Crossing Border naar Johannesbur
'Livin' Blues is toch groot geweest'
Nieuwe aanwinst Lakenfo
Cultuur Kunst
Koolhaas bouwt museum in Veg
Een ideaal huweli
Voor het eerst in 1500 jaar tragedie in Colosseum
DINSDAG 18 JULI 2000
941
Orgelconcert Pieterskerk
leiden Liefhebbers van orgelmuziek kunnen morgenavond in
de Pieterkerk in Leiden terecht. Om 20.30 uur begint daar een
concert door Leo van Doeselaar. Hij voert onder andere werken
van Praetorius, Scheidemann, Buxtehude en Bruhns uit. Het
optreden maakt deel uit van het Internationaal Orgelfestival
Haarlem, dat nog tot eind juli duurt.
Zanger Paul Young overleden
londen Zanger Paul Young van de Britse formatie Mike and
the Mechanics en van Sad Café is aan de gevolgen van een hart
aanval overleden. Hij werd 53 jaar. Sad Café scoorde hits met
onder meer Run Home Girl, Everyday Hurts en Strange Little
Girl. In 1985 stapte Young over naar Mike and the Mechanics,
een band met Mike Rutherford van Genesis in de gelederen. De
groep verwierf faam met nummers als The Living Years, Word
of Mouth en Over My Shoulder. Later scoorde Young ook solo
grote hits als Wherever I lay my hat en Love of the common
people. Volgens Rutherford had Young een van de beste rock-
stemmen van zijn generatie, zei hij tegen de BBC.
Literatuurprijs voor Andreotti
rome De voormalige Italiaanse premier Giulio Andreotti is be
kroond met een literatuurprijs voor zijn werk over de liefde. De
jury van de literatuurprijs van Nuova Spoleto kende die aan se
nator Andreotti toe wegens zijn literaire toewijding en de vertel
trant in zijn werken, waarin grote liefde tot uiting komt. Toen
iemand hem bij de prijsuitreiking vroeg of hij verliefd is geweest
antwoordde Andreotti ,,één keer en dat was voldoende". De
prijswinnaar keek daarbij naar zijn vrouw, Livia Danese, met
wie hij in 1945 huwde en vier kinderen heeft. De christen-de
mocratische politicus Andreotti was zeven keer premier van Ita
lië. Hij werd nadien beschuldigd van banden met de maffia. In
oktober sprak een hof in Palermo hem vrij. Onlangs meldden de
aanklagers dat zij het nog een keer gaan proberen.
Schrijver Barbosa Lima overleden
Rio de Janeiro* De Braziliaanse schrijver-joumalist-politicus
Alexandre Jose Barbosa Lima is zondag op 103-jarige leeftijd
overleden. Barbosa Lima schreef vorige week nog een column
voor de Jornal de Brasil en aangenomen wordt dat hij de oudste
praktiserende schrijver op de wereld was. Hij schreef ruim 50
boeken en meer dan 5.000 artikelen en was lange tijd voorzitter
van de Braziliaanse Persvereniging. Op zijn 100ste verjaardag
zei hij dat er twee dingen waren die hem zo lang in leven had
den gehouden: zijn vrouw Maria Jose, met wie hij 68 jaar ge
trouwd was, en zijn om wil voor zijn land te vechten.
Franse actrice Audret verongelukt
parus De Franse actrice Pascale Audret is gisteren door een
verkeersongeluk om het leven gekomen. Zij heeft in Frankrijk
vooral bekendheid gekregen door haar rol in het toneelstuk Het
Dagboek van Anne Frank. Ook speelde ze in diverse films als Le
Dialogue des Carmélites van Philippe Agostini (1960) en La
Maison de Jeanne van Magali Clément (1988). De wagen waarin
de 64-jarige Audret, zuster van de chansonnier Hugues Aufray,
zat, verongelukte onder nog niet opgehelderde omstandighe
den in de buurt van Brive-la-Gaillarde in het zuidwesten van
Frankrijk. Ook de bestuurder kwam om.
Lars von Trier maakt campagnespot
kopenhagen De Deense filmregisseur Lars von Trier gaat gratis
een campagnefilm maken waarin Denen worden opgeroepen in
een referendum voor invoering van de euro te stemmen. „Trier
en ik vinden het belangrijk dat de cultuurscene van Denemar
ken deelneemt aan het eurodebat", zei het hoofd van Von Tri
ers filmproductiebedrijf. Uit peilingen blijkt dat meer Denen te
gen dan voor de Europese eenheidsmunt zijn. In de film zal
worden benadrukt dat op de in Denemarken geslagen euro's
ook een portret van koningin Margrethe zal staan, net als op de
Deense kroon. Von Trier won met zijn 'Dancer in the Dark' dit
jaar de Gouden Palm op het filmfestival van Cannes.
Guggenheim krijgt dependance
rotterdam
Architect Rem Koolhaas is ge
vraagd een nieuwe afdeling
van het Guggenheim Museum
in Las Vegas te bouwen. Het
museum zal dienst gaan doen
als dependance van het Gug
genheim Museum in New
York. Het museum zal ver
moedelijk worden gebouwd
naast een groot hotel annex
casino in de Amerikaanse gok-
stad, dat hiermee nieuwe be
zoekers hoopt aan te trekken.
In het museum zullen onder
meer werken uit het Guggen
heim in New York en de Russi
sche Hermitage te zien zijn.
Het wereldberoemde museum
in Sint Petersburg werkt sa
men met het Guggenheim in
New York.
Volgens berichten in Ameri
kaanse media is ook een ander
casino in overleg om kunst
naar Las Vegas te brengen. Het
Bellagio Casino wil in wisse
lende samenstelling meester
werken uit de omvangrijke
Philips Collectie in Washing
ton tonen. Die bevat onder
meer schilderijen van Pi
Degas, Cézanne en Mont
De vestiging die Ka
zou gaan bouwen, moe
gend voorjaar al gereei
Het zou voor het eerst i
op een dergelijke schaal
samengewerkt tussen e<
seum en een hotelketa
Guggenheim heeft na c
zienbarende vestiging i
bao nog meer plannen t
pel staan om elders m
afdelingen op te zetten,
haas zou ook bij de bou
die musea worden betrol
Een tweede Nederlands festival beschikt binnen afzien
bare tijd over een Zuid-Afrikaans 'filiaal'. Crossing Bor
der, het grensoverschrijdende festival van literatuur, spo
ken word en muziek, krijgt in december 2001 een tegen
hanger in Johannesburg. Aanleiding is het opzienbaren
de succes van het North Sea Jazz Festival Kaapstad in
maart van dit jaar. Zuid-Afrikaanse kranten noteerden
verbaasd dat het evenement 'zwart, blank en gekleurd'
bijeen bracht.
den haag John ooMKESJohannesburg, waar de 'melting
pot' groter is dan in Kaapstad.
Het nieuwe Zuid-Afrika zit vol- Met North Sea Jazz Capetown
gens impresario en festivalorga- trokken we daar 16.000 mensen
nisator Rashid Lombard te van zeer verschillende achter
springen om evenementen die grond. Zo'n mix van mensen
de raciale scheidslijnen helpen bereik je in Zuid-Afrika anders
te overwinnen. „Crossing Bor- slechts met de grootste moei-
der is als concept ideaal voor te."
Lombard programmeert
North Sea Jazz Kaapstad in
nauwe samenwerking met het
Nederlandse evenement. Vol
gens hem ontbreekt in Zuid-
Afrika de vanzelfsprekende
multiculturele samenwerking.
De impresario: „Zwart, blank,
de Indiër: ze vinden het moei
lijk om samen te zijn en pret te
hebben. In Den Haag bij North
Sea zie je duizenden mensen in
en om één gebouw heel rustig
in de weer. Die 'calmness' heeft
ons gebracht bij Theo van den
Hoek, directeur van North Sea
Den Haag. Dat wilden wij ook.
Datzelfde geldt ook voor Cros
sing Border."
Crossing Border-directeur
Louis Behre is dol enthousiast
over de concrete belangstelling
vanuit Zuid-Afrika. „Ik vind het
geweldig om het te gaan doen.
Ik bedoel: wat wil je nog meer?
Ook voor Nederland kan zo'n
kruisbestuiving in cultureel op
zicht veel betekenen. Ik kijk er
nog wel tégen aan met een ze
kere verbazing: dat zo'n evene
ment als Crossing Border al niet
daar bestaat!."
Zuid-Afrika heeft een breed
aanbod van zeer verschillende
muzikale culturen, maar kan
volgens Lombard ook bogen op
een eigen traditie op het terrein
van het spoken word: „Wij heb
ben kibongi, een vorm van ver
tellen waarbij het genezings
proces, de healing centraal
staat. Met beide festivals haal je
de wereld naar binnen, maar
kun je ook Zuid-Afrika in omge
keerde zin in de internationale
etalage plaatsen. Daardoor tra
den afgelopen weekend in Den
Haag ook twee van onze jazz
muzikanten op: Jimmy Dudlu
en Moses Taiwa Molelekwa.
Dat zou je ook met dichters en
schrijvers kunnen bereiken."
Lombard wil met de Crossing
Border-samenwerking ook een
brug slaan tussen het Afrikaans
en de moedertaal, het Neder
lands. „Zelf spreek ik nauwe
lijks, maar versta ik wel goed
Afrikaans en Nederlands. Het
zou goed zijn om de taal wat te
helpen ontdoen van dei
van het koloniale verledi
Crossing Border heefi
zeven jaar tijd ontwil^
het belangrijkste Europ
tival op het snijvlak vani
muziek, spoken word en
Behre verhuist het evg
begin november definj
Den Haag naar Am$
waar het in en om het
plein onderdak krijgt
kleine twintig zalen. R
ziet een uitbreiding van;
tival op cinematografis
bied. Na deze winter \va
Zuid-Afrika. Behre:
eens voorstellen: Ajaxz
North Sea ook en stral
sing Border."
Ted Oberg terug op de podia met nieuwe band
hans visser
Concert Musica Classica o.l.v. Jaap ter
Linden; Suzie le Blanc, sopraan; Bart van
Oort, fortepiano Werken van Haydn en
Mozart. Uitzending: 25 augustus, Radio
4,10.30 uur.
Het aardige van de serie Robe-
co Zomerconcerten in het Am
sterdamse Concertgebouw is
dat daar vaak minder bekende
ensembles worden gekoppeld
aan namen met een zekere re
putatie. Voor de grote namen
lijkt zo'n optreden dan iets in
formeels te hebben, terwijl het
ensemble in opbouw zich niet
zelden door de uitstraling van
de gast laat inspireren. Zoals
ook deze week gebeurde bij de
combinatie van de sopraan Su
zie le Blanc en het Nederlandse
kamerorkest Musica Classica.
Dat leidde tot lekker samen
muziek maken.
Het orkest, opgericht in 1993,
heeft zich gespecialiseerd in het
klassieke en romantische reper
toire en bespeelt oude instru
menten. Onder leiding van Jaap
ter Linden opende het met mu
ziek van Haydn. Daaraan valt
altijd meteen te horen hoe het
staat met de orkestcultuur. In
de symfonie nr. 26 vol 'Sturm
und Drang' bleek die al aardig
te zijn ontwikkeld, al ontbrak
het bij alle heftigheid hier en
daar aan scherpte.
Bij de twee daarop volgende
aria's van deze componist hoef
de het orkest zich even niet
profileren en kon het zich in al
le rust ten dienste stellen van
de Canadese sopraan. Beide
partijen bleken mooi bij elkaar
te passen. Zij met die mooie
lichte, wendbare stem
orkest met die wat 1
van het oude instrumeni
Bart van Oort soleei
volgens in Mozarts piz
cert nr. 23. Bij zo'n orj
natuurlijk een fortepian
in de toch meer op deg
mantische werken
concertzaal was de bi
klank tussen begeleiden
kest soms zoek en wen
list meer dan eens ove
Jammer, want Van Oon
mooie, wat emotioneel
houdende, maar juist i
liefdevol ldinkende le
dit populaire concert.
Een van de mooiste a
Mozart ooit schreef is
een scène en rondo
praan, piano en ork
Blanc kwam hier helen
de verf. Haar trillers tri
rollers rolden. Hooguit
wat vaagheid in de diep
den bespeurd. Maar d
dan weer een hartveroi
interpretatie tegenove
mengeling van schuchl
melancholie en pure
Daarbij voegde zich de
waarop Van Oort poo;
stem te verleiden tot een
galant en lichtvoetig i
deux. Toen daar ook ni
de afscheidsaria Nehmt
Dank op volgde kon
meer stuk.
Het orkest besloot i
symfonie nr. 40 van c
Mozart. De uitvoering
degelijk vakwerk, groot
voor de noten en kre
aantal aardige dramatis
centen, al ontbrak ook t
nog een duidelijk herk
wat meer verfijnde orke
Maar wat een aanstekelij
deling boekingen gewerkt voor
impresario Jacques Senf en la
ter voor Paul Acket. Zij had dus
contacten genoeg. Het werd
niet door iedereen in dank af
genomen. Je hoorde wel eens
dat mensen dachten dat de
Obergs weer eens wat be
kokstoofd hadden. Ik heb het
altijd zo gezien: een band doe je
met z'n allen. Je probeert zo
goed mogelijk te functioneren."
Na het uit elkaar spatten van
Livin' Blues heeft Ted Oberg
een jaar of tien helemaal niet
meer gespeeld. „Na jaren deed
ik weer eens mee aan een sessie
met jongens van de Earring en
met Eelco Gelling. Ik stond wer
kelijk te trillen op mijn benen.
Gek, in Polen draaide ik m'n
hand er niet voor om voor
20.000 mensen te spelen. Nou
stond ik stijf van de zenuwen
voor een handjevol mensen.
Het ging helemaal niet. Geen
enkele routine meer."
Wie de band Oberg hoort,
kan zelf vaststellen dat dat in
middels goed is gekomen. Wat
begon als een sessiebandje geï
nitieerd door Wil Sophie, groei
de uit tot Oberg, een band met
perspectief. Bassist is Frank
Schaafsma, acteur die bekend
werd van de film Schatjes, en
regelmatig in diverse tv-series
opduikt: van Bureau Kruislaan
tot Vrienden Voor het Leven en
van: We zijn weer thuis tot Ben
Zo Terug.
„Frank zei laatst dat ik de
groeten moest hebben van
John Buysman. Ik dacht: krijg
nou wat. Hoe kent die mij nou?
Maar dat blijkt dan weer de
zoon van Luut te zijn. En toen
John een jochie was van een
jaar of vijf kwam ik veel bij zijn
vader over de vloer. Ik herinner
me dat helemaal niet. Maar hij
kennelijk wel. Ja, omdat Livin'
Blues toch groot is geweest,
denk ik."
Oberg. Bezetting: Jan I.Scherpenzee'
(zang), Ted Oberg (gitaar), Frank
Schaafsma (bas) en Roland Oor
(drums). Te zien in Enschede (21/7,
25/8), Eindhoven (30/7), Veenendaal
(9/9).
rome» Voor het eerst in 1500 jaar wordt de
ze week in het Colosseum in Rome een tra
gedie opgevoerd. Het stuk Oedipus koning
van de Griekse schrijver Sophocles is van
woensdag tot en met vrijdag te zien in het
kolossale amfitheater dat in 80 na Christus
door keizer Titus werd geopend. De Italiaan
se minister van Cultuur, Giovanna Melandri,
spreekt van een 'historische gebeurtenis
waarop Italië trots kan zijn'. Na Oèdipus ko
ning, dat wordt uitgevoerd door het Natio
naal Theater van Griekenland, volgt later de
ze maand een drietal uitvoeringen van de So-
phocles-tragedie Antigone door een gezel
schap uit Iran. De Sophocles-cyclus wordt 5
en 6 augustus afgesloten met een uitvoering
van de toneelmuziek voor Oedipus in Kolo-
nos van de Duitse componist Felix Mendels-
sohn-Bartholdy. Konden in de Romeinse tijd
ongeveer 50.000 mensen de spektakelstuk
ken bijwonen, deze week is er slechts plaats
voor zevenhonderd mensen. Melandri sluit
niet uit dat in de toekomst meer toneelstuk
ken in het Colosseum worden opgevoerd.
Het gebouw is juist voor een bedrag van 20
miljoen euro (44 miljoen gulden) gerestau
reerd. foto ap photo/gregorio borgia
Gitarist Ted Oberg speelt weer.
Nadat hij zich zo'n twintig jaar
nauwelijks op de podia liet
zien, heeft de oprichter van de
legendarische Livin' Blues weer
een blueskwartet op de been.
De naam is Oberg en de per
spectieven zijn goed. Er ligt een
platencontract in het verschiet
en de reacties zijn bemoedi
gend.
Een mooi moment vond Ted
Oberg, toen gitarist Wil Sophie
vertelde dat hij uit de band zou
stappen. Niet dat hij blij was
dat de gitarist wegging. Inte
gendeel zelfs, Sophie had hem
tenslotte na tien jaar weer aan
het gitaarspelen gekregen. Nee,
het was de manier waarop, die
hem goed deed. Het ging in
goede harmonie. Zoiets was
Oberg (52) in zijn muzikale car
rière helemaal niet gewend.
Toen hij nog het gitaarspelende
gezicht van de Livin' Blues was,
ging aan het vertrek van een
bandlid normaal gesproken een
knallende ruzie vooraf. En dat
zou verder nooit meer goed ko
men ook. Vijanden voor het le
ven. Maar nee hoor. Sophie
verliet de band omdat hij muzi
kaal wat anders wilde.
Het was stil rond Ted Oberg
toen Livin' Blues zo'n twintig
jaar geleden drie dagen na het
in ontvangst nemen van de
tweede gouden plaat besloot
vakantie te nemen. Ze hadden
twee jaar afgesproken, maar de
vakantie hield nooit op. Ieder
Livin' Blueslid ging wat anders
doen. Terwijl aan de ceremonie
van de gouden plaat wel een
aardige anekdote vastzat. Ze
hadden de drummer laten po
seren met een Heugavelt-tegel
in plaats van het edelmetaal en
de man had het niet eens ge
merkt. Maar daarna werd het
stil rond de oprichter, Ted
Oberg.
In de Livin' Blues-tijd stond
hij bekend als een van de betere
gitaristen van ons land. Eentje
die nog kon notenlezen ook. En
de groep zelf was een van de
Gitarist Ted Oberg begint deze week aan een serie optredens.
weinige bluesgroepen die regel
matig in de topveertig kwam.
Onhandig om te stoppen met
band die het goed deed? Oberg
\indt van niet. „Ik had zo lang
in die groep gespeeld, dat ik me
een beetje geïsoleerd begon te
voelen. Altijd met die jongens
op tour. Het leek alsof de we
reld alleen uit Livin' Blues be
stond. Ik wilde andere dingen
gaan doen."
En hij heeft de laatste twintig
jaar wat andere dingen gedaan.
Hij is naar het conservatorium
geweest voor een onderwijsakte
popmuziek. Hij studeerde elek
tronica. Schreef over bouw van
versterkers. Ontwikkelde zelf
elektronica voor gitaren. De gi
taristen van De Dijk hebben
zijn elementen op hun gitaar,
net als Arthur Ebeling, de gita
rist van Herman Brood, een
Normaal-gitarist en Jan Holle-
stelle (Metropole Orkest). Hij
schreef tal van artikelen over gi
taren en de elektronische as
pecten daarvan in het blad Mu
sic Maker. Werkte als technicus
bij muziekzaken, vormde de
technische dienst bij een studio
en werd gitaardocent.
„Mijn moeder is er de schuld
van dat ik in de muziek terecht
ben gekomen. Ze had zelf altijd
in de muziek gezeten. Ze had
lang in Zweden gezeten met
mensen als Wim Essed en Luut
Buysman van de Kilima Hawai-
ians. Van Luut kreeg ik mijn
eerste gitaar, een Otwin. Mijn
moeder vond dat muziek bij de
opvoeding hoorde. Ik weet nog,
zo'n koffer met groen vilt. Buys
man pakte de gitaar en sloeg
een akkoord aan. Ik was direct
verkocht."
De eerste kriebels om zelf
muzikant te worden, kreeg hij
de op de kunstacademie. „Er
waren wel eens studenten die
foto gpd/phil nijhuis
een pick-up meenamen met
platen. Draaiden we Miles Da-
vis, Archie Shepp, John Coltra-
ne. Vond ik prachtig, maar op
een gegeven moment kwam ie
mand met platen van Howlin'
Wolf en van Muddy Waters.
Toen was ik om. Drie maanden
voor mijn eindexamen ging ik
van school af om in een bandje
te spelen: Livin' Blues."
De groep werd heel populair
in het buitenland. Speelde re
gelmatig in het voorprogramma
van Fleetwood Mac. Trok veel
op met Roiy Gallagher. Zat in
een serie met The Nice en Jetro
Tuil. En moeder Oberg was de
manager. Ze was er bijna altijd
bij als de jongens speelden. En
dan had je gelijk het hele gezin
bij elkaar. Want broers en zus
sen heeft Oberg niet, en z'n va
der stierf een week nadat Ted
was geboren.
„Mijn moeder had bij de af-
lesley grieten
Het museum de Lakenhal heeft een marmeren
reliëf aangekocht van beeldhouwer Jan Baptist
Xavery (1697-1742). Het stuk sierde ooit de lijst
om de toegangsdeur van de Grote Zaal in het
huis van Diederik Baron van Leyden aan Rapen
burg 48, waar
nu onder meer
de NVSH en
een sportschool
gevestigd zijn.
Het reliëf dook
vorig jaar op in
de Londense
kunsthandel.
Het werd in
1908 uit de gro
te zaal van het
pand verwij
derd en raakte
na de veiling
spoorloos. Het
stuk kon wor
den aangekocht
met steun van
onder meer de
Vereniging
Rembrandt, de
Mondriaan
Stichting en de
Vereniging Oud Marmeren reliëf van Xavery.
Leiden.
Conservator
C. Vogelaar van de Lakenhal is blij met de laatste
aanwinst. „Xavery is een van de belangrijkste
beeldhouwers van de 18e eeuw. We hebben bijna
alle toonaangevende beeldhouwers van de 17de
en 18de eeuw in huis, maar Xavery had
nog niet. Het is dus ook echt een aanvii
onze collectie. Het is natuurlijk helemaall
het gaat om een werk uit de collectie*
Leidse verzamelaar."
De zeer welvarende Diederik Baron
den was een verwoed verzamelaar. In zijd
tie had hij ondermeer schilderijen vani
naars als)
en Terboü
baron best
Xavery na
reliëf ooke
numentale
schouw,
schouw
1996 in he
museum i
sterdam
Het plafi
van de Gre
van de ha
Jacob de
bewondere
het Haagst
ritshuis.
dracht die
van de Leii
ron kreeg»
laatste.
Het ma
reliëf in de
foto pr hal is al v
publiek te
de Lakenfo
kleine presentatie gemaakt met foto's van
spronkelijke plaatsing van het kunsW
bouwtekeningen van de kamer aan het
burg.
