Stulemeijer ziet geen heil
in plannen van Pechtold
'Een komiek heeft altijd iets tragisch' Bruna-top begint nieuwe uitgeven
Cultuur Kunst
'Als ik groot ben, word ik ook poppenspeler'
Eerst denken, dan doei
Grootse herdenking sterfdag Bacb!
VRIJDAG 28 JULI 2000
Koper op de Koornbrug
leiden Dat koper flink wat decibellen kan produceren, was gis
termiddag te merken tijdens het concert van de City of Oxford
Band op de Leidse Koornbrug. Maar liefst 28 blazers van de
brassband uit de Engelse zusterstad speelden klassieke en mo
derne stukken. Veel deuntjes zullen omstanders niet onbekend
in de oren hebben geklonken. 'Black magic woman', de film
muziek van Mary Poppins en James Bond, 'Let's face the music'
en natuurlijke 'Pomp&Circumstance' schalden over de Leidse
wateren. De City of Oxford Band die sinds 1887 bestaat, mocht
na afloop van het openluchtconcert een glaasje drinken in het
Stadhuis.
foto dick hogewoninc
Chris Rea zegt tournee af
utrecht Chris Rea, de Britse zanger-gitarist, heeft zijn geplande
Europese tournee afgelast. Tijdens die tournee zou hij op 28 ok
tober eenmalig Nederland aandoen voor een concert in Vre-
denburg, Utrecht. Een operatie aan zijn alvleesklier, die onlangs
werd uitgevoerd, gooit roet in het eten. Rea wil eerst volledig
herstellen. Entreebewijzen kunnen tot en met 15 september
worden geretourneerd bij de bekende voorverkoopadressen.
Lowlands bijna uitverkocht
delft» Het Lowlandsfestival is bijna uitverkocht. Muziekliefheb
bers hebben al meer dan 50.000 kaartjes gekocht. Op het evene
mententerrein Six Flags in Biddinghuizen is van 25 tot en met
27 augustus plaats voor 55.000 mensen. Volgens organisator
Mojo zijn de Lowlandstickets nog niet eerder zo snel verkocht.
Hij verwacht de resterende kaarten binnen een week kwijt te ra
ken. Voor het eerst in acht jaar tijd groeit A Campingflight To
Lowlands Paradise niet in omvang. Mojo heeft gisteren de
komst van een nieuwe publiekstrekker, de drum'n bass-groep
Reprazent, bekendgemaakt. Eerder liet de organisator al weten
dat onder meer Limp Bizkit, Grandaddy, Blink 182, Krezip, K's
Choice, Underworld en Therapy? komen spelen in de polder.
Vier genomineerden Wilhelmina-ring
Apeldoorn Vier beeldend kunstenaars zijn gisteren genomi
neerd voor de Wilhelmina-ring, een tweejaarlijkse landelijke
oeuvreprijs. De kanshebbers op de tweede Wilhelmina-ring zijn
Adam Colton, Joep van Lieshout en het duo Gerard Groene-
woud/Tilly Buij. De ring en het geldbedrag van 15.000 gulden
worden toegekend op 28 augustus. De winnaar krijgt van de ge
meente Apeldoorn meteen een opdracht voor een beeld in de
stad. De jury staat onder voorzitterschap van Roel Teeuwen,
voorzitter van de Kring van Nederlandse Beeldhouwers.
Geen 'sting.com' voor Britse zanger
geneve De Britse zanger Sting heeft geen recht op de domein
naam sting.com, die al acht jaar wordt gebruikt door een Ame
rikaan op zijn website voor computerspelletjes, zo heeft een
VN-tribunaal donderdag besloten. Samar Shamoon, woord
voerster van de Wereldorganisatie voor Intellectueel Eigendom
(WIPO), zei dat de jurist Andrew Christie in een arbitrageproce
dure had geoordeeld dat van kwade trouw bij het gebruik van
de naam geen sprake was. Christie erkende wel dat Sting een
wereldberoemde zanger is, maar wees erop dat het om de ar
tiestennaam van Gordon Sumner gaat. Voorts is 'Sting' moeilijk
auteursrechtelijk te beschermen omdat het een gewoon Engels
woord is. Bovendien heeft de zanger de naam Sting nooit er
gens geregistreerd.
'Als je door Leiden loopt zie je overal vernielingen'
„Je maakt toch geen Vredesmonument om het in de kast
te zetten", reageert de Bredase kunstenaar P. Stulemeijer
geïrriteerd. Stulemeijer is niet blij met de mogelijkheid
die wethouder A. Pechtold (cultuur) heeft geopperd om
het Vredesmonument aan de Leidse Garenmarkt te defi
nitief verwijderen en op te slaan. De kunstenaar wil dat
de gemeente sowieso van zijn monument afblijft. Voor
verplaatsing naar een plek waar de kans op vandalisme
minder groot is, voelt hij ook niks.
ling. „Als je door Leiden loopt,
zie je overal vernielingen en
graffiti. Laat de gemeente eens
over een algemene oplossing
voor vandalisme nadenken."
In de zeven jaar dat hei
kunstwerk er staat, is het mee
dan tien keer vernield en me
grote regelmaat als urinoir
bruikt. Eerdere maatregelen zo
als het regelmatig schoonma
ken van het monument om een
goede uitstraling te bevorderen,
sorteerden weinig effect. Vorige
rody van der pols
Het Vredesmonument in het
centrum van Leiden is vorige
week voor de zoveelste keer
vernield. De kosten voor herstel
en onderhoud van het opval
lend blauwe kunstwerk dat de
gemeente bij aanschaf vier ton
heeft gekost, zijn inmiddels op
gelopen tot ruim 50.000 gulden.
Stulemeijer reageert geïrriteerd
op de commotie over de vernie-
week werden opnieuw drie pa
nelen ingetrapt.
Een van de oplossingen is het
verplaatsen van het monument
naar een andere lokatie. Maar
daarvoor is wel officiële toe
stemming van de kunstenaar
nodig. Stulemeijer laat weten
weinig voor deze mogelijkheid
te voelen. „Die plek is destijds
niet voor niets gekozen. En als
het al verplaatst wordt - iets
waarover ik eens heel goed
moet nadenken -, dan wel naar
een plek met dezelfde maat
schappelijke impact als de Ga
renmarkt. Een centrale plek in
de binnenstad dus."
Ook ziet Stulemeijer geen heil
in het voorstel van de wethou
der om de blauwe glasplaten te
vervangen door vandalismebe-
stendige materialen. „Als een
vandaal iets kapot wil maken,
dan gaat het kapot. Zelfs als je
het monument in roestvrij staal
uitvoert. Als je daarop slaat,
komt er ook een put in."
Als overleg met Stulemeijer
niets oplevert, overweegt Pecht
old het monument te ontman
telen en op te bergen. Daarvoor
is volgens de wethouder geen
toestemming van de kunste
naar nodig. „Dat weet ik nog zo
net niet", laat Stulemeijer we
ten. „Ik ga me daar nog eens
goed in verdiepen."
Bovendien is het onont
koombaar dat een monument
onderhoud met zich mee
brengt, vindt de kunstenaar.
„Daar moet niet zoveel over ge
mekkerd worden. Als er een
lantarenpaal omver wordt gere
den en vervangen moet wor
den, dan hoor je daar toch ook
niemand over?!"
Pechtold wil pas volgend
voorjaar 'een definitief besluit
over de toekomst van het Vre
desmonument nemen.
leiden rody van der pols
Een meisje kijkt een beetje
stuurs voor zich uit. Ze voelt
zich duidelijk te oud voor een
poppenshow. Pas wanneer een
romantisch muziekje klinkt,
kijkt ze in richting de poppen
kast. Daar ontvouwt zich, onder
de handen van poppenspeler
Adrijan Rakic, een romance
tussen Jan Klaassen en de ver
pleegsterpop met het roze haar.
'Oh monsieur', roept het ver
pleegstertje in antwoord op een
handkus van haar minnaar.
Niet lang daarna heeft ze haar
verpleegsterskap verruild voor
een bruidssluier. Het meisje
heeft een brede glimlach op
haar gezicht. Applaus klinkt van
alle kanten.
De beeldtaal van poppenspe
ler Adrijan Rakic, ex-vluchteling
uit het voormalige Joegoslavië,
is internationaal. Dat bleek gis
teren wel tijdens zijn show 'Su
per Jan' in het Leidse Opvang
centrum aan de Rijnsburger-
weg. Rakic is een van de spelers
van Stichting Wolkentheater,
dat een aantal jaar geleden is
opgericht door kunstenaars uit
Nederland en het voormalige
Joegoslavië. Met gratis poppen-
voorstellingen voor kinderen
uit alle windstreken hopen de
kunstenaars iets te doen voor
de allerkleinsten in opvang- en
asielzoekerscentra.
En uit alle windstreken kwa
men de kleintjes, die gisteren in
opgewonden afwachting het
leslokaaltje binnenschuifelden.
Wanneer Rakic zijn clown een
dansje laat maken, wordt het
stil. „Willkommen, welkom,
welcome", roept de clown bo
ven het vrolijke melodietje uit.
Maar de kinderen hebben vol
doende aan de uitgestoken
hand van de pop met zijn rode
neus.
Dan kruipt 'Super Jan', een
puntmuts op zijn vrolijke kop-
pie, uit de zwarte hoed van de
poppenspeler. Rakic zet zijn
melodica, een blaas-toetsenin-
strument, aan zijn mond. Super
Jan zit achter de toetsen. Met
een ram op de neus van de
poppenspeler laat hij een
nieuw geluid horen. Gelach
klinkt in de zaal. Door een kier
van het openstaande raam
gluurt een jongen die te oud is
Poppenspeler Adrijan Rakic blaast op zijn melodica, Superjan zit achter de toetsen en de kinderen van het
Opvangcentrum kijken geboeid toe. foto mark lamers
voor de show. Niet veel later
sluipt ook hij het zaaltje bin
nen.
Tussen de kinderen zit een
jongetje met een grijs jasje. Hij
houdt zijn twee vuisjes tegen
zijn mond geklemd. Het is net
of hij het melodietje speelt. En
je ziet het hem bijna denken:
'Straks, als ik groot ben, word ik
ook poppenspeler'.
Leiden heeft niet alleen nieuwe
wethouders, maai sinds kort
ook een nieuwe beleidsvisie,
waaruit moet blijken dat Leiden
een echte Grote Stad is. Ken
merkend voor Grote Steden is
een rijkdom aan heel uiteenlo
pende vormen van
kunst en cultuur.
Wie is dan niet be
nieuwd naar de
langverwachte be
leidsvisie van de
gemeente op
grootstedelijke
kunst en cultuur?
De term beleidsvi
sie is door het af
schrikwekkende
jargon van de bu
reaucratische stad
huistaal vervangen
door Meerjaren-
ontwikkelingspro
gramma 1999-
2004 (de incrowd
spreekt van MOP).
Voor de eerste ver
sie hiervan had het
Rijk aan Leiden een standje en
een zware onvoldoende gege
ven, maar het huiswerk mocht
worden overgedaan.
Alexander Pechtold schreef als
coördinerend wethouder Gro-
testedenbeleid een voorwoord
bij het herziene MOP. Opgeto
gen laat hij weten, dat de be
zwaren tegen de eerdere versie
'een zegen zijn geweest'. „Ze
dwongen ons opnieuw stil te
staan bij de uitgangspunten
van het Grotestedenbeleid."
Onze Alexander gaat er prat op
dat voor het MOP nu geldt:
'Eerst denken, dan doen'. Ken
nelijk is dat bij wethouders niet
meer vanzelfsprekend.
Het MOP verschijnt halverwege
de zittingsperiode van de ge
meenteraad. In 1998 was
Alexander Pechtold nog maar
een juniorwethouder: nu is hij
bijna het langstzittende college
lid. Is zijn politiek gewicht toe
genomen? Anders gezegd:
Heeft onze cultuurwethouder
nu wel kans gezien om het be
leid voor (grootstedelijke) kunst
en cultuur te formuTeren?
Helaas is dat niet het geval.
Kunst en cultuur hebben in het
omvangrijke boekwerk zelfs
geen eigen hoofdstuk gekregen.
Kunst en cultuur komen slechts
terloops aan bod. En dan nooit
kwalitatief, maar steeds kwanti
tatief. We lezen dat in 2004 het
aantal museumbezoekers is
toegenomen van 650.000 tot
800.000 mensen. Over het daar
aan ten grondslag liggend mu
seumbeleid en gedachten over
de rol van musea is evenwel
niets te vinden.
Het MOP staat bol van dergelij
ke modieuze meetbare doelen.
Zoals, eveneens voor 2004: „In
het kader van de Wet Inko
mensvoorziening Kunstenaars
drijven vijf kunstenaars een ei
gen loonvormende onderne
ming." De uitbreiding van De
Lakenhal had een meetbare
CEES WAAL
doelstelling kunnen zijn, ma:
is helaas niet als zodanig opg
nomen. Mocht dat niet van d
andere wethouders?
De historische binnenstad
komt wel regelmatig ter spral
maar wordt eigenlijk alleen g
a zien als broi
van inkom-
Isten uit toei
me en fun-
shopping. E
lichtpuntje
het daaruit
voortvloeiei
de idee van
een 'schoor
maakconve
nant' voor d
binnenstad j
Impliciet ki<
de wethoud S
in het MOP
voor een cu
tuurbeleid
de vrije mai
en commer
eel denken
het perspec
tiefvan de 'ondernemende s^
menleving'.
Het scenario van een dergelij
marktgericht denken is één v
de twee scenario's, die onze
stadgenote professor Henny
Langeveld beschrijft in haar r
cente essay 'Kunst op termijr
toekomstscenario's voor cul
tuurbeleid'. Haar andere scei
rio is dat van de 'ingetogen s;
menleving'. Hierbij heeft de
overheid sturende ambities e
neemt kunsteducatie een slei
telpositie in. Aandacht voor 1
milieu en voor sociale cohesi
staan hoog op de agenda.
Het Grotestedenbeleid is de 1
leidsmatige erfgenaam van d
Stadsvernieuwing en de daar
volgende Sociale Vernieuwin
Verbindende en continue ele
menten waren en zijn de am
tie om als lokale overheid te
sturen, verbeteringen tot star
te brengen en iedereen mee t
laten doen (de essentie van s
ciale cohesie en sociale activi
ring).
Bij het Grotestedenbeleid pa;
absoluut niet het cultuurscei
rio van de ondernemende sa
menleving. Juist wel het seen
rio dat Henny Langeveld het
scenario van de ingetogen sa
menleving noemt. De wetho
der heeft niet onderkend dat
zijn portefeuilles Cultuur en
Grotestedenbeleid samenhaJ
gen. Hier wreekt zich dat ove!
het gemeentelijk cultuurbelel
niet meer wordt nagedacht. I
Het verschijnen van Henny 1
Langevelds 'Kunst op termijif
zal onze Alexander als een zei
gen zien. Het dwingt hem iml
mers om stil te staan bij de c
sistentie van de uitgangspun
voor het Grotestedenbeleid e
die voor het cultuurbeleid.
Alexander zal wederom tot ir
keer kunnen komen en weteiL
dat ook voor zijn portefeuille
cultuur geldt: eerst denken,
doen.
Paul van Vliets laatste zomershows in Scheveningen
scheveningen tom van ruswuk
'Paul van Vliet, voor het laatst
in Scheveningen met z'n zo-
mershow.' De advertentie klinkt
bijna dramatisch, maar het wil
alleen maar zeggen dat de ca
baretier een punt zet achter een
jarenlange traditie: in de zo
mermaanden optreden in het
Kurhaus en het Circustheater.
Nog één keer staat hij in 'zijn
zomerhuis' in Scheveningen.
Daarna keert hij terug in zijn
nieuwe rol: als man met een
missie, als fulltime ambassa
deur van Unicef. Maar eerst is
daar nog zijn 'nieuwe' show Te
kens van leven.
Paul van Vliet beseft als geen
ander dat hij eigenlijk zelf een
misverstand in het leven heeft
geroepen. Als bijna 65-plusser
zou hij er toch mee stoppen en
zich volledig wijden aan Uni
cef? Van Vliet wil het nog één
keer uitleggen: „Zaterdag is de
première van mijn 'nieuwe'
show, waarin ik een selectie uit
teksten van de afgelopen twin
tig jaar ga spelen. Daarmee ga
ik nog één keer in volle bepak
king op tournee, met alles d'r
op en d'r an: een mooi live-or
kest, uitgebreide theatertech
niek en een grote vrachtwagen
met mijn naam erop in vette
letters. Vanaf 1 januari 2002 be
gint dan een nieuwe fase in m'n
leven. Ik blijf schrijven en spe
len, maar dan nog uitsluitend
voor Unicef."
Paul van Vliet gaat eerst op
tournee en keert dan terug in
de rol die hij al sinds 1992 part
time vervulde: als ambassadeur
van Unicef. Maar zo ver is het
nog niet. Eerst gaat hij op pad
met z'n nieuwste show Tekens
van leven. Van Vliet haast zich
om het woord nieuw tussen
haakjes te zetten.
„Het is een selectie uit m'n
repertoire van de afgelopen 25
jaar. Het zijn teksten die ik nog
een keer zou willen zeggen en
zingen en die naar mijn gevoel
de essentie van m'n werk uit
maken. Ik voel me in deze fase
van mijn carrière het meest
thuis in m'n gezongen teksten.
Daarmee sta ik het dichtst bij
mezelf en mijn publiek. Om het
evenwicht tussen ernst en hu
mor te bewaren wissel ik de
liedjes af met verhalen en con
ferences". Daarbij zal hij niet
afwijken van zijn credo: „De
emst moet licht gebracht wor
den en de humor serieus. Hoe
ernstiger de humor, hoe mooi-
Cabaretier Paul
van Vliet speelt
deze zomer zijn
laatste shows in
het Kurhaus en
het Circustheater
in Den Haag.
foto cpd/theo
bohmers
Paul van Vliet is bespiegelen-
der geworden. Gevoeliger, poë
tischer. Het breekpunt tussen
Van Vliet als gejaagde zaken
man en Van Vliet als 'family
man' was in 1992, toen bij hem
een gezwel werd geconstateerd.
De vooruitzichten waren niet
goed. Het klonk als een dood
vonnis. In diezelfde tijd werd
ook Audrey Hepburn ziek, de
wondermooie actrice die hem
als Unicef-ambassadeur had
geïnstalleerd. Vanaf hun ziek
bed hadden ze vaak telefonisch
contact. Er ontstond een emo
tionele band.
Audrey Hepburn bleek onge
neeslijk ziek. Het gezwel in het
lichaam van Van Vliet bleek
goedaardig. Hij beschouwde
het als een tweede kans in z'n
leven, die hij met beide handen
aangreep. De verandering klonk
door in zijn show 'Waar waren
we gebleven' die unaniem door
pers en publiek tot één van zijn
beste werd uitgeroepen.
Het heet cabaret wat Paul van
Vliet doet, maar in dit stadium
van z'n leven is die kwalificatie
te eng, te benauwd. Zeker als je
in aanmerking neemt wat de
vloedgolf twintigers en derti
gers momenteel als cabaret op
de planken zet. De man die zijn
inspiratie put uit de zee (Van
Vliet noemt zichzelf 'een zee
mens') is uitgegroeid tot een li
teraire Mesdag. Met woorden
schildert hij het landschap van
de ziel.
Eerder zei Paul van Vliet het
als volgt: „Een komiek heeft al
tijd iets tragisch omdat hij nooit
zijn leven lang leuk kan zijn. Bij
mij is het accent steeds meer
naar het serieuze verschoven
en die kant van mij is gelukkig
even hartelijk omarmd door het
publiek. Natuurlijk wordt er
nog veel gelachen tijdens mijn
shows, maar ik ben niet meer
de komiek van het volk, de ge
tapte jongen die in cafés werd
begroet met een klap op de
schouder: 'Ha, die Bram!'."
Paul van Vliet, 'Tekens van le
ven'. Circustheater, Scheve
ningen. Zaterdag 29 juli t/m
donderdag 17 augustus. Daar
na tournee door Nederland en
België.
den haag gpd
De top van uitgeverij A.W. Bruna in Utrecht is
voor zichzelf begonnen. Marian van der Beek,
Kees CaUenbach en Chris de Graaf, allen tot
voor kort lid van de Bruna-directie, hebben een
nieuwe uitgeverij opgericht onder de naam Ka
rakter. Het trio zal per 1 september worden ver
sterkt met Otto Haan, eveneens afkomstig van
Bruna, waar hij de functie van uitgever beldeed-
de.
De nieuwe uitgeverij is gevestigd in Uithoorn.
Karakter wil zowel commerciële fictie als non-
fictie uitgeven. Daarnaast zullen softwarepro
ducten worden ontwikkeld, gericht op zowel
scholen als de 'educatieve thuismarkt', en cd-
roms om thuis te leren.
Dit najaar komt het bedrijf met zes boeken en
zes cd-roms op de markt. Marian van der Be
meldt de Amerikaanse auteur Michael DiM(
curio, schrijver van een serie 'submarine-thr
Iers' te hebben gecontracteerd.
Ook gaat Karakter in zee met de schrijfst
Ann Prospero, in wie Van der Beek de evenkr
ziet van Patricia Cornwell (bekend van haar s
rie rond Kay Scarpetta).
Marian van der Beek werd vorig jaar ontsl
gen door Bruna, waarna ze door haar collegï
De Graaf en Callenbach werd benaderd n
plannen voor een nieuwe uitgeverij. „Zij wild
al veel langer een eigen uitgeverij beginne
Maar ik zag daar niets in, had het nog te ve
naar mijn zin bij Bruna. Maar toen werd ik oi -
slagen. Wat mij betreft had ik nog jaren I
Bruna gezeten. Maar het heeft niet zo mog
zijn."
muziek recensie
lidyvan der spek
Zomerconcert op het Knipscheer-orgel,
door Jan Hage Gehoord 27/7, Grote of
St. Jeroenskerk, Noordwijk-Binnen.
Het gerestaureerde Knipscheer-
-orgel heeft deze week dan
toch zijn al eerder beloofde fa
got in het pedaal gekregen. Jan
Hage had het overigens zonder
die fagot bepaald af laten we
ten. En dat zou hoogst 'zonde'
geweest zijn. Want Hage is een
voortreffelijk organist, die uit
elk orgel het allerbeste weet te
halen. Zijn spel heeft een muzi
kale exactheid die fenomenaal
is. Bovendien hoor je dat Hage
humor heeft. Dat komt vooral
naar voren in programma's die
niet helemaal vastliggen. Zo
kan hij improviserend com
mentaar op de preek geven (tij
dens de diensten in de Haagse
Kloosterkerk) dat de kern feil
loos raakt, geestig en impone
rend.
Maar gisteravond was daar
weinig ruimte voor in het pro
gramma. Toch haalt hij ook
hier, door Mozart te introduce
ren, een grapje uit. Het Andante
in F, een speels diverterend,
zangerig stukje speelt Hage in
een licht gorgelende register-
combinatie alsof dit stoere or
gel een speeldoosje is, of een
lief elegant draaiorgeltje.
In Mendelssohns Choral mit
Variationen uit de zesde Sonate
in d zet Hage tegen een stroom
van snelle hagelharde klanken
de statige koraalmelodie in het
pedaal. Vervolgens laat hij het
manuaal in de linker hand flink
feestvieren terwijl de rechter
hand de cantus firmus (vaste
zang) speelt. Hier glorieert de
vorige week nog 'vermoede' fa
got als een prachtige ras-brom
beer.
De diverse registers gebruikt
Hage in zijn transparante open
spel verrassend. Zo gebruikt hij
de dulciaan in het bovenwerk
doordringend en opdringend in
'Wachet auf, ruft uns die Stim-
me' uit de Schbler-Chorle van
J:S. Bach. Rechts danst en 1
belt in een aangenaam ter
de bekende Bachmelodie in
manuaal, terwijl het 'wac t
auf in de linker hand penetie
een baan trekt door die vro
wirwar.
Betekenisvol verstild,
haast beschouwend gec
Hage Bachs sterfdag (28
met het koraal 'Vor dei
Thron tret'ich hiemit' in een,e
bere registratie. Om tot slo
zijn Fantasie und Fuge
nogmaals de grootheid van
ze aartsvader der muziek te
kondigen op het orgel, B;
lievelingsinstrument. Op
lange steeds terugkerende I
toon bloeit de melodie of.
een glasheldere registr;
Zeldzaam werkt Hage de I
uit. Het thema ontvouwt
driemaal achter elkaar, gi
seerd zwelt de klank en kl|
steeds breder en dieper,
stemmen laat hij kolken als
woeste zee. Hage verkon j
hier eveneens zijn eigen gr
heid door Bach aan het wc
te laten.
