Mini Israël, unieke expositie Madurodam
^Mensen vinden het onverwachte vaak het leukst'
Grote kleinkunst in de laatste show van Paul van Vliet
Cultuur Kunst
In Asiana blijft totaaltheater gelukkig ook circus
Maan wicht: spannende
familievoorstelling
\AANDAG 31 JULI 2000
100.000-ste bezoeker Rembrandthuis
amsterdam Het Rembrandthuis in Amsterdam verwacht van
daag zijn 100.000-ste bezoeker van dit jaar. De gelukkige zal
door Peter Klashorst in Rembrandts atelier worden geportret
teerd. Het atelier van Nederlands beroemdste kunstenaar wordt
momenteel gebruikt door hedendaagse collega's. Na Aat Veld
hoen is nu Klashorst aan de beurt.
"Dubbelganger Lennon gezocht
'Nden In Groot-Brittannië is een speurtocht begonnen naar
,li een dubbelganger van ex-Beatie John Lennon. Het evenbeeld
namaakt kans op de hoofdrol in een film over de gitarist en zan-
ger. De film 'In His Life - The John Lennon Story' omvat zes jaar
deuit het leven van Lennon, van de dag dat hij zijn eerste gitaar
kocht tot het optreden van de Beaties in de beroemde talkshow
van Ed Sullivan in de Verenigde Staten. De film wordt opgeno-
nj men in en rond de geboortestad van de Beatles, Liverpool. De
regie is in handen van de Brit David Carson. De audities voor de
look-alike van John Lennon vinden op 4 augustus in Liverpool
jjden Londen plaats.
Mission Impossible 2: zomerhit
De film Mission Impossible 2 heeft sinds de pre
mière op 6 juli in Nederland zo'n 600.000 bezoekers getrokken.
De rolprent, met in de hoofdrollen onder anderen Tom Cruise,
kan daarmee volgens de distributeur nu al de zomerhit van
2000 worden genoemd. MI2 is in 109 bioscopen te zien. Niet al
leen Nederland loopt warm voor de film. In de Verenigde Staten
hebben de avonturen van Cruise inmiddels 210 miljoen dollar
(bijna 500 miljoen gulden) opgebracht.
Schrijvers doen mee voor Ierse prijs
den haag De schrijvers Abdelkader Benali, Marcel Möring en
Nanne Tepper komen in aanmerking voor een literaire prijs van
een slordige 280.000 gulden. Het gaat om de Ierse IMPAC Inter-
ijnational Dublin Literary Award, de hoogste prijs voor een af
zonderlijk literair werk. De prijs wordt in de tweede helft van
mei volgend jaar uitgereikt. Benali, Möring en Tepper zijn voor
gedragen met respectievelijk 'Bruiloft aan zee', 'In Babyion' en
'De eeuwige jachtvelden'. Voorwaarde om mee te doen is dat de
romans Engelstalig zijn of in 1999 in het Engels zijn vertaald en
uitgegeven.
Kibboets, klaagmuur, synagoge en menorah
Madurodam mag dan de
oudste miniatuurstad ter
wereld zijn, de allernieuw
ste die in 2001 verrijst in
Israël zal historische be
zienswaardigheden uit
beelden waarbij ons Mui-
derslot een moderne dis
cotheek lijkt. Het Beloofde
Land komt in losse delen -
schaal 1 op 25 - naar Den
Haag. De unieke expositie
'Shalom Madurodam, Isra
el in miniatuur' bevat ruim
veertig maquettes en is een
voorproefje van het toe
komstige Park Mini Israël
in Latrun.
den haag herman jansen
Behalve één keer in het land
zelf was dit overzicht van histo
rische, religieuze, bijbelse en
archeologische hoogtepunten
van Israël nog nergens ter we
reld te zien. In de expositie
ruimte (1000 vierkante meter)
van Madurodam waar eerder
de Chinese ijssculpturen ston
den, een ware kaskraker, wordt
nu hard gewerkt aan de op
bouw van dat mini-Israël. Een
'gevoelig' karwei, uitgevoerd niformaat - wil niet overal ge- expositie meer vorm krijgen,
door mensen uit Israël die pre- zien worden. En een gouden Een kibboets hier, de Klaagmu-
cies weten waar ze de poppe- koepel hoort boven op de Rots- ur daar, kerken (onder meer
tjes moeten neerzetten. Want koepel (Tempelberg). Sint Gabriel en de Kerk van Alle
een orthodoxe jood - ook in mi- Met het uur zie je de beloofde Naties), synagogen, oorlogs- en
herdenkingsmonumenten, de
Klokkentoren van Oud-Jaffa, de
Menorah voor de Knesseth,
graftombes in de Kidron Vallei,
de Berg der Zaligsprekenden,
de Bron van Abraham, het Ro
meins Theater in Caesarea, en
zovoort.
Marianne de Nooijer, woord
voerster van Madurodam,
roemt de goede samenwerking
die al enkele jaren bestaat tus
sen de Haagse miniatuurstad
en het toekomstige park in Lat
run. De Israëlische maquettes
zijn voornamelijk van kunststof
gemaakt. Madurodams mensen
werken vaak met hout en zijn
nóg preciezer met het namaken
van elk onderdeel, elk detail.
„Wij waren ooit de eersten en
hebben veel ervaring en kennis
in huis. Het Israëlische park
gaat straks werken met bewe
gende poppetjes en die kennis
gaan zij weer met ons delen",
aldus De Nooijer. Met de expo
sitie heeft Madurodam op
nieuw een grote publiekstrek
ker in huis. En een prikkel voor
wie menen Madurodam al te
kennen.
Expositie 'Shalom Maduro
dam, Israël in miniatuur', van
dinsdag 1 augustus tot en met
dinsdag 31 oktober 2000 bij
Madurodam, George Madu-
roplein 1 in Den Haag. Rol
stoeltoegankelijk. Openingstij
den in augustus 9.00-23.00
uur, in september en oktober
09.00-18.00 uur.
circus recensie
hans visser
iana, combinatie van Aziatische circus-
mmers. Decor- en kostuumadviezen,
i en Lenn Aarntzen. Productie: Stardust
cus International. Amsterdam Konink
lijk Theater Carré, t/m 27 augustus.
iet circus van vandaag be-
oort totaaltheater te zijn'. Met
ie gedachte ging vorige week
het Koninklijk Theater Carré
an de Amsterdamse Amstel
isiana' in première. Een voor-
lelling opgebouwd uit num
mers uit de staatcircussen van
China, Noord-Korea en Bin-
nen-Mongolië. Totaaltheater,
maar gelukkig bleef het circus.
Want hoe snel kunnen allerlei
nummers ondergaan in een to
tale vormgeving... Er zijn al ge
noeg voorbeelden van circus
voorstellingen die stierven in
schoonheid. Maar bij 'Asiana'
valt dat mee. Nadrukkelijk is ge
poogd alle programma-onder-
delen mooi in elkaar te laten
overgaan en de nummers een
bijzonder accent te geven. Zo
als de groep meisjes die letter
lijk opdoemt uit een sneeuwbui
en vervolgens een dans opvoert
waarin virtuoos wordt gejong
leerd met doekjes, als waren het
werkelijk ijskristallen.
Soms vormen twee nummers
zelfs samen een geheel. Zo gaat
een groep meisjes in lichtge
vende gele pakjes in een een
voudige choreografie aan de
slag met bordjes en stokjes.
Niets nieuws op zich, maar wel
net even anders. Maar het aar
digste is dat die meisjes met
hun draaiende bordjes op zeker
moment als vanzelfsprekend
het decor vormen voor een
enorme lelie die midden in de
piste opengaat en waaruit dan
weer een ander meisje oprijst
voor een bijzonder evenwichts-
nummer.
En zo loopt het een over in het
ander, terwijl elk nummer toch
zijn eigen karakter houdt. Elke
act wordt gebracht met de
haast spreekwoordelijke Aziati
sche circusperfectie. Dat er
soms toch iets mis gaat, zoals
tijdens de première op het
hoogtepunt van het spannende
rolla rolla-nummer, is dan een
zegen. Zo blijkt weer even dat
het slagen van die nummers
helemaal niet zo vanzelfspre
kend is als het lijkt. Zeker niet
als menig onderdeel is omge
ven door een alle risico verhul
lende choreografie.
Helaas maken die dansen soms
een wat houterige, bedachte in
druk. Toch bewijzen ze hun
dienst, zoals bij de opening als
alle artiesten opkomen als wa
ren ze het terra cotta-leger dat
eeuwen geleden als een grafgift
voor een vorst in de aarde bij de
stad Xian verdween, om pas de
ze eeuw te worden teruggevon
den. Een imponerend beeld
waaruit de act voortkomt waar
in de Chinezen aan negen mas
ten de wonderlijkste capriolen
uithalen.
\ladame Tussaud's krijgt nieuwe inrichting
askia bonger
ladame Tussaud's sluit vanaf
januari volgend jaar haar deu-
en voor een rigoureuze ver-
jj ouwing. In tien weken tijd
roet de attractie aan de Am-
terdamse Dam een nieuw inte-
ieur krijgen. Daarvoor is een
gedrag van 7,5 miljoen gulden
litgetrokken. Een bezoekje aan
iet wassenbeelden-museum
roet een 'leukere ervaring'
orden. Deze week gaat een
lerde dependance van Mada*-
ne Tussaud's open in Hong
,ong. Behalve in Amsterdam
taat van het beroemde beel-
lenmuseum ook een depen-
lance in Las Vegas.
,,Het is vandaag volgens mij
Ie drukste dag van het jaar",
egt Tina Gebel, marketing ma-
ager van Madame Tussaud's
Amsterdam, als zij de rij voor
e deur van de attractie bekijkt.
linnen schuifelen de gasten
g mgzaam langs de beelden, die
Vnmc ^nllpHio nnaaa n in Hp
v,/'
dsu
eer
oms volledig opgaan in de
lensenmassa. Bij het bankje
an Paul de Leeuw ontstaat een
pstopping. Wie wil er nu niet
iet hem op de foto? Over po-
iulariteit heeft Madame Tus-
aud's weinig te klagen. Waar-
im dan veranderingen?
Volgens Gebel zijn daar ver-
chillende redenen voor. In de
erste plaats is er meer ruimte
lodig. Een groot aantal beelden
taat nu niet op de vloer, maar
ip een voetstukje dat is beves-
igd aan het plafond. Dat wordt
olgens Gebel anders. „Nu
noeten mensen te veel om
oog kijken om de beelden te
ien. Dat is jammer, want het is
eel leuker om zo'n beeld aan
e kunnen kijken. Daarvoor
lebben we meer vloeropper-
lak nodig."
Madame Tussaud's wil deze
inder meer creëren door het
ilafond van de Vermeer-kamer
rastisch te verlagen. Deze twee
erdiepingen hoge kamer wordt
hoogte gehalveerd. Zo ont
staat er boven deze ruimte nog
een kamer. Maar er is meer
winst. De Vermeer-kamer
wordt door de verbouwing his
torisch meer verantwoord. Vol
gens Gebel bestonden zulke
hoge plafonds in die tijd name- tie. Die komen naast de andere dagsvlieg er één. Gebel: „Je
lijk niet.
De reden voor het ontstane
ruimtegebrek is simpel: „Elk
jaar voegen we vijf nieuwe was
sen beelden toe aan de collec-
beelden te staan, want die ha- moet wel echt iets betekend
len we in principe niet weg." hebben voordat je hier terecht
Een beeld moet in principe al- komt."
tijd kunnen blijven staan. Daar- In de tweede plaats wil Ma-
om krijgt ook niet iedere een- dame Tussaud's de beelden
meer in hun context plaatsen.
„We willen nieuwe ruimtes cre-
eren, elk met een thema. De
beelden die onder dezelfde ca
tegorie vallen, komen allemaal
bij elkaar. Elk beeld wordt daar
in zijn eigen achtergrond ge
plaatst." Dat is nu niet altijd het
geval. Gerard Joling staat bij
voorbeeld gewoon ergens op
een hoekje naast Marlon Bran
do. Een vreemde combinatie.
Aan de andere kant van deze
acteur staat één van de laatste
aanwinsten, een beeld van Sally
Spectra uit de soapserie The
Bold and the Beautiful. Zij staat
net als Brando voor een grijs
scherm. Na de verbouwing ko
men zulke combinaties niet
meer voor.
Gebel wil niet te veel op de
details ingaan, want er kan nog
van alles veranderen aan de
huidige plannen. „Tot het mo
ment dat we daadwerkelijk be
ginnen met de verbouwing
wordt er geschaafd aan het ont
werp. Over sommige punten
bestaat nog discussie." Boven
dien wil ze dat het een verras
sing blijft. „Dat is veel leuker
voor de bezoekers."
Verrassing is een derde idee
achter de verbouwing. „We
merken dat mensen het onver
wachte vaak het leukst vinden.
Beelden die opeens bewegen of
een kanon dat plotseling afgaat
brengen het geheel meer tot le
ven." Daarnaast is 'interactivi
teit' een sleutelwoord. „Mensen
moeten bijvoorbeeld bij een
beeld van een popster kunnen
luisteren naar diens muziek."
Een bezoek aan Madame
Tussaud's zal na de verbouwing
gemiddeld een half uur langer
duren. Nu zijn de bezoekers
ongeveer een uur zoet. Gebel
vindt het zichtbaar jammer als
mensen niet de tijd nemen voor
een bezoek. Lichtelijk geërgerd
kijkt zij toe hoe een aantal be
zoekers in sneltreinvaart langs
de beelden loopt. Misschien
kan het museum hun aandacht
straks wél vasthouden.
Elianne Veenvliet als Loena.
theater recensie
susanne lammers
Voorstelling: Maanwicht door Stichting
Fabulant Tekst en regie: Annemarieke
Bechger. Spel: Daniëlle Deva, Elianne
Veenvliet en Siem Akkerman. Gezien:
28/7, Space Expo, Noordwijk. Nog te
zien: t/m 27 augustus. Aanvang: 12.45
Space Expo in Noordwijk viert
feest. Europa's eerste perma
nente ruimtevaarttentoonstel
ling bestaat deze zomer tien
jaar. Dat betekent dat er mul-
tivision-shows zijn, waarin as
tronauten je mee op ontdek
kingsreis door de ruimte ne
men. Een SpaceTrain rijdt
naar ESTEC, het technische
centrum van de Europese
Ruimtevaartorganisatie ESA.
En verder wordt elke dag
'Maanwicht' gespeeld, een fa
milievoorstelling over Loena,
het nét niet eerste meisje op
de maan.
Nou ja, nét niet: Loena hoort
wel bij de eerste groep kinde
ren die in 2025 de maan be
zoekt, maar ze is de laatste die
uit de raket stapt. Dit tot groot
verdriet van haar ouders, die
zo vreselijk graag hadden wil
len pronken met een bijzon
dere dochter. Dat Loena ver
volgens weigert terug te ko
men naar de aarde, omdat ze
geen zin heeft in het gezeur
van haar ouders, kunnen we
ons allemaal voorstellen als
we kennis maken met haar
moeder. Daniëlle Deva's Me
vrouw Wassenaar is een akeli
ge kak-madam, die niks lief is
voor haar dochtertje en alleen
maar bezig is met haar voet
stappen op de maan.
Eerst vond ze het zelfs wel lek
ker rustig dat Loena niet terug
wilde komen, maar met de va
kantie naar Frankrijk mag het
kind natuurlijk niet ontbre
ken. Dus gaat ook zij naar de
maan, om Loena terug te ha
len. En om dan toch nog met
iets als 'eerste op de maan' te
zijn, heeft ze Bluppie, Loena's
huisdier, meegenomen die
daar de eerste zwemslagjes
van de eerste goudvis op de
maan zal vertonen. Natuurlijk
valt dat in het water. Bluppie
saboteert Mevrouw Wasse
naars boze plan en uiteinde
lijk moet een jonge held uit
het publiek de raket redden.
De voorstelling is simpel maar
effectief. De Space Cruiser-2,
met twee stoelen en veel in
drukwekkende apparaten,
wordt spannend door het licht
en de geluidseffecten. Loena,
een klein meisje in een groot
ruimtepak met een glazen
helm waar haar staartjes uit
steken, zien we alleen via een
videoscherm. Slimme climax-
jes en een fraai liedje houden
de spanning erin.
Nog leuker wordt de voorstel
ling als je weet dat de eerste
goudvis in de ruimte allang
vertoond is. Zonder kom.
want waterdruppels blijven,
als er geen zwaartekracht is,
gewoon aan elkaar kleven.
theater recensie
peter kuut
oorstelling: 'Tekens van leven' van Paul van Vliet. Ge
en: Circustheater, Scheveningen. Gezien: 29/8. Aldaar
og te zien: t/m 17 augustus, daarna tournee door het
n zijn jongste krantencolumn beschreef
'aul van Vliet de reacties van mensen die
lem na afloop van zijn shows wel eens
wamen opzoeken in zijn kleedkamer. In
Ie loop der jaren heeft hij geleerd hoe hij
lun omzeilende uitspraken kan vertalen
laar de waarheid. 'Als ze zeggen 'Wat een
nooie muziek', bedoelen ze: De teksten
an je schudden. Als ze zeggen: 'Wat een
schitterende belichting', betekent dat: 'Tek
sten en muziek kan je schudden'.
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat op de
belichting van zijn laatste show 'Tekens
van Leven' niets valt aan te merken. Het
verstilde spotje op de cabaretier, zittend op
een tafeltje, tot de uitbundige lichtbundels
op het orkest, het is er allemaal. En de
band, onder leiding van Hans Vroomans,
speelt zoals je van rasmusici kunt verwach
ten. Maar in dit geval gaat de Wet van Van
Vliet niet op, want ook de show zelf is af,
volmaakt. Als een gedreven tamboer-mai-
tre leidt de cabaretier een wondermooie
optocht door de tijd.
'Tekens van Leven' is zijn laatste show.
Vanaf januari 2002 gaat Van Vliet zich fullti
me wijden aan zijn ambassadeurschap van
Unicef. Hij zal dan nog wel spelen - in de
aanbieding: 'een show a la carte', een lite
rair programma vol verhalen en columns,
een gespeelde lezing over de belevenissen
van een cabaretier en een Engelstalig op
treden - maar het is allemaal ten bate van
het kinderfonds van de Verenigde Naties.
Hij moet dat doen, vindt hij. 'Door heim
wee en onrust gedreven ga ik nog één keer
op weg in de herfst van mijn leven" zingt
Van Vliet, voor wie in september de AOW-
gerechtigde leeftijd begint. Want: 'Er moet
nog iets zijn dat ik nergens kan vinden'.
'Tekens van Leven' is geen nieuwe show.
Van Vliet maakte een keuze uit zijn reper
toire van de afgelopen kwart eeuw, waarbij
het accent ligt op de liedjes die hij tijdloos
vindt. Het is een programma voor en over
drie generaties, maar het is opvallend dat
het merendeel van het publiek al heel wat
verjaardagen achter zich heeft liggen.
Het is allesbehalve een Greatest Hits-car
rousel die Van Vliet in gang zet. Wie zich
verkneukelt op liedjes als 'Meisjes van der
tien', 'Alie van der Zwan' of 'Veilig achterop
bij vader op de fiets' en succesnummers als
Bram van de Commune ("Heb jij nog stuff?
en Majoor Kees, zal wellicht teleurgesteld
huiswaarts keren. In plaats daarvan brengt
de cabaretier ruim dertig liedjes en verha
len vol uitbundigheid, twijfel, fantasie en
werkelijkheid. Zo heeft 'Boven op de boule
vard' de selectie gehaald, een pareltje over
twee oude mensen die, 'in de kantlijn van
de tijd', het gebronsde gepeupel op het
strand gadeslaan. Natuurlijk bezingt de ar
tiest in het Circustheater ook 'De Zee'. En
als hij 'Het touwtje uit de brievenbus' zingt,
een spin-off van 'Bram' over ouders die
hun kind door drugs vernietigd zien wor
den, golft er herkenning door de zaal.
Maar er mag ook gelachen worden. De ko
mische noten worden gekraakt in een 'Dia
loog in de hemel' tussen God en Zijn Zoon.
God wil ook op internet. Van Vliet doet er
goed aan de domeinnaam 'heiligedrieëen-
heid.komtotmij' alvast te claimen. Verder is
er onder meer de herkenbare humor rond
garagehouder Arie. Gestresst door zijn
drukke werk en door de feministische golf
die hem thuis overspoelt komt Arie zich be
klagen bij barkeeper Max. En de lachsalvo's
klinken ook als de cabaretier zijn conferen
ce 'Partnerruil' uit zijn tweede one-
manshow 'Noord West' weer even in herin
nering haalt.
Tekens van Leven' is een afgewogen keuze
uit tientallen jaren grote kleinkunst. Wie
'aangeraakt' wil worden door cabarethisto
rie, moet niet meer twijfelen. Gelukkig
duurt het afscheid van Paul van Vliet nog
lang genoeg.
