Geestverruimers in souvenirwinke
Elitair Schiphol
Gesprek van de Dag
Schuilen in een schoen
'Ding flof bips' onbegrepen campagne
Met neusknijper op naar haringmuseum
M
ZATERDAG 29 JULI 2000
Commentaar
Schiphol Plaza ademt succes, vooruitgang en welvaart.
Tussen het blinkende staal, de suizende roltrappen en
de dure boetieks spoeden duizenden reizigers zich
naar een zakenafspraak of zonvakantie. Maar onge
merkt is er op de luchthaven ook een groep bezoekers
gekomen die geen duidelijk doel heeft: een legertje
daklozen van een man of tweehonderd.
De luchthavendirectie wil van deze mensen af. Want
het 'regent klachten', aldus Schiphol. Een speciaal
team samengesteld uit Luchthaven Security en Ko
ninklijke Marechaussee voert sinds kort een ontmoedi
gingsbeleid. De dakloze slapers worden 's nachts ge
wekt en krijgen een bon. Overigens heeft de mare
chaussee al toegegeven dat het werk feitelijk zinloos is.
De bonnen worden nooit betaald en de volgende dag
zitten de daklozen doodleuk weer op hun stekkie.-
De aanpak van de Luchthaven Schiphol ligt voor de
hand. Want wie schakelt niet de politie in als hij in zijn
carport een zwerver aantreft? Maar daklozen zoeken
nu eenmaal altijd een dak, want ze hebben geen dak.
Ze horen bij de openbare ruimte. Bedelaars en kreupe
len houden zich al eeuwen op bij de ingangen van
moskeeën en kathedralen, waar ze mogen rekenen op
het begrip en de sympathie van hun meer geslaagde
medemensen.
De elite bepaalt steeds vaker waar de kansarmen zich
mogen ophouden, te weten: buiten haar blikveld.
Hamburg probeert junkies uit het treinstation te ver
drijven met klassieke muziek, zoals Betuwse boeren de
spreeuwen uit hun kersengaarden weren met geweer
schoten. Madrid heeft met hulp van een extra waakza
me politiemacht alle daklozen de stad uit gejaagd.
Maar jagen op mensen zonder succes heeft iets
wrangs. We onthouden ze het fraaie dak van Schiphol
en gunnen ze slechts een rioolbuis, een lekkend spoor
viaduct of de kartonnen doos waar onze vaatwasser in
heeft gezeten.
Weer 'vorstelijke toelage'
voor Schotse kerk
De protestantse kerk in het Schotse Cullen krijgt op
nieuw de jaarlijkse toelage die de middeleeuwse ko
ning Robert de Bruce had bestemd voor gebeden voor
de zielenrust van zijn overleden vrouw. Door een ge
meentelijke herindeling was de vorstelijke nalaten
schap van 7,35 gulden per jaar in 1975 in de vergetel
heid geraakt.
Robert de Bruce (1274-1329) werd vooral bekend door
de slag bij Bannockburn in 1314 tegen de Engelsen,
waarmee hij de Schotse onafhankelijkheid bezegelde.
Hij kende in 1327 de toen nog rooms-katholieke kerk
van Cullen 33 shilling en vier pence (nu 5,64 gulden)
per jaar toe om in eeuwigheid voor de zielenrust van
zijn tweede vrouw Elizabeth de Burgh te bidden.
Koningin Mary verhoogde de toelage in 1543. Het
stadsbestuur bleef het bedrag trouw uitkeren, ook toen
de kerk in protestantse handen was overgegaan. Na de
Reformatie werd dat geld echter niet langer voor de
zielenrust van Elizabeth gebruikt. De toelage werd ge
woon toegevoegd aan het salaris van de predikant.
In 1975, toen Cullen opging in de nieuwe gemeente
Moray, werd de toelage van koning Robert vergeten.
Scholieren die zich op de plaatselijke geschiedenis ge
stort hadden, herontdekten de oude regeling onlangs
en vroegen predikant Melvyn Wood of het geld nog
steeds werd uitgekeerd.
Wood stapte naar de gemeenteraad van Moray. Die be
sliste dat de kerk recht heeft op een jaarlijkse toelage
van 2,10 pond (7,35 gulden) en achterstallige betalin
gen van in totaal 52,50 pond (183,75 gulden).
Napoleon mogelijk vergiftigd
Duitse wetenschappers sluiten na onderzoek van het
haar van Napoleon niet uit dat de grote Franse veld
heer werd vermoord. Onderzoek van twee haren van
de in 1821 op het eiland St. Helena gestorven heerser
toont aan dat daar verhoogde concentraties van de gif
tige stoffen arseen en kwik inzitten, meldde een
woordvoerder van de Technische Universiteit van
München gisteren.
Volgens hem zijn er twee verklaringen voor de ver
hoogde doses: of Napoleon werd vergiftigd, of hij kreeg
de metalen in de loop der jaren via zijn bestek binnen.
Pas enkele weken terug hadden de nazaten van Napo
leon de haren ter beschikking van de wetenschappers
gesteld. In een tweede test zal een toxicoloog de haren
onderzoeken, het resultaat daarvan wordt over enkele
weken bekend.
Een vier maanden oud koalabeertje, dat bij Brisbane in Australië werd gered nadat zijn moeder was ge
dood door een hond, heeft een veilige schuilplaats gevonden in een schoen. Australië vierde gisteren 'Red
de Koala dag', omdat het aantal Koala-beren er door allerlei oorzaken sterk terugloopt. Reden genoeg om
dit diertje extra te vertroetelen. foto APt
Onbegrijpelijk, kinderachtig en
geldverslindend. Dat zijn de re
acties die bij Postbus 5i bin
nenkomen naar aanleiding van
een nieuwe campagne voor de
euro. In het reclamespotje ver
schijnt een 'hoogleraar' achter
een spreekgestoelte. Zijn bood
schap is kort..Dames en heren:
Ding Flof Bips!" De commen
taarstem van Joop van Zijl
meldt vervolgens dat het hier
gaat om de afkorting van de
landen die op 1 januari 2002 de
Bedoeling is de consument er
op te attenderen waar in het
buitenland de nieuwe munt
van kracht wordt. Het spotje is
bedacht door het reclamebu
reau Publicis (Amsterdam), dat
in opdracht van het ministerie
van financiën de euro-campag
ne begeleidt. Zou het niet een
voudiger en duidelijker zijn te
melden welke landen het nieu
we betaalmiddel niet hanteren?
Dat zijn er na het ja-woord van
Griekenland immers nog
slechts drie: Zweden, Denemar
ken en Engeland.
„We zochten naar een oor
spronkelijke en originele ma
nier om de landen die meedoen
onder de aandacht te brengen.
Juist die landen wilden we noe
men", reageert een woordvoer
der van de directie voorlichting
van financiën. Volgens het mi
nisterie was een eerste pu-
bliekstest van het spotje juist
zeer positief uitgevallen. „Het is
een beetje een Monty Python
achtig filmpje dat louter dien
als ezelsbruggetje. Leuk of nit
leuk, dit soort ezelsbruggetjes
helpt meestal wel."
Het filmpje loopt vanaf 1 juli
wordt tot en met september
uitgezonden via Postbus 51,
STER (publieke omroepen) ei
IP (commerciële omroepen).
Ministerie en reclamebureau
willen niet zeggen hoeveel ge
uitgetrokken is voor de veelbi
sproken campagne. Voor Pos
bus 51 geldt voor een reeks
spotjes van juli tot en met sej
tember normaal gesproken e
standaardbedrag van 350.00C
gulden.
Alleen Zweden lijken de pene
trante stank te kunnen verdra
gen van hun flink doorgegiste
haringdelicatesse 'surstrom-
ming', die altijd in de zomer
verschijnt. Volgend jaar openen
zij zelfs een museum, waar je
eventueel voorzien van neus
knijper kunt snuiven aan hun
aloude ambacht, dat 'haring
gisten' heet.
Het museum komt vanwege de
stank ook ver van de bewoonde
wereld, op een landengte bij de
afgelegen kustplaats Ornskolds-
vik. Te zien is hoe vissers in de
Botnische Golf, tussen Zweden
en Finland, op traditionele wij
ze haring bewaarden. Eerst
werd een kleine hoeveelheid
zout toegevoegd, daarna lieten
ze de vis gisten. De naam van
het oerzweedse gerecht bete
kent ziltzure haring.
Maar de rest van de wereld
vindt het alleen maar stinken
naar hondenpoep. Slechts 2
procent van de 800.000 blikje
gegiste haring die elk jaar wc
den geproduceerd, gaat naaj
het buitenland. Meestal zijn
bestemd voor geëmigreerde
Zweden, die heimwee hebbes
naar het aroma.
Opleiding voor eigenaar smartshop moet wildgroei tegengaan
Eigenaren van smartshops moeten een opleiding volgen om meer te leren over de
gevaren van geestverruimende middelen. Maar alleen een klein aantal brave bazen
wil gaan 'studeren'. De meeste handelaren vinden zichzelf deskundig genoeg: „Er
is maar één goede opleiding: zelf smart drugs gebruiken."
Op het eerste gezicht wijst niets
er op dat veel souvenirwinkels
op het Amsterdamse Damrak
verkapte smartshops zijn. De
toerist die langs de drukke wan
delroute van het Centraal Sta
tion naar de Dam geestverrui
mende middelen zoekt, moet
zich eerst een weg banen door
rekken met zonnebrillen, an
sichtkaarten, klompen en Delfts
blauwe borden. Pas diep ach
terin de winkel stuit hij op een
kleine vitrine met hallucineren
de paddestoelen en glitterende
flesjes met allerlei natuurlijke
smart drugs.
De Aziatische verkoopster, die
geen Nederlands en slecht En
gels spreekt, weet niets over de
gevaren van haar waren. Ver
heerlijkt wijst ze naar Eclipse,
omschreven als natuurlijke xtc
en cocaïne. Vier tabletten voor
49,50 gulden. „Ik heb gepro
beerd, je wordt high, lekker
dansen, een nacht lang." Dat
de gebruiker voor één trip
maximaal twee pillen mag slik
ken, vergeet de lief glimlachen
de dame te vertellen.
Het personeel bij de concurrent
in souvenirwinkel Bazar is iets
beter onderlegd. Ook hier eerst
schappen vol Delfts blauw en
aanverwante prullaria en dan
een aparte hoek met smart
drugs. Onlangs nam de politie
hier verboden spullen in beslag.
Van onder de toonbank tovert
bedrijfsleider Ron Steenman
een boek tevoorschijn over de
effecten van geestverruimers.
Alleen als een klant er om
vraagt, waarschuwt hij voor de
gevaren. „Wie hier een zakje ef-
rada bestelt, weet wat hij koopt.
Daar ga ik van uit". Efadra, ge-
be Amsterdamse smartshop 'Conscious Dreams'.
promoot als natuurlijke speed,
is niet zonder risico's. De stof
efedrine verhoogt de hartslag
en is schadelijk v
mete
handelaar. Ik weet voldoende."
Gebruikers van smart drugs die
dieper de Amsterdamse bin
nenstad in trekken, komen van-
hoge bloeddruk. Steen- zelf terecht bij de serieuzere
man vindt een opleiding v
verkopers van smart drugs
overdreven. „Ik ben een dagje
in de leer geweest bij de groot-
verkopers van geestverruimers.
Bij het Leidseplein ligt marktlei
der Conscious Dreams, met elf
filialen in onder meer Ensche
de, Haarlem, Leiden, Utrecht,
Kerkrade en Den Haag. De
wildgroei van smartshops is de
serieuze bedrijfstak een doorn
in het oog. Daarom is Con
scious Dreams met de Jellinek-
kliniek een opleiding begonnen
voor eigenaren van smartshops.
Geslaagde kandidaten kunnen
foto cpd roland de bruin
een keurmerk op hun winkel
ruit plakken. Hiermee moet het
kaf van het koren worden ge
scheiden, want zeventig pro
cent van de vijftig shops in de
hoofdstad houdt zich niet aan
de regels.
Volgens bedrijfsleidster Marije
Wolfswinkel weten de handela
ren te weinig van hun produi
ten. In vaktaal ratelt zij dat he
verboden middel 4MTA 'wel
toxisch is', het vergiftigt het li
chaam, maar wordt wel
kocht in de souvenir- annex
smartshops. Of neem DXM,
als 'robo-tripper' wordt ver
kocht; het zit ook in hoest-
drank, maar is nu zo geconce
treerd dat de gebruiker als
stomdronken over straat
zwalkt.
Soms gebeuren er ongelukke
Vorig jaar sprong een toerist
onder invloed van paddestoe
len uit het raam van een hot<
Ook zou iemand 'op paddo';
onder de tram zijn gelopen,
beide ongevallen waren ook
drank en joints in
tere voorlichting over verstar
dig gebruik moet calamiteite
voorkomen.
Maar de handelaren rond he
Centraal Station peinzen
over om een 'studie' te volge
Bij La Canna, dat zich presen
teert als bar, hotel, coffee- en^
smartshop, weet de Ierse ver
per één geschikte opleiding:
zelf gebruiken. Met gerustste
lende woorden verkoopt hij
capsules Final E voor 35 piekf!
aan David uit Texas. Stomvei
baasd kijkt deze naar de Ned
landstalige gebruiksaanwijzii
„Maak je geen zorgen", zegt
verkoper, die niet met zijn
naam in de krant wil. „Neem ,v(
maximaal twee per keer. Het
geeft je een zalig euforisch ge ig
voel, maar je blijft toch jezelf5
Relax man, het is allemaal ve j.
beter dan alcohol. Daar v
De Grote Truc
Als ik goed heb geteld is dit mijn honderdste
column sinds ik een paar jaar geleden weer
voor deze krant ben gaan schrijven. Ter gele
genheid van dit bescheiden jubileum behan
del ik vandaag de Grote Truc. Doel van deze
truc: hoe krijgen we iemand zover dat hij
iets tegen zijn zin doet.
Een aardig voorbeeld zag ik laatst in de
film 'Un éléphant se trompe énormé
ment'. Een hoge ambtenaar uit Parijs,
middelbare leeftijd, getrouwd, twee
kinderen, heeft een oogje op een dame.
Die dame nodigt hem uit om met haar
een nacht door te brengen in Londen.
Opgave: hoe verkoopt de man aan zijn
vrouw dat hij een nacht afwezig is. En
hoe voorkomt hij dat zijn vrouiv schrikt
als kennissen later tegen haar zeggen: „Ik
zag je man laatst nog op het vliegveld.
Oplossing: de Grote Truc. De man komt
op de bewuste dag thuis van zijn werk in
een opperbest humeur. Bloemetje bij zich
voor zijn vrouw, cadeautjes voor de kinde
ren. „Ik verheug me op een gezellig avondje
in de huiselijke kring", roept hij vrolijk. Hij
gaat neuriënd in bad en begint met zijn
vrouw te flirten. Dan wordt er een telegram
bezorgd. „Het komt van je werk", zegt zijn
vrouw, „je moet met het vliegtuig mee om
een collega te vervangen bij een buitenlandse
conferentie. Op verzoek van ene Dupont. Ken
je die?" „Dat is een hoge ome op het ministe
rie", zegt de man, „is hij nou helemaal gek ge
worden om mij hier thuis op te commande
ren. Ik weiger, ik laat me niet ringeloren"!
Zijn vrouw sputtert tegen: Waarom zou je
moeilijkheden maken op je werk. Zo erg is dat
toch ook niet, een nachtje naar het buiten
land. Maar de man is niet tot bedaren te
brengen. Hij begint met washandjes te gooien
en te schelden op de bazen in het algemeen en
Dupont in het bijzonder. Zijn vrouw kan hem
slechts met de grootste moeite overhalen om
zijn koffer te pakken en naar het vliegveld te
gaan. Alwaar hij onmiddellijk zijn al bestelde
retourtje Londen kan ophalen.
Er is natuurlijk een zekere moed nodig voor
die truc. Als die vrouw op enig moment zegt:
„Je hebt gelijk schat, blijf jij maar lekker
thuis", dan hang je. Maar als er moeilijkhe
den op het werk dreigen, zeggen vrouwen dat
doorgaans niet. En daar rekende die ambte
naar natuurlijk op toen hij dat telegram op
stelde.
Nu zult u zeggen dat die Grote Truc misschien
aardig is in boeken of films maar dat hij in
het echte leven niet voorkomt. U vergist u.
Begin jaren tachtig speelde ik toneel bij het
gezelschap Globe. Ergens midden in een sei
zoen kwam de artistieke directie ineens met
nieuwe plannen die extra subsidie vereisten.
Dat veroorzaakte een lichte paniek want sub-
sidiënten houden niet van onverwachte plan
nen. Zeker niet als ze extra geld kosten. Het
bestuur van onze club werd op het provincie
huis ontboden. Ik moest ook mee als vertegen
woordiger van het personeel. „Ik ben erg ver
baasd over deze nieuwe plannen", zei een ho
ge ambtenaar. Onze voorzitter, de oude Van
de Waerden, nam het woord: „U zegt ver
baasd maar ik zou het eerder een schande
willen noemenSchande is een groot
woord", zei de ambtenaar. „Niks, groot
woord", riep van de Waerden, „schandelijk is
het. De directie van ons gezelschap denkt ken
nelijk dat zij zich alles kan veroorloven. Maar
zo is het niet. Wij als bestuur voelen ons ook
voor het blok gezet. Schandalig is het.En zo
raasde hij nog een tijdje door.
Ik was verbijsterd. Hier was de man aan het
woord die verondersteld werd onze belangen
te behartigen. Het ontbrak er nog maar aan
dat hij met washandjes ging gooien. Hij be
daarde pas toen een der subsidiënten ver
klaarde dat er „toch ook veel goeds in die
nieuwe plannen zat waarde overheid niet
onwelwillend tegenover stond.Want de oude
voorzitter wist heel goed dat 'ergens niet on
welwillend tegenover staan' de ambtelijke
term is voor: wij zullen betalen. Toen we het
provinciehuis verlieten zei hij opgewekt: „Kijk
jongen, zo pak je zoiets aan.
Tot zover de grote truc. Maar misschien houdt
u niet van grote trucs. Zelfs niet van kleine.
Misschien bent u van recht door zee. Speciaal
voor u een column bij mijn volgend jubileum.
enseÊijk
Boyzone-zanger RONAN KEATING moet zijn nummf
1-notering met Life is a rollercoasters de Britse hitp;
de afstaan. Keating verkocht de afgelopen week de
meeste platen, maar volgens het Britse tijdschrift Q
heeft hij een oude regel overtreden: op zijn cd-single
staan ook videobeelden van een interview met hem. V
gens het toezichtsorgaan van de hitparade kunnen sir
gles met multimediale inhoud niet meetellen voor de
tering. Overigens stond het interview niet op alle sing
De plaatjes waar alleen muziek op staat, tellen wel
Welke notering hij dan nog heeft, is niet bekend. Nun
mer 1 staat nu 5ive, met een bewerking van de Queen
klassieker We will rock you. Het comité dat toezicht
houdt op de hitparade, overweegt de regels te modern
seren.
GORDON is vanaf 12 oktober
in de Nederlandse bioscopen te
horen als verteller bij de nage
synchroniseerde variant van de
tekenfilm The Road to El Dora
do: Het land van Goud. Hij zingt
ook vier liedjes in de Neder
landstalige versie van de rol
prent. Bij de film hoort muziek
van Elton John, Tim Rice en
Hans Zimmer. De film zal ook in
het oorspronkelijke Engels te be
wonderen zijn. The Road to el
Dorado is een productie van Uni
ted International Pictures.
'r( ie
