Chinezen verbloemen de werkeliikheii
Spinnengif moet planten
wapenen tegen insecten
Rijp en Groen
Plant en vakantie
Gieten in de hoogte
Dodelijke hamsterziekte
steekt de kop op
VRIJDAG 14 JULI 2000
ID/1
REDACTIE RIEN POLDERMAN 023
Dier en mens mag meer dan
eens een fatale combinatie
zijn en dan denk ik bijvoor
beeld aan jacht of biobedrij-
ven. Plant en mens kennen
ook zo hun problemen,
vooral rond deze tijd. De
mens wil 's zomers immers
op vakantie, genieten van
vrije tijd, zon en frisse lucht.
Maar de plant en dan zowel
de plant in de
tuin, op het
balkon en in de
kamer beleeft
in dezelfde pe
riode juist haar
glorietijd van
veel groei en
bloei en dat
veronderstelt
vooral vol
doende vocht
en voeding.
Wie zal daar
voor zorgen als
de mens ver
weg vakantie
viert? Er zijn
natuurlijk op
lossingen in de
vorm van
vriendelijke
buren of ken- °ai uw
nissen die de Brje
taakoveme- 30J°s;
men, maar zelf
komen we ook een heel eind
mits we de nodige maatrege
len nemen.
Hier dan een aantal beproef
de tips die het voor de plant
gemakkelijker maken om de
tijd zonder verzorging dan
wel met een minimum aan
verzorging door te komen.
Uiteraard geven we vlak voor
we weg gaan geen extra mest
meer. Dat noopt de plant tot
meer groei en dus ook tot
een grotere behoefte aan wa
ter. Ook is het verstandig om
vlak voor de vakantie niet
met stekken en zaaien te be
ginnen. Dit soort plantjes
hebben extra zorg nodig en
dat kunnen we ook liefheb
bende buren niet aandoen.
Ook verwijderen we alle ver
dorde en vooral door ziekte
dan wel insecten aangetaste
delen.Hetzelfde geldt voor
bloemen en bloemknoppen
in een ver gevorderd stadi
um. Die bloeien op een mo
ment dat wij er geen plezier
van hebben en vormen zaad.
Dat kost de plant extra ener
gie. Die kan beter be
steed worden in
het vormen
van nieuwe
knoppen die
gaan bloeien
als wij weer
thuis zijn.
En nu komt de
voorziening
van voldoende
vocht. Tuinbe-
zitters met een
tuin waarin wat
heesters of bo
men zijn, heb-
GREET BUCHNER
ben het redelijk gemakkelijk.
Mijn ervaring is dat de mees
te planten de moeilijke va-
kantietijd goed doorkomen
als we ze in de schaduw of
halfschaduw ingraven. Om
dat het soms meer kan rege
nen dan we verwachten
graaf ik de potten maar voor
tweederde in de grond. Tot
nog toe ging dat altijd prima.
Alleen cactus
sen en vet-
planten hou
den niet van
schaduw,
maar die kun
nen dan weer
een tijdje met
weinig vocht
toe.
Nu het pro
bleem van
onze planten
op het bal
kon. De grote
potten zetten
we zo dicht
mogelijk bij
elkaar op het
meest be
schutte plekje
van het bal
kon. Eventu-
naar eel pakken we
iIarlem aardewerken
potten m om
teveel vochtverlies te voorko
men. Er zijn mensen die op
een geraffineerde wijze voor
vocht zorgen door een hoog
geplaatste emmer met water
waaruit dan dikke draden
naar de aarde in de potten
lopen. Ikzelf bewaar alle
plastic flessen van 1 liter of
groter, doorboor de dop,
snijd de onderkant af en
graaf de fles, gevuld met wa
ter een paar centimeter in de
aarde. Als er iemand is die
heel af en toe kijkt of er nog
water in de frisdrankfles zit,
kan er niets gebeuren.
Kleine planten stop ik, even
als veel kamerplanten in de
badkuip waarin dan een dik
ke laag oude lakens, nog be
ter een flink stuk schuimrub
ber, doordrenkt met water
ligt. De meeste badkamers
hebben kleine raampjes dus
weinig zon en dan gaat het
prima, een douchebak kan
natuurlijk ook of een teil
waarin we de kleintjes ba
den. Omdat de planten dicht
bij elkaar staan verdampen
ze minder en kunnen ze
met minder water
toe. Uiteraard geldt
dit niet voor cac
tussen en vetplan-
ten. Zij krijgen een
plaatsje apart.
Samenvattend: het
lijkt een heel karwei
maar het valt mee en
niets maakt meer blij
dan alles na de vakan
tie weer gezond en
wel terug te vinden.
Vraag en antwoord
Josephine Neervoort uit
Oegstgeest vraagt in een
schrijven ook nog hoe je
kunt zaaien binnenshuis
zonder last te krijgen van het
zogenaamde omvallen van
de prille zaailingen.Dat komt
heel vaak voor en is een ge
volg van een bepaald schim
mel die zich vooral ontwik
kelt in een warme vochtige
atmosfeer. Dezelfde atmos
feer waaronder onze zaadjes
kiemen. De schimmel tast de
zaailingen aan precies op de
grens van aarde en lucht met
als gevolg dat ze in de letter
lijke betekenis van het woord
omvallen. Wil men dat voor
komen dan kan men zaai-
grond het allerbeste ont
smetten voor men begint te
zaaien. Dat kan op verschil
lende manieren. Men kan de
zaaigrond in een bak of
schaal gedurende een uur in
de oven bij 100 graden ont-
smetten.Ook kan men er een
aardappel in stoppen en pas
uit de oven halen als de
aardappel gaar is. Maar ik
zelf doe het al jaren veel ge
makkelijker. Ik los een tablet
superol op in een of des
noods anderhalve liter water
en daarmee begiet ik zeer
royaal de zaaigrond. Het te
veel laat ik een of twee etma
len opdrogen eer ik ga zaai
en. Geen plantje dat nog
omvalt in deze grond.
Velen vragen waar men de
allerbeste informatie kan
krijgen over vijvers, zo ook
van Mevrouw Brands uit
Voorschoten. Nu het vakan-
tietijd is, lijkt me dan een be
zoek aan Waterflora van Ada
Hofman, Westeinderdijk3,
7778 Hg Loozen, Grimber
gen, tel. 0524-562448, zeer
geschikt voor allen die geïn
teresseerd zijn in vijvers en
al wat daarbij hoort. Ook is
er een vijverspecialist, Kloos
terlaan 2 in Doetichem.
Populaire planten binnen enkele maanden nagemaakt
Nepbloemen zijn haast niet
meer van natuurproducten te
onderscheiden. Het maken
van imitatiebloemen is vooral
in Aziatische landen tot kunst
verheven. Alleen experts hou
den op een paar meter afstand
authentiek en namaak nog uit
elkaar. Het kopieersucces ver
taalt zich in stijgende ver
koopcijfers van kunstbloe
men, -planten en -bomen.
De tijd dat menigeen kunst
bloemen als lelijke kitsch af
schilderde is voorbij. Een vaasje
namaak oogt tegenwoordig ei
gentijds. Nog hedendaagser is
het om drie flesjes op de ven
sterbank te zetten met in iedere
fles één nepbloem. Deze ont
wikkeling is opvallend in een
land waar voor nog geen tientje
drie echte bosjes bloemen te
koop zijn. Waarom nep nemen
als de echte zo voordelig zijn?
Eenvoudig: namaakbloemen
vereisen geen water vereisen en
verwelken nooit. Zonder dat je
er omkijk naar hebt zorgen zij
altijd voor wat kleur in huis. Bij
onder meer de tuinwinkels van
Intratuin vinden nepbloemen, -
planten en -bomen daarom
gretig aftrek. „Populair is bij
voorbeeld om een kunstvaren
in een van zonlicht verstoken
badkamer te plaatsen", weet
een inkoper van de winkelke
ten.
„Vooral jonge huishoudens kie
zen voor het gemak van kunst
bloemen. Af en toe afstoffen is
voldoende om het boeket netjes
te houden", verklaart directeur
Hans van de Kerkhof van Eme
rald Eternal Green, een grote
importeur van kunstbloemen
uit Eindhoven. Volgens Van de
Kerkhof zijn behalve het op
nieuw ontdekte gemak, vooral
de verbeterde kwaliteit en 'ech
te' uitstraling van namaakbloe
men de belangrijkste verklarin
gen voor de toegenomen popu
lariteit. „In vergelijking met
zo'n zes jaar geleden lijken he
dendaagse imitatiebloemen, -
planten en -bomen bijna als
twee druppels water op hun
natuurlijke soortgenoten."
De kopiegetrouwheid is te dan
ken aan het materiaal waarvan
de nepspullen zijn gemaakt.
Voorheen werd daarvoor zijde
gebruikt - nog spreken mensen
wel van 'zijdebloemen'. Maar
onder invloed van zonlicht ver
kleurt zijde snel. „Tegenwoor
dig wordt polyestertextiel ge
bruikt, waarover dunne glan
slaagjes polyestervezel komen
te zitten. In die laagjes zijn door
middel van zeefdruktechnieken
bladnerven te verwerken. De
takken zijn gemaakt van ijzer-
draad en plastic. De stengels
worden vervolgens met een
speciale matrijs aan de stam
vastgesmolten."
Het resultaat is een kunstbloem
die bijna niet van een echte valt
te onderscheiden. „Er staat mo
menteel in mijn showroom een
serie vetplanten die kleine ha
ren op de bladeren hebben.
Zelfs een deskundige kan de
imitatie niet van de echte vet-
plant ontdekken", zegtde direc
teur. Alleen door te voelen en te
ruiken merkje dat het namaak
is.
Het leeuwendeel van het goed-
gelijkende groen is afkomstig
uit China. Niet alles is even
deugdelijk, wat pas na geruime
tijd na aanschaf zichtbaar
wordt. Is de namaakplant van
mindere kwaliteit dan verkleu
ren onder invloed van zonlicht
verloop van tijd de bladeren.
Alleen de betere exemplaren
zijn kleurecht. Van de Kerkhof:
„Bij een minder goede, voorde
lige namaakficus krijgt de groe
ne bladkleur een blauwe gloed:
slechte inkt is hiervan de oor
zaak."
Een keurmerk dat enige garan
tie zou kunnen bieden, bestaat
voor deze producten niet. De
prijs kan een indicatie zijn voor
de kwaliteit. Een wat hogere
prijs schrikt het publiek niet af,
zo is de ervaring, want de afge
lopen anderhalfjaar richt de
vraag zich vooral op de kost
baardere soorten. „De duurste
takken lopen het snelst", zegt
de directeur.
Ook kunstbomen zijn niet aan
te slepen. Het wordt al aardig
gewoon om bij voorbeeld een
ficus van twee meter in de huis
kamer te zetten. Aan bomen
valt overigens nog wel wat au
thentieks te ontdekken. Ze heb
ben doorgaans een echte hou
ten en geïmpregneerde ofwel
chemisch behandelde stam,
waarin plastic takken zijn ver
werkt. Bomen van 1.60, 1.90 en
2 meter worden het beste ver
kocht. „Een fraaie en deugdelij
ke ficus van 1.60 meter kost in
de winkel ongeveer 150 gulden,
vertelt Van de Kerkhof. Wie een
degelijke varen met een door
snede van vijftig centimeter in
huis wil, moet daarvoor twintig
gulden uittrekken, terwijl een
enkele imitatie klaproos op on
geveer vijftien komt.
Niet alle namaak is een even
precieze imitatie van exempla
ren uit de natuur. Er zijn ook al
lerlei fantasiebloemen en -
planten voorradig. „Soms put
ten de Chinezen inspiratie uit
plaatjes in bloemenboeken. Bij
het maken van driedimensio
nale bloemen op basis van
tweedimensionale beelden kan
wel eens iets verkeerd gaan",
vertelt Peter Jongejan van
kunstbloemen importeur Co
lours Green. „Belangrijk is
vooral dat namaakspullen in
spelen op huidige trends. Mo
menteel zijn bijvoorbeeld crè
me en groene bloemen nogal
gewild." Ook over lavendel
blauwe, olijfgroene, lichte lila
en rozige bloemen zijn de ver
wachtingen hooggespannen.
Vrij populair zijn zonnebloem,
bamboe, thelancia en de zoge
noemde alocasia, een exoti
sche, donkergroene plant met
bladeren die aan de onderkant
paarsachtig zijn en een witte
nerf hebben. Van de Kerkhof:
„Ook voor de sneeuwbal be
staat veel belangstelling. Een
takje van deze heester kost tus
sen de vijftien en twintig gul
den. Overigens zijn ouderen ge
woonlijk geïnteresseerd in
bloeiende planten zoals cy
claam, azalea en Kaaps viooltje,
terwijl jongeren eerder groene
exemplaren aanschaffen."
Wie wil weten wat over vijf
maanden de trend is, moet nu
de ontwikkelingen bij echte
bloemen en planten in de
houden. Zodra een bepaalde
soort veel wordt verkocht, wor
den in China matrijzen ge
maakt om de boel na te maken.
Binnen enkele maanden liggen
dan de namaak-exemplaren
hier in de winkel.
alex van hoof»
Hangplanten zijn gemakkelijk te begieten met de waterbroes met lange
tuit. FOTO GPD
Op de tenen staand hangplant-
jes begieten is niet meer nodig.
Tuinspecialist Gardena bedacht
een waterbroes met een lange
tuit voor gieten in de hoogte.
Met een knop is de kracht van
de waterstraal te regelen en vast
te zetten. De broes kost rond 25
gulden.
Een ander handigheidje van de
Duitse fabrikant zijn plastic
shampoostaafjes om in de wa
teropening van een wasborstel
te stoppen. Bij gebruik lost de
shampoo in het water op. De
wasborstel inclusief een aantal
shampoostaafjes komt op twin
tig gulden.
Info: Markt (Holland) BV,
Weesp, 0294 - 238655.
IP nu
Cryptogram
Horizontaal: 1Zit in de weg bij rassenvermenging (8), 5. Modieuze taal? (8);
6. In één klap staat de autoped in z'n achteruit (4); 8. Geef de organen weer
van deze keizer' (4); 10. Valletje met korting (5); 12. Die afloop is geweldig (5).
Verticaal: 1Worden gegraven voor de visvangst (6), 2. Thans weer een
vedette in balans (6); 3. Trek eens wat uit voor deze lectuur' (5); 4. Het werk
van een aankomende schilder (5); 7. Zakken met hout (5); 9. Regelmatig
bewaard in het klooster (4); 11Aansporing voor het dessert (3).
Oplossing van donderdag:
HORIZONTAAL: 1. Bmw; 3. pal; 6. li; 9. tij; 10. aera; 12. even; 14. ermee;
16. magnetron; 19. te; 20. tl; 21. bonjouren; 26. terne; 27. kwee; 29. akon;
31. ei; 32. ni; 33. neb; 34. ata.
VERTICAAL: 1. Blaam; 2. mie; 4. Ate; 5. lijnen; 7. Tarn; 8. reet; 11. regente;
13. vertrek; 15. me; 17. ato; 18. ole; 21. baken; 22. jeep; 23. or; 24. unau;
25. nenia; 28. wie; 30. ont.
Onderzoekers in Amerika en Australië den
ken landbouwgewassen te kunnen ontwik
kelen die voor insecten dodelijke stoffen
kunnen aanmaken. Dit meldt de Nature
Structural Biolog}'.
De gifstoffen waar het omgaat zijn ont
leend aan de meest dodelijke spin ter we
reld: de Hadronyche versuta, die zelfs voor
de mens fataal kan zijn. Het gif moet, wan
neer het zich in een plant kan ontwikkelen,
wel zo zijn gemanipuleerd dat het alleen
schadelijk is voor insecten. „Het is een ele
gante manier om plagen te bestrijden",
meent Glenn King van de universiteit van
Connecticut in Farmington. Een derde van
de graanoogst in de wereld gaat verloren
door insectenplagen. Ergste boosdoeners
zijn de larven van motten en vlinders. In
secten worden steeds resistenter voor
gangbare insecticiden, die bovendien het
milieu schaden. Tijd dus voor een alterna
tief.
King zoekt de oplossing in de giftanden van
de spin H.versuta, die onder meer voor
komt in de Blue Mountains van oostelijk
Australië. Het gif van dit diertje bevat meer
dan honderd verbindingen. Een combina
tie hiervan is dodelijk voor de insecten
waar de spinnen op jagen. Maar ook pri
maten en mensen, zijn hun leven niet veilig.
Voor 1980, toen er nog geen anti-gif was
gevonden, overleed er gemiddeld een per
soon per vier jaar na een spinnenbeet.
King bestudeert het effect van elke stof in
het spinnengif afzonderlijk. Drie jaar gele
den zijn in het Australische Sydney kleine
eiwitmoleculen in het gif gevonden die wel
de insecten aanpakken, maar de mens on
gemoeid laten. Sinds kort heeft hij een
nieuwe, nog sterkere groep eiwitten gevon
den die specifiek op insecten inwerken.
Kakkerlakken die aan het gif worden bloot
gesteld, raken totaal in de war. Ze gaan be
ven en met hun poten trekken. Injectie van
het gif veroorzaakt directe verlamming met
de dood als gevolg.
Het is te duur om de gifstoffen te zu s
of om in grote hoeveelheden te later zj;
ken, nodig om de gewassen mee tel
ten. King stelt daarom voor om het( y.
de spin, dat de bewuste eiwitten aan
direct over te zetten naar de plant. 1
door wordt de plant giftig voor een
rige rups die zijn tanden erin zet. De
derzoekers zijn zich ervan bewust di
een controversieel idee is, zeker in E
Sommige critici vrezen dat het spini
in het milieu terechtkomt en daar oi
dige insecten aanpakt. Maar King is
voor een gat te vangen. Een betere s 10
gie, denkt hij, is om het gen zijn wen 10
ten doen in een virus dat rechtsreek!
ten en vlinders aantast. Hierbij wort
veranderde virus over het veld gespi^O
is de plant niet genetisch veranderd 00
lectiviteit van het viruspreparaat ma 00
gebruik dan superveilig, meent King
peter de jaeger»
Hamsterbaasjes opgelet: de ge
vreesde en besmettelijke ziekte
natstaart steekt weer de kop op,
zo meldt het vakblad voor die
renwinkeliers, Dibevo. Enkele
hamsterfokkers hebben de
darmaandoening al bij hun die
ren ontdekt. Het risico bestaat
dat de ziekte overslaat naar par
ticulier gehouden dieren. Het
meest gevoelig zijn de Syrische
ofwel goudhamsters.
Is de knager snel moe, heeft hij
veel last van waterige, geelge-
kleurde en stinkende diarree,
een natte staart en geen zin in
eten en drinken, dan moet vlie
gensvlug de dierenarts worden
ingeschakeld. Veel meer dan
Ede krijgt vleermuizenhotelw
antibiotica en een middel tegen
uitdroging voorschrijven kan de
arts overigens niet doen, want
natstaart is binnen enkele da
gen dodelijk en zeer moeilijk te
genezen.
Aanstichter van de ziekte is de
zogenoemde E. coli bacterie.
Vooral wanneer een hamster
onder stress staat, doordat het
diertje bij voorbeeld in een
nieuwe omgeving belandt, kan
de bacterie natstaart veroorza
ken. Besmetting vindt plaats via
onder meer soortgenoten, voer
en zaagselresten die van de ene
kooi in de andere vallen.
De gemeente Ede bouwt in het
natuur- en landbouwgebied De
Ginkel een 'hotel' voor mini
maal zes soorten vleermuizen,
die in de zomer in het natuur
gebied rondvliegen. Het onder
grondse 'hotel' kost ruim
60.000 gulden en biedt plaats
aan tientallen dieren.
Tot nu toe trekken vleermuizen
die in de zomer op de Veluwe
verblijven in de wintermaanden
naar het zuiden van het land.
Daar vinden ze grotten en ru
ines, waar het warmer is dan in
het bos. De trektocht is echter
erg vermoeiend voor de vleer
muizen, die beschermd zijn.
Het is volgens deskundigen be
ter voor de dieren als ze in de
zelfde omgeving kunner.
ven.
Daarom bouwt de geme ;q
zes kamertjes van ruw m 15
werk, die onderling verb |q
zijn met rioolbuizen. De
tjes worden afgedekt me
laag zand. Het bouwwerl qq
toegankelijk via een vers
deur met een klein gat ei
opening is voor de vleen I
voldoende.
Onder de grond vinden
ren een vorstvrije, vochl
ruimte met voldoende p»-
om te hangen in de win:
slaap. Het vleermuizen!)
moet over enkele weken nn
zijn.
HET WEER
Weinig verandering
Eindelijk is er regen gevallen op de verschroeide akkers in het
zuidoosten van Europa. In het Roemeense Botosani viel tussen
gisterochtend en de afgelopen nacht maar liefst 107 mm. De
plensregens werden veroorzaakt door een actieve depressie die in
middels via Wit-Rusland naar het noordwesten trekt en tijdens het
weekeinde terechtkomt in de vergaarbak van lagedrukgebieden
boven het noorden van Europa. Doordat de barometers boven
Scandinavië laag staan en op de Oceaan hoog, blijft de wind boven
het Noordzeegebied uit het noordwesten waaien en gaat de aan
voer van koele luchtmassa's door. Morgen wordt het opnieuw
nauwelijks warmer dan 15-16 graden. Verder overheerst de bewol
king en valt er wederom een aantal buien. De noordwestenwind is
matig, langs de kust af en toe nog krachtig van sterkte. Op zondag
komt er in deze situatie weinig verandering.
Ook na het weekeinde blijft de wind eerst nog uit het noordwesten
waaien. Het hogedrukgebied bij de Azoren, op de achtergro 10
regisseur van het koele, wisselvallige weer, komt evenwel in 10
ging en verplaatst zich naar de Britse eilanden. Daardoor ni 10
buiigheid midden volgende week af maar of we de woiken' 10
meteen kwijt zullen raken is tamelijk onzeker. De temperat
loopt langzaam op tot rond 20 graden.
Gisteren heeft het vooral in het Rijnmondgebied en op de 2
landse eilanden hard en veel geregend. In Barendrecht viel J
liefst 26 mm. Bij ons waren de neerslaghoeveelheden aanm
kleiner. Op Schiphol viel overdag slechts 3 mm. In Aalsmee
nog 12 mm opgevangen maar dat had ook te maken met ni 15
ke buien. In Nederhorst den Berg viel zelfs 21 mm. In de loi
donderdagmiddag werd de bewolking wat dunner en steeg
temperatuur in de Bloemendaalse duinen nog tot 19,0 grad DO
Vanochtend was het opnieuw tamelijk buiig.
)0
■38
