Toerisme
E
ffi
E KI C ht E h
DUITSER
Pastoor won race naar top van Grossglockner
ZATERDAG 22 JULI 2000
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Costas
Eco-reizen
Het Spaans Bureau voor Vreemdelingenverkeer in Den Haag
heeft drie nieuwe informatie-gidsjes samengesteld over res
pectievelijk de Costa de Valencia, de Costa Tropical (Nerja)
en de Costa de la Luz (Cadiz). De belangrijkste attracties aan
deze voor Nederlandse vakantiegangers nog betrekkelijk on
bekende kusten worden in de brochures uitvoerig toegelicht
en ook is er veel praktische informatie over onder meer festivi
teiten, winkels, gastronomie en sport. Verder bevatten de fol
ders beschrijvingen van een aantal autoroutes. De brochures
zijn op te vragen bij het Spaans Bureau voor Vreemdelingen
verkeer, Laan van Meerdervoort 8a, 2517 AJ Den Haag, tele
foon (070).346.59.00.
De haven van Bergen in het
magische licht dat alleen
hier kan worden aangetrof- I I O
fen. FOTO PER NIB0/BTB
Fiets-cd-roms
Bij de ANWB zijn onlangs drie cd-roms verschenen met be
schrijvingen van ruim 400 bewegwijzerde rijwielroutes in res
pectievelijk West- en Midden-Nederland, Noord- en Oost-
-Nederland en Zuid-Nederland. De schijfjes zijn bijzonder
makkelijk in het gebruik en verschaffen de recreatieve fietser
uitvoerige informatie over niet alleen de trajecten zelf maar
ook over bezienswaardigheden, tips voor bijvoorbeeld restau
rants en rijwielverhuurbedrijven. Een nadeel is dat niet alle,
op de bekende ANWB-atlassen gebaseerde plattegronden
even helder zijn (soms is zelfs zoomen niet voldoende om de
verwijscijfertjes te herkennen) en dat de teksten zich dikwijls
herhalen. De cd-roms kosten 39,95 gulden per stuk en zijn
verkrijgbaar bij de ANWB-vestigingen, (reis)boekwinkels, wa
renhuizen en computerspeciaalzaken.
Bij reisorganisatie Royal Hansa verscheen onlangs de brochu
re Travel Calender 2001' met daarin eeri uitgebreid overzicht
van eco-reizen (alle onder leiding van deskundige gidsen) die
in 2001 worden georganiseerd door het Amerikaanse bedrijf
Zagrahm Expedities. Bestemmingen zijn onder meer Antarti-
ca, Patagonië, Korea, Burma, Japan, Laos, Tibet en Spitsber
gen. De lengte van de trips varieert van 12 tot en met 21 da
gen; prijzen zijn er vanaf 8500 gulden per persoon. De bro
chure is op te vragen bij Royal Hansa, Rijksstraatweg 18,
9752 AD Haren, telefoon (050).537.00.50.
Lappen
In het op drie uur rijden van de poolcirkel gelegen Karasjok
(Finnmark/Noorwegen) is op 1 juni het themapark Sópmi ge
opend. Het is gewijd aan de Lappen of - zoals ze in Scandi
navië worden genoemd - de Samen. In het park leven, werken
en wonen niet alleen Lappen, maar ook wordt via audiovisue
le technieken degeschjedeni%van h?t volk verteld. In een
tent-restaurant worden Lapse specialiteiten uitgeserveerd en
uiteraard worden er demonstraties gegeven van de even fa
meuze als mysterieuze zangkunst 'Joik' die nog uit de mid
deleeuwen stamt.
Stand-by
Het Stand-by systeem van Interhome biedt vakantiegangers
die er op de laatste moment tussenuit willen, een korting van
vijfendertig procent op nog vrijstaande villa's, appartementen
en bungalows. Informatie en voorwaarden zijn te krijgen op
telefoonnummer (023).555.63.00.
Griezelclubdag
Grote gebeurtenissen werpen hun schaduwen vooruit. Op
zondag 24 september wordt in het Autotron in Rosmalen al
weer de derde Nationale Griezelclubdag gehouden. De pre
sentatie van het evenement, waarop naar verwachting zo'n
vijfduizend belangstellenden af zullen komen, is uiteraard in
handen van de wrede P. Onnoval, bij veel kinderen ook wel
bekend als de jeugdboekenschrijver Paul van Loon. Verder
zet theatergroep Sirius opnieuw de in 1999 met veel succes
gespeelde 'Griezelbus' op de planken, maar ook komt het ge
zelschap met een veelbelovende première: Dolfje Weerwolfje.
Uiteraard vormt de Grote Griezel verkl^edwedstrijd, waaraan
vorig jaar vierhonderd kinderen deelnamen, één van de hoog
tepunten van de dag. De presentatie - bij een echte catwalk -
wordt verzorgd door de even gevaarlijke als vervaarlijke Isabel-
le Arons.
Verdere informatie: Autotron, telefoon (073).523.33.00
C O L U M
Ze mogen in het buitenland alles van me denken, maar niet dat
ik een Duitser ben. Dat slaat nergens op. De Tweede Wereldoor
log heb ik nauwelijks meegemaakt en Lothar Matthaus zie ik
graag voetballen. Maar toch: noem me nooit een Duitser.
Vooral Turken hebben er een handje van. 'Wollen Sie ein taxi?'
Ik begin dan onmiddellijk Frans te praten. Waar zo'n chauffeur
dan niets van begrijpt. Wat de bedoeling is.
Maar dan komt het moment waarop je hem moet uitleggen,
waar je met je blonde echtgenote (dat ook nog!) naar toe wil.
'Alors, nous voulons aller ii Etiler.Dat is een wijk in Istanbul.
Die naam spreekt een Turk echter heel anders uit dan een
Fransman. Dus maakt de chauffeur aanstalten zich van ons af
te wenden omdat ik zo'n merkwaar
dig taaltje spreek.
Dat kunnen we niet hebben. Alle an
dere taxi's op de standplaats zijn vol
geboekt en er staat een flinke rij wach
tenden. Dus begin ik toch maar Duits
met hem te spreken. Zijn gezicht
klaart meteen op. 'Aaaah, dass war
Scherz? Sie sind doch ein Deutscher?'
'Scheisse', denk ik.
Het Noorse Bergen heeft het
als een van de negen culturele
hoofdsteden van 2000 niet
makkelijk. Noorwegen staat
bekend als duur en dan is het
ook nog het Londen van het
Noorden: altijd weer die regen.
Wie eenmaal de magie van de
stad geproefd heeft, zet al deze
bezwaren overboord. Voor
cultuur hoef je in deze stad het
museum niet in. Je gaat naar
buiten. Zelfs als het regent.
Zijn het de steeds wisselende luchten?
Of: die vrolijk gekleurde houten huizen,
die als speelgoed in de heuvels rond de
stad staan? Op de een of andere manier
geeft Bergen meteen bij aankomst een
vertrouwd gevoel. Zoals New York de
zinderende energie draagt van 'hier ge
beurt het', zo geeft Bergen je de totale
ontspanning van 'het is goed zo'. Er is
wel de levendigheid van een stad - met
winkels als H&M, musea, trendy res
taurants, en rumoerige cafes. Maar de
rust van buiten is altijd om de hoek. Of
zoals een Amerikaanse op straat en
thousiast constateert: I love Bergen, it's
so New Age}', ik hou van Bergen, het is
zo spiritueel.
Bergen is gebouwd op zeven heuvels.
Overal in de stad zijn ze te zien. Wie de
steile bergstraten inslaat om de prachti
ge houten huizen te bewonderen, voelt
zich enkele minuten van het centrum
vandaan al als in een dorp. Ga je met
de kabelbaan twee van de heuvels zelf
op, dan is de spectaculaire ligging van
Bergen in een keer duidelijk. Het 320
meter hoge Mount Floyen biedt uit
zicht op de stad. Het hoger gelegen
Mount Ulriken (642 meter) biedt zicht
op zowel de stad als alle omliggende ei
landjes.
Wie niet de hoogte in wil, heeft altijd
het 'nat'), lopen de Bergensians dan
ook gewoon in regenpak door de stad.
Of met een enorme zuidwester op hun
hoofd. Alles in totale ontspanning.
Dat deze gemoedelijkheid vooral ook
inspirerend kan werken, bewijzen de
vele bekende muzikanten en schrijvers
die de stad altijd heeft gekend. Violist
Ole Buil (1810-1880) woonde er, to
neelschrijver Henrik Ibsen (1828-1906)
en ook componist en pianist Edvard
Grieg (1843-1907). Nu nog is muziek
zeer bepalend. Het jaarlijkse Bergen In
ternational Festival in mei trekt arties
ten en bezoekers uit de hele wereld. En
tijdens Bergen Kulturby (Culturele
Hoofdstad) treedt niet alleen Bjork op,
er is ook een tangofestival en een inter
nationaal festival voor kamermuziek.
Los van het programma vormt een be
zoek aan het huis van Grieg een perfec
te introductie tot de cultuur-natuurmbc
van Bergen. De componist woonde de
laatste 22 jaar van zijn leven met zijn
vrouw Nina op Troldhaugen (trollen
heuvel). Hun huis en de hut aan het
Nordas meer, waarin hij componeerde,
staan open voor het publiek. Tijdens
het cultuurjaar worden er veelvuldig
concerten gehouden in de erbij ge
bouwde Troldsalen. Alleen al door het
fascinerende uitzicht op het water is dit
een aparte belevenis. De omliggende
tuin en rotspartijen zijn vrij te bezoe
ken. Zittend aan het water, voel je van
zelf waarom Bergen Grieg zo dierbaar
was. 'Niet alleen de kunst en de weten
schap van Bergen hebben mij gevoed',
zo verklaarde hij op zijn 60ste verjaar
dag. 'De hele omgeving vén Bergen, al
les om mjj heen, vormt een bron van
inspiratie...De geur van de haven ver
rukt me. Ja, ik geloof zeker dat er zowel
kabeljauw als koolvis in mijn muziek
zit.'
ANNEMARIE DE HAAS
Bergen op internet: www.bergen-
.2000.no/english.htm. Het program
ma van Bergen Culturele Hoofdstad:
www.bergen-guide.com/frontpage.ht-
ml Overzicht van hotels, musea, actu
ele activiteiten voor toeristen: www-
.bergen-travel.com Site van de Ber
gen Tourist Board: www.visitnorway-
.com/www.noorsverkeersbureau.nl.
Site van de Noorse verkeersbureaus:
www.fJordnorway.nl
Verdere informatie: Noors Verkeers
bureau, Saxen Weimanlaan 58, 1075
CE Amsterdam, telefoon (020)
.671.00.61.
Er zijn er die de Grossglockner al meer dan
driehonderd keer hebben bedwongen. Zoals
Ernst Rieger. Maar nooit, nooit zag hij de be
klimming als een vervelende routine. Sterker
nog: elke keer als de berggids uit Heiligenblut
op de top van Oostenrijks hoogste berg staat
(3798 meter), overvalt hem een gevoel van:
Ja, hoe moet ik dat zeggen. Het is vooral lou
terend. Je staat daar als een piepklein mensje
temidden van die grandioze, onmetelijke
bergwereld en je voelt je heel even de koning.
Maar op hetzelfde moment besef je ook dat je
helemaal niets voorstelt. Niets! Heel fascine
rend."
Op 28 juli aanstaande is het precies twee eeu
wen geleden dat er voor het eerst een mens
op de top van de Grossglockner stond. In
1799 nog was een poging van de broers Sepp
en Martin Klotz op het nippertje mislukt. De
twee timmerlieden uit Heiligenblut strandden
op de aanpalende Kleinglockner. De ongeveer
vijftig centimeter brede, besneeuwde griezel
graat tussen beide bergen bleek ondanks
meegevoerde ladders, stokken en handge-
smede voetijzers een te groot obstakel. Voor
eventjes slechts. Want nadat opnieuw de ge
broeders Klotz de vervaarlijke passage met
een touw hadden gezekerd, klauterde pastoor
Horasch uit Dollach een jaar later als eerste
triomfantelijk naar het hoogste puntje van
'De Zwarte Berg'.
De koene eerwaarde werd in het hele land als
een held bejubeld en kreeg ogenblikkelijk na
volgers. Resultaat: al in 1806 viel het eerste
dodelijke slachtoffer. Maar wel op een andere
wijze dan werd verwacht. Een 17-jarige dra
ger kon niet van het naar boven gesjouwde
vat brandewijn afblijven en dronk zich in één
nacht dood. Nee, dan Sidonia Schmidl. Ze
schijnt slechts water bij zich te hebben gehad.
Het (zo staat het nu eenmaal in de boeken)
'onbevreesde meisje uit Heiligenblut' bereikte
in 1857 als eerste vrouw de top en deed dat in
een broek. Niet omdat dat handiger klimt,
maar omdat ze er als een man wilde uitzien.
Leden van het zwakke geslacht werden in die
tijd niet geacht een berg te beklimmen. Laat
staan zoiets reusachtigs als de Grossglockner.
De nog steess diep betreurde Sisi heeft ook
nog op de flanken van 'Oostenrijks hoogste'
verkeerd. Per paard werden zij en haar echt
genoot Franz-Josef I in 1856 tot aan de Pas
terzen-gletsjer gebracht. Sisi keerde enigszins
duizelig onmiddellijk terug; de keizer verbleef
twee uur, zonder één woord te zeggen in die
pe ontroering op een plateau, dat vanaf dat
moment uiteraard de Franz-Josefs-Höhe
werd genoemd. Twintig jaar later verscheen
op die plek het Glocknerhaus, nu de uitvals
basis van veel beklimmingen die - zo lang de
'normalweg' wordt gevolgd - via de op 3454
meter hoge Adlersruhe voert.
Vanuit de daar staande
Erzherzog-Johann-Hütte (hoogst gelegen
berghut van Oostenrijk) is het nog ongeveer
vijf kwartier klimmen naar het pas opgeknap
te Gipfelkreuz. De route voert onder meer
over een steile (35 graden) ijshelling, de al
eerder genoemde smalle graat tussen Klein
en Grossglockner ('geëxpeoneerde richel'
heet zoiets in het door klimmers gebruikte
dieventaaltje) en een opnieuw steile steen-
wand vlak onder de top, maar is overal voor
zien van kabels en stangen. Wie zich verzekert
van de diensten van een gediplomeerde berg
gids, heeft meer aan een goede conditie dan
aan een klimbrevet; wie denkt het zonder be
geleiding af te kunnen moet niet alleen be
schikken over een goede uitrusting en vol
doende ajpinistische ervaring, maar zou ook
eens een kijkje moeten nemen op de doden
akkers van zowel Heiligenblut als Kals, de
twee dorpjes van waaruit tochten naar de
Grossglockner worden georganiseerd. Geen
betere waarschuwing dan de opschriften van
veel grafstenen daar. Ernst Rieger: „Op de
Grossglockner vallen gemiddeld vijftien do
den per jaar."
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Feiten
Cijfers
Ter gelegenheid van het feit dat het dit
jaar precies twee eeuwen geleden is, dat
de Grossglockner voor het eerst werd be
dwongen, wordt een groot aantal festivi
teiten gehouden. De tentoonstelling '200
Jahre Erstbesteigung' op de Franz-Jo-
sefs-Höhe is daarvan de exponent. Verder
- het is slechts een greep - werd er vanuit
Heiligenblut een nieuw geo-natuurpad
aangelegd, woedt er in Grosskirchheim op
29 juli een bergfeest voor alpinisten,
wordt er op 30 juli in Heiligenblut een
'Grossglockner-Berglauf gehouden en
vindt op 16 september vanuit Dollach de
Fietsmarathon 'Grossglockner-Radkaiser'
plaats. Uiteraard verzorgt de 'Bergführer-
verein' van zowel Kals als Heiligenblut,
afhankelijk van de weersomstandigheden,
bijna elke dag begeleide expedities naar
de top van de Grossglockner. Prijsindica
tie: ongeveer 260 gulden persoon bij een
groep van vier en 360 gulden bij een
groep van twee, exclusief de eventuele
huur van klimmateriaal. Voor goede berg
schoenen, kleding en een rugzak (inhoud
minstens 40 liter) moet zelf worden ge
zorgd.
Verdere informatie: Oostenrijks Toeris-
tenburo, Postbus 94285, 1090 GG Am
sterdam, telefoon (020) .468.47.93.
nog het water. De havenstad ligt er als
een letter 'V' in. Grote toeristentrekker
zijn de oude houten huizen aan de de
werf, de Bryggen. Deze herinneren aan
de tijd dat Bergen een Duitse Hanzes
tad was. Het koopmansbestaan wordt
voor de liefhebber in het Hanze- en
Bryggenmuseum uitgebreid in beeld
gebracht.
Voor de handel van nu hoef je alleen
maar de haven door te lopen. Geduren
de de hele dag trekken vandaar sche
pen de fjorden in (voor enkele uren of
langer), maar ook wordt er dagelijks
een vismarkt gehouden, met een voor
ons ongekende weelde aan zeebanket.
Bij mooi weer zijn er tal van terrasjes.
En inderdaad, de geruchten blijken
waar: bier kost gemiddeld een tientje;
een glas wijn twaalf gulden. Ook elders.
Wie voor een reis door Noorwegen
kiest, zal met die hoge alcohol-en di-
nerprijzen - wil je tenminste enig reis
plezier hebben - genoegen moeten ne-
Kabeljauw
Ook slecht weer is voor Bergen een vast
gegeven. 'Er bestaat geen slecht weer,
alleen slechte kleding', zo stellen de
Noren echter optimistisch. Als de zo
beroemde regen van Bergen naar bene
den druilt (circa 260 dagen per jaar is
;st op de top van de Grossglockner na een geslaagde beklim-
"g-
FOTO ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
