ei den Regio
Politie zoekt
juiste aanpak
relatiegeweld
rouwenopvang pleit voor hulp aan daders
Leidens laatste koffiebolwerk blijft overeind
Onderzoek naar
kanker wekt woede
gehandicapten op
[eldpunt Discriminatie
i vakantie beperkt open
:hoolbazen ontmoeten
illega's in Juigalpa
Met het oog op de toekomst
leiden robbert minkhorst
De Stichting Kankerpreventie
West-Nederland, die in Leiden
onderzoek doet naar borst
kanker, heeft zich de woede
van gehandicapten op de hals
gehaald. De cabine waarin de
röntgenfoto's worden ge
maakt is niet toegankelijk voor
rolstoelen. Invaliden krijgen
het advies van de stichting om
naar Den Haag af te reizen, of
zich te melden bij hun huis
arts. In tegenstelling tot ande
ren moeten gehandicapten
daardoor betalen voor een on
derzoek.
Het bestuur van het Overleg
Gehandicaptenbeleid Leiden
(OGL) heeft inmiddels haar
beklag gedaan bij de stichting.
Op deze manier wordt een
'groot aantal vrouwen uitge
sloten van onderzoek', stelt de
belangen- en adviesorganisa
tie. Het OGL spoort de organi
satie aan een oplossing te ver
zinnen voor het probleem.
Zowel de voorzitter van de
stichting als de directeur van
het Bevolkingsonderzoek
Borstkanker was wegens va
kantie niet bereikbaar voor
commentaar.
De onderzoekscabine in
Leiden staat naast het kantoor
van de GGD op de Croneste-
inkade. Iedere twee jaar wordt
het bevolkingsonderzoek bij
vrouwen van 50 tot 69 jaar ge
houden. Om in de cabine te
komen, moeten de vrouwen
een trap op. Wie dat niet kan,
moet een afsprakenlijn bellen.
Dat deed ook de secretaris van
het bestuur van het OGL, M.
Samson-Boshuizen.
„Tot mijn verbazing werd
me meegedeeld dat ik niet
kon meedoen aan het onder
zoek", schrijft zij in de brief
aan de Stichting Kankerpre
ventie. „Indien ik toch rönt
genfoto's wilde laten maken,
moest ik naar Den Haag gaan
omdat daar een cabine met
een oprit staat. Een andere
mogelijkheid was volgens uw
medewerkster de huisarts een
verwijzing voor het ziekenhuis
te vragen om daar de foto's te
laten maken."
Het borstkankeronderzoek
is gratis, behalve kennelijk
wanneer iemand invalide is,
merkt de secretaris van het
OGL op. „Wij vinden het vol
strekt verwerpelijk dat Leidse
vrouwen die niet de trap op
kunnen, aangeraden wordt el
ders het onderzoek te laten
verrichten, omdat ze dat geld
kost. Een rit met de rolstoel
taxi naar Den Haag is niet
goedkoop en een consult bij
de huisarts kost tegenwoordig
meer dan dertig gulden voor
mensen die niet in het zieken
fonds zitten."
Het OGL vindt dat de Stich
ting Kankerpreventie mensen
met een handicap een gratis
alternatief moet bieden. „Wij
vrezen dat deze vrouwen niet
reageren op uw uitnodiging
als zij weten dat de onder
zoeksruimte voor hen moeilijk
is te bereiken." Volgens het
adviesorgaan geldt dat voor
meer cabines in West-Neder
land met als gevolg dat een
groot aantal vrouwen zo
wordt uitgesloten van het gra
tis bevolkingsonderzoek. En
dat kan niet de bedoeling zijn,
zegt het OGL.
DAG 22 JULI 2000
terband met de zomerva-
itie is het Meldpunt Dis-
linatie Leiden beperkt
ru
an maandag 24 juli tot en
28 juli, en van 14 augus-
tot en met 18 augustus is
kantoor slechts tussen
tien uur 's ochtends en twee
uur 's middags bereikbaar.
Tussen 31 juli en 14 augustus
is het kantoor gesloten.
Bij spoedgevallen kan con
tact op worden genomen met
het Haags Bureau Discrimi
natiezaken, Riviervismarkt 2
in Den Haag, telefoonnum
mer: 070-3028686.
lirecteuren van de Pacelli-
ol, de Woutertje Pieterse-
ol en de Rudolf Steiner-
3l gaan dit najaar op be-
bij hun collega's in het Ni-
juaanse Juigalpa. De ex-
is een initiatief van de
inband Leiden-Juigalpa,
eveneens twee mensen
tuurt.
el van het project is om de
e directeuren ter plekke
leeld te geven van de kwa-
van het Nigaraguaanse on-
ijs en informatie te verza-
n die in Leiden van pas
;omen. Maar vooral is het
cdoeling dat de Leidse on-
ijsmensen en hun colle-
de partnerstad van ekaar
Volgens de stedenband
het dan wel zo zijn dat de
olgebouwen, de salariëring
van docenten en andere rand
voorwaarden te wensen over la
ten, maar gebleken is dat het
aan vakkennis, didactisch in
zicht en enthousiasme in de
partnerstad niet ontbreekt.
Ook het ROC, afdeling Toeris
me stuurt tijdens de excursie
een afvaardiging mee in de per
soon van haar docente Spaans.
De zes Leidse deelnemers ko
men binnenkort om beslagen
ten ijs te komen zes maal bij el
kaar voor onder andere een
stoomcursus Spaans.
Het voorlopige programma in
Juigalpa voorziet in gesprekken
met de plaatselijke onderwijsin-
stanties en meerdere bezoeken
aan de zes basisscholen, die de
partnerstad rijk is. Ook een
school voor voortgezet- en be
roepsonderwijs, die al geruime
tijd materiële steun ontvangt,
wordt bezocht.
leiden Opdat er nog tot in lengte van dagen op kan worden gelo
pen, ondergaat een deel van de vloer in de Pieterskerk een opknap
beurt. Over een oppervlakte van zo'n vijftig vierkante meter zijn de
oude tegels eruitgehaald. De onderliggende laag, de mortelvloer, ver
keert in een dermate slechte staat dat die moet worden vervangen. De
mortelvloer is in de loop der jaren steeds ongelijker geworden, waar
door de bovenliggende tegels begonnen te kantelen en schuiven.
Hierdoor bestond het gevaar dat ze zouden breken. Na het aanbren
gen van een nieuwe onderlaag keert elke tegel weer op zijn oorspron
kelijke plek terug. Welke tegel waar lag, is van tevoren precies in
kaart gebracht. Het is de bedoeling dat de klus half augustus is ge
klaard. foto dick hogewoninc
Politie Hollands Midden houdt haar protocollen in het
geval van geweld binnen relaties - zoals waar een 41-jari
ge Leidse onderwijzeres woensdag uiteindelijk het dode
lijk slachtoffer van is geworden - tegen het licht.
leiden eric-jan berendsen
pablo cabenda
Volgens een politiewoordvoer
der is het extreem moeilijk om
huiselijk geweld aan te pakken.
De politie is nu op zoek naar
een manier om gevallen waar
het mis dreigt te gaan, eerder te
signaleren: specialisten zijn be
zig om de nieuwe aanpak op
papier te zetten. Deze aandacht
voor gewelddadige relaties is
overigens niet geïnitieerd door
de moord op de Leidse. De po
litie was er al langer mee bezig.
„In algemene zin is geweld bin
nen relaties moeilijk aan te pak
ken", zegt de politie. „Buren
kunnen wel bellen dat er ergens
iets aan de hand is maar als wij
daar dan komen en de ruzie
blijkt te zijn bijgelegd, kunnen
we eigenlijk niets doen. Een
straatverbod is vrij zwaar. Dan
is er al heel wat voorgevallen.
Wij willen graag eerder signale
ren en zijn momenteel druk be
zig om te kijken hoe we dat
kunnen oppakken. Wat we bij
klachten het beste kunnen
het moment dat de vrouw haar
ex-vriend zelf weer binnenliet.
De buren hoorden daarna nog
regelmatig gegil en gescheld
maar het was niet meer zo erg
als daarvoor. „Het was wel dus
danig luidruchtig dat je 's
nachts om drie uur uit je bed
schrok. Het klinkt misschien
raar, maar je raakte eraan ge
wend", zegt één van hen.
Op het werk van het slachtof
fer - zij gaf les op de Eerste
Leidse Schoolvereniging waar
haar kinderen ook op school
zaten - was eveneens bekend
dat de leerkracht grote proble
men had in haar relatie. De
vrouw was al geruime tijd ziek.
W. Streng, directeur van de ELS
is geschokt door de dood van
zijn collega. Hij erkent dat het
slachtoffer ziek was van de
spanningen binnen de relatie
en nog onvoldoende arbeidsge
schikt om weer te beginnen.
„Waarom? Dat is medisch ge
heim. En over wat er verder is
gebeurd, kan en wil ik niets ver
tellen. Dat is privé."
een bescherming slachtoffers is niet afdoende
lidse vrouwenopvang Rosa Ma-
onstateert dat vrouwen moeilijk
Vi hun situatie kunnen verande-
zij te maken krijgen met geweld
i hun relatie. Het is een pro
waar de hulpverleensters keer
r tegenaan lopen. De onmoge-
id om gewelddadige situaties ten
te keren, ligt deels aan de vrou-
ïlf en deels aan de beperkte mo-
leden die er zijn om de vrouwen
schermen. Ook onstaan vaak pro-
:n door de omgangsregeling die
rzorgende ouders het recht
[op contact met hun kind.
;ens E. Sion, hoofd maatschap-
werk van Rosa Manus, doen
vrouwen vaak heel veel om een ge
welddadige relatie toch nog te redden.
Dat de slachtoffers zo'n moeite heb
ben om afscheid te nemen, heeft vol
gens haar te maken met het feit dat
vrouwen is geleerd dienstbaar te zijn
aan partners. „En om zich afhankelijk
op te stellen", zegt Sion. „Vrouwen
waken er ook voor om toe te geven dat
ze gefaald hebben in een relatie. Ze
denken dan: 'Hoe meer ik mijn best
doe, hoe beter de relatie zal zijn'. Pas
op het moment dat het echt niet meer
lukt, ondernemen ze stappen en vra
gen ze om opvang."
Maar eenmaal veilig onder dak blij
ken cliënten van Rosa Manus toch
vaak weer terug te gaan naar hun ge
welddadige partner. „Als ze moeten
kiezen tussen twee kwaden, kiezen ze
toch voor het bekende en niet voor
een opvangsituatie zegt Sion. Daar
komt volgens haar bij dat vrouwen na
hun opvang er 'heilig in geloven' dat
hun partner inmiddels is veranderd.
Terwijl dat in veel gevallen niet zo is.
Daarom pleit Sion niet alleen voor
hulpverlening aan het slachtoffer,
maar ook voor hulp aan de daders.
„Als je niks met de daders doet, kun je
wel blijven beschermen, maar dan
komt er nooit iets van de grond. Het is
altijd een kwestie van en-en."
Sion wijst er met nadruk op dat
slechts bescherming van de bedreigde
vrouwen niet afdoende kan zijn. „De
politie kan niet 24 uur per dag bij deze
vrouwen zijn. Gewelddadige partners
storen zich vaak ook niet aan een
straatverbod", zegt Sion. Zij verwijst
daarbij naar Zwijndrecht, waar een
man in juni vorig jaar zijn vrouw voor
de ogen van haar kinderen dood
schoot. Deze man viel de vrouw gere
geld lastig en had een straatverbod.
Volgens Sion blijkt daarnaast dat
vrouwen vaak geen sociaal netwerk
hebben in de nieuwe buurt waar ze
zijn gaan wonen, nadat ze hun ge
welddadige partner hebben verlaten.
„Zo komt 99 procent van onze cliën
ten uit een andere stad." Rosa Manus
adviseert deze vrouwen dan ook con
tact te leggen met zowel de wijkagent
als hun nieuwe buren, zodat deze op
de hoogte zijn van de problemen met
de ex-partner. Als buren dan bijvoor
beeld merken dat er wat aan de hand
is, kunnen ook zij de politie inschake
len.
Tot slot wijst Sion erop dat vrouwen
nogal worden beperkt door de om
gangsregeling die in januari 1998 is in
gegaan en die zegt dat de nietverzor-
gende ouder recht heeft op contact
met het kind.
„De ex-partner kan dan onder het
mom van dit contact achter het adres
van de vrouw komen door correspon
dentie die hierover wordt gevoerd.
Vroeger kon je het contact regelen via
bijvoorbeeld de FIOM. Op het kantoor
vonden dan de ontmoetingen tussen
ex-partner en kinderen plaats. Door de
nieuwe wet heb je die bescherming nu
niet meer."
doen.
Hoe moeilijk dergelijke kwes
ties liggen, blijkt uit de geschie
denis die aan het drama rond
de vermoorde onderwijzeres
ten grondslag ligt. Het was bij
de Leidse politie bekend dat de
relatie tussen de 41-jarige ver
moorde onderwijzeres uit de
Merenwijk en haar ex-vriend
(45) niet helemaal '100 procent'
was. „Maar het was zeker niet
zo dat wij daar momenteel elke
avond voor de deur stonden of
andersom", aldus een woor-
voerder van de politie. „Er was
voor ons op dit moment geen
enkele aanleiding om in te grij
pen."
Vorig jaar zomer gebeurde
dat overigens wèl. Volgens de
buren werd de ex-vriend, die
regelmatig onder invloed van
drugs en alcohol verkeerde,
toen met een overmacht aan
politie afgevoerd. De ruzies na
men op dat moment zulke ex
treme vormen aan dat de toen
nog zwangere onderwijzeres uit
het raam hing en om hulp riep.
Nadat de man was opgepakt
kreeg hij een straatverbod op
gelegd. Dat verviel echter op
Vrouw blijkt in
Cronesteyn te
zijn vermoord
De vermoorde 41 -jarige
Leidse vrouw, moeder van
zes kinderen en onderwijzers
van de Eerste Leidse School
vereniging (ELS) aan de P.C.
Hooftlaan, blijkt in het pol
derpark Cronesteyn om het
leven te zijn gebracht en niet
thuis of ergens anders. Dat
heeft Justitie gistermiddag
bekend gemaakt. Haar stof
felijk overschot werd woens
dag rond het middaguur in
een vijver bij de waterspeel
plaats van het park door een
wandelaarster gevonden.
Wanneer de vrouw precies is
vermoord, wil de politie niet
zeggen. De vermoedelijke
dader, haar 45-jarige ex-
vriend, is gisterochtend in
Leiden gearresteerd.
De komende man van koffiehuis Mariton Frans Noordermeer (links) neemt het roer over van Tinie van der
Velde en Aad Overdevest. foto taco van der eb
heidsproblemen af. Frans
Noordermeer heeft het roer in
middels overgenomen. Die
wisseling van de wacht heeft er
toe geleid dat Tinie van der
Velde eveneens weg is. Zij ser
veerde jarenlang de koffie en
broodjes en voorzag een leger
scholieren van snoep en fris.
Afgelopen donderdag werkte
zij voor het laatst. Noorder
meer gaat de zaak alleen draai
en, vandaar.
De vaste klanten vinden dat
spijtig, maar het is niet anders.
Van der Velde werd nog wèl
even in de bloemetjes gezet. Er
waren mooie woorden, enve-
loppes met inhoud en taart.
Overigens is Noordermeer vast
van plan om op dezelfde voet
met Mariton door te gaan. Het
blijft er piepklein, de zaak gaat
nog immer in alle vroegte om
kwart over vijf open en plek
voor alcohol, eenarmige ban
dieten en drugs is er nog steeds
niet. Wel voor scholieren, schil
ders, loodgieters, metselaars,
aannemers, glazenwassers en
rijschoolhouders.
Eigenlijk verandert er weinig in
Mariton.
Landschapsprijs
Er wordt genoeg gesproken
over de relatie tussen stad en
land maar daden? Daar ont
breekt het nog wel eens aan.
Concrete invulling vindt nog
maar weinig plaats. Daarom
stelt de provincie Zuid-Holland
elke twee jaar de zogenaamde
Landschapsprijs beschikbaar.
Dit jaar staat de prijs in het te
ken van 'Natuur en landschap
in of nabij de woonomgeving.'
Er wordt gekeken naar behoud
of versterking van 'groen' in of
naast stad en dorp. De hoofd
prijs bestaat uit een aandenken
en een bedrag van 5000 euro.
Bij een aantal leden van turn
vereniging Het Zonneveld in de
Leidse Vogelwijk werden de
oortjes gespitst toen zij van de
prijsvraag hoorden. Zij zijn im
mers al een aantal jaren bezig
met een landelijk project om
natuurvriendelijk te tuinieren.
En zijn hun tuinen aan de
Nachtegaallaan geen onderdeel
van een ecologische zone die
Leiden met de ten westen van
de stad gelegen landgoederen
verbindt? Als klap op de vuur
pijl proberen de 'Zonnevelders'
samen met de bewoners van
de Vogelwijk en Oegstgeest
hun tuin zo te maken dat zowel
de recreatie als de educatie er
aan bod komen. Reden genoeg
om mee te dingen naar de pro
vinciale prijs.
Turnvereniging Het Zonneveld
werd in 1942 opgericht en telt
momenteel zo'n 90 leden. De
randstadtuin meet 1,5 hectare
en ligt op zowel Leidse als
Oegstgeester grondgebied tus
sen het Bos van Bosman en het
landgoed van Endegeest. Ook
het Pomona-terrein waar mo
menteel opgravingen worden
verricht en al overblijfselen uit
de Romeinse tijd zijn gevon
den, grenst aan complex volks
tuintjes.
Op het terrein is een padden-
poel gegraven waarin kikkers,
padden en watersalamanders
zich voortplanten. Tevens is er
een uilenkast opgehangen,
kunnen bijen hun eitjes leggen
in bamboestokjes, zijn er sta
pelmuurtjes gebouwd waar
torren en kevers kunnen schui
len en vliegen boomvalk, bui
zerd en vleermuis heen en
weer tussen stad en land.
Vorig jaar werd Het Zonneveld
bekroond met het Nationaal
Keurmerk Natuurlijk Tuinie
ren. Nu de Landschapsprijs
nog. De uitreiking daarvan
vindt op 1 december plaats in
het Provinciehuis in Den Haag.
eric-jan berendsen
naties scholieren zijn er
i 1934 geweest. In koffie-
Mariton aan de Burggra-
laan tegenover het Rem-
odt-lyceum (nu Bonaven-
red). Balletjes gehakt met
ro voor weinig, Caballero
reen dubbeltje en ja, het
;gd, ook in jaren zes-
in zeventig toen het onder-
p nogal gevoelig lag, waren
nndooms te koop. Een
tje leerling van het Rem-
idt liet zich vijf minuten
rhet einde van een lesuur
Ie klas sturen. Dan was een
laats in Mariton tijdens de
tolpauze immers gegaran-
d.
generaties schilders, lood-
ers, metselaars, aannemers,
enwassers en rijschoolhou-
zijn er ook geweest. Vijf
en in de week van 's och-
even na vijven tot een
uurtje of vier 's middags plus
de zaterdagmorgen. Bakkie
doen voordat er moet worden
gewerkt, krant lezen, koppie
goep, broodje eten en een beet
je slap ouwehoeren. Helaas,
helaas, het fenomeen koffietent
sterft langzaam maar zeker uit.
Mariton is echter het levende
bewijs van de uitzondering op
de regel. Geen gokkast, geen al
cohol en geen drugs, waar vind
je dat nog? Juist, alleen nog aan
de Burggravenlaan, menen de
klanten. In het piepkleine tent
je hangt volgens de vele trouwe
bezoekers een 'fantastische'
sfeer. Mensen komen er graag
samen, het heeft iets ver
trouwds, iets sociaals, iets
Leids.
Maar ook Mariton ontkomt
niet aan veranderingen. On
langs zwaaide eigenaar Aad
Overdevest wegens gezond-
