u
0)
Zingen is in en al helemaal
bij het Leids Viswijvenkoor
Zomer 2000
Neerlands oudste man is gek op water
MAANDAG 17 JULI 2000
a
u
ts
De oude is dood, leve de nieuwe Ketelbinkie
"...maar met een 1,2, 3 in godsnaam
beviel zij van een prachtig kind
dat door de zeer verraste vader
bij thuiskomst innig werd bemind...
Ooit liep het met Ketelbinkie nog eens
heel slecht af. Destijds vertrokken uit
Rotterdam, en vast van plan om als
scheepsmaat carrière te maken op de
grote vaart, eindigde de hoofdpersoon
in dit droevige zeemanslied halverwe
ge de eerste reis op de bodem van de
Een dramatisch einde aan zo'n jong
leven nog. Maar zie, in de vernieuwde
versie van het Leids Viswijvenkoor,
komt alles weer op z'n pootjes terecht.
Ja, je zou zelfs zeggen dat met de ge
boorte van dat prachtige kind de cirkel
eigenlijk weer rond is: de oude bink is
dood, leve het nieuwe binkie. Zo zie je
maar wat vrouwen al niet vermogen,
waar viswijven al niet toe in staat zijn.
Even de tekst aanpassen, niets veran
deren aan die mooie melodie en klaar
is Kees. Het leven begint gewoon weer
Het leven voor het Leids Viswijvenkoor
ziet er trouwens al even veelbelovend
en glorieus uit als de (door)start van
het innig beminde kind. Sinds het ver
schijnen van dê eerste cd in het begin
van dit jaar heeft het koor behoorlijk
wat publiciteit gebeurd, ja is er zelfs
sprake van flink wat navolging in den
lande. Was het in 1996 opgerichte ge
zelschap lange tijd het enige louter uit
vrouwen bestaande shantykoor in Ne
derland, inmiddels zijn er daar al zo'n
25 van. In Leiden zelf zou er naast het
enige echte Viswijvenkoor gemakkelijk
nog een tweede koor geformeerd kun
nen worden. Namelijk uit degenen die
op de wachtlijst staan. Dat zijn er
maar liefst zestig. Tien minder dan de
totale omvang van de club.
De reden voor die plotselinge popula
riteit van het zeemanslied is simpel.
„Zingen is in", roepen Anne Marieke
Krol en Mirjam Lammertink in koor,
alsof ze van tevoren op het antwoord
hebben gerepeteerd. „Zingen in het al
gemeen is in en het vertolken van het
lied over de zee is dat in het bijzonder.
Toevallig zingen wij al jaren. Omdat
het leuk is, omdat het ontspannend
werkt, omdat het sociaal gezien heel
gezellig is en omdat het gewoon ge
weldig is om voor mensen op te tre-
Het Leids Viswijvenkoor was ooit het eerste geheel uit vrouwen bestaande shantykoor v
vijfentwintig.
den", zegt Anne Marieke Krol, het op-
perviswijs, zoals de voorzitter zichzelf
betiteld.
„Maar nu lijkt het wel of iedereen wil
zingen", gaat ze in één adem verder.
„Het mag weer, het kan weer, het is
correct en al je vrienden doen het. En
laten we wel wezen: je hoeft voor dit
genre natuurlijk ook niet zo geweldig
te kunnen zingen. Hoe dan ook, nu
vier jaar geleden plaatsten we, vanuit
Sociëteit De Burcht, een advertentie.
Hooguit een paar meiden zouden rea
geren, dachten we. Een klein koortje
formeren, als tegenhander van Rumor
di Mare, het zeemanskoor hier in de
stad. Maar wat schetst onze verbazing
dat er meteen dertig vrouwen op de
eerste de beste repetitie kwamen. En
een week later stond de teller op ze
ventig. Het absolute r
hadden vanaf dat moment een wacht
lijst. Een uit de hand gelopen grap. In
middels werken we op de veertien
daagse repetities vanzelfsprekend aan
de kwaliteit van ons repertoire. Dat
bestaat ondertussen uit meer dan zes
tig liederen."
Dat het genre tot de verbeelding
spreekt, ligt voor de hand, meent Mir
jam Lammertink, de pr-dame van het
gezelschap. „We zijn een zeevarend
volk. Liederen over de zee zijn van alle
tijden. Vroeger waren het werkliede
ren. Voor de zeelui, om het ritme en
de spirit er in te houden. Later kwam
de dramatiek er bij. Van zeemansvrou
wen die tevergeefs aan de kade wacht
ten op hun man. Maar er zijn natuur
lijk ook liedjes met een knipoog, met
Water, daar vaar je
wel bij. Het levende
bewijs van die stel
ling is Jan Pieter Bos
uit Rotterdam. Bos is
de oudste man van
Nederland - vorige
week werd hij 109
jaar - en is gek op
water.
Bos, die op 12 juli
1891 werd geboren in
Papendrecht, woont
sinds zijn 100ste ver
jaardag in het zorg
centrum Sonneburgh
in Rotterdam IJssel-
monde, niet ver van
de Van Brienenoord-
brug. Maar uitzicht
op de Nieuwe Maas
heeft hij helaas niet,
terwijl het rivierwater
toch zijn leven heeft
beheerst. Want net
als zijn vader was
Bos binnenschipper.
Op z'n twaalfde stap
te hij aan boord van
het schip van zijn va
der, dat hij later
overnam. Hij bleef
tot zijn 70ste verjaar
dag varen en gaf toen
het roer over aan zijn
zoon. Als de dag van
gisteren staan hem
nog de oorlogsjaren
voor de geest. In het
laatste jaar van die
oorlog zonk zijn
schip in de Maas bij
Roermond na een
granaattreffer van de
oprukkende gealli
eerden. Na de oorlog
heeft Bos zelf zijn
schip weten te ber
gen en weer vaar
klaar gemaakt.
Nog altijd voelt hij
zich verbonden met
de binnenvaart. On
langs nog maakte hij
een Rijnreis op het
schip van zijn zoon.
Bos moet qua leeftijd
drie vrouwen laten
voorgaan van wie de
112-jarige Kaatje van
Dam-Groeneveld uit
Leiden de alleroudste
humor. Het was overigens een genre
dat vooral door mannen werd vertolkt.
Stoere zeemansverhalen. Ik geloof dat
er in Nederland wel zo'n vierhonderd
mannenkoren zijn. Wij hebben aan de
shanties, denk ik, een nieuwe dimen
sie toegevoegd. Ondermeer dus door
eigen bewerkingen van bestaande lie
deren. Daar hebben we er inmiddels
een stuk of tien van."
Tien is ook het aantal optredens dat
het Leids Viswijvenkoor doorgaans
door het jaar heen verzorgd. Het is
niet toevallig dat die optredens in ne
gen van de tien gevallen plaatsvinden
bij nautische evenementen. De Schip-
pertjesdagen in Warmond, de Dragon-
bootraces in Leiden laatst, het Zuider-
zeefestival in Spakenburg. En straks in
augustus uiteraard Sail Amsterdam,
waar de tall ships, de grote zeilsche
pen van toen, weer voor een authen
tiek sfeertje zullen zorgen. Optreden
doet het Leids Viswijvenkoor dan van
zelfsprekend in vol ornaat. Dus in spij
kerbroek, zwart schippershemd en
met de Bretonse shawl in rood, blauw,
geel, groen of zwart.
Blijft nog over wie die viswijven - een
betiteling die niet altijd even positief
was bedoeld voor de aangesprokenene
in kwestie - nu eigenlijk zijn? „De
jongste is 34, dat ben ik," zegt Mirjam
Lammertink lachend. „De oudste is
76", vult het opperviswijf aan, „dat
ben ik niet. D'r zit van alles tussen.
Huisvrouwen, yuppen, carrièrema
kers, meiden uit de zorg, noem maar
op. De meeste vrouwen komen uit Lei
den, een aantal ook uit Warmond. Het
koor is verder aangevuld met twee ei
gen accordeonisten en een violiste.
Vrouwen uiteraard. Ja, dat uiteraard
moet er echt bij. Mannen komen er bij
ons namelijk niet in. Onder geen be
ding."
Mensen wonen, werken of vieren vakantie aan het
water. In de rubriek Passanten aandacht voor
personen, die een bijzondere band hebben met water.
Naam: Richard Roeters
Woonplaats: Roelofarendsveen
Leeftijd: 28
Beroep: pomphouder bij Van der Wansem
in Buitenkaag
Het weer is bar en boos. Er vaart geen boot rond
de Kaag. Verkoop je nog wat?
„Het houdt niet over, het is zeer rustig. Normaal
verkopen we een litertje of duizend per dag. Ik
kom nu niet aan de helft.
Wat doe je de hele dag?
„Nou, de voorraden in de winkel (Van der Wan
sem verkoopt ook buitenboordmotoren en artike
len die met watersport te maken hebben) aanvul
len, een beetje schoonmaken en opruimen. De
winkel heeft er nog nooit zo opgeruimd bijgelegen,
ha, ha.'
En nu maar hopen op betere tijden?
„Ja natuurlijk. Normaal gesproken was dit na
tuurlijk rampzalig geweest, maar we hebben een
'i gehad.
Heb jij iets speciaals met water?
„Ik heb al 28 jaar iets met water. Het bepaalt mijn
leven. Ik ben opgegroeid aan de Braassem. Ik doe
aan zwemmen, zeilen en varen. Ik heb ook een
bootje.
Ook in je werk heb je met water te maken.
Voordat ik dit deed, werkte ik in de verzekerin
gen. Maar dat was eigenlijk niks. Drie weken gele
den deed zich deze kans voor om in deze zaak te
komen werken. Je kunt wel zeggen dat ik van mijn
werk mijn hobby heb gemaakt. Ik weet veel van
buitenboordmotoren en kan daarom veel adviezen
Je hebt zeker e
„Was het maar
droom.
huis aan het water?
>aar. Dat is voor mij de ultieme
B ONDERWATER
FOTO WIM DUKMAN
Richard Roeters: „Ik heb al 28 jaar iets met water.
Het bepaalt mijn leven."
De Kagerplassen
De Kaag
water en wind
en klapperende zeilen
aan de einder glijdt Warmond
voorbij
Warmond voorbij?
Dat zal toch niet waar wezen...
foto: WIM DIJKMAN
tekst: AD VAN KAAM
