GO
Spelletjes in plaats van banners
nsi"
MÏVU
De 3D-kaart en de trucs
"Vopio
Planner Plus van de NS
Multi Media
TKF AHI
Ur,V1V
Oost-west-slachting in het zonnestelsel
U P D A T
MyCom
Parabon
ZATERDAG 22 JULI 2000
uu
In bijna elk huishouden staat tegenwoordig een personal computer.
Maar wat doen we er mee en wat kunnen we er mee? In de rubriek
PC Wijzer elke week een onderwerp voor de thuiscomputeraar.
Vragen en suggesties kunt u sturen naar:
internetredactie@damiate.hdc.nl
lerh
het spelletje Pong.
Twee staande streepjes aan
weerszijden van het beeld
scherm die op en neer konden
bewegen om een puntvormig
balletje heen en weer te kaat
sen. Pong, het eerste computer
spel in de geschiedenis, is nu
alleen nog bekend van de CM-
jjj G-reclame ('had je altijd al lol
in IT...'). Er is sinds de jaren ze
ventig een hoop gebeurd op
grafisch gebied. In de driedi
mensionale
computerspel
len van van-
w laten de
haarscherpe
jhics niets
de verbeel-
-ding over. Het
«taal van robots
jjblikkert, perso
nages hebben
gezichtsuit
drukkingen en
bewegen vloei
end als in een
film, bloedspet-
ers beschrijven volmaakte pa
rabolen.
Computerspellen zijn steeds
realistischer geworden. Grafi-
a sche kaarten moeten steeds
meer rekenkracht en geheugen
in huis hebben om de com
plexe berekeningen aan te kun-
De zogenaamde 3D-kaart
maken hebben met ruimtelijk
heid. Omdat het doorrekenen
vierentwintig
beelden per seconde met een
beeldkwaliteit van 1024 bij 768
pixels anders een onmogelijke
aaf zou zijn maakt de
kaart gebruik van een aan-
lal trucs. Het is goed de techni
sche termen hiervoor te kennen rant gemaakt zodat de achter
op het moment dat je over- grond er doorheen schijnt,
weegt een 3D-versneller aan te Daardoor lijkt het oppervlak
won schaffen. Van belang is bijvoor- rond in plaats van hoekig. Want
iters beeld het begrip mapping. Om welk monster i:
mse een driedimensionaal voorwerp hoekig?
de schijn van echtheid te geven,
mi plakt de computer e
hangetje op. Een marmerbe-
hang, een steenbehang,
sell.
hang van verzengend vuur, een
behang van door korstmos
overwoekerde kerkermuren
met sporen van geronnen
bloed. Als je er goed naar kijkt,
zie je dat het patroon zich her
haalt. Maar in de snelheid van
het spel levert mapping een
enorm realisme op. Voor een
nog groter realisme maakt de
3D-kaart gebruik van
mip-mapping, waarbij de tex
tuur van een object ook echt
gedetailleerder
wordt naarmate
het in de
3D-omgeving
dichterbij komt.
De teleurstelling
was altijd groot in
de oude versies
van Doom als een
demon van dicht
bij niet meer dan
een groffe verza
meling blokken
bleek te zijn. Nu
zie je elke wond
korst en elke haar
in de vacht. Bilineaire filtering
is een techniek die aan dat ef
fect nog bijdraagt door details
bij te verzinnen als de textuur
van nog dichterbij gezien
wordt. Het tegenovergestelde is
fogging, net als in het echt
wordt een figuur vager i
te hij in de verte verdwijnt.
neemt van de gewone grafische Om de berekeningen
kaart alle berekingen over die te matie mogelijk te maken zijn
personages in een 3D-spel op
gebouwd uit een skelet van
veelhoeken. Om de scheidslij
nen tussen die vlakken te ver
doezelen gebruikt de 3D-kaart
technieken die alpha-blending
en Gouraud shading genoemd
worden. De* overgangen tussen
de polygonen worden transpa-
SILVAN SCHOONHOVEN
Games Top-10 bij Sonera
je s
volk
n(ja Als je een beetje wilt bijblijven
ieel,j in de muziek, moet je de top-
,ren zoveel in de gaten houden. In
de spellenwereld is dat natuur-
anders. De echte fana-
ten hebben een aantal schijfjes
uit de top-10 op de plank staan.
Internetprovider Sonera
finds deze week sponsor var
nationale top-10 en kreeg daar-
mee op het eigen Sonera Plaza
"lurende de eerste vijf dagen
exclusieve publicatierecht,
top-10 wordt maandelijks
samengesteld op basis 1
rerkoopgegevens van ee
lal grote retailers. Daarnaast
zijn er ondermeer ook een top-
10 van Playstation, top-5
zichten van PSX, Nintendo 64,
gl Game Boy Color en Dreamcast,
plus de budget-top-5 van zowel
pc- als Playstationspellen.
ww.soneraplaza.nl/games
- F1 2000
E<sp»i;
o Soldier of Fortune
Tiberian Sun Firestorm
MS heeft een goede reisplanner
op internet, maar het program-
i! ma voor op de PC, de NS Reis
planner, bestaat ook nog
steeds. Het biedt wat meer mo
gelijkheden dan de gratis versie
op internet. Inmiddels bestaat
tr ook een Planner Plus, die
weer wat beter is en de infor
matie van het nieuwste spoor-
toekje bevat. Vanzelfsprekend
ersrt kan de informatie worden geac-
t lualiseerd via internet. Naast de
Izeindienstregeling bevat Plan
ner Plus de route van en naar
station en informatie over
•rzieningen op en rond de
stations. Planner Plus houdt re-
ening met automobilisten,
fietsers en voetgangers die van
af hun vertrekpunt naar het sta
tion gaan, en vervolgens naar
hun bestemming vanaf het sta
tion van aankomst. Ook is be
perkt informatie aanwezig over
tram, bus en metro. Verder zijn
plattegronden van grote sta
tions inbegrepen met aandui
dingen van bijvoorbeeld baga-
gekluizen en taxistandplaatsen.
Met een service-abonnement
(eerste jaar gratis) ontvangt de
klant elke drie maanden een
nieuwe cd-rom met actuele ge
gevens.
Min.systeemeisen: Pentium 90,
16 Mb Ram. Prijs: 34,50 gulden.
Mad Multimedia maakt internetreclame populair
Er is behoefte aan advertentie
ruimte op internet. Maar men
sen willen oök spelletjes spelen
op internet. Groninger Jan Tim
merman besloot deze twee za
ken te combineren en bedacht
de 'gamercial'een speelbare
reclame op internet. En zo kun
je met het Franse kaasbedrijf
'La vache qui rit' kaasjes laten
vallen in de monden van hon
gerige kinderen. Of kun je ris
kant frituren met Aviko in een
bak met olie waar bijvoorbeeld
krokettenhaaien rondzwem
men. „Een gat in de markt",
noemt Timmerman het. „De
consument zit niet te wachten
op knipperende reclame op
websites, want hij wil informa
tie of vertier zoeken en niet
worden afgeleid. Maar als de
'banners' zijn verpakt als leuke
spelletjes wordt het een ander
verhaal. Dan wordt er wel
'doorgeklikt'.
Timmerman richtte zijn in 1999
zijn internetbedrijf Mad Multi
media op. Inmiddels werken er
23 mensen en reist Timmerman
het hele land door om zijn ver
nieuwende product onder de
aandacht te brengen. „Op in
ternet is het 'zapgedrag' nog
veel erger dan op televisie.
Mensen klikken razendsnel
door met de muis als ze te veel
reclame in beeld krijgen, laat
staan dat de op de ongevraagde
'banner' van een bedrijf gaan
klikken. Er bestaan al program
maatjes die al die reclame on
zichtbaar maken. Wat je dus
moet doen is de 'banner' heel
aantrekkelijk maken, bijvoor
beeld in de vorm van een ver-
slavend spelletje met prijzen.
En dan blijkt een simpel spelle
tje enorm veel aanhangers te
krijgen, terwijl de fabrikant te
gelijkertijd veel aandacht krijgt
voor zijn product", aldus Tim-
De spelletjes worden gemaakt
met het programma Shockwa
ve, een veelgebruikte 'plug-in'
voor internet. „Als je een spel
voor het eerst gaat spelen kost
het even tijd om het naar de
computer halen. Daarna niet
meer, want dan blijft het op de
harde schijf staan. Voor veel
mensen is het een uitdaging om
een hoge score te halen, want
die levert dan vaak ook weer
een prijs op." Grappig is dat tij
dens het ophalen van het spel
ook weer een simpel spelletje
kan worden gespeeld om de tijd
te doden: een soort Asteroids,
maar dan met het beeldmerk
van Mad Multimedia, de me
loen, in de hoofdrol.
Sommige spellen worden speci
aal voor de website een bedrijf
gemaakt. Zo is er een spel ge
maakt voor postorderbedrijf
Wehkamp, waarbij de spelers
door de gangen met schappen
van het bedrijf moeten racen.
En voor de NOC*NSF is
een spelletje gemaakt dat
in het teken staat van
Olympische Spelen v<
Sydney, met een boemerang in
de hoofdrol. Andere spellen
kunnen worden aangepast voor
een bepaald bedrijf. „De spelle
tjes zijn terug te vinden op onze
website weppeppers, de etalage
van ons bedrijf. Het is de be
doeling dat daar op den duur
30 spelletjes online gespeeld
kunnen worden, waarbij ieder
een kan proberen de hoogste
score te halen", vertelt Tim
merman. „We hebben al veel
leuke reacties van de bezoekers
van onze website gehad."
Een bedrijf dat een spel laat
maken krijgt een rekening van
enkele duizenden guldens.
„Maar dat is niet eens zo veel
als je je bedenkt hoeveel geld
een reclamecampagne kost.
Verder kunnen kleinere bedrij
ven besluiten een bepaald spel
te sponsoren, dat is goedkoper
en dan krijgen ze een naams
vermelding."
Mad Multimedia is te vinden op
het internetadres www.mad- h
multimedia.nl, de spelletjes op
w.webpeppers.nl
MAD Multimedia probeert met spelletjes handjes te geven aan
een afgezaagd reclameverhaal. foto pf
Starlancer verplichte kost voor Chris Roberts-fans, maar er zijn betere alternatieven
FRANK BUURMAN
Russen en Amerikanen die vreedzaam
het zonnestelsel koloniseren in de ko
mende eeuwen, daar geloven ze niet in
bij Microsoft. Dat wil zeggen, Chris Ro
berts, van sofwarehuis Digital Anvil, die
voor de Amerikaanse softwarereus ruim
tesimulaties maakt, heeft daar zo zijn ei
gen gedachten over. In zijn nieuwe spel
Starlancer wordt de ruimtevloot van een
verbond van westerse landen, een soort
Navo in de ruimte, namelijk onverwacht
aangevallen door een oostelijke coalitie
en ter hoogte van Mars nagenoeg weg
gevaagd. Gelukkig is er nog een squa
dron ruimtejagers over, de onverschrok
ken vrijwilligers van het 45e regiment,
en het is aan de speler om als een nieu
we Luke Skywalker de zaken even recht
te zetten.
Chris Roberts en zijn echtgenote Erin
zijn beroemd als makers van de Wing
Commander-serie, spellen die uitgroei
den tot complete speelfilms met beken
de acteurs als Mark Hamill (inderdaad,
Luke Skywalker) en Malcolm McDowell
in de hoofdrollen. De stijl van Roberts is
terug te vinden in Starlancer en de ken
ners van Wing Commander zullen direct
de karakteristieke cockpits herkennen.
Maar Starlancer is in de eerste plaats
een spel en het cinematografische ge
deelte is nu beperkt tot 25 minuten.
Daarin wordt het verhaal van Starlancer
verteld, van de piloot die de westerse al
liantie redde of sneuvelde in zijn pogin
gen daartoe.
Starlancer laat zich goed vergelijken met
de space-sims van LucasArts, zoals
X-Wing Alliance. Het spel ziet er, zoals
we dat van Roberts gewend zijn, verbluf
fend goed uit. Gigantische ruimtesche
pen hangen in het zonnelstelsel, ter
hoogte bijvoorbeeld van de ringen van
Saturnus. In de verte is dan bijvoorbeeld
Neptunus met enkele manen te zien.
Raketten scheren met een vuurspoor
door de ruimte en in het heetst van de
strijd lijkt soms het halve heelal te ont
ploffen. Ook het interieur van het moe
derschip is mooi in beeld gebracht. In
de hut van de speler is zelfs een cd-spe-
ler aanwezig, waar de achtergrondmu
ziek kan worden geregeld.
Voor de veteranen van Wing Comman
der en X-Wing is Starlancer gesneden
koek. Je leert eerst vliegen, schieten en
doelen vinden, daarna komen de fijnere
nuances aan bod, zoals het commande
ren van de computergestuurde collega-
-vliegers. Dit kunnen tijdens de
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL: 1. Dieptemeter bij duikboten; 5. in orde; 6. water (Fr.); 8. sikkepit;
11. een beetje; 13. lidwoord; 15. soort slee; 16. een en ander; 18. bevel;
19. persoonlijk vnvv.; 20. uitroep van pijn; 21. voorvoegsel; 23. verdelgingsmiddel;
25, onmeetbaar getal; 26. geplooide halskraag; 28. kledingstuk; 29. breed (muz.);
32. ondergang; 33. vrouwelijk dier; 34. rustbank.
VERTICAAL: 1. Grote bijl; 2. Japanse munt; 3. Europeaan; 4. contant; 7. mechanische
piano; 9. onheilsgodin; 10. figurant; 12. bijwoord; 14. landbouwwerktuig; 16. gelofte;
17. wilde haver; 22. thans; 24. van de; 25. familielid; 27. deel van een plant; 28. soort
baken; 30. sprookjesfiguur; 31. stad in India.
Oplossing van vrijdag:
Horizontaal: 1. Bouillon; 5. stelpost; 6. rand; 8. tolk; 10. robot; 12. teken
Verticaal: 1. Besmet; 2. ulevel; 3. loper; 4. ossen; 7. asbak; 9. krijt; 11. ton
pagne ook menselijke piloten zijn, als
het spel in een netwerk wordt gespeeld.
Starlancer is verplichte kost voor de aan
hangers van Roberts, maar er zijn tegen
woordig steeds meer goede alternatie-
Tachyon
Zoals Tachyon van Novalogic bijvoor
beeld. Geen Russen dit keer, maar meg-
acorporaties en vrijbuiters in de ruimte
die elkaar het licht in de ogen niet gun
nen. En dat betekent dus oorlogje spelen
in het heelal. De speler is de
huurling/superpiloot Jake Logan, die
bereid is te werken voor beide partijen,
als er maar wordt betaald. Logan kan
dienst nemen bij de GalSpan corporatie
en de zogenaamde Bora-piraten gaan
uitroeien, maar het is eigenlijk veel uit
dagender om te kiezen voor de sympa
thieke vrijbuiters en die moloch van een
multinational eens flink van katoen te
geven. GalSpan heeft wel de mooiste
ruimteschepen en de meest gevanceer-
de wapens, maar de Bora's zijn meesters
in het improviseren. Van het meest
troosteloze afgetakelde transportschip
weten ze nog een slagschip te maken.
Het sterke punt van Tachyon is dat je
niet een van te voren uitgestippeld pad
bewandelt. Het spel staat stijf van de
missies (verrassingsaanval, escorteren,
saboteren) die niet altijd iets te maken
hebben met het eigenlijke verhaal. En zo
blijft Tachyon dus verfrissend en is het
spel wat dat betreft iets beter dan Star
lancer.
Novalogic heeft de spelers lange tijd ge
trakteerd op zijn zogenaamde Voxel-
technologie, die echter op zijn laatste
benen loopt en het moet afleggen tegen
de 3D-kaarten. Dus heeft het bedrijf nu
inderdaad gekozen voor ondersteuning
van Voodoo, TNT, GeForce en al die an
dere grafische wondertjes. Het resultaat
mag er zijn: grafisch doet Tachyon wei
nig onder voor Starlancer, dat net iets
mooier is. Verrassend is dat het spel uit
gaat van besturing per muis, hetgeen
even wennen is als je aan de joystick ge
wend bent. Bij de server van Novalogic
op internet kunnen menselijke spelers
ook met en tegen elkaar spelen, met
meer dan 100 tegelijk.
Min. systeemeisen: Beide spellen draaien
vanaf Pentium 200 met 32 Mb r am en
Windows 95/98. 3D-kaart is verplicht. Prij
zen omsteeks 100 gulden. Beschikbaar ge
steld door Microsoft (Starlancer) en Info-
grames (T achyon).
Bezorging per Ferrari
Michael Schumacher en zijn maten bewijzen het keer op keer:
met een Ferrari ben je meestal het snelst waar je zijn wilt. Dat
gegeven inspireerde computerleverancier MyCom. Het bedrijf
wil graag razendsnelle service verlenen en zet vijf Ferrari's in
om spullen bij de klant te krijgen. Voor vier uur 's middags be
steld is nu voor 's avonds negen uur in huis. De kosten van de
service zijn erg laag: slechts 25 gulden. Daarbij maakt het niet
uit of het gaat om een compleet systeem of om een joystick. Wie
dat wil kan na aflevering ook nog even een stukje meerijden in
zo'n supersnelle bolide en w'
wil er nu niet even een ritje
maken in een Ferrari?
www.mycom.nl
Pen en muis
Esselte introduceert een interessante combinatie van compu
terpen en muis met de Wacom Graphire Pen Muis-set. De
combinatie is bedoeld voor computergebruikers die met een
gewone muis willen kunnen werken, maar die voor grafische
toepassingen, fotobewerking en dergelijke ook een elektroni
sche pen nodig hebben. Het tekenapparaatje is drukgevoelig en
is ook geschikt om digitale notities te maken. Ook de muis is
bijzonder: die werkt zonder balletje. De bewegingen en ver
plaatsingen van de beide invoerapparaten worden gedetecteerd
door de elektronische muismat, die bij de combinatie hoort. De
set, die is goedgekeurd door de Stichting RSI Nederland, kost
249 gulden.
Q-go is populair
Q-go is een bijzondere zoek
machine. Deze search-engi
ne maakt het mogelijk om
een complete vraag in
te tikken, zoals: Wat
is bio-energetica?
Is er vanavond
iets leuks op tv?
Of: Waar vind ik
het spoorboek
je?^ bijna alle
gevallen komt
Q-go met zinni
ge informatie te
rug. De dienst is in
het afgelopen kwartaal
al bijna 400.000 keer ge
raadpleegd, meldt Roderick
den Daas van het bedrijf
trots. Ook kwamen er veel
vragen binnen door een sa
menwerking met
onder andere
Freeler, Favo
riet en Sport
week. Op de
website, die
zojuist is
vernieuwd,
kan in het
Nederlands
worden ge
navigeerd.
Binnenkort
dat ook in
het Duits, Frans, En
gels en Spaans,
v.q-go.nl
kan c
Slapend 'rijk' worden
Jk COMPUTATION
Computerbezitters kunnen
slapend geld verdienen. Het
enige wat ze hoeven te doen is
het programma Pioneer
downloaden en 's nachts hun
pc aan laten staan. De Ameri
kaanse bedrijven Parabon, Distributed Science en United De
vices gebruiken de systemen dan via het internet voor het bere
kenen van wetenschappelijke modellen en het testen van geïn
tegreerde circuits. Dergelijke opdrachten kunnen in stukjes
worden verdeeld en verwerkt op vele verschillende pc's. Door
deze methode toe te passen, kan zo'n opdracht sneller en goed
koper worden uitgevoerd dan met een supercomputer.
Hoeveel het in de nachtelijke uren beschikbaar stellen van je pc
oplevert, wordt over enkele maanden bekend gemaakt. Gedacht
wordt aan een bedrag van rond de tien dollar per pc per maand.
Tot nu toe worden de opbrengsten niet uitgekeerd, maar gedo
neerd aan kankeronderzoek.
www.parabon.com
Nog sneller vertalen i w
Het Belgische softwarehuis
Lemout Hauspie heeft een
nieuwe versie van het ver
taalprogramma Power
Translator uitgebracht. Het
betreft Pro 7.0 en gaat - zoals
tot nu toe gebruikelijk - uit
van het Engels als basistaal.
Met het programma kunnen
documenten razendsnel
worden omgezet in het
Frans, Duits, Spaans, Itali
aans, Portugees of Japans.
L&H werkt de laatste jaren
hard om programma's als dit
verder te perfectioneren en
geeft aan dat de interfase en
de woordenboeken opnieuw
verbeterd zijn. Power Trans
later werkt naadloos samen
met Office 2000 van Micro
soft en werkt ook binnen e-
mailprogramma's als Out
look 2000, Lotus Notes 4 en 5
en Eudora Pro 3 en 4.
www.lhsl.com
Irisscan vervangt wachtwoord
Microsoft zal in de toekomst de wachtwoorden in het bestu
ringssysteem Windows wellicht vervangen door een irisscan,
een vingerafdruk en stemherkenning. Het bedrijf heeft een sa
menwerking aangekondigd met I/O Software, dat de benodigde
techniek in huis heeft. De nieuwe techniek kan onder meer
worden gebruikt voor het inloggen op de computer, maar ook
voor het veilig afhandelen van transacties op het internet. I/O
Software denkt dat techniek het punt bereikt waarop dergelijke
vormen van beveiliging betaalbaar zijn en goed genoeg werken.
De onderneming denkt dat over enkele jaren een meerderheid
van de computers zal zijn uitgerust met apparatuur om vinger
afdrukken of irisse
HET WEER
door Jan Visser
Zomerweer blijft uit
De eerste twintig dagen van de maand juli
zijn uitermate somber verlopen. Op Schip
hol werden slechts 70 uren zon geregi
streerd. Normaal zijn dat er 135. Verder een
opvallend koele midjulifase. De tweede de
cade van de maand, het tijdvak 11-20 juli,
bracht het in De Bilt tot gemiddeld 14,3
graad. Alleen in 1916 en in 1980 was het
nog koeler met respectievelijk 14,1 en 13,8
graad.
Qua temperatuur mogen we van de derde
decade meer verwachten maar stralend zo
merweer zit er de komende tijd helaas niet
aan te komen. Het hogedrukgebied boven
de Britse eilanden is weliswaar in beweging
gekomen, waardoor de wind die vermale
dijde noord westhoek heeft verlaten, maar
echt bestendig wordt het niet. Vandaag zijn
er tijdens de ochtend enkele wolkenvelden.
Vanmiddag komt de zon geregeld tevoor
schijn en stijgt de temperatuur tot 20-22
graden. In het oosten van het land is, in sa
menhang met een storing boven Polen, de
kans op een bui aanwezig.
Morgen krijgen we vergelijkbare weersom
standigheden als vandaag. In de ochtend
eerst laaghangende bewolking en/of mist.
In de middag is de zon geregeld van de
partij. Verder blijft het waarschijnlijk droog
en het kwik schommelt in de middag rond
de 21 graden. De wind ruimt naar het
noordoosten en is meest matig. Na het
weekeinde warm weer (21-22 graden) maar
van tijd tot tijd wel kans op een regen of
onweersbui. Grote delen van Europa ko
men namelijk terecht in een omvangrijk
gebied van lage barometerstanden dat vrij
wel geheel gevuld is met onstabiele lucht-
massa's. Extreem veel regen valt de laatste
tijd in het midden van Zweden. In Sveg be
leeft men met inmiddels meer dan 200 mm
de natste juli ooit.
Gisteren bij ons lange tijd somber en kil
maar in de loop van de middag klaarde het
van het noorden uit langzaam op. Dat was
te laat om de maxima nog op te krikken.
Valkenburg bleef op 15,5 steken, bij Bloe-
mendaal werd het 16,5 graad.
