Vredesmissie Lubbers voor kernbrandstof terug
Molukken levert niets op
'Ooit moet de waanzin toch eindigen?'
Buitenland
~dereen prijst Schroder,
lleen de kiezers niet
..Tii Britten nemen lading
'Vooruitzichten Camp David zijn goed'
BDAG 12 JULI 2000
rd-Ierse protestant gedood
In het protestantse bolwerk Larne bij de Noord-Ierse
tad Belfast is vannacht een man doodgeschoten. Zijn li-
teijwerd gevonden vlakbij een vreugdevuur dat was aange
legens de festiviteiten rond de herdenking van de pro-
;e overwinning op de katholieken in de slag om de Boy-
>90. Het gaat waarschijnlijk om een protestant uit Larne,
slachtoffer is geworden van een afrekening tussen twee
rende groepen. Het is de eerste dode sinds het oplaaien
[onrust in Noord-Ierland.
td-Korca wil geld voor raketten
impur Noord-Korea wil van de Verenigde Staten een
zijl dollar in ruil voor het stopzetten van de export van ra-
onderdelen en technologie. Dat heeft de Noord-Kore-
mderhandelingsleider Jang Chang-chon vandaag gezegd
[aleisische hoofdstad Kuala Lumpur. Delegaties uit de VS
in krd-Korea hebben de afgelopen drie dagen in Kuala
met elkaar gesproken over de Koreaanse rakettesten.
t jaar cel voor afperser Nestlé
|irt« Een rechtbank in de Duitse stad Frankfurt heeft een
fcrïngsmakelaar uit München tot acht jaar gevangenisstraf
beeld voor afpersing van het Zwitserse levensmiddelen-
In Nestlé. Zijn echtgenote moet vier jaar en negen maan-
[cel in. Het gerecht achtte bewezen dat het echtpaar in
h 1999 heeft geprobeerd het Zwitserse concern 8,4 mil-
lark (ruim 9,2 miljoen gulden) afhandig te maken. Het in-
e Nestlé-producten met insecticide en legde die in su-
ikten.
jrlanders in Frankrijk verongelukt
res-les-bains Een echtpaar uit Eindhoven is gisteren bij
:obotsing omgekomen. De Nederlandse auto botste op
j7 in de buurt van Plombières-les-Bains in de Vogezen
ten Franse vrachtwagen. De vrachtwagenchauffeur raakte
iwond. Hij staat bekend om zijn roekeloze rijgedrag en is
ital keren wegens overmatig drankgebruik veroordeeld,
't in Franse justitiële kringen gezegd.
ite gijzelaars Fiji vrij
De eerste negen van de 27 gijzelaars in het Fijische parle-
;ebouw zijn vandaag vrijgelaten. Volgens een Rode-
edewerker zijn de negen "moe maar in goede gezond-
["1 (ebellenleider George Speight heeft met de militaire au-
U' en afgesproken de andere gijzelaars morgen vrij te laten,
en vergadering van stamhoofden bijeenkomt om een
regering aan te wijzen.
ental Manilla boven de honderd
Reddingswerkers in de Filipijnse hoofdstad Manilla
tot nu toe de lichamen van meer dan honderd mensen
en die werden bedolven toen schuivende delen van een
belt hun krotten verpletterden. Volgens de autoriteiten
naar schatting nog honderd mensen vermist. Overvloe-
genval leidde maandag tot een aardverschuiving van de
e berg afval.
l 'eter van nuijsenburg
Jakarta weigert inmenging
LONDEN ANP-Rtr
De Indonesische regering wil niet meewerken aan een onafhankelijk internationaal
onderzoek naar de oorzaken van het geweld op de Molukken. Daarmee is de vredes
missie van oud-premier Lubbers gestrand. Lubbers kreeg het nieuws te horen in Ja
karta, waar hij de afgelopen dagen geheim overleg voerde met president Wahid.
op internationale interventie
om het geweld op de Molukken
te stoppen.
Intussen hebben de Indone
sische strijdkrachten gisteren
laten weten dat ze de afgelopen
dagen op de Molukken grote
hoeveelheden wapens in beslag
hebben genomen. Ook zijn de
laatste tijd negentien wapen-
DEN HAAG-JAKARTA GPD-ANP
Een en ander is bevestigd door
een woordvoerder van Clingen-
dael. Dat instituut voor interna
tionale betrekkingen is samen
met Lubbers betrokken bij po
gingen op de Molukken verzoe
ning te bevorderen. Lubbers wil
niet reageren op het vastlopen
van zijn missie. Na vertrek uit
Jakarta is hij met vakantie ge
gaan.
Nu de Indonesische presi
dent internationale bemoeienis
heeft afgewezen, lijkt Lubbers'
bemiddelingsrol uitgespeeld.
De opstelling van Wahid is een
nieuwe voor de Molukkers in
Nederland, die juist aandringen
zendingen over zee naar de
oostelijke archipel onderschept.
Volgens een woordvoerder
van de strijdkrachten zijn bij
zoekacties onder de Molukse
burgerbevolking 66 bazooka's
en 194 andere vuurwapens
buitgemaakt. Verder vond het
leger bij strijdgroepen grote
aantallen slag- en steekwapens,
molotovcoktails en bommen.
In totaal zouden 'tienduizen
den' wapens in beslag zijn ge-
Het Britse kernenergiebedrijf
BNFL gaat een omstreden la
ding kernbrandstof terugne
men uit Japan. In september
vorig jaar gaf het Britse staats
bedrijf toe dat er was geknoeid
met de papieren van de lading.
Daarop eisten de Japanners dat
BNFL de miljoenen kostende
terugkeer van het opgewerkte
plutonium betaalt. De Britse
belastingbetaler zal moeten op
draaien voor de enorme kosten,
omdat BNFL grotendeels in
staatshanden is.
Het is nog niet bekend wat
het vervoer precies moet kos
ten. BNFL betaalt zelf een scha
devergoeding van 140 miljoen
gulden aan de afnemer, Kansai
Moslims herdenken in Potocari slachting van Srebrenica
den van Helmut Schmidt hebben nog altijd gewicht. En
e inmiddels 81-jarige, voorlaatste sociaal-democratische
(1974-'82) zelden scheutig is met lof gelden zijn prijzende
aan het adres van partijgenoot Gerhard Schroder als zeer
;lijk. De regering van de huidige bondskanselier doet het
:d', zei Schmidt onlangs. Uit zijn mond is dat een politieke
g-
kan inderdaad terugkijken op een goed half jaar. De
iheid heeft met 9,1 procent de laagste stand sinds vier jaar
TjjDe economie groeit met ruim drie procent. Een voor zijn
I Ipene coalitie groot probleem, de sluiting van kerncentra-
de kanselier redelijk elegant opgelost. En misschien wel
ïgrijkste: het gevoel van verstarring dat Duitsland tijdens
ie regeringsjaren van Helnjut Kohl beheerste, is aan het
0' ïen. Er zijn op veel terreinen hervormingen in gang gezet
iet tempo vaak nog te laag en al is detailkritiek mogelijk,
?dereen erkent dat de richting goed is.
lessen stralen af op de kanselier. Schroder is niet langer de
pen, over elke kiezelsteen struikelende amateur. Hij is ge-
n zou zelfs een goede kanselier kunnen worden, zoals ook
ste sceptici, vooral onder de werkgevers, nu toegeven,
et heeft hem de laatste maanden ook meegezeten. De
oppositiepartij, de CDU, was vooral bezig met het zwart-
indaal rond
e economische
is vooral te
aan de gunsti-
lationale con-
Schröders
rivaal in eigen
-minister
in Lafontaine,
mokkend het
met hem ver-
achterhaalde
iver de econo-
opvolger op
n, Eichel, ont-
:h onverwacht
:ote ster van de
Hij saneert
de hand de
isfinanciën en
n voor Duitse
en ingrijpende
ghervorming
il gezet. Dat
overdosis
maar na een
us eerste rege- "e* °r|fse weekblad The Economist vraagt
r had Schroder z'c^ ^eze weèk af °f Schroder voldoende
i reeht 0p een spierballen heeft om zijn taak aan te kunnen.
5ljbiies in de rug.
geluk ontbreekt één voor een politicus belangrijk element:
ing van kiezers. In de peilingen gaat Schröders SPD met 38
gelijk op met de CDU, die als oppositiepartij nog weinig
en zien en vooral blij is dat de affaire-Kohl onderhand ie
le keel uit komt.
rede van de kiezers wordt toegeschreven aan de hervor-
- die Schroder op het programma heeft staan. De verande-
Ifvorden gezien als een aanslag op de 'verworven rechten'
eldt vooral voor de herziening van het pensioenstelsel. Dat
waarbij de jongere generaties de pensioenen van hun
'uders betalen, is het symbool van de Duitse verzorgings-
worden. Het is door vrijwel alle partijen bewierookt als het
bewijs van de superioriteit van het 'Duitse model'. Alleen,
de loop der jaren door de vergrijzing onbetaalbaar gewor-
orming - meer eigen verantwoordelijkheid voor de toe-
e pensioentrekkers - stuit op groot verzet. De vakbeweging
71 ikervleugel van de SPD verwerpen het idee en de CDU ziet
zich te profileren als de kampioen van de kleine man.
t probeert de CDU bij zijn plannen te betrekken, maar de
-democraten houden de boot nog steeds af en schroeven
'n voor toestemming constant op.
tar dreigt nu dat Schroder voor de druk bezwijkt en de
*ing van het pensioenstelsel afzwakt. De kanselier heeft nog
reputatie een opportunist te zijn, die alles ondergeschikt
an zijn kansen op herverkiezing bij de Bondsdagverkiezin-
002. Impopulaire maatregelen dragen daar niet toe bij, hoe
lelijk ze ook mogen zijn.
Bijna drieduizend vrouwen en enkele mannen waren gisteren in Potocari voor een korte herdenking van de val van de moslimenclave Srebrenica.
FOTO AP AMEL EMRIC
potocari harald doornbos
correspondent
Amper 150 mensen waren gisteren op
het Haagse Plein voor de herdenking
van de val van Srebrenica, nu vijf jaar
geleden. CDA en WD hadden geen be
langstelling. Zij vinden dat de Servi
sche kopstukken de echte schuldigen
zijn van het drama in Srebrenica en
niet de Nederlandse Dutchbat-militai
ren. In Srebrenica zelf vond een aan
zienlijk indrukwekkender herdenking
Met 61 bussen reizen drieduizend voor
namelijk moslimvrouwen van Tuzla
naar Srebrenica om in het nabij gelegen
gehucht Potocari de val van de moslim
enclave Srebrenica te herdenken. Vrou
wen en kinderen werden destijds gede
porteerd. De meeste mannen - ruim
7.300 - werden vermoord door Bos-
nisch-Servische troepen.
Ruim vierenhalf jaar na het einde van de
Bosnische oorlog is het nog altijd een
hele toer om de moslims naar Potocari
te vervoeren. Etnische haat trekt in Bos
nië vaak aan het langste eind. Daarom
staan in het Servische gebied van Bosnië
over een lengte van enkele tientallen ki
lometers om de paar honderd meter po
litiemannen langs de kant van de weg.
Ze moeten voorkomen dat de Servische
bevolking stenen gooit naar de bussen
met moslims. Ook militairen van de in
ternationale vredesmacht SFOR zijn na
drukkelijk aanwezig, onder meer met
helikopters.
De tocht verloopt zonder incidenten. In
Potocari worden de bussen geparkeerd
voor de fabriek die tijdens de oorlog
diende als hoofdkwartier van de Neder
landse troepen. De moslims stappen uit
en verzamelen zich op het parkeerter
rein voor een korte herdenkingsplech
tigheid.
De meegereisde moslimgeestelijke Mus
tafa Ceric begint met bidden en vertelt
de aanwezigen dat 'we hier niet geko
men zijn om te oordelen, maar dat het
onmogelijk is om de doden te vergeten'.
De massa knikt instemmend. Ceric zegt
te hopen dat de moslims volgende keer
'zonder al die veiligheidsmaatregelen
naar Srebrenica kunnen komen'. Op
nieuw knikt iedereen.
Groepen Servische kinderen die zich in
de omringende heuvels hebben verza
meld en door de gebeden heen joelen,
doordringen iedereen ervan dat dit nog
altijd een weinig vriendelijke omgeving
is voor moslims. Serviërs die in het voor
malige Dutchbat-hoofdkwartier werken,
hangen nieuwsgierig uit de ramen.
„Dit is de eerste keer sinds de val van
Srebrenica dat ik hier weer ben", zegt
Behija Ordagic. De 43-jarige moslim
vrouw zit in het gras voor de fabriek. Vijf
jaar geleden verloor ze haar man en
zoon. Althans, ze weet nog altijd niet he
lemaal zeker of ze dood zijn, maar sinds
het afscheid op 11 juli 1995 heeft ze hen
nooit meer gezien. „Ik werd met mijn
dochter gedeporteerd, zij vertrokken
door de bossen richting Tuzla. Daar zijn
ze nooit aangekomen."
Ordagic wil vaker naar Srebrenica ko
men. ,,Nu is het ijs gebroken. Uiteinde
lijk willen we hier weer wonen." Maar is
ze dan niet bang voor de Serviërs, die
vijf jaar geleden haar man en zoon heb
ben vermoord en nog altijd in de regio
wonen? „De Serviërs zijn hier altijd radi
cale nationalisten geweest", zegt ze,
„maar er moet toch een dag komen dat
ze inzien dat dat waanzin is, dat daar
een einde aan moet komen?"
Een van de weinige oude mannen in het
gezelschap, Zufikar Ridic, hoopt ook vu
rig dat hij ooit kan terugkeren naar 'zijn'
Srebrenica. „Ik leef al vijf jaar als vluch
teling, daar moet toch ooit een einde
aan komen." Een Jonge moslimman die
zichzelf De Baard noemt, zit nog altijd
vol frustratie. „Jullie Nederlanders en de
hele internationale gemeenschap heb
ben Srebrenica laten vallen omdat wij
moslims zijn. Als er Kroaten of Serviërs
in Srebrenica hadden gezeten, was er
nooit zoiets vreselijks gebeurd." Zelf
wist hij Tuzla destijds levend te berei
ken. „Maar ik kan je eindeloze lijsten ge
ven van vrienden en familieleden die het
niet hebben gehaald en zijn afgemaakt
door de Serviërs."
Na een half uur is de herdenking voor
bij. De onthulling van een gedenksteen
in Potocari gaat niet door. De Serviërs
willen geen opvallend gedenkteken. Ze
hebben voorgesteld een gedenksteen te
plaatsen op een nog aan te leggen mos-
limbegraafplaats ergens in een dorpje in
de heuvels rondom Srebrenica. De mos
lims zien daar niets in. Ze vinden dat de
gedenksteen en de begraafplaats in Po
tocari moeten komen.
De moslims stappen weer in de bussen.
Serviërs roepen een paar verwensingen.
Als de bussen door Bratunac rijden,
klinken er vanuit het centraal gelegen
hotel harde klanken van een Servisch or
kestje. De Serviërs hier spreken niet over
de herdenking, maar over de viering van
de val van Srebrenica. Erg veel lijkt er in
vijf jaar niet veranderd.
Electric. In ruil daarvoor beëin
digt Kansai de tijdelijke boycot
van ladingen uit de Britse op
werkingsfabriek Sellafield.
Daarmee is de weg vrij voor
voortzetting van het Japanse
contract met de Britten, dat 14
miljard gulden waard is.
Sellafield wordt al tijden ach
tervolgd door schandalen, en
moet mogelijk dicht. De politie
verdenkt een medewerker van
sabotage, waardoor een een
heid waar kernafval ligt opge
slagen stil kwam te liggen. Vorig
jaar raakten twee medewerkers
gewond toen salpeterzuur weg
lekte. Toen bleek dat er was ge
knoeid met documenten, be
sloten ook Duitsland, Zweden
en Zwitserland niet meer sa
men te werken met Sellafield.
Oud-topman
Elf erkent
CDU-giften
Een voormalig topman van
Elf Aquitaine heeft erkend
dat het Franse olieconcern
illegale giften heeft betaald
aan de CDU. Ook zou het
bedrijf structureel Afrikaan
se leiders hebben omge
kocht. André Tarallo deed
zijn uitspraken voor een
Franse onderzoekscommis
sie die zich bezighoudt met
corruptie bij Elf, zo melden
bronnen binnen de com
missie. Tarallo vertelde dat
toenmalig president Mitter
rand zijn fiat gaf aan de be
taling van steekpenningen
bij de aankoop van het het
voormalige Oost-Duitse
staatsolieconcern Leuna.
Tarallo noemde geen be
drag, maar eerder sprak
oud-bestuursvoorzitter Le
Floch-Prigent over 86 mil
joen gulden.
Ruim honderd
doden Nigeria
bij ontploffing
abuja* ap
In het zuiden van Nigeria zijn
gisteren meer dan honderd
mensen omgekomen toen zich
een ontploffing voordeed bij
een lekkende benzineleiding.
Bij de pijpleiding had zich een
menigte verzameld om de
brandstof op te vangen.
Een Nigeriaanse verslaggever
zegt zeker honderd verkoolde
lichamen te hebben geteld. On
geveer honderd mensen raak
ten zwaargewond en nog eens
honderd worden vermist.
Door de leiding wordt benzi
ne van een raffinaderij in de ha
venstad Warri naar het noorden
van het land getransporteerd.
Ooggetuigen verklaarden dat
vandalen de leiding hadden
doorboord, waarna omwonen
den de brandstof in emmers
opvingen om die aan de weg te
gaan verkopen.
Het ongeluk gebeurde niet
ver van het dorp Jesse, waar
eind 1998 bij een soortgelijke
ramp meer dan zevenhonderd
mensen omkwamen. Na die
ramp heeft de Nigeriaanse
overheid veel-geld gestoken in
een campagne om de bevolking
voor te lichten over de gevaren
van het illegaal aftappen van
brandstofieidingen. Door de ar
moede in het gebied blijven
mensen echter bereid risico's te
nemen.
Minister Beilin ziet kans voor creatieve oplossingen
Plan Beilin-Abu Mazen
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Algemeen wordt de kans op
succes van het topoverleg tus
sen de Israëlische premier Ba
rak, de Palestijnse president
Arafat en diens Amerikaanse
collega Clinton gering geacht.
De Israëlische minister van jus
titie Yossi Beilin, niet de eerste
de beste als het om het vredes
proces gaat, doet niet mee aan
het doemdenken. Hij is zelfs
ronduit optimistisch. „Het is
voor Barak en Arafat bijna on
mogelijk naar huis terug te ke
ren zonder overeenkomst",
zegt hij. „Ik hoop dat ze een
raamovereenkomst bereiken
over wede. Natuurlijk is er geen
garantie voor succes, maar de
vooruitzichten zijn goed."
Beilin (52) stond begin jaren
negentig aan de wieg van het
Oslo-proces, het raamwerk
voor de onderhandelingen die
de komende dagen moeten
worden afgerond. Nadien wérk
te Beilin in het diepste geheim
met Abu Mazen, Arafats tweede
man, aan een ontwerp voor een
definitief akkoord. Vijf jaar gele
den waren ze er uit. Palestijnse
en Israëlische leiders hebben
sindsdien afstand genomen van
het 'Beilin-Abu Mazen-plan'.
Maar er bestaat geen twijfel aan
dat Arafat en Barak het in Camp
David op hun nachtkastjes heb
ben liggen.
Gisteren zei Beilin in Jeruza
lem dat hij het niet verstandig
vindt concrete oplossingen
voor te stellen nu de leiders in
Camp David vergaderen. Dat
hoeft ook niet, zei hij, want al
les staat al in zijn vijf jaar oude
plan. Beilin: „Ik wil mijn pre
mier niet onnodig belasten,
maar ik ben er van overtuigd
dat er een enorme speelruimte
is voor creatieve ideqën. Als ik
kijk naar het plan dat ik samen
met Abu Mazen heb ontwor
pen, dan kan ik alleen maar
vaststellen dat de bestaande ro
de lijnen (harde voorwaarden
van beide kanten, red.) precies
de oplossing mogelijk maken
die wij in gedachten hadden."
Niet alleen het bestaan van
zijn plan, ook de aard van de
bijeenkomst in Camp David
geeft Beilin reden tot optimis
me. „Dit soort conferenties is
alleen mogelijk als de leider van
een supermogendheid bereid is
er een groot deel van zijn tijd in
te steken." Om de effectiviteit
te illustreren van de hoge druk
die dit soort samenkomsten
kenmerkt, geeft Beilin een voor
beeld uit 1978, toen Israël en
Egypte in Camp David een ak
koord bereikten. De onderhan
delaars moesten bepalen wie de
enige toegangsweg naar de olie
velden van Abu Rodes zou be
veiligen. Ze zaten met de han
den in het haar, tot iemand
voorstelde: 's nachts verzorgen
de Egyptenaren de bewaking,
overdag Israël.
„Ze kwamen eruit doordat ze
in een kleine groep in Camp
David bij elkaar zaten en sterk
het gevoel hadden dat ze een
oplossing moesten bedenken.
Niemand had dat idee van huis
meegenomen. Daarom ben ik
optimistisch over een topconfe
rentie waar de partijen niet
heengaan om uitvluchten te
verzinnen, maar om oplossin
gen te bedenken", aldus Beilin.
De status van Jeruzalem is
het moeilijkste probleem. „Ik
zie Jeruzalem niet alleen als be
letsel, maar ook als mogelijke
opening voor andere agenda
punten", zegt de minister. „Als
we erin slagen een oplossing te
bedenken voor Jeruzalem, zal
het vinden van een oplossing
voor de overige problemen
eenvoudiger zijn. Jeruzalem is
alleen maar op het eerste ge
zicht moeilijk oplosbaar, we
gens de emoties en de zware
symboliek. Het is geen concreet
probleem, zoals veiligheid. Het
is geen kwestie van bataljons,
maar van symbolen. Als je die
symbolische problemen uit de
wereld kunt helpen met sym
bolische oplossingen, dan ben
je een stuk verder."
Beilin: „Je moet de mensen
precies laten weten hoe hun
dagelijks leven eruit zal zien en
wat ze in de toekomst kunnen
verwachten wat betreft ge
meente, godsdienst, cultuur en
burgerlijke status. Dan zal het
probleem van de soevereiniteit
uiteindelijk marginaal worden.
Als je alleen maar zegt dat Israël
Het vredesplan van de on
derhandelaars Beilin en Abu
Mazen behelst:
1. Er komt een Palestijnse
staat op de Westelijke Jor-
daanoever en in de Gaza-
strook. Voor de delen die Is
raël ananexeert voor de jood
se nederzettingen zullen de
Palestijnen symbolisch wor
den gecompenseerd mét
stukken leeg soeverein Israë
lisch grondgebied.
2. Meer dan 100.000 kolonis
ten en 50 nederzettingen ko
men onder Israëls soevereini
teit. De rest van de kolonisten
kan als Israëlisch staatsbur
ger in Palestina blijven wo
nen of compensatie ontvan
gen.
3. De Palestijnse slaat wordt
gedemilitariseerd. De Jordaan
wordt een veiligheidsgrens,
die door geen enkel leger mag
worden gepasseerd.
4. Jeruzalem blijft verenigd en
Israël doet geen concessie
aangaande zijn volledige soe-
veriniteit over alle delen van
de stad. Aanvankelijk zullen
de Palestijnen alleen West-Je
ruzalem erkennen als Israëls
hoofdstad. Geschillen over
Oost-Jeruzalem zullen onop
gelost blijven en in de toe
komst onderwerp zijn van
onderhandelingen. De Pales
tijnen krijgen speciale rech
ten op de Tempelberg. I)e
Palestijnse hoofdstad zal bui
ten de huidige gemeente
grenzen van Jeruzalem lig
gen, maar binnen het stede
lijke gebied dat bij de Palestij
nenen bekend staat als Al-
Quds, waarin onder meer het
dorp Abu Dis. Hel bestuur
van Jeruzalem zal zo worden
georganiseerd dat iedere wijk
vergaande autonomie heeft
5. Palestijnse vluchtelingen
kunnen zich in Palestina ves
tigen, maar niet in Israël.
de hele stad wil hebben en dat
de Palestijnen aanspraak ma
ken op Oost-Jeruzalem, dan is
de kwestie natuurlijk onoplos
baar. Maar in mijn visie wordt
de kwestie van de soevereiniteit
veel minder belangrijk. De op
lossing daarvan kan dan naar
de toekomst worden verscho
ven of in het midden worden
gelaten. Dat is wijs onderhan
delen."
