'Als we nu ook nog het voetbM
verliezen, zijn we alles kwijt'
231
ZATERDAG 15 JULI 2000
Jeu Sprengers: „Het was geen jongensdroom van me om voorzitter van de KNVB te worden. Als ik als jongen iets in het voetbal wilde worden, dan toch een Bergkamp, Zidane of Hagi."
Jeu Sprengers (63) loopt niet
weg voor een feestje, maar de
voorzitter van de KNVB doet al
lang niet meer als laatste het
licht uit. Na een hartaanval is
de Edgar Davids onder de
voetbalbonzen zuiniger met
energie. Gesprek met een ex-
prins Carnaval over Oranje,
humor en verdriet. ,,Als we het
voetbal verliezen, zijn we alles
kwijt.
9 Ik ben absoluut een blij mens,
geen tobber. Er is weinig voor no
dig om mij vrolijk te krijgen. Ik
ben gek op mensen en ik loop
niet weg voor een feestje. Natuur
lijk is er narigheid in het leven, natuurlijk zijn
er op zijn tijd problemen, maar mijn uit
gangspunt is net als bij een goeie kater. Die
moet de volgende dag om twaalf uur over
zijn. Daarna moet je niet meer zeuren dat je
hoofdpijn hebt en zo, anders is er iets niet in
orde met jè lijf en je geest.
Wat er ook gebeurt in mijn leven, de vol
gende mprgen stap ik in de auto en zeg tegen
mezelf: wat kunnen we vanddég weer eens
doen? Als er thuis een probleem is, ben ik
het redelijk snel kwijt. Kom op! Begrijp me
niet verkeerd, ik ben niet ziekelijk positief,
maar ik realiseer me dat elke dag een ge
schenk is. Omdèt ik weet wat verdriet is. Ver
driet is meestal intenser dan vreugde. Ik heb
genoeg meegemaakt in mijn leven om me te
realiseren dat het allemaal niet zo vanzelf
sprekend is. En dat het lang niet altijd zo ge
makkelijk is om positief in het leven te staan,
juist niet.
Toen ik twintig was is mijn kleine zusje
verongelukt. Een meiske van vier. Ze stak de
weg over en liep onder een auto. Als je het
over verdriet hebt, nou dèt is verdriet. Het is
altijd zeer aanwezig geweest in ons gezin.
Mijn moeder heeft er haar hele leven onder
geleden, en nog steeds als je er met haar over
praat, kan ze de tranen maar moeilijk be
dwingen. Ouders die een kind verliezen, ik
heb het ook gezien bij goede vrienden. Ge
loof me, iets ergers bestaat niet. Totale wan
hoop.
Als je dat kent, dan ben je dankbaar voor
elke dag. En dan neem je jezelf ook niet altijd
meer zo serieus. Dat is belangrijk: jezelf rela
tiveren. Realiseer je dat het allemaal betrek
kelijk is. Ik ben een vrolijk mens, maar dat
wil toch niet zeggen dat mijn leven alleen
maar rozengeur en maneschijn is. Er zijn net
zo goed nederlagen bij. Na 32 jaar zijn mijn
vrouw en ik uit elkaar gegaan. Nou, dat vind
ik het grootste echec uit mijn leven, ik ben
daar niet echt trots op.
Ik heb zelden iemand beter zien worden
van zo'n stap. Maar je kunt wel in een situa
tie komen dat je zegt: we worden er alleen
maar ongelukkiger van ids we bij elkaar blij
ven. Ik heb veel slechte eigenschappen, maar
een goede eigenschap is mijn groot verant
woordelijkheidsgevoel. We hebben drie kin
deren, een zoon en twee dochters, en Ms de
gedachte aan een scheiding ooit eerder bij
me was opgekomen, dan had ik dat nooit ge
daan. In het belang van mijn kinderen zou ik
nooit bij mijn vrouw zijn weg gegaan. Ze wa
ren het huis uit toen ik weg ging en het gaat
goed met ze, dat is voor mij essentieel. En ik
woon nu weer zoals in mijn studententijd. Ik
heb in de meest klassieke zin een LAT-rela-
tie, met de weduwe van een overleden
vriend.
Twaalf jaar geleden heb ik een hartaanval ge
had. Ook niet geweldig, hè? Ik was pas 51.
Mijn dokter, een Chinees, zei: meneer, uw
hartje is een beetje een sproeiertje en bij u
komt 't niet meer aan de buitenkanten van
het grasperkje. Ik schrok me rot, had het idee
dat het op korte termijn afgelopen zou zijn.
De eerste jaren reed ik rond met maar één
gedachte: waar is het dichtstbijzijnde zieken
huis?
Ik heb de al te uitbundige dingen uit mijn
leven gebannen. Ik gebruikte altijd de hele
dag, maar ik heb mijn functie als president
directeur bij een bouwbedrijf aan een ander
gelaten. Met eten en drinken doe ik het wat
kalmer aan. Ik ben nogal wat kilo's kwijtge
raakt, met de nadruk op het meervoud. Ik
was een feestbeest, ik deed altijd als laatste
het licht uit. Een leuk leven hoor, maar ik
sméét met energie. Edgar Davids, maar dan
buiten het veld. Dingen die veel druk, veel
stress kunnen geven, ga ik sindsdien uit de
weg. Ik word nooit meer dronken. Dat is ook
geen compliment!
Voetbalwedstrijden zijn geen probleem. Ik
ga er geweldig in mee, maar krijg er geen
verhoogde hartslag van. Hoe spannend het
ook is. Ik ben tien jaar voorzitter van VW ge
weest, en we verloren zó veel. dat ik overal
tegen kan. Hoe opwindend de wedstrijden
van het Nederlandse elftal tijdens Euro2000
ook waren, ze zijn geen moment slecht ge
weest voor mijn hart. Ik heb alleen maar ge
noten. Aan het eind had ik even het gevoel
van: goh, ik voel me nu wel een beetje moe.
Maar dat is snel over. Ik heb blijkbaar een
goede constitutie. Mijn kinderen zeggen: Jij
bent niet kapot te krijgen.
Dat komt, omdat ik totaal niet nerveus ben
en om mezelf kan lachen. De houding van:
ben je gek. Beetje de manier van leven die
Toon Hermans uitstraalde, inclusief zijn
flauwekul. De vergadering met de oud-prin
sen Carnaval is voor mij een hoogtepunt van
het jaar. We hebben een batig saldo van 89
gulden en daar moeten we zeker wel een uur
over discussiëren. Nee, die vergaderingen
blinken niet uit door droefenis.
Ook op andere vergaderingen, en zeker die
van de KNVB, ben ik daar alert op. Als ie
mand iets heeft gezegd en ik merk dat 'ie dat
eigenlijk wel een héééél belangrijke opmer
king van zichzelf vindt, dan maak ik er een
grap over. Als mensen hooghartig gaan
doen, of arrogant, dan probeer ik dat met
humor af te zwakken. Met humor kun je de
scherpe kanten van het leven halen.
Ik streef naar harmonie. Ik ben ook opge
groeid in harmonie, niet in een sfeer van
conflicten. Mijn vader was slager en ik was
pas vier maanden oud toen hij overleed.
Mijn moeder kon die zaak niet in haar eentje
draaiende houden en verkocht de boel.
Daarna zijn we bij haar ouders ingetrokken.
Daar woonden nog een paar broers en zus
sen van mijn moeder en voor mij was dat het
walhalla. Door iedereen werd ik met zorg
omgeven. In de oorlog heeft mijn moeder
een nieuwe man leren kennen met wie ze is
getrouwd.
Ook in dat gezin, waar ik opgroeide met
drie halfbroers, was het leven erg harmoni
eus. Mijn tweede vader was een goeie man,
maar wel streng voor me. Hij was overdreven
gevoelig voor schoolresultaten, daar was 'ie
heel fel op. Ik deed het gelukkig niet slecht,
ik heb de hbs-a gedaan en bedrijfseconomie
gestudeerd, maar ik heb mezelf altijd voorge
houden dat ik het met mijn eigen kinderen
anders zou doen. Ik heb er altijd naar ge
streefd dat ze zelfvertrouwen kregen, dat ze
iedereen in elke situatie met opgeheven
hoofd tegemoet kunnen treden. Zoals ik het
kan beoordelen, is dat gelukt. Ze zitten lek
ker in hun vel. Twee wonen zelfs tegenover
me in Venlo, en we zijn beste maatjes. Ik
mag me gelukkig prijzen met drie kleinkin
deren en tijdens dit gesprek zou de vierde er
kunnen zijn.
Ze zijn nog heel klein, maar ik zie er geen
Oranjetalent bij. En als ik me vergis, hebben
ze het in elk geval niet van opa. Ik ben altijd
gek op voetballen geweest, maar ik.was er
uitgesproken slecht in. Ik heb nooit bij een
club gevoetbald', hoog houden van een bal
was niet mijn sterkste punt en sinds mijn
vijfde heb ik daar geen progressie in ge
maakt. Met mijn vriendjes voetbalde ik op
straat en ik werd bijna altijd als laatste geko
zen. Maar ik had het grote voordeel dat een
oom voorzitter was van de voetbalclub Ble-
rick. Van hem kreeg ik de versleten ballen.
Die hield ik heel stijf in mijn armen als de
partijtjes werden gekozen, zodat er zonder
mij niet gevoetbald kon worden. Ik had de
grootste troef in handen. Volgens mij liggen
daar de wortels van mijn capaciteiten als
vergaderaar.
Ik ben altijd gek op voetballen geweest. De
ene week ging ik bij Blerick kijken, de andere
week bij VW. Voor zover ik me tenminste
kon onttrekken aan het lof. Op hoogtijdagen
lukte dat niet, dan zei mijn moeder: vandaag
geen voetballen, je gaat naar het lof. Zat je 's
middags in de kerk.
Mijn ouders waren geen strenge katholie
ken, die bestaan niet, strenge katholieken.
Wij waren een hele blije katholieke familie,
maar het lof werd plechtiger naarmate de
hoogtijdagen belangrijker werden. En dan
moest je mee. Mijn oma zag daar ook heel
streng op toe.
Het was geen jongensdroom van me om
voorzitter van de KNVB te worden. Als ik als
jongen iets in het voetbal wilde worden, dan
toch een Bergkamp, Zidane of Hagi. Niet van
gedroomd, nee, realiteitszin is me nooit
vreemd geweest. Maar topvoetballer had ik
wel heel graag willen zijn. Ik ben een roman
ticus, ik zie graag mooi voetbal, ik wil kun
nen genieten. Daarom vond ik het zo vrese
lijk zonde dat Frank Rijkaard weg gaat. Hij
heeft ons echt in drie weken een voetbal ge
schonken zoals ik, zoals wij Nederlanders
het willen zien. Zoals de Italianen spelen, dat
past niet bij ons. Ik durf te wedden dat je
geen Nederlander kunt vinden die zich aan
dit voetbal van Oranje heeft geërgerd. In het
buitenland kun je er trots op rijn - het gevoel
van: daar hoor ik bij. bij die club die zo fan
tastisch speelt. Onderschat dat niet, het is
belangrijk datje iets hebt om trots op te rijn.
Het is alleen zonde dat een stelletje maat
schappelijke lammelingen de boel soms ver
ziekt. Dat is toch geen democratische sa
menleving, waarin je als vader niet met je
zoontje naar een voetbalwedstrijd kunt gaan!
Zo'n jochie met een shirtje en een petje van
zijn club, die trots en hoopvol uit de tram
stapt en met zijn vader de tribune op loopt.
Dat is een bijna perfecte wereld, die zó
dichtbij is. Maar nu is het: waar is de club-
card van kleine Piet? En niet meer dan twee
kaarten bij een Europees kampioenschap.
Waarom geen vier, waarom kan dat niet?
Daar word ik een beetje mies van. Maar ik
moet me er bij neerleggen dat de maat
schappij het niet aankan.
Dat is de andere kant van de welvaart: de
maatschappelijke saamhorigheid verdwijnt.
We zijn onderhand alles kwijt; de kerk, de
politieke partijen, de jeugdbeweging, de hele
structuur van de samenleving. Als we nu ook
nog het voetbal verliezen, ziin we Mies kwijt.
Dan is er niet meer dan de gameboy, het
kickboxcentrum en het aerobiccentrum. Ik
heb het gevoel dat die romantiek die zo mak
kelijk toegankelijk is, steeds verder uit het
richt raakt. De maatschappij wordt steeds
armer. Ik vind het fijn om op een zomer
avond met vrienden in de stad op een terras
je gezellig te praten en een pilsje te drinken.
Maar daar hangen tegenwoordig camera's
die registreren wie een vechtpartij is begon
nen, wie agressief is geworden. Zo zonde! Ik
begrijp niet dat er mensen zijn die rustig
kunnen slapen als ze een avond hebben lo
pen verzieken.
Beverwijk, de dood van Carlo Picornie, is
daarin voor mij een absoluut dieptepunt.
Daar zag je de totMe ontkenning van elke
waarde van een samenleving. Matten met
een voetbMtruitje aan! Idioterie tot de dood
er op volgt. Daar zag je ook, dat dit soort din
gen voorM gebeuren tussen echte gangs en
gelukkig niet of nauwelijks in het dagelijkse
leven. Ik ben niet somber, maar ik zie wel het
grote gevaar. Daarom vind ik het hoopge
vend om vast te stellen dat het ook anders
kan, dat rond Oranje een gevoel van collecti
viteit ontstaat, een gevoel van saamhorig
heid.
Mensen versieren zelf hun straat, het hele
land staat op zijn kop. Omdat zoiets nog
spontaan kan ontstaan, vind ik voetbal
enorm belangrijk. We moeten goed naden
ken over wat erger is: het verdwijnen van een
kerk of het verdwijnen van een voetbMclub.
Ik denk die voetbalclub. Surinaamse gezin
nen komen via de voetbMclub veel gemakke
lijker de samenleving in dan op enige andere
manier. Kijk naar Oranje, daar zijn Surina-
mers het best geïntegreerd. Daar geldt echt
dat één plus één drie is. De combinatie van
Nederlands en Surinaams talent geeft een
meerwaarde.
Het grootste probleem van de toekomst is
de integratie en participatie van minderhe
den in onze samenleving. Ze móeten mee
doen, anders verliezen we het, ook econo
misch. Wat is er fantastischer dan de men
sen uit alle hoeken van de wereld een oranje
shirtje aan te trekken? De laatste tijd hebben
mensen tegen me gezegd: reMiseer je je wel
dat onder jouw verantwoordelijkheid de eer
ste zwarte bondscoach is aangesteld? Dan
zeg ik: och ja, dat is waar ook. Voor mij, voor
de hele KNVB, is dat geen issue. Het ging er
om of 'ie er aan toe was en öf 'ie het kon.
Buitenlanders zeggen ook nog wel eens: de
helft van jullie team is zwart. Ja, zeg ik dan,
maar we selecteren de besten, en verder
niets.
Daarom ben ik zo blij met Louis van GaM
als de opvolger van Rijkaard. Voor Van Gaal
is het ook totaal onbelangrijk of iemand wit
of zwart is. Bovendien is hij ook een coach
die Oranje het voetbal laat spelen dat Neder
landers willen zien. Hij is daar een uitgespro
ken exponent van; hij doet nooit concessies
aan die speelstijl. En dat is voor mij heel be
langrijk. Dino Zoff bijvoorbeeld zullen we
nooit bellen. En Matthaus ook niet, pfffoee!
Het zou hypocriet zijn om te zeggen dat ik
me net zo goed een buitenlander als bonds
coach kan voorstellen. Geef me één land dat
zoveel uitstekende coaches heeft Ms Neder
land. Dat is onze kracht. Als Louis van Gaal
het niet was geworden, dan waren er nog ge
noeg andere voortreffelijke Nederlandse coa
ches geweest.
Ik ben echt hartstikke blij met Louis van
GaM en ik kijk M weer'uit naar de eerste kwa
lificatiewedstrijd voor het WK. Als liefhebber
én Ms voorzitter van de KNVB. Ms het aan
mij ligt. Ik blijf, zoMs ze in Umburg zeggen,
zo lang Ms God bleef. Dat is een verbastering
van 'belieft'. Ik heb niet de intentie om er
mee op te houden. Ik vind het een goede re
gel om, als je conditie het toelaat, tot je ze
ventigste door te gaan. Maar zodra ik merk
dat ze me niet meer accepteren, ben ik weg.
Tot dan doe ik er alles aan om het belang
van één miljoen leden zo goed mogelijk te
behartigen. Er zullen, met zo veel leden, al
tijd een paar duizend mensen zijn die zeg
gen: wat slecht. Dat is niet erg. Maar Ms heel
veel mensen vinden dat ik te veel fouten
maak, dan moeten ze me maar
wegsturen. Nee. dan zou ik zelf
M gaan.
DICK HOFLAND
Jeu Sprengers: een blijmoedig KNVB-voorzitter
