm
van het Friese pompeblêd, 250
bij 150 meter groot. Zondag
was de accu leeg en vlogen bei
de kunstenaars Dirk Hakze en
Theo Cazjmir elkaar verbaal in
de haren. „Ja", zegt Hakze, „dat
keiharde werken en het moeten
overwinnen van zoveel tegen
slag en pech ontaardde in een
fikse ruzie. We hebben daarom
besloten om één dag in de week
niet aan het project te werken."
Badgasten, die het strand bij
De Grük betreden, richten zon
der uitzondering hun schreden
naar dit opmerkelijke en in het
oog springende 'landartpro-
ject'. Beide schilders laten zich
er niet door afleiden. „We moe
ten doorgaan", legt Dirk Hakze
uit. „Doorgaan, doorgaan. Door
al die tegenslag zijn we achter
op het schema geraakt. Het is
zaak je voor het paneel te ont
spannen en je goed te concen
treren. Je isoleert je en praat al
leen met je collega over de op
zet van het schilderij. Op die
manier komt het er niet van
naar links en rechts te kijken."
Belangstellenden krijgen van
de twee tekst en uitleg tijdens
de korte pauzes als het ene
schilderij af is en moet worden
begonnen aan het volgende,
het zoveelste. Daarnaast vangt
hun assistent Johan veel men
sen op. En doet dat met verve:
„Wat is nu 2000 gulden voor
een schilderij? Dat betaal je ook
voor een fiets, terwijl die na vier
jaar af is en een schilderij blijft!
Hakze en Cazjmir geven toe
dat het 'een enorme krachtsin-
ven een tijdje stil kwam te lig
gen. 'Ga maar op het terras zit
ten', zei m'n uitgever, 'dan ko
men die vérhalen vanzelf wel'."
En inderdaad, de verhalen
kwamen er. Het boek ligt in
middels in de winkel. Dat men
sen haar soms herkennen, haar
aanspreken op haar verhalen,
daaraan moet Wolfert nog wel
wennen. Bijvoorbeeld die keer
dat ze een boekhandel binnen
stapte en een verkoper op haar
afstormde. „Eigenlijk was het
een hele spontane, enthousias
te reactie. Maar op dat moment
vond ik het vreselijk. Het schrij
ven is iets dat ik doe, dat heel
belangrijk is, maar het vormt
niet mijn persoonlijkheid."
De verhalen die Wolfert
schrijft, gaan vooral over men-
FOTO GPD/WALTER KOBUS
om verder te kunnen werken.
Dat leverde overigens wel een
interessante 'bunkerserie' op.
Maar door de intensiteit van
het werken kreeg een ontste
king in zijn been geen kans te
genezen. Maar het duo heeft
geen moment het hoofd laten
hangen, al kostte het soms wel
veel moeite, met name toen de
vrouw van Cazjmir besloot van
hem te scheiden. „Ach", zegt
hij voorzichtig, „het is al heel
bijzonder dat wij hier nog
steeds met zijn tweeën wer
ken."
Marian Wolfert schrijft verhalen over mensen die op zoek zijn.
haar om een manuscript. Aan
leiding daarvoor was een kort
verhaal dat ze publiceerde in
een literair tijdschrift. „Ik
sprong een gat in de lucht toen
ik benaderd werd. Het lijkt me
vreselijk om je verhaal te moe
ten verkopen. Dat doet met veel
te veel denken,aan het hospite-
ren van vroeger, in mijn stu
dententijd. Dat je zo leuk mo
gelijk moest overkomen."
Uiteindelijk ging ze in zee
met de Amsterdamse uitgeverij
L.J. Veen, wat een goede keuze
bleek te zijn. „Het is een vrien
delijke en niet al te grote uitge
verij. Precies iets voor mij. In de
paar jaar die het me gekost
heeft om het boek te schrijven,
hebben ze altijd vertrouwen in
me gehad. Ook toen het schrij
Dirk Hakze (rechts) en Theo Cazjmir: „Het is een hele hijs, je gaat op je wenkbrauwen."
spanning' is, maar ze voegen er
onmiddellijk aan toe geen ge
brek aan ideeën te hebben.
„We hebben wel te maken met
een grote lichamelijke en gees
telijke intensiteit", aldus Hakze.
„Het is een hele hijs. Je gaat op
je wenkbrauwen."
Ondanks de tomeloze inzet
van het duo staat nu al vast dat
alle duizend panelen niet be
schilderd zullen worden. Om er
toch nog tegen de 600 klaar te
krijgen, is besloten om de schil
derperiode met twee weken te
verlengen tot 1 september.
„Natuurlijk zouden we alle dui
zend wel kunnen beschilde
ren", lacht Cazjmir, „maar dan
zouden we met onze ogen dicht
moeten werken." Dat willen de
twee niet, omdat ze van een ze
kere creatief niveau willen blij
ven uitgaan. Daarom staan tus
sen de beschilderde her en der
witte, maagdelijke panelen.
„Eén bezoekster zei al dit
rustgevend te vinden", aldus
Hakze. „In de muziek heb je
toch ook rustpunten? En we
hoeven niet in het Guiness
Book of Records te komen.
Toen we de panelen opge
bouwd hadden, waren we fy
siek kapot. Met maximale
kracht willen we tot een artis
tieke prestatie komen. Je kunt
nu eenmaal geen ijzer met han
den breken."
Hakze doelt onder meer op
het feit dat ze bij de opbouw
van het project veel minder
vrijwilligers kregen dan waren
toegezegd. En toen ze goed en
wel aan het schilderen waren,
kwam er zoveel regen naar be
neden dat ze moesten uitwijken
naar een naargeestige bunker
