Reizigers zonder bestemming
Gesprek van de Dag
Een doorzichtig Europa
Big Brother II krijgt 'een scherper lijntje'
W
VRIJDAG 28 JULI 2000
Commentaar
De Europese Unie wil dat het publiek niet langer toe
gang krijgt tot belangrijke documenten over het geza
menlijke veiligheids- en defensiebeleid. De Europese
superminister Solana bepaalt wat 'belangrijk' is of niet.
Dat betekent dat Nederlandse stukken voortaan vanuit
Brussel het etiket 'geheim' opgeplakt kunnen krijgen.
Stukken die tot nu toe volgens de normen van de eigen
Wet openbaarheid van bestuur (WOB) wel mogen wor
den vrijgegeven, komen dus achter slot en grendel.
Nu blinkt Brussel al niet uit in doorzichtigheid. Het de
mocratisch niveau van de besluitvorming in de hoofd
stad van Europa is uitermate treurig te noemen. Het
Europees parlement speelt een rolletje langs de zijlijn.
De discussie inzake de nieuwe regels voor openbaar
heid is zelfs geheel buiten het parlement omgegaan.
De kwestie is op ambassadeursniveau afgedaan. Een
dikke meerderheid van de lidstaten heeft geen moeite
met de nieuwe regels.
De Nederlandse regering heeft zich samen met de Fin
nen en Zweden terecht hevig verzet tegen de nieuwe
regelgeving. Terwijl de Brusselse papiermolen op volle
toeren brochures uitspuugt over de zegeningen van
een verenigd Europa, wordt de helderheid van de be
sluitvorming steeds meer geweld aangedaan. Natuur
lijk zullen er gefundeerde argumenten bestaan om be
paalde documenten inzake veiligheid en defensie ge
heim te houden. Maar er bestaat straks geen enkele de
mocratische controle op de bureaucraten die de stuk
ken tot 'geheim' bestempelen.
De WOB is in Nederland inmiddels een groot goed ge
worden. Die dreigt nu te worden uitgehold. Talloze
malen is bewezen dat geheimhouding de democrati
sche rechtsstaat geen enkele dienst bewijst. Geheim
houding stimuleert louter het wantrouwen van de bur
ger. Wat heeft Europa te verbergen van zijn burgers en
wie is dan die 'vijand' die onze veiligheid wil ondermij
nen?
Nederland dient zich daarom niet neer te leggen bij de
nieuwe regelgeving. Een land dat zijn burgers serieus
neemt, mag democratisch verworven rechten van zijn
inwoners niet opofferen aan het politieke ideaal van
Europese eenheid. De burger heeft getuige de opkomst
voor de Europese verkiezingen niet zoveel op met
Brussel. De maatregel van Solana en de zijnen isoleert
de bureaucraten in Brussel nog verder.
Wandelende tak op gezicht
Een tweede groep doodgewone Nederlan
ders zal zich vanaf 14 september vrijwillig
honderd dagen laten isoleren, in de hoop
in navolging van 'Big Bart' een kwart mil
joen gulden binnen te slepen. Kortom; Big
Brother is terug. De tweede lichting bewo
ners van Het Huis is nog onbekend, maar
het nieuwe presentatieduo kon gisteren tij
dens de presentatie van de winterprogram-
mering van Veronica wel worden voorge
steld. Omroepster Esther Duller en ex-RTL
Live presentator Beau van Erven Dorens
vervangen Daphne Deckers en Rolf Wou
ters.
Van Erven Dorens is nog met vakantie,
maar Duller, „loopt inmiddels de deur plat
bij de redactie om zoveel mogelijk kennis te
vergaren." De 'Big Brother Bijbel' van de
hand van hoofdredactrice Hummie van der
Tonnekreek heeft zij inmiddels uit. De in
houd? „Die is alleen bestemd voor de pro
grammamakers.
Voor de makers zal het trouwens geen ge
makkelijke klus worden om de kijkcijfers
(met bijbehorende mediahype) van vorig
jaar te evenaren, laat staan te overtreffen.
Het succesvolste internationale tv-product
van de afgelopen jaren zal in het tweede
bedrijf dan ook wat wijzigingen ondergaan.
Zo zullen er nóg meer camera's in het huis
in Almere gemonteerd worden ('nu komt
écht iedere vierkante centimeter in beeld')
en moeten de bewoners - tien in plaats van
negen - dit keer volledig 'back to basics'.
„Nee, ze hoeven ook dit keer geen kippen
te slachten," zegt Hummie van der Tonne
kreek. „Big Brother is meer dan het botte
slachten van een kip, het is een levensstijl."
Volgens de hoofdredactrice stellen niet al
leen de kijkers, maar juist de bewoners prijs
op meer ontberingen in isolement. „Juist
door dat back to basics-concept worden
kandidaten aangetrokken. Het verblijf in
het huis wordt een stuk zwaarder."
Bovendien zoeken de makers naar meer
sterke persoonlijkheden. „Vorig jaar kwam
het wel voor dat een bewoner in het huis
niet uit de verf kwam, maar later in de stu
dio ineens van het scherm afspatte", aldus
Van der Tonnekreek. „Daarom letten we nu
extra op of een persoon zijn persoonlijk
heid voor het voetlicht kan brengen. Dat we
op meer conflicten in het huis uit zouden
zijn, vind ik te gemakkelijk. Maar vorig jaar
was Big Brother iets te pastel. We hopen
daar nu met een etsnaald een scherper lijn
tje in te brengen."
Van der Tonnekreek erkent dat de onbe
vangenheid van kijkers en bewoners, die
grotendeels de aantrekkingskracht van de
eerste reeks verklaarde, niet is te regisseren.
„Desondanks is Big Brother nog altijd een
gigantisch concept, en dat zal het de ko
mende tien jaar blijven. Hoe denk je dat wij
ons voelen als we die global village van Big
Brother-huizen aanschouwen? Overal ter
wereld staat nu een gele bank! Daar schie
ten de tranen me van in de ogen."
Nieuw bij Big Brother II is ook dat de kijker
geen hoogtepunt meer hoeft te missen.
Naast de dagelijkse uitzendingen, zal de re
guliere avondprogrammering zo nodig
worden onderbroken voor Big Brother 'up
dates'. „De kijker hoeft zo echt geen mi
nuut meer te missen," aldus een woord
voerster van Veronica.
BERRIT DE LANGE
De nieuwe presentatoren van Big
Brother Ester Duller en Beau van
Erven Dorens, foto Alexander
marks/kastermans fotografie
Twee liter bloe
kwijt na piereii)1
Het is trendy maar gevaa
lijk. Een 18-jarig Brits
meisje verloor twee liter
bloed nadat zij haar tonj
liet piercen. Bij het door
boren van de tong werd
een bloedvat geraakt.
Gemma Danielson werd
paniek naar een ziekenh
gebracht, waar zij een
bloedtransfusie kreeg. D
ring door haar tong were
niet weggehaald, omdat
artsen bang waren dat di
tiener dan nog meer blo< 'r
zou verliezen. In de kran
The Daily Telegraph zeg
Danielson dat zij dacht c
zij doodging. „Ik verloor
steeds mijn bewustzijn.'
De vrouw die de piercinj
uitvoerde, is zich wild ge
schrokken. „Dit is de
ste tongpiercing die ik hL,
Luchthaven Schiphol kent tweehonderd onzichtbare daklozen
Hij ziet er uit als de wereldburger die na een lange vlucht even uitpuft op de bank voor Schiphol
Plaza. Wat lichte handbagage naast hem. Zal wel een zakenman zijn, denkt de passant. Niet dus.
Pieter (51), dakloos en in de wao, 'woont' op de luchthaven. Al vier jaar. Met nog tweehonderd
lotgenoten gaat hij dagelijks anoniem op in de onafzienbare reizigersmassa. Hoewel, anoniem?
„Van dat ontmoedigingsbeleid dat hier wordt gevoerd, word je helemaal paranoïde."
De 9-jarige David Weteling uit Grootebroek laat een wan
delende tak over zijn gezicht lopen. De wandelende tak is
samen met vele andere insecten te zien tijdens de Prikke-
beendagen in Artis. Tot en met zondag kunnen liefhebbers
zich in de Amsterdamse dierentuin vergapen aan de meest
uiteenlopende insectensoorten. foto anp
Een misdaad
Vrijdag 28 juli 1750 overleed Johan Sebasti
an Bacli. Ofschoon sindsdien de kalender is
veranderd, en je dus niet kunt zeggen dat 't
vandaag precies 250jaar geleden is dat hij
overleed, bereikte 't Bach-jaar deze week
zijn hoogtepunt. Een hele week Bach op Ra
dio Vier! Dreigt hier geen over-exposure? Ik
ben blij dat het na deze week zo'n beetje af
gelopen is. Nu hebben wij, die
f echt van Bach houden, hem ho-
pelijk weer voor onszelf alleen.
Maar, zult u de beschuldigende
vinger heffen, u hebt zelfs een
Bach-boek geschreven waar
van inmiddels de tweede
druk bij het Kruidvat ver
krijgbaar is. Dat klopt, en 't is
verbazingwekkend hoeveel
brieven ik ontvang op dat
boek. In vrijwel al die brieven
wordt mij hetzelfde verwijl ge
maakt.
Zo schreef Hendrien Schutter:
Achterin uw boek trof ik een
opsomming van biografen aan.
Ik mis daarin echter een verwij
zing naar het enige boek dat -
mijns inziens - antwoord geeft op
alle vragen over het dagelijks leven
met en de werken van Joh. Seb.
en selijk
„Maritale deprivatie," zegt Pie
ter, terwijl waterige ogen de im
pact van zijn woorden inschat
ten. „Ik ben jarenlang door
mijn ouders verwaarloosd en
mishandeld. Daaraan heb ik
deze aandoening overgehou
den. En als gevolg daarvan ben
ik in de wao geraakt. Vier jaar
lang heb ik gewoond in een rij
tjeswoning in Swifterbant. Een
alleenstaande man tussen
voortdurend barende vrouwen.
Dat was stierlijk saai. Hier op
Schiphol heb Uc me nog geen
seconde verveeld. De luchtha
ven is een dynamische wereld
die 24 uur per dag doordraait.
Dit is mijn huis en mijn dagver
blijf. Zie mijn aanwezigheid
hier maar als een therapie. Het
is ontzettend goed voor mijn
contacten. Laatst heb ik een
leuke groep Portugese studen
ten uit Cambridge gesproken."
Pieter mag zich dan helemaal
thuis voelen op Schiphol, de
luchthavenautoriteiten zien
voor zichzelf geen opvangtaak
en zouden hem het liefst weg
kijken. In hun beleving veroor
zaken de reizigers zonder be
stemming steeds meer overlast.
De klachten van passagiers, be
zoekers en werknemers stro
men volgens de directie van
Schiphol binnen. Daarom
wordt sinds enige maanden een
ontmoedigingsbeleid tegen de
daklozen gevoerd, 's Nachts
worden slapers gewekt door
een speciaal geformeerd mobiel
team van de Luchthaven Secu
rity en de Koninklijke Mare
chaussee. Links en rechts delen
ze bonnen uit. De boete: tachtig
gulden. Volgende maand wor
den de sancties nog verder aan
gescherpt. Dan kan daklozen de
toegang tot de luchthaven wor
den ontzegd.
Adjudant der Koninklijke Mare
chaussee, Niek Hartog, is niet
erg enthousiast over het nieuwe
beleid. „Over het algemeen ver
oorzaken die gasten geen over
last," vertelt hij op de Police-
Dagelijks gaan tweehonderd daklozen anoniem op in de reizigersmassa van de luchthaven. foto anp
post op Schiphol Plaza. „Maar
ja, de meesten hebben geen in
komsten en ze moeten toch
eten en drinken. Dus hangen ze
wel eens rond bij de Burger
King om wat etensresten te
pakken of plegen ze af en toe
een winkeldiefstalletje. Het gaat
vrijwel altijd om kleine bedra
gen; vijf of zes gulden. Slechts
een heel kleine groep veroor
zaakt problemen."
Als een toerismepromotor zet
Hartog de geneugten van de
luchthaven op een rijtje. „Voor
daklozen is het hier een ideale
situatie. Het is droog, warm, in
de prullenbakken zit veel eten
en er is alle gelegenheid om te
slapen. Dat valt niet op tussen
de reizigers. Verder zijn er toi
letten en douches. Hoewel ik
niet de indruk heb dat daklozen
daar veel gebruik van maken,
want ze stinken vaak als bok
kingen. Als we ze hier binnen
hebben gehad, moeten we eerst
met wc-spray rond."
De marechaussee heeft een
boekwerkje over tweehonderd
vaste 'bezoekers'. Hartog:
„Over het algemeen kunnen we
wel goed zaken met ze doen op
basis van wederzijds respect.
Het gebeurt zelfs wel eens dat
ze gestolen paspoorten en cre
ditcards in de prullenbakken
vinden en hier brengen in ruil
voor een kop koffie."
Daklozen die overdag op de
luchthaven verblijven, wordt
door het mobiele team nauwe
lijks een strobreed in de weg
gelegd. Hartog: ,,'s Nachts hou
den we wel rondes. Slapers
worden gewekt, die vragen we
naar hun ticket. In sommige ge
vallen schrijven we een bon uit.
Die betalen ze nooit. Uiteinde
lijk komt er dan een rechterlijk
vonnis waar ze zich natuurlijk
ook niks van aantrekken. Inte
gendeel, ze vinden het prima
om een paar dagen te zitten. En
daarna komen ze weer terug. Ik
begrijp wel dat de luchthaven
van de overlast af wil, maar fei
telijk is dit natuurlijk dweilen
met de kraan open. Vraag mij
niet waar de daldozen wel heen
moeten, want dat weet ik ook
niet."
Hartog kent de meeste daklo
zen persoonlijk. Van sommigen
weet hij ook het verhaal. „Zoals
die man van 55 jaar. Prima in
het pak. Hij heeft me zijn dra
matische geschiedenis verteld.
Hij had een goed leven en een
eigen zaak. Maar zijn vrouw
heeft hem helemaal kaal ge
plukt. Ik ben wel zo sociaal voe
lend dat zo'n verhaal me aan
grijpt. 's Nachts maak ik hem
wel wakker, maar een bon
schrijf ik niet."
Tijdens een korte surveillance
rond de bekende hangplekken
op de luchthaven blijkt dat de
meeste daklozen 'buitenshuis'
fs
verkeren. Achter de kluisje; b
Hal West, door het mobielf jr
team aangeduid als Campijic
West, zit alleen de Angoles^n
vluchteling Pierre wat misn
dig om zich heen te kijken.
„Vanochtend werd hij
voor de diefstal van een kota
Delifrance. Vanmiddag zalte
hem wel weer terug zien, w
hij moet toch eten. Hij is vl
teling zonder status, maar
Vreemdelingendienst kan
met hem aan. We leveren
uit aan Angola."
Dakloze Pieter wil best
verslaggever praten. „Ma:
met jou erbij," zegt hij richt
Hartog. „Van dat ontmoet'
gingsbeleid word je heiemap
paranoïde", vertelt hij laten
„Elke twee uren gewekt worn
is verschrikkelijk. Luister nbt
mij: Een goed uitgerust mefii^
een betere medeburger. Diiil
waarom laten ze ons niet
woon slapen." |dt
Met een zaklamp speurt Pijn;
talloze vuilnisbakken op dag
luchthaven af. „Ik verdien jg(
geld bij door de verkoop vaL
weggegooide zakjes wiet.
Hoofdschuddend: „Wat je
maal niet vindt in die bakkj
gouden kettinkjes, geld, si[
ten. Het is echt een weggoi
maatschappij geworden.
vond ik nog een paspoort dn
explosieven. Die heb aan d
marechaussee overhandig)
Pieter neemt een flinke slo
het bierblik, voordat hij to< ij
komt aan het slot van zijn
geloofwaardig klinkende vt
haal, dat Niek Hartog even
binnen een minuut bevest
„Hoe hij eraan kwam weet
niet, maar hij kwam inderc bi
met een hele zak kruit en ehi
gevonden paspoort aan. Pi
jongen hoor, ook al kan hij >u
schrikkelijk tekeer gaan als hi
te veel heeft gedronken."
JACOB VAN DER MEULEN
Bach, en wel de biografie geschreven door
zijn tweede echtgenote: Anna Magdalena. Ik
vroeg mij in sterke verwondering af of u be
kend bent met deze biografie.En Eva Beek
man schreef: Wat mij opviel is dat u in uw
boek nergens praat over het werkje dat An
na Magdalena heeft geschreven over haar
man. "Zo zou ik nog tientallen vergelijkbare
citaten uit brieven kunnen geven.
Wat mij zo enorm verbaast is dat zelfs nu,
anno 2000, velen blijkbaar nog steeds niet
weten dat 't boekje dat onder de titel De
kleine kroniek van Anna Magdalena Bach is
verschenen, helemaal niet door de tiueede
vrouw van Bach werd geschreven.
Al in zijn Bach-boek van een halve eeuw ge
leden schreef Hans Brandts Buys: ,Als mys
tificatie nummer één moet de Kleine Kro
niek van Anna Magdalena Bach worden ge
signaleerd. Van dit boek zijn miljoenen
exemplaren in een stuk oftivintig talen ver
kocht. Het boek is uitgegeven zonder au
teursnaam: men deed het voorkomen alsof
Anna Magdalena, Bachs tiveede vrouw,
werkelijk een dagboek had geschreven en
men dit ontdekt en nu gepubliceerd had.
Door deze misleiding is het gif nog werkza
mer, want maar een klein deel van de lezers
kan de mystificatie herkennen. De schrijf
ster, Esther Meynell, heeft met deze publica
tie een misdaad begaan die niet is te verge
ven.
Martin van Amerongen schreef in zijn gees
tige boek over de Matthaiis-passion, Zijn
bliksem, zijn donder: „De kleine kroniek
van Anna Magdalena Bach behoort tot de
literaire apocrief en, in 1930 zo handig in el
kaar geflanst dat zelfs een gereputeerde, niet
onintelligente kunstenares als Jo Vincent ge
loofde dat het allemaal waar was.
Gelet op het feit dat zelfs Jo Vincent erin
trapte, is het dus niet zo venvonderlijk dat
er ook nu nog lezers zijn die zich fors om de
tuin laten leiden. Maar ik dacht dat ieder
een inmiddels wel wist dat Die kleine kro
niek puur bedrog is. Daarom heb ik er in
mijn Bach-boek niets over gezegd. Had ik
dat maar wel gedaan, dat zou mij al die
verontivaardigde brieven bespaard hebben.
Enfin, langs deze weg kan ik alsnog waar
schuwen voor dit lamlendige, sentimentele,
drakerige snert-boekje van Esther Meynell.
Heeft u het toevallig in de kast staan, haal
het eruit en smijt het ogenblikkelijk weg.
Van de tweede vrouw van Bach is zelfs geen
portret bewaard gebleven. Het enige dat we
van haar weten is dat ze dertien kinderen
kreeg en van anjers en zangvogels hield. Ge
schreven heeft zij nooit.
Filmacteur BRAD PITT en JENNIFER
ANISTON (Rachel in de komedieserie
Friends) trouwen toch, dit weekeinde o|
libu. De geruchten gingen al enkele wei
maar werden steeds weersproken door
paar. Gisteren gaven ze het dan toch toi
woordvoerster van Pitt vroeg de pers de
cy van 'Hollywoods hottest couple' te re
teren. Volgens bronnen dichtbij Anistor
en Pitt (36) zijn voor de trouwerij tweeh
derd familieleden en vrienden uitgenod h'
Pitt was eerder verloofd met Oscar-winr
Gwyneth Paltrow. j.-t
Wie snakt naar een ruim drie meter h(
standbeeld van LENIN, dient onverwijl<uri
www.sothebys.com te surfen. Sotheby's
via internet een bronzen beeld van de c
munistische leider. Het weegt anderhal
ton en toont Lenin in zijn jonge jaren in
driedelig pak. Sotheby's denkt hooguit
ton te vangen voor het beeld, dat afkoml]
van een pleintje in Sokolov in het voorn
Tsjechoslowakije. Het door ene Relich
vaardigde standbeeld wordt aangebode
door de Amerikaan MICHAEL GENGER
het kort na de onwenteling in een park
l vond, verscholen onder stapels d
bladeren. Hij mocht het van de plaatst)
autoriteiten hebben. Die waren allang t
dat ze er vanaf waren, aldus Genger. Bi
kan tot 31 juli
De liefdadigsheidstichting
van Microsoft-oprichter BILL
GATES en zijn vrouw MELIN-
DA heeft een recordbedrag
van 94 miljoen gulden ge
schonken voor de hulpverle
ning aan daklozen in en rond
de stad Seattle. Nooit eerder
werd in de VS zoveel geld
voor dit doel gegeven. Met
een vermogen van een slordi
ge 49 miljard gulden geldt de
Bill and Melinda Gates Foundation als de rijkste
ter wereld. De schenking is onder meer bedoeld
voorde bouw van 1500 tijdelijke woningen voor
dakloze vrouwen en hun kinderen. Bill Gates komt
uit Seattle.
De Britse politie heeft gitarist RONNIE WOOD
van de Rolling Stones ondervraagd over een 'lijk'
in zijn auto. Het bleek te gaan om een kartonnen
bord in de vorm van acteur en oud-voetballer Vin-
nie Jones, aldus het Britse boulevardblad The
Sun. Politie en ambulances omsingelden de Ben-
tley van Wood in het zuidwesten van Londen na
dat een vrouw het bord, dat dient ter promotie van
de film Gone in 60 seconds, aanzag voor een lijk.
,,Ze dacht aan een moord, maar het bord is zo
dun dat dat hij dan overreden moest zijn door een
stoomwals", vertelde de vrouw van Wood.
