Genezing door kernreactor
Gesprek van de Dag
Spice Girls verliezen zaak tegen Aprilia
H
VRIJDAG 21 JULI 2000
/onunontaav
Vakantiepret in Salou
De gedragingen van jonge Nederlandse toeristen in de
Spaanse badplaats Salou hebben deze week veel ophef
veroorzaakt. De indruk is ontstaan dat het family para
dise aan de Costa Dorada wordt geteisterd door losge
slagen tieners, die dronken en brandschattend rond
trekken. De autoriteiten van Salou hebben kenbaar ge
maakt de jongeren zat te zijn. Al aan het begin van het
seizoen maakten zij dan ook maatregelen bekend die
de overlast moeten bestrijden. De rust in het uit zijn
voegen gegroeide dorpje moet terugkeren.
De ontwikkeling in Salou is kenmerkend voor de
Spaanse costa's. Elk klein dorp probeert een graantje
mee te pikken uit de rijk gevulde ruif van het toerisme.
De Spaanse autoriteiten werken daaraan mee door on
gebreideld vergunningen af te geven voor de bouw van
goedkope appartementen. Die zijn voor de exploitan
ten veel lucratiever dan de sterk aan allerlei veiligheids
voorschriften gebonden hotels.
De bouwhausse van appartementencomplexen heeft
er echter wel toe geleid dat Spanje zich grotendeels
richt op het onderste segment van de toeristenindu
strie en die bestaat voor het belangrijkste deel uit jon
geren. Een retourtje zon, zee en pret wordt hun door
de reisorganisaties tegen afbraakprijzen aangeboden.
Salou lijkt zich nu, in navolging van bijvoorbeeld Lloret
de Mar, te beseffen dat aan het gevoerde beleid ook
een keerzijde zit. De grote stroom jonge toeristen
brengt niet alleen geld maar ook een luidruchtig goed
humeur mee. Steeds vaker wordt dat laatste betiteld als
overlast en daar wil Salou nu vanaf. En daarom worden
naar de Nederlandse media volop signalen afgegeven
dat de situatie uit de hand begint te lopen.
Het is blijkbaar tijd voor een upgrading \-an de bad
plaats en daarin is steeds minder ruimte voor de jonge
ren. Salou toont daarmee aan niet overweg te kunnen
met de randverschijnselen van een bewust gekozen
toeristisch beleid. Salou probeert nu de schuld in de
schoenen te schuiven van enkele opgeschoten tieners.
Een kritische blik op het gevoerde toeristische beleid
was meer op zijn plaats geweest.
Hans Weeber zwemt bij
Lobith het land binnen
Hans Weeber. foto anp
De Rijn stroomt bij Lobith Nederland binnen, en daar
zwom gisteren aan het eind van de middag duurspor-
ter Hans Weeber (49) dan ook Nederland weer in. Wee
ber begon op 10 juli in Basel met zijn zwemtocht door
de Rijn naar Hoek van Holland. Met zijn actie wil hij de
aandacht vestigen op het belang van een schone Rijn.
En dat lijkt aardig gelukt, aldus een woordvoerder van
het gemeentelijk Havenbedrijf in Rotterdam, dat de ac
tie van Weeber sponsort. De zwemtocht heeft een
'spoor van publiciteit' getrokken. Weeber zwemt overi
gens niet de echte Rijn helemaal af, die ergens bij Kat
wijk eindigt, maar de hoofdwaterweg die er meestal
mee bedoeld wordt, en die overgaat in de Lek, Nieuwe
Maas en Nieuwe Waterweg.
Weeber kwam met zijn actie tijdens het Wereld Water
Forum in Den Haag. Bij de start in Zwitserland heeft
Weeber een stuk bergkristal uitgehakt. Dat zal hij zon
dag aan de havenwethouder van Rotterdam overhan
digen. Tijdens zijn hele tocht is hij begeleid door scho
lieren die overal watermonsters hebben genomen. Zo
kan uiteindelijk vastgesteld worden waar het water
langs deze belangrijke waterweg het schoonst is. Mil
joenen mensen zijn afhankelijk van dit water voor hun
drinkwatervoorziening.
Weeber (49) heeft elke dag negen uur in het water gele
gen. Zondag om vier uur komt de Westlander aan in
Hoek van Holland.
Fake-onderdelen
De Spice Girls moeten de Itali
aanse scooterfabrikant Aprilia
een schadevergoeding betalen.
Dat heeft een Britse rechtbank
gisteren bepaald. Het manage
ment van de popgroep kondig
de aan in beroep te gaan tegen
het vonnis.
De meidengroep had Aprilia
voor de rechter gedaagd omdat
het bedrijf, de sponsor van de
eerste wereldtoernee van de
Spice Girls, niet aan zijn finan
ciële verplichtingen zou heb
ben voldaan. De Spice Girls
meenden nog recht te hebben
op een bedrag van 757.500 gul
den.
Aprilia weigerde echter over de
brug te komen. Het bedrijf zegt
ernstig gedupeerd te zijn door
het vertrek van de populaire
Geri Halliwell uit de groep, eind
mei 1998. De inkt van het spon
sorcontract was toen nog nat
en Aprilia had net een scooter
De Spice Girls.
op de markt gebracht met de
afbeeldingen van de vijf Spice
Girls. Door het vertrek van Gin
ger Spice was die Spice Sonic-
scooter onverkoopbaar gewor
den, aldus Aprilia.
De rechter, Mary Arden, stelde
dat Aprilia het contract nooit
was aangegaan als het had ge
weten dat Halliwell al binnen
enkele weken uit de groep zou
stappen. Ze veroordeelde de
Spice Girls tot het betalen van
de proceskosten. Volgens juris
ten kan de totale schade voor
de Spice Girls oplopen tot tegen
de anderhalf miljoen gulden.
'Langzame Steden' binden strijd aan met fastfc
Ruim 30 Italiaanse steden en stadjes hebben
gisteren een verbond gevormd van 'Langzame
Steden' die gaan waken over lokale culinaire
tradities. Langzame Steden is een initiatief van
de grootste bond van gemeenten in Italië en
Slow Food, een in 1989 opgerichte internatio
nale organisatie die tot doel heeft lokale keu
kentradities in ere te houden. Slow Food zegt
40.000 leden te hebben in 35 landen. De orga
nisatie geeft een eigen blad uit in vijf talen en
houdt om de twee jaar een grote voedselbeurs.
,Het is de bedoeling dat het verbond, waarvan
het Kroatische Brtonigla als enige stad buiten
Italië deel uitmaakt, verder wordt uitgebreid
met buitenlandse plaatsen. Dat betekent niet
dat iedere plaats lid mag worden, want de
bond blijft streven naar exclusiviteit, zegt voor
zitter Paolo Saturnini. „Het goede leven is niet
alleen Italiaans, maar het is zeer Italiaans", al
dus Saturnini, de burgemeester van Greve in de
Toscaanse str eek Chianti, bekend van de gelijk
namige wijn.
Om voor het lidmaatschap in aanmerking!
komen moeten steden aan een hele reeks
voldoen. Zo moeten ze auto-alarmen verbi
den, organische landbouw bevorderen eni
ken creëren waar bezoekers in harmonie n
de natuur traditionele lokale etenswaren k
nen proeven. Leden van de bond kunnen p
fiteren van een gezamenlijke marketing om
toeristen en investeerders aan te trekken,
gesloten steden mogen het 'Langzame Stei
logo voeren, een slaL die langs twee gebou
kronkelt, het ene uit de oudheid, het andei
modern.
„Langzaam is niet anti-modern", zegt Sati
ni. Het verbond is voor „een zich bewegen
Italië, dat moderne technologieën als intei
wil gebruiken om een betere kwaliteit vanj
ven te bewaren."
Nucleair centrum nu 'Medical Valley' in de duinen bij Petten
De politicus die nu zou voorstellen kernenergie op te wekken in de Noord-Hol
landse duinen, zou onmiddellijk voor gek worden versleten. Toch kon de rege
ring in de jaren vijftig zonder veel verzet van de bevolking een vierkante kilome
ter duingrond bij Petten claimen om een kernreactor te bouwen, want nucleaire
energie leek hét ideaal voor de toekomst. De volwaardige Hoge Flux Reactor van
45 megawatt heeft alle maatschappelijke discussies over kernenergie overleefd
en floreert na reorganisatie van de deelnemende instanties zelfs beter dan ooit.
Het accent in Petten is de laat
ste jaren verschoven naar me
dische toepassingen van kern
energie. 'Medical Valley' in de
Kop van Noord-Holland biedt
werk aan 1500 mensen en is in
middels de laatste hoop voor
patiënten met een ongeneeslij
ke hersentumor. Om tegemoet
te komen aan de grote belang
stelling van het publiek is er
sinds begin dit jaar maandelijks
een open dag.
'Petten' lokt bezoekers met de
prikkelende vraag: Ooit wel
eens in een kernreactor geke
ken? „In het verleden was er
veel geheimzinnigheid rond
kernenergie," zegt Peter Stoop
van NRG (Nuclear Research
and Consultancy Group), „Dat
keert zich tegen je, zo hebben
we gemerkt, daarom willen we
nu openheid. Er was altijd al
één open dag per jaar, maar dat
was veel te weinig. Bij de poort
braken er bijna vechtpartijtjes
uit om de toegangskaarten."
Diverse organisaties maken ge
bruik van de reactor, die eigen
dom is van de Europese Ge
meenschap. Dat zijn voorna
melijk NRG (twee jaar geleden
opgericht na samenvoeging van
de nucleaire takken van Ener
gieonderzoek Centrum Neder
land en kennisorganisatie KE
MA), het Gemeenschappelijk
Centrum van Onderzoek van de
Europese Gemeenschap en het
bedrijf Mallinckrodt Medical.
De medische toepassingen van
nucleaire energie zijn heel aan
sprekend. Uit de Noord-Hol
landse duinen komt het materi
aal voor zeven van de twaalf
miljoen behandelingen met ra
dio-isotopen, die alle Europese
ziekenhuizen nodig hebben
voor bestraling van patiënten.
De reactor is sinds vorig jaar
zelfs de laatste hoop voor men
sen met een hersentumor die
niet chirurgisch te verwijderen
is. In kleine aantallen komen
patiënten uit heel Europa naar
Petten voor bestraling. De zieke
wordt letterlijk tot vlak bij het
hart van de reactor gebracht
voor een korte precisie-behan-
deling.
De onbekendheid met het ver
schijnsel kernenergie is groot.
'Zie je nog niet blauw?' krijgen
de werknemers wel eens te ho
ren, of 'Kun je nog wel kinderen
krijgen?' en 'Krijg je er geen
kanker van?' Daardoor werkt de
reactor als een magneet op het
publiek tijdens de open dagen,
of het nu gaat om een vereni
ging van plattelandsvrouwen of
een uiterst kritische energieclub
van jongeren.
Onder begeleiding mogen
groepjes door de luchtsluis
naar binnen. Witte jassen en
rode sloffen aan en vooral ner
gens aankomen. Midden in de
wirwar van instrumenten,
beeldschermen, buizen, slan
gen en meterkasten verrijst een
massieve zuil die via smalle,
ijzeren trappen te beklimmen
is. Dat is het waterbassin, waar
in de verrassend kleine reactor
hangt, die een geheimzinnig
blauw licht uitstraalt. Geen spe
ciaal effect voor de kijkers,
maar de kenmerkende Cerenk-
ov-straling die ontstaat bij snel
bewegende geladen deeltjes.
Natuurlijk wil het publiek het
naadje van de kous weten over
de veiligheid. Stoop: „Deze re
actor is al veertig jaar heel be
trouwbaar gebleken. In 1984 is
het reactorvat vervangen, om
dat het metaal door de radioac
tieve straling kan verbrossen.
Daarna zijn er voortdurend ver
beteringen aangebracht. We
zijn hier 290 dagen per jaar in
bedrijf en vergeleken met ande
re kernreactoren zijn wij voor
de ziekenhuizen zeer stipt en
betrouwbaar."
Ook fabeltjes over radioactieve
straling worden teruggebracht
tot nuchtere rekensommetjes.
Zo staat ieder mens bloot aan
natuurlijke straling vanui
steente en bouwmateriaa
straling vanuit de kosmos
komt nog wat bij door ku
matige straling van bijvot
beeld een röntgenfoto. Zi
iedereen jaarlijks een dos
twee miliSievert straling,
werknemer in een kernre
krijgt anderhalve miliSiev
tra en een verpleegkunde
de afdeling radiologie twi
Pas bij een dosis van 100(
iets merken'.
Het opwekken van kernei
in Nederland mag dan ni
meer aan de orde zijn, ni
onderzoek in Petten blijft
gens de rijksoverheid not
kelijk, juist vanwege de si
toegenomen medische tt
singen. „Er zal altijd een
behoefte zijn aan nucleai
kennis," zegt Peter Stoop
helft van wat we verdient
de reactor is nu afkomstij
de medische sector en er
wetenschappelijke experi
ten met bestraling nodig
industriële toepassingen
hier meegewerkt aan dei
structie van tunnels, de C
scheldedam, de Hoge Sn
heidslijn en zelfs aan dei
bestendigheid van de nie
kentekenplaten voor auti
Net als bij elke kerncenti
blijft ook in Petten het ke
een punt van aanhouden
zorg. Er is nog steeds gee
lossing voor de definitiev
slag. Het afval van Petten
naar Borssele, waar het ti
op een speciaal terrein b
kerncentrale wordt opge
Greenpeace heeft van de
van State gedaan gekregf
het afvaltransport tijdefijl
stoppen. Minister Pronki
geerde deze uitspraak on
door wel een nieuwe verj
ning te verstrekken. Hij
hinderen dat de Hoge Fli
actor komt stil te liggen,
door meer dan de helft d
ziekenhuzen in Europaf
patiënten in grote proble
komen.
THEO VAN DER KAAU
Tijdens de open dagen d
keer per maand op zatei
worden gehouden in de
reactor, geeft het persoi
uitleg over nucleaire tee
gie en haar vele toepass
Er is nog plaats bij de a
sies in het najaar. Aanm
via tel.0224-565009. Om
nen te komen is ee
gitimatiebewijs verpOch
poort of rijbewijs); mini
leeftijd 16 jaar; adres Wi
terduinweg 3, Petten.
ensolijk
sen alle gleufjes vandaan - en ziedaar, hij doet het
weer.
Omdat ik een en ander al eerder bij de hand heb ge
had, schroefde ik ditmaal het apparaat wat al te
nonchalant uiteen. Terivijl ik bezig was, viel er op
eens een wit plastic ringetje op de tafel. Waar had
dat ringetje gezeten? Dat wist ik niet, omdat ik 't
nog niet had waargenomen op het moment dat het
zich nog op z'n plaats in het apparaat bevond. Pas
toen het eruit schoot, viel mij dat onderdeel op. Hoe
het weer op z'n plaats terug te krijgen? Je past zo'n
ringetje overal waar het maar enigszins op z'n
plaats lijkt - maar nee hoor, nergens kon ik 't kwijt.
Uiteindelijk heb ik het scheerapparaat weer in el
kaar geschroefd zonder dat ringetje terug te plaat
sen. Wat bleek? M'n apparaat schoor weer als van
ouds. Blijkbaar was dat ringetje voor 't functioneren
ervan niet essentieel.
Dit nu is iets wat ik al heel vaak heb meegemaakt.
Je schroeft iets uit elkaar, een wasmachine, een ver
sterker, een luidspreker, een elektrische tandenbor
stel, een computer en tijdens die schroefprocedure
valt er opeens een onderdeeltje uit dat je met de bes
te wil van de wereld nergens meer kwijt kunt als je
het apparaat weer in elkaar zet. En toch blijkt zo'n
apparaat dan, ondanks dat niet teruggeplaatste
schroefje of ringetje of oogje of stangetje, uitstekend
te werken.
Ik vind dit één van de grootste en merkwaardigste
raadsels van de schepping. Ik heb een speciaal la
tje in een kastje vol losse onderdeeltjes die ik niet
meer heb kunnen terugplaatsen. Ik houd ze achter
de hand voor 't geval ik een deskundige langs krijg.
Een enkele keer gebeurt dat en vraag ik: heb je enig
idee waar dit minuscule kruiskopscliroefje uit m'n
ESS luidspreker thuishoort? Zo'n man schroeft, stu
deert - weet 't meestal ook niet en kan doorgaans
ook 't raadsel niet oplossen waarom zo'n luidspre
ker ondanks 't ontbrekende kruiskopje Mozarts
39ste symfonie prachtig weergeeft.
Zouden fabrikanten expres nutteloze onderdeeltjes
in apparaten aanbrengen? Hopen ze dat zo iemand
als ik die geneigd is om alles wat kapot gaat open te
schroeven teneinde een poging te doen het weer aan
de praat te krijgen, zo ontmoedigd zal raken bij de
aanblik van zo'n er opeens uitvallend, niet terug te
plaatsen onderdeeltje dat hij verdere pogingen op
slag staakt en een nieuw apparaat koopt? Je kunt
toch niet geloven dat er in alle apparaten onder
deeltjes zitten die best gemist kunnen worden? Zo'n
wit ringetje als er nu uit m'n Philishave is gevallen
moet toch ergens voor dienen? En toch ligt 't nu al
weken klaar om opgeborgen te worden in m 'n speci
ale laatje terwijl m 'n Philishave nog steeds pro
bleemloos scheert.
Weet u de oplossing van dit bizarre raadsel?
De Amerikaanse acteur BRAD PITT
stapt volgende week in het huwelijksboot
je met vriendin JENNIFER ANISTON, be
ter bekend als Rachel uit de populaire te
levisieserie Friends. Volgens de Engelse
krant The Sun zijn tweehonderd familie
leden en vrienden uitgenodigd om de ce
remonie op Malibu Beach bij te wonen.
De afgelopen maanden is veel gespecu
leerd over een huwelijk tussen het twee
tal. De 36-jarige Pitt werd bekend door
films als Seven en Fight Club. Amston,
31 jaar, werd gisteren nog genomineerd
vooreen Emmy Award voor haar rol in Friends. Een Em
my is een soort Oscar voor tv-producties.
Een Britse poedel die een
schoonheidswedstrijd had ge
wonnen, heeft afstand moeten
doen van de kampioenstitel. Tij
dens een officieel onderzoek zijn
sporen van haarlak in de vacht
aangetroffen. Baas ROGER BAY-
LISS kreeg een boete van ruim
duizend gulden en een waar
schuwing van zijn fokvereniging,
meldt de Britse omroep BBC. De
hond La Marka Lemerle Oscar
Wilde was vorig jaar bij een wed
strijd in Wales de mooiste van
het poedelras geworden.
Brandweerman DOU CC
TIER van de kleine geme«
Southwest Ranches in Fl(
plots doodsbenauwd toti
te worden gekozen. Na va
gedaan te hebben om ste
te krijgen smeekt hij de -
nu die niet aan hem te J
,,Als ik word gekozen, be
mijn baan kwijt". Zijn art
contract met het nabijge!
Miami-Dade County bepa
je om campagne te voer®
een publieke job verlof m
men en dat je, als je geko bi
wordt, je baan moet opge
De Russisch-orthodoxe kerk overweegt de laatst
sche tsaar en diens familie heilig te verklaren. De
Synode besloot het onderwerp met een positieve
veling op de agenda te zetten van de Raad van Aa
schoppen, die in augustus bijeenkomt. De eventi b
ligverklarmg betreft tsaar NIKOLAAS II, diens vro Ie
Alexandra en hun zoon en vier dochters, die allen
juli 1918 door de Bolsjewieken werden doodgesc k
Vier bedienden die hun lot deelden komen niet in
merking, zei woordvoerder Viktor Maloekin. Voori ir
sisch-orthodoxe kerk in het buitenland, die zich ii Ie
ren twintig van de door Moskou gecontroleerde m
kerk losmaakte, geldt de tsaar al als een heilige. I ze
ten van een kerk in Moskou beweren dat een icoo
tsaar tranen heeft geplengd.
Vorige week schreef ik dat 't zo jammer is dat je op
school wel onderwezen wordt over sinus en cosinus,
maar niet leert hoe je een stekker moet repareren. In
de loop der jaren heb ik daarom, zoals ik schreef,
mezelf met veel vallen en weinig opstaan enkele
simpele reparatievaardigheden bijgebracht.
Een reuze merkwaardig verschijnsel liet
ik daarbij wegens ruimtege-
brek onbesproken en daar
u'il ik nu graag de aan-
dacht op vestigen. Het
jfjfJÉF doet zich vrijwel iedere
keer voor als ik een wat
ingewikkelder appa
raat repareer. Laatst
nog weer bij m'n Phi
lishave. Het motortje
stokte en sloeg af. Meest
al is dat omdat in de
loop der tijden zoveel
flinterdun baardstof tus
sen al die tandradertjes en
alle andere onderdelen is
geraakt dat het hele me
chaniek vast komt te zitten.
Je schroeft het apparaat uit
elkaar, borstelt met een fijn
kwastje al dat baardstof tus-
f
