'Arafat ontbeert steun voor staat'
Parijs kan forse groei van luchtverkeer niet bijbenen
Buitenland
oetin breekt weerstand
Russische gouverneurs
Leger Fiji rolt bende
coupleider Speight op
Wie rijk is,
stopt eerder
met roken
JNDERDAG 27 JULI 2000
155
5
DPA Deutsche I
isten RTR Reut
onden mag e-mails onderscheppen
inden Het Britse parlement heeft een wet goedgekeurd die
;t de veiligheidsdiensten toestaat alle e-mails te onderschep-
;n en lezen. Het oorsponkelijke wetsvoorstel is wel sterk aan
past en afgezwakt, na protesten tegen schending van de pri-
tcy. Volgens Londen breidt de wet slechts de huidige wetge-
ng uit, waarmee de overheid nu al toegang heeft tot commu-
catiemethoden als de telefoon. Digitaal geschoolde crimine-
n kunnen nu ook in de gaten worden gehouden. Veel landen
ebben daar geen wetten tegen. Dat geldt volgens Interpol, de
ternationale politieorganisatie, voor zeker 60 procent van de
J8 lidstaten. Er kan daardoor niet worden samengewerkt, wat
ilgens Interpol des te pijnlijker is omdat internationale sa-
pl enwerking bij de bestrijding van computercriminaliteit door
i aard van de misdaden onontbeerlijk is.
leen Brits paspoort voor Al Fayed
m inden De Britse minister van binnenlandse zaken Straw
pond in zijn recht toen hij weigerde Mohamed Al Fayed de
itse nationaliteit te verlenen. Volgens een gerechtshof dat zich
2steren over de zaak boog, had Straw voldoende reden om aan
4 nemen dat de Egyptische eigenaar van warenhuis Harrods
5in 'een karakterstoornis' lijdt. Al Fayed vroeg in 1993 een Brits
ispoort aan. Vorig jaar werd de aanvraag afgewezen door
raw, die zich beriep op aanwijzingen dat Al Fayed Lagerhuis-
den had betaald om kamervragen te stellen en zou hebben in-
ibroken in kluisjes van klanten bij Harrods. Volgens het hof
id Straw voldoende reden voor twijfel, en is er geen sprake
in vooroordelen, zoals de Egyptenaar beweert. Al Fayed, die al
nds 1964 in Groot-Brittannië woont, zei gisteren dat establish-
ent en justitie in Groot-Brittannië altijd al tegen hem zijn ge-
eest.
astro leidt massamars tegen VS
VANA President Fidel Castro heeft gisteren op de Cubaanse
,n itionale feestdag een protestmars van een miljoen Cubanen
ingevoerd tegen het Amerikaanse handelsembargo dat al 38
ar van kracht is. Hij had voor deze gelegenheid zijn legerlaar-
n verwisseld voor tennisschoenen. Op 26 juli herdenkt Cuba
:t begin van de gewapende strijd in 1953 tegen de dictatuur
in Fulgencio Batista. Die werd in 1958 ten val gebracht. De af
lopen tijd is een zekere ontspanning merkbaar in de verhou-
ng met de VS. Die overwegen versoepeling van de sancties
g ior exporten van levensmiddelen en medicijnen toe te staan,
aar Cuba vindt dat onvoldoende. Ook op de Expo in Han-
iver was het gisteren Cuba-dag. Er was gespeculeerd dat Cas-
daarvoor naar Duitsland zou komen, maar hij bleef in Hava-
riekse kustwacht doodt kaper
hene» Een elite-eenheid van de Griekse kustwacht heeft giste-
n een einde gemaakt aan de gijzeling van een Zwitsers gezin
in vijf personen en de kapitein van een zeiljacht. De boot was
ior de famillie gehuurd, en werd om zes uur 's morgens bij de
iven van de kustplaats Nafplion gekaapt door een gewapende
an. De 38-jarige man, die een Tsjechisch paspoort had,
vong de kapitein koers te zetten naar Casablanca in Marokko,
berichtten de Griekse media. Het schip werd gevolgd door
ie patrouilleboten van de kustwacht en een gespecialiseerd
ïikteam, dat 's avonds toesloeg toen het jacht in de buurt van
;tros voer. Bij een vuurgevecht werd de gijzelnëmer gedood,
rwijl een duiker gewond raakte. De Zwitserse familie en de ka-
tein bleven ongedeerd.
[rant schaft nieuwe Duitse spelling af
ankfurtDe Frankfurter Allgemeine Zeitungzegt vanaf 1 au-
istus de omstreden nieuwe spelling van het Duits vaarwel. De
dactie vindt dat een jaar na invoering 'duidelijk is dat de doe-
ti van de spellingshervorming niet zijn bereikt', zo meldde de
tgever van de krant gisteren. Er is noch een betere beheersing
in de taal, noch meer eenheid in het Duits ontstaan, aldus de
tgever, die er bovendien op wees dat 90 procent van de Duit-
rs bij het schrijven de regels toch niet naleeft. Ook veel boek-
tgevers en media gebruiken de regels niet, of passen die aan.
Duitse Academie voor Taal sprak van een signaal, en riep de
mmissie voor de spellingsherziening op de regels terug te
aaien. Een dag eerder had de commissie juist gezegd dat er
en veranderingen op korte termijn mogelijk waren.
ezetters brouwerij halen bakzeil
hiltigheim De bezetters van de bierbrouwerij Adelshoffen in
kok Canada erkent Noord-Korea
hiltigheim hebben hun dreigementen ingetrokken. Zij wilden
it bedrijf opblazen als eigenaar Heineken tot sluiting zou over-
lan. De actievoerders legden zich uiteindelijk neer bij het be-
ïit van het Nederlandse moederbedrijf. Heineken wil Adels-
iffen opheffen, en alle activiteiten bundelen in het Noord -
anse Saint-Omer bij Calais. De brouwerij gaat nog voor het
nde van dit jaar dicht, waarschijnlijk in september. Vorige
lek woensdag bezetten boze werknemers de fabriek. Zij dreig-
;n de brouwerij op te blazen, en gijzelden een manager. De
- tievoerders eisten en kregen overleg. Het gesprek leverde
nsdag niets op, maar gisteren besloten de 101 werknemers
Ilf akkoord te gaan met besprekingen over een sociaal plan,
n ontslagpremie en hulp bij omscholing of verhuizing.
IC
iRONTOCanada heeft gisteren Noord-Korea diplomatiek er-
ind. Besprekingen over het aanknopen van diplomatieke be
kkingen zullen 'zo snel als haalbaar is' beginnen. Dat zei mi-
ster van buitenlandse zaken Axworthy na gesprekken met zijn
oord-Koreaanse ambtgenoot Paek Nam Sun. Canada is na Ita-
het tweede grote westerse land dat Noord-Korea diplomatiek
left erkend. De stap volgt op pogingen van het bewind in Py-
ïgyang om tientallen jaren van internationaal isolement en af-
indering te doorbreken. Noord-Korea ging eerder dit jaar al
itrekkingen aan met Australië en de Filipijnen. Het praat ook
et Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Japan over nor-
alisering van de relaties. Morgen spreekt zal de Amerikaanse
inister van buitenlandse zaken Albright. Het wordt het eerste
intact tussen de VS en Noord-Korea op dit niveau.
irus ook in Massachusetts gevonden
ston Het West-Nijlvirus is ook aangetroffen in Boston in de
"Inerikaanse staat Massachusetts. Een dode vogel die dinsdag
een park was gevonden, blijkt er aan te zijn bezweken. Mas-
chusetts is de vijfde staat waar het virus is aangetroffen sinds
t vorig jaar in de VS werd ontdekt. Boston heeft besloten de
die het virus kunnen overbrengen op mensen te ver-
met pesticiden. New York begon daar al mee nadat vo
zeven mensen aan het virus waren overleden. Vorige
;ek moest Central Park worden besproeid omdat het virus
was gevonden in vogels en insecten. De drie andere staten
n New Jersey, Connecticut en Maryland. Het West-Nijlvirus
n een dodelijke hersenontsteking veroorzaken, die gepaard
at met de symptomen van griep.
iKOU frank hendrickx
ident Poetin heeft het ge-
ht met de machtige gouver-
rs van Ruslands 89 regio's
nitief in zijn voordeel be-
ht. De onder Jeltsin zeer in-
idrijke regionale leiders de-
gisteren in een historische
ing afstand van hun zetels in
Federatieraad, de Russische
ste Kamer.
!e gouverneurs stemden ook
in met vergaande belastingher
vormingen, waardoor ze be
roofd zullen worden van een
deel van hun regionaal budget.
Het gebroken verzet van de
Federatieraad is een grote poli
tieke overwinning voor Poetin.
Het Russische parlement, de
Doema, had de bestuurlijke
hervormingen al met de nood
zakelijke tweederde meerder
heid geaccepteerd, waardoor de
gouverneurs gisteren voor een
voldongen feit stonden.
Barak spreekt zich uit na mislukte top in Camp David
De Israëlische premier Barak verwacht dat maar weinig
Westerse landen hun steun zullen geven aan een eenzij
dig uitgeroepen onafhankelijke Palestijnse staat. Hij zei
dat gisteren na terugkeer van de mislukte topconferentie
in Camp David.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Volgens een naaste medewer
ker van Barak noemde de Pales
tijnse president Arafat in de
laatste ontmoeting van de twee
leiders niet langer 13 september
als datum voor het uitroepen
van een staat. De indruk be
staat dat de Palestijnen de stap
zullen uitstellen tot het eind
van het jaar, tenzij eerder als
nog overeenstemming wordt
bereikt met Israël.
Barak en zijn adviseurs heb
ben na hun terugkeer wat meer
bijzonderheden gegeven over
de voorstellen die in Camp Da
vid aan de orde zijn geweest. Zo
was Israël bereid te helpen bij
het creëren van 'Al Quds' (de
Arabische aanduiding van Jeru
zalem), dat de hoofdstad zou
kunnen worden van een toe
komstige Palestijnse staat.
Al Quds zou dan bestaan uit
Arabische dorpen en wijken die
net binnen en net buiten de
huidige, in 1967 door Israël
vastgestelde gemeentegrenzen
liggen. In ruil daarvoor zou Is
raël een aantal grote nederzet
tingen mogen annexeren en bij
zijn deel van Jeruzalem voegen.
Dit plan was onderdeel van
een Amerikaans voorstel. Vol
gens de Israëli's slaakte Barak
een zucht van verlichting toen
Arafat het zonder meer ver
wierp. Wat de fel omstreden
oude ommuurde stad van Jeru
zalem betreft zou Israël soeve
reine rechten krijgen. Arafat
zou wel officieel beheerder
worden van de Aksa-moskee en
er de Palestijnse vlag kunnen
hijsen.
Het blijft onduidelijk hoeveel
vooruitgang er is geboekt voor
wat betreft twee andere moei
lijk oplosbare problemen: de
vluchtelingenkwestie en de
grenzen van een toekomstige
Palestijnse staat. Israëliërs en
Palestijnen herhaalden gisteren
overigens met klem dat het on
derhandelingsproces nog niet is
Een enthousiast onthaalde Yasser Arafat kust Salim el-Bourdani, commandant van de Palestijnse politie, op de kin bij zijn terugkomst in Gaza-stad.
FOTO AP LEFTERIS PITARAKIS
'Madam Speaker' was plezierig bot Een dode en veertig gewonden
LONDEN HARM HARKEMA
CORRESPONDENT
Haar kordate, geestige optreden
en het met haar doorrookte
stem uitgeroepen order, order
maakten van haar de bekendste
parlementsvoorzitter ter we
reld. Twee weken geleden ver
raste de 70-jarige Betty Booth-
royd het Britse Lagerhuis met
de mededeling dat ze haar
functie na acht jaar voor gezien
houdt. Gisteren hield ze haar
afscheidsspeech.
Met enige weemoed laten de
Britse parlementariërs hun Ma
dam Speaker gaan. Niet alleen
bij haar Labour-partijgenoten is
zij geliefd, ook bij de Conserva
tieve oppositie kan zij geen
kwaad doen. Zij heeft respect
afgedwongen door de volstrekt
onpartijdige manier waarop zij
voor de rechten en belangen
van het parlement is opgeko
men.
De neiging van haar eigen rege
ring om het Lagerhuis als een
bijkomstigheid te beschouwen,
wekte haar ergernis. Ook tij
dens haar afscheidsspeech
wees ze er gisteren op dat het
parlement de baas is in het
land, niet de ministers. Onder
Boothroyds leiding zijn de afge
lopen jaren talloze hervormin
gen in de soms zwaar verouder
de parlementaire gebruiken
doorgevoerd. Dat zij zelf wei
gerde de traditionele voorzit
terspruik te dragen, was slechts
één van die moderniseringen.
Premier Tony Blair noemde
haar 'een nationaal instituut',
en wees er op dat er zakken vol
met post zijn bezorgd voor de
scheidende voorzitter. Oud
premier John Major zei: „Ze
was een fantastische voorzitter,
die de bekendheid van ons La
gerhuis wereldwijd heeft ver
groot. Ze zal gemist worden
vanwege haar humor en haar
autoriteit, en het zal voor een
opvolger moeilijk worden haar
te doen vergeten."
Door anderen is zij al eens raak
getypeerd als een combinatie
van 'een schooljuf, een kinder
oppas en een kroegbazin'. Over
zichzelf zei ze ooit: „Ik ben ple
zierig direct en bot." Haar -
naar eigen zeggen - lovely voice
heeft zijn doorleefdheid vooral
te danken aan de minimaal 25
filtersigaretten die zij dagelijks
rookt. Nog maar een paar jaar
geleden haalde zij het nieuws
toen zij, al dik in de zestig, in
Griekenland als een jonge meid
aan het paragliden was.
Boothroyd werd in 1929 in
Yorkshire geboren als dochter
van arme textielarbeiders. Over
haar afkomst zei ze: „Ik kom uit
de schoot van Labour." Reeds
als tiener werd ze lid van de
partij. Ze bleef binnen de partij
aan de rechterkant van het poli
tieke spectrum, en heeft altijd
grote minachting gehad voor de
idealistische linkervleugel in de
partij. Die verweet ze onder an
dere drammerigheid en gebrek
aan realisme, waartegen ze zich
keihard verzette.
In de eerste jaren na de Tweede
Wereldoorlog verdiende ze nog
de kost als danseres in musi
cals, en in de jaren vijftig woon
de ze enige tijd in de Verenigde
Staten. Daar werkte ze mee aan
de verkiezingscampagne van
John F. Kennedy. In 1973 werd
ze parlementariër voor het kies
district West Bromwich. Die ze
tel geeft ze nu ook op. Haar
laatste woorden in het Lager
huis waren gisteren: Time's up.
Daarna barstte er onder de par
lementariërs luid applaus en
gejuich los. Boothroyds opvol
ger is nog niet bekend.
SUVA-SYDNEY AFP-Rtr-ANP
De strijdkrachten van de Fiji-Ei-
landen hebben vanmorgen
honderden aanhangers van
couppleger George Speight op
gepakt. Daartjij viel een dode
en raakten ruim veertig mensen
lichtgewond. Op tal van plaat
sen schuimen nog gewapende
aanhangers van Speight rond,
maar de strijdkrachten zeggen
die ook op te zullen pakken.
Op het noordelijke eiland Va-
nua Levu terroriseren naar
schatting vijftig gewapende
aanhangers van Speight Indiase
Fijiërs in de plaats Labasa. Ze
zouden veertig Fijiërs van In
diase origine enige tijd hebben
vastgehouden in een kazerne.
De plaatselijke strijdkrachten
zijn pro-Speight.
Bij de hoofdstad Suva op het
zuidwestelijke eiland Viti Levu
werd Speight zelf gisteren met
twee medewerkers aangehou
den. Daarna volgde onrust on
der de circa 350 gewapende
medestanders van de radicale
inheemse nationalist. Speight is
fel tegen de invloed van Fijiërs
van Indiase komaf.
Militairen arresteerden
Speight, omdat hij met meer
onrust dreigde als zijn kandi
daat voor het premierschap
niet zou worden benoemd.
Vandaag of morgen wordt een
nieuwe interim-regering be
noemd door de militairen. Die
moet drie jaren regeren voordat
er nieuwe verkiezingen komen.
Speight zou ook hoogverraad
hebben gepleegd door de presi
dent, Ratu Josefa Iloilo, met de
dood te bedreigen. Op hoogver
raad kan de doodstraf staan op
de Fiji-Eilanden.
Speight gijzelde op 19 mei de
premier van Indiase afkomst,
Mahendra Chaudhry, en tal van
politici in het parlementsge
bouw. Op 13 juli eindigde de
gijzeling met een akkoord tus
sen de gijzelnemers en de mili
tairen.
afgelopen, en dat er goede
vooruitgang is gemaakt op een
aantal belangrijke punten.
Arafat kreeg gisteren bij zijn
terugkeer in Gaza een helden
welkom, omdat hij niet heeft
toegegeven in de kwestie Jeru
zalem. De betekenis van de
nieuwe populariteit wordt door
de Palestijnen verschillend uit
gelegd. Sommigen menen dat
het Arafat koppiger zal maken
in toekomstige onderhandelin
gen, maar anderen menen dat
het zijn positie zodanig ver
sterkt dat hij meer soepelheid
kan tonen.
VANCOUVER Rtr
De stijging van de inkomens
heeft in Amerika en Canada
meer gedaan voor de afname
van het aantal rokers dan
hoge belastingen en maatre
gelen tegen het roken. Dat
blijkt uit een studie in op
dracht van het Canadese
Fraser Instituut. Als mensen
meer verdienen, is de kans
dat ze stoppen met roken
groter. Zo kunnen ze genie
ten van de voordelen van
hun gestegen inkomen, re
deneren de onderzoekers.
Voor de studie werd geke
ken naar maatregelen uit het
verleden die roken moesten
ontmoedigen. Daarbij gaat
het onder meer om het in
perken van reclame, hogere
belastingen op tabak en het
verbieden van roken op be
paalde plaatsen. Gebleken is
dat het maar de vraag is of
die maatregelen hebben ge
leid tot een afname van het
aantal rokers.
Onderzoeker Palda zegt
dat hij niet pleit voor het op
heffen van de anti-rook-
maatregelen, maar wel dat
Canada en de V§ zich moe
ten afvragen of hun ingrepen
de meest effectieve manier
zijn om roken te ontmoedi
gen. Van de volwassenen in
de twee landen rookt onge
veer 25 procent. Midden ja
ren zestig was dat percenta-
in de VS nog 42 procent
en in Canada 49 procent. De
eerste anti-rookmaatregelen
werden pas in de jaren ze
ventig genomen, terwijl het
aantal rokers toen al afnam,
aldus het onderzoek.
Defensiestukken
EU voortaan
altijd geheim
BRUSSEL MARC PEEPERKORN
CORRESPONDENT
De Europese Unie verbiedt
haar burgers inzage in de be
langrijkste documenten over
het gezamenlijke veiligheids- en
defensiebeleid. Alleen Neder
land, Zweden en Finland stem
den tegen deze aanzienlijke in
perking van de toegang tot in
formatie. De Groenen in het
Europees parlement spreken
van een 'onacceptabele, totali
taire maatregel'.
De EU-ambassadeurs keur
den gisteren met ruime meer
derheid het voorstel van de 'Eu
ropese superminister' Solana
goed om alle documenten die
het stempel 'Topgeheim', 'Ge
heim' of 'Vertrouwelijk' dragen
per definitie aan de openbaar
heid te onttrekken. Het is Sola
na zelf die als uitvoerder van
het EU-defensie en -veilig
heidsbeleid bepaalt welke stuk
ken dergelijke stempels krijgen.
Door de politiek zeer omstre
den kwestie via de ambassa
deurs af te handelen, zijn het
Europees Parlement alsook de
nationale parlementen buiten
spel gezet. De Groenen be
schuldigen voormalig NAVO-
baas Solana ervan via de ach
terdeur geheimhoudingsprak
tijken van het militaire bondge
nootschap de Unie in te slui
zen. De Tweede Kamer riep
eind juni het kabinet op zich tot
het uiterste te verzetten tegen
het beperken van de toegang
tot allerhande EU-documenten.
Een dergelijke praktijk staat na
melijk haaks op de Nederlandse
Wet Openbaarheid Bestuur.
Tijdens het ambassadeurs-
overleg werd het 'nee' van Ne
derland, Zweden en Finland
echter eenvoudig door de ande
re lidstaten weggestemd. Dene
marken, dat tot nog toe dezelf
de positie als Nederland innam,
liep zonder verklaring over naar
het andere kamp. Omdat Sola
na haast heeft - hij moet eind
deze maand een overeenkomst
met de NAVO sluiten over de
uitwisseling van informatie -
wordt zijn voorstel nu zonder
tussenkomst van de EU-minis-
ters schriftelijk afgehandeld.
GONESSE CEES VAN ZWEEDEN
correspondent
„Het is een schandaal." Claude Carpentier heeft
niet meer woorden nodig om de situatie in de
lucht boven zijn hoofd te duiden. „Lille ligt met
de TGV op een uur van het hart van Parijs", zegt
hij. „Maar desondanks zijn er tien vluchten per
dag naar die stad."
Als voorzitter van Advocnar, een groep boze
mensen die onder de aanvliegroute naar de
luchthaven Charles de Gaulle woont, heeft Car
pentier weinig op met de linkse regering. „De
minister van transport heeft vandaag beloofd dat
hij voor kerst een besluit neemt over een derde
luchthaven nabij Parijs", smaalt hij. „Hij belooft
dat al driejaar."
Het probleem is eenvoudig. Boven de hoofdste
delijke agglomeratie cirkelen dagelijks tweedui
zend vliegtuigen. Hun motoren maken een hoop
lawaai en braken veel gassen uit. En soms houdt
een van die motoren ermee op en stort een vlieg
tuig neer. Dat was dinsdag het geval in Gonesse,
waar 113 lijken onder de zwartgeblakerde resten
van een Concorde uitkwamen.
De oplossing is volgens Carpentier eenvoudig.
Om te beginnen, moeten veel korte vluchten
worden geschrapt. Mensen kunnen even snel of
sneller met de TGV naar Lille, Brussel (anderhalf
uur), Lyon (twee uur), Londen (drie uur) of Mar
seille (vanaf volgend jaar 3,5 uur). Dan kan het
vliegverkeer van en naar Charles de Gaulle wor
den verminderd. En als de behoefte dan toch nog
groeit, moet er bezuiden Parijs een derde lucht
haven worden gebouwd.
Eigenlijk had de regering daartoe al besloten.
Beauvilliers, een boerendorp met tweehonderd
alpinopetten, zou het bruisende middelpunt
worden van de derde luchthaven. Rondom het
dorp wuifde slechts graan. Het lag tachtig kilo
meter buiten Parijs, ver genoeg om de hoofdste
delingen een goede nachtrust te garanderen,
maar toch zo dichtbij dat een snelle trein de af
stand in twintig min kon doen.
Maar dat besluit dateert uit 1996, toen rechts nog
regeerde. Een jaar later kwam links, en ging het
plan weer in de ijskast. Of Jean-Claude Gayssot,
de communistische minister, het daar weer uit
wil halen? Carpentier vreest van niet. „Wij den
ken dat het plan weinig meer is dan een rookgor
dijn, waarachter verder wordt gewerkt aan de uit
breiding van Charles de Gaulle."
Parijs verstouwde vorig jaar 69 miljoen luchtrei
zigers, meer dan enige andere stad in Europa na
Londen (dat drie luchthavens heeft: Heathrow,
Gatwick en Stanstead). Van die 69 miljoen nam
Charles de Gaulle, benoorden Parijs, er 44 mil
joen voor zijn rekening. De rest, 25 miljoen,
vloog via Orly aan de zuidkant van de stad. Orly
zit aan zijn plafond. De situatie is er nog niet zo
schrijnend als tot voor kort in Hong Kong, waar
passagiers vanuit hun vliegtuig konden zien of de
flatbewoners op de aanvliegroute rijst dan wel
noedels aten. Maar ook in Orly staan de huizen
bijna op de landingsbaan.
Rond Charles de Gaulle wonen tienduizenden
mensen, maar ook nog enkele koeien. Er is nog
ruimte voor extra asfalt. Dit jaar wordt de laatste
hand gelegd aan een vierde landingsbaan, opdat
de luchthaven kan doorgroeien naar 55 miljoen
reizigers. Als Charles de Gaulle in het huidige
tempo blijft doorgroeien - vorig jaar 13 procent -
wordt dat aantal volgend jaar al bereikt. En dan?
Zelfs als de regering besluit een derde luchthaven
aan te leggen, wuift eind 2001 rond Beauvilliers
nog steeds het graan. „En dan", zegt Carpentier,
„wordt de verleiding wel heel erg groot om een
vijfde baan te maken."
