heen
Aids grijpt nog sneller om zich
'Dwergen en clowns' laten Barak in de steek
Buitenland
Einde aan
sancties
Rusland
Mugabe geeft oppositie
schuld van stadiondrama
Rokers eisen miljarden
van sigarettenindustrie
Khatami in Berlijn
SDAG 11 JULI 2000
sau AP Associated Pi
rs Diensten RTR Reu
BRUSSEL MARC PEEPERKORN
CORRESPONDENT
De Europese Unie beëin
digt de financiële sancties
die ze Rusland had opge
legd vanwege de oorlog in
Tsjetsjenië. Nog dit najaar
kan Moskou rekenen op
de ruim 125 miljoen gul
den steun die een halfjaar
geleden door de EU-rege
ringsleiders werd bevro
ren.
Eind december veroor
deelden de EU-leiders in
ongewoon krachtige ter
men het Russische optre
den in de opstandige
deelrepubliek Tsjetsjenië.
De financiële hulp voor
dit jaar werd grotendeels
bevroren. Er werd een on
afhankelijk onderzoek ge-
eist naar de gruwelen in
Tsjetsjenië.
Hoewel deze eis niet is
ingewilligd, besloten de
EU-ministers van buiten
landse zaken de hulp
weer op gang te brengen.
Minister Van Aartsen
noemde dat gerechtvaar
digd omdat de nieuwe
Russische president, Poe-
tin, heeft beloofd de op
bouw van de rechtstaat
ter hand te zullen nemen.
Ook wees Van Aartsen op
het onderzoek dat Rus
land zelf zal uitvoeren
naar de wreedheden tij
dens de Tsjetsjeense oor
log en de toezegging dat
humanitaire Ook de sanc
ties tegen Joegoslavië (in
vesteringsverbod, visa-re
stricties, olieboycot) ko
men steeds meer onder
vuur. De Franse minister
Védrine verklaarde dat 'de
scepsis tegen de maatre
gelen toeneemt'. Hij
noemde de sancties 're
gelmatig ineffectief, ver
keerd, onevenwichtig en
soms absurd'. In de prak
tijk zijn ze bovendien
makkelijk te omzeilen.
,,We hebben ons politieke
doel (vertrek Milosevic,
red.) niet bereikt. Dat
kunnen we niet zomaar
naast ons neerleggen", al
dus Védrine.
m rbeiders dreigen fabriek op te blazen
iai ill Franse arbeiders die bang zijn hun baan te verliezen,
>ri bben gedreigd hun fabriek op te blazen. De politie neemt het
ïigement serieus en heeft 560 inwoners van het stadje Givet
het noordoosten van Frankrijk geëvacueerd. Voor de werkne-
1 ;rs dreigt ontslag omdat het chemiebedrijf, dat viscose fabri-
R ert, failliet is verklaard. Gisteren is er druk onderhandeld tus-
de autoriteiten en de arbeiders, die sinds begin deze maand
toegang tot de fabriek blokkeren.
'f iraëlische president Weizman weg
uzalem De Israëlische president Ezer Weizman heeft giste-
n afscheid van de actieve politiek genomen. De 76-jarige pre-
ur lent, die was verwikkeld in corruptieschandalen, gaf in de
zijn ontslagbrief aan parlementsvoorzitter Burg. Daar-
u ;e vertrekt hij drie jaar voor het einde van zijn tweede termijn
staatshoofd. Weizman had zijn vertrek in mei aangekondigd.
q it parlement kiest 31 juli een nieuwe president. Voormalig
ïmier en Nobelprijswinnaar Shimon Peres lijkt een goede
ns te maken hem op te volgen. Hij heeft de steun van de rege-
ide partij Eén Israël van premier Barak. Peres moet het opne-
m tegen de rechtse oud-minister Moshe Katzav.
arijs: Beperkte autonomie Corsica
L tus_* De Franse regering heeft Corsica gisteren voor een
sefperiode gedeelde wetgevende bevoegdheden op bepaalde
leidsterreinen aangeboden. Het Voorstel maakt deel uit van
I gingen een duurzame oplossing te vinden voor de proble-
sn tussen het vasteland en het eiland. Het voorstel werd ge-
*esenteerd na afloop van een bijeenkomst met Corsicaanse af
vaardigden in Parijs. De Corsicanen bespreken het plan mor-
n in hun regionale parlement. Corsica maakt deel uit van
ankrijk sinds 1763. Het eiland kampt echter al decennia met
oradisch geweld in het kader van een campagne voor onaf-
nkelijkheid. Het geweld is meestal gericht tegen onroerend
ed, maar er worden ook aanslagen gepleegd waarbij doden
Hen.
iiederatieraad verwerpt plannen Poetin
>skou De Russische Federatieraad, het hogerhuis, heeft gis-
en de plannen van president Poetin verworpen om de be-
egdheden van de raad te beperken ten gunste van het centra-
erf gezag. De Doema, het lagerhuis, keurde vrijdag een voorstel
II ed dat de president in staat stelt gouverneurs, burgemeesters
ze andere lokale functionarissen de laan uit te sturen als zij de
o, t overtreden. Poetin zegt vooral de veel te grote invloed van
43 gouverneurs te willen beperken,maar volgens critici pro-
ert hij het controlesysteem te ontmantelen dat de macht van
president indamt. Een commissie gaat nu bemiddelen tus-
n het Kremlin en de Federatieraad. Als zij niet slaagt, kan de
>ema het veto van de Federatieraad met een tweederde meer-
;R rheid wegstemmen.
voor de opvang en ondersteu
ning van seropositieven.
Gates en Merck gaan samen
werken met de Duitse genees
middelenfabrikant Böhringer-
Ingelheim. Die heeft toegezegd
medicijnen te gaan leveren, die
het risico verkleinen dat aids
van moeder op kind wordt
overgedragen. Merck zal de du
re antiretrovirale medicijnen
die nodig zijn om de ziekte een
halt toe te roepen gratis gaan
verstrekken.
Zes gewonden
door aanslag
Noord-Ierland
PORTADOWN DPA-AFP
In Noord-Ierland zijn gister
avond zes gewonden gevallen
door een aanval met een benzi
nebom op een hal van de pro
testantse Oranje Orde in Agha-
lee in het graafschap district
Antrim. In Portadown waren
eerder op de dag al twee men
sen gewond geraakt bij botsin
gen tussen protestanten en de
politie rond het kerkje van
Drumcree. Onder de gewonden
is een cameraman.
De autoriteiten zetten water
kanonnen in tegen de demon
stranten. Die bekogelden de or
detroepen met stenen en fles
sen. Portadown is al dagen het
toneel van gewelddadigheden
van protestantse zijde, na het
verbod op een oranjemars die
zondag door katholiek gebied
had moeten gaan. Met de mar
sen wordt de overwinning van
de protestanten op de katholie
ken in 1690 herdacht. Het
'hoogtepunt' van het marssei
zoen is morgen.
Uit protest tegen de beper
kingen die steeds vaker aan de
jaarlijkse marsen worden wor
den opgelegd, hebben aanhan
gers van de Oranje Orde giste
ren opnieuw in heel Noord-Ier
land het verkeer in de avond-
spits verstoord met menselijke
blokkades. Ondanks oproepen
van de leiders van de beweging
om af te zien van geweld, bra
ken er vrijwel direct na het be
gin van de blokkades op ver
schillende plaatsen ongeregeld
heden uit.
Dramatische cijfers over ramp in Afrika op congres
De aids-epidemie grijpt erger om zich heen dan ooit gedacht. In de gebieden die het
ergst door de ziekte zijn getroffen, vooral in Afrika, zal de bevolking slinken. De gemid
delde levensverwachting zal daar binnen afzienbare tijd niet meer boven de 30 jaar
komen. Dat stelde een onderzoeker van de Amerikaanse overheid gisteren op het we-
reld-aidscongres in Zuid-Afrika.
De epidemie grijpt zelfs veel
sneller om zich heen dan in de
meest pessimistische voorspel
lingen, aldus twee Amerikaanse
overheidsinstellingen. Vooral
de mate van verspreiding van
uit de steden naar het platte
land is onderschat, zo zei een
medewerker. Buiten de Wester
se wereld is aids bovendien een
kwaal van iedereen, en niet al
leen van risicogroepen als ho
moseksuelen of drugsverslaaf
den.
Van de 34 miljoen HIV-posi-
tieven ter wereld, wonen er bij
na 25 miljoen in Afrika ten zui
den van de Sahara. In zeven
Afrikaanse landen (Botswana,
Lesotho, Namibië, Zuid-Afrika,
Swaziland, Zambia en Zimbab
we) is één op de vijf inwoners
besmet met HIV. Aids is doods
oorzaak nummer één in Afrika,
en nummer vier ter wereld.
Doordat veel kinderen en tie
ners overlijden, zal over drie
jaar het inwonertal van Botswa
na, Zuid-Afrika en Zimbabwe
gaan slinken. De gemiddelde
inwoner van Botswana wordt
nu al niet ouder meer dan
slechts 39 jaar. Tegen het jaar
2010 zijn er veel meer landen
waar de levensverwachting zo
dramatisch is gedaald, zoals
Zimbabwe en Swaziland.
Volgens het Amerikaanse Bu
reau voor Volkstelling, dat met
deze cijfers kwam, gaat het in
andere zwaar getroffen regio's
als Latijns"-Amerika, het Cari-
bisch gebied en Azië dezelfde
kant op, als er niet snel een zeer
effectief geneesmiddel of een
vaccin tegen besmetting komt.
Botswana kan overigens een
gift tegemoet zien van software-
miljardair Bill Gates en genees
middelenfabrikant Merck and
Co. Zij schenken het land geza
menlijk 230 miljoen gulden
voor de strijd tegen aids. Het
project van Gates voorziet on
der meer in voorlichtingscam
pagnes, het aanmoedigen van
vrijwillige tests en programma's
Agitatoren van de Zimbab
waanse oppositie zijn schuldig
aan het geweld dat voorafging
aan het drama in het Nationale
Sportstadiom in Harare, waar
zondag dertien doden vielen.
President Mugabe heeft dat gis
teravond gezegd.
De wereldvoetbalfederatie
FIFA heeft een onderzoek naar
het drama aangekondigd. De
onlusten op de tribunes braken
uit tijdens de wedstrijd van
Zimbabwe tegen Zuid-Afrika in
de voorronden van het wereld
kampioenschap van 2002.
Zuid-Afrika scoorde 0-2, nadat
aan Zimbabwe een strafschop
zou zijn onthouden. Vanaf de
tribunes werden flessen en an
dere voorwerpen op het veld
gegooid, waarna de politie
traansgas afvuurde en het pu
bliek wegvluchtte. In het ge
drang werden tientallen men
sen onder de voet gelopen.
Volgens Mugabe zaten tussen
het publiek activisten van de
oppositie om leuzen tegen de
regering te schreeuwen en par
tijsymbolen van de oppositie
omhoog te houden, waardoor
onrust zou ontstaan. Woord
voerder Ncube van de opposi
tionele Beweging voor Demo
cratische Verandering (MDC)
wierp gisteren tegen dat Muga
be de 'misdadige overreactie'
goedpraat. ,,Als de mensen al
leuzen riepen dan was dit
spontaan en was het optreden
van de politie duidelijk onge
rechtvaardigd" in een afgeslo
ten stadion, zei hij.
De Zimbabwaanse politie
kondigde een onderzoek aan.
De voormalige Britse profvoet
baller John Fashanu, die als
commentator bij de wedstrijd
aanwezig was en tegenwoordig
goodwill-ambassadeur is van
de Verenigde Naties, zal daarbij
adviseren. ,,Er zal niets onder
het tapijt worden geveegd", be
zwoer politiewoordvoerder
Wayne Bvudzijena.
'Dag van afrekening is gekomen
al schuldig bevonden aan het
willens en wetens verkopen van
producten die de gebruikers
ziek maakten. Het afgelopen
weekeinde verwierp de rechter
een verzoek van de tabaksfir
ma's om de schadevergoeding
niet boven de vijftien miljard
dollar te laten uitkomen.
Vermoedelijk wordt aan het
einde van deze maand bekend
hoeveel schadevergoeding de
slachtoffers van de vijf grootste
sigarettenproducenten tege
moet kunnen zien. De aange
klaagde firma's hebben eerder
al in vijftig Amerikaanse deel
staten schikkingen getroffen en
zullen in dat kader de komende
25 jaar naar schatting al 246
miljard dollar aan schadever
goeding betalen.
Advocaten van rokers in de
Amerikaanse staat Florida heb
ben gisteren van de tabaksin
dustrie een schadevergoeding
geëist van tussen de 123 en 196
miljard dollar (285 miljard tot
450 miljard gulden). De advo
caten hebben het proces aan
gespannen namens enige hon
derdduizenden rokers.
Raadsman Stanley Rosenblatt
zei gisteren tegen de jury bij
een rechtbank in Miami dat de
dag van afrekening is gekomen.
„Nooit hebben zo weinigen zo
lang schade berokkend bij zo
velen", aldus de advocaat in
zijn slotpleidooi in de nu al
twee jaar durende zaak.
Vorig jaar werden de vijf be
trokken sigarettenproducenten
Berlijn Preventieve arrestaties
van tegenstanders van het be
wind in Iran en betogingen van
Iraanse ballingen omlijstten giste
ren het begin van het bezoek van
de Iraanse president Khatami aan
Duitsland. Het hervormingsgezin
de staatshoofd kreeg in Berlijn
van de Duitse regering een war
me ontvangst, die het einde mar
keerde van een jarenlange perio
de van ijzige betrekkingen. Khata
mi werd door zijn Duitse collega
Rau (foto) ontvangen op vliegveld
Tegel. Het is de eerste keer sinds
1967 dat een Iraanse leider Duits
land bezoekt. Het bezoek van de
sjah in dat jaar ging gepaard met
grote demonstraties tegen diens
autoritaire bewind.
foto reuters arnd wiegmann
fatoren aan zijn zijde. Israëls
populairste dagblad, Yediot
Acharonot', staat niet bekend
als schutsengel van Baraks par
tij Arbeid. Maar het hoofdartikel
van gisteren bevat een vurig
pleidooi voor Baraks vredes
missie. De krant signaleert dat
veel Israëliërs de moed in de
schoenen zinkt nu er een reële
kans op vrede is. „Schrijvers en
dichters zijn generaties lang vol
geweest van dit moment, kin
deren hebben ervan gedroomd.
Maar diep in hun hart hebben
ze steeds gehoopt dat het nooit
zo ver zou komen, dat het zou
worden uitgesteld tot een latere
generatie. Want is het allemaal
echt zo slecht? Een geweldig
land, welvarend, bloeiende ne
derzettingen op iedere heuvelt
op, het werk wordt goedkoop
gedaan door Palestijnen en ter
reur is er bijna niet meer.
Atoombommen in de kelder.
Dus: waarom nu? Waarom wij?
Volgens Yediot is voor hét be
reiken van resultaten een speci
aal soort leider nodig, iemand
van het kaliber Ben-Gurion, Be
gin, Rabin of Peres. Mensen die
bereid zijn hun eenzame weg te
gaan. „Wat de mensen willen,
weet ik niet, maar wel wat ze
nodig hebben", was een ken
merkende uitspraak van Ben-
Gurion.
Is dat paternalisme? Yediot
heeft het antwoord klaar: „Had
Ben-Gurion geluisterd naar de
heilige nee-zeggers, dan zou er
nu geen staat Israël bestaan.
Had Begin geluisterd, dan had
den we meer oorlogen tegen de
Egyptenaren moeten voeren.
Op zijn eenzame missie naar
Camp David is Barak niet te be
nijden. Zijn geweten zal hem
leiden en zes miljoen passagiers
kijken naar hem met ongerust
heid en hoop."
„In deze Knesset, zo is zondag
gebleken, bestaat geen meer
derheid voor vrede." Het oor
deel van commentator Chemi
Shalev is genadeloos, maar het
valt niet mee er een speld tus
sen te krijgen. Nu premier Ba
rak het eindspel in het vredes
proces met de Palestijnen heeft
aangekondigd en zijn drie
rechtse coalitiepartners zijn
weggevlucht, is de Israëlische
pers losgebarsten in een zelfs
voor dit land ongehoorde tira
de. „De manier waarop Israël
wordt geregeerd, lijkt nog het
meest op een droeve grap in
een surrealistisch circus",
schrijft Shalev in zijn column in
het dagblad Ma'ariu. „Premier
Barak draagt de verantwoorde
lijkheid, maai- uiteindelijk zou
het publiek wel eens de reke
ning kunnen vereffenen met de
dwergen en de clowns om hem
heen."
Wie die dwergen en clowns
zijn, is de afgelopen dagen dui
delijk geworden. David Levy
bijvoorbeeld, de minister van
buitenlandse zaken die boos in
een hoek zit en niet mee wil
naar Camp David. Hij voelt zich
gepasseerd door minister Shlo-
mo Ben-Ami, die het voorberei
dende onderhandelingswerk
mocht doen. Levy noemt Ba
raks deelname aan de topcon
ferentie onverantwoord, maar
aftreden doet hij niet.
De andere clowns en dwergen
zijn de leiders van de drie par
tijen die, nog voor er concrete
vredesvoorstellen op tafel lig
gen, uit pure angst het kabinet
hebben verlaten. De promi
nentste van deze circusartiesten
is oud-opperrabbijn Ovadia Jo
sef, die in zijn eentje de Shas-
fractie in de Knesset bestiert.
Terwijl tal van Israëlische politici hem in de steek hebben gelaten, ging premier Barak gisteravond in zijn
eentje aan boord van het vliegtuig dat hem naar de VS zou brengen. Daar wachten hem cruciale vredesbe
sprekingen met de Palestijnse leider Arafat. foto ar» lefterispitarakis
Hoe een overeenkomst met de
Palestijnen er uiteindelijk zal
uitzien, is in grote lijnen be
kend. Maar onduidelijk is of er
in Israël een meerderheid te
vinden is voor een realistische
vrede. „Ondanks het ge
schreeuw, de betogingen, de
vrees en de dreigementen, moet
vanaf de eerste dag van de be
zetting in 1967 duidelijk zijn ge
weest dat er geen realistische
kans bestaat om de bezette ge
bieden onder Israëls soevereini
teit of bestuur te houden",
schrijft Ma'ariu in een hoofdar
tikel. „De meeste Israëliërs wei
geren er te wonen of zich ermee
verwant te voelen. Ze begrijpen
dat de tijd is aangebroken om af
te rekenen."
De krant stelde onlangs al vast
dat Israël in snel tempo 'het Ita
lië van het Midden-Oosten'
wordt. Maar in het land van
Ehud Barak kan politieke insta
biliteit letterlijk een zaak zijn
van leven of dood, van oorlog of
vrede. Formeel gezien steunt
Baraks regering nu op nauwe
lijks een derde van de volksver
tegenwoordiging. Toch weet de
premier zich volgens de opinie
peilingen bij het vredesoverleg
gesteund door 52 procent van
de bevolking. Dat is niet veel
minder dan de 56 procent die
hem vorig jaar verkoos boven
de in het vredesproces weinig
toeschietelijke Benjamin Ne
tanyahu.
Bovendien weet Barak, nu hij
naar Camp David is vertrokken,
alle belangrijke kranten en alle
belangrijke politieke commen-
egen ratten op één New Yorker
York De gezondheidsdienst van de stad New York heeft
:eren de hulp van alle inwoners ingeroepen bij de strijd tegen
ten. De stad telt naar schatting 70 miljoen van die diertjes,
-en keer zoveel als er mensen wonen. „Rammel met je sleu-
Maak veel lawaai en licht en wacht vervolgens een paar mi-
ten. Ga dan pas je huis binnen." Dergelijke tips zijn nodig in
n'metropool, niet alleen in achterstandswijken, maar ook in de
zuidpunt van Manhattan. De autoriteiten willen daarom
optreden tegen de beesten. De stad krijgt een
en er wordt grif met gif gestrooid. Bewoners
te zorgen dat hun huis schoon is. Zo niet, dan stuurt de
een schoonmaakbedrijf op kosten van de eigenaar.
koe krijgt kalfje
cyo* Gekloonde koeien kunnen voor nageslacht zorgen. Dat
ek gisteren, toen een gekloonde koe in een onderzoekscen-
m in het Japanse Ishikawa een kalf ter wereld bracht dat was
wekt met kunstmatige inseminatie. Het onderzoekscentrum
!r in geslaagd vijf klonen van koeien te maken uit cellen van
wassen koeien. In september moet een van de andere vier
doonde koeien bevallen. Het gisteren geboren kalf maakt het
»d. Volgens de onderzoekers is het voor het eerst dat een ge-
onde koe bevalt van een jong. Eerder gebeurde dat wel met
gekloonde schaap Dolly.
1 [inister India ontslagen na marteling
iv delhi Een minister van de Indiase deelstaat Bihar is gistë-
i ontslagen, omdat hij drie van zijn werknemers zou hebben
narteld. De slachtoffers behoren tot een lagere kaste. Lalit
een maand lang regelmatig gemarteld en getreiterd, omdat
minister hen van diefstal verdacht. De bewindsman is op de
cht geslagen. Ministers in Bihar zijn steeds vaker het mik-
Hnt van kritiek. De centrale regering in de hoofdstad New Del-
r beschuldigde hen onder meer van corruptie.
U vraagt Ahtisaari voor commissie
m' issel De Finse oud-president Martti Ahtisaari is gevraagd
5nor de commissie van drie 'wijze mannen' die de politieke si-
de in Oostenrijk in kaart moet brengen. Hij heeft enkele da-
bedenktijd gevraagd, aldus het Oostenrijkse persbureau
A Bronnen in Brussel melden dat Ahtisaari om gezondheids
ei lenen over het aanbod twijfelt. Hij moet binnenkort een ope-
ie aan beide knieën ondergaan. De commissie is met instem
van Oostenrijk ingesteld door de EU-lidstaten. Zij zal kij-
n ar de Oostenrijkse omgang met asielzoekers, immgran-
i en andere etnische minderheden. Ook het optreden van de
reem-rechtse regeringspartij FPÖ zal onderwerp van analyse
men. Mogelijk komt daarna een einde aan de diplomatieke
icties van de veertien EU-lidstaten tegen Oostenrijk.
-BC
ontslaat honderden mensen
jden De BBC gaat honderden mensen ontslaan. Volgens de
emeen directeur van de Britse publieke omroep, Greg Dyke,
1J leten in drie jaar mogelijk 900 werknemers weg. Het gaat
lb'orai om technisch en administratief personeel. De BBC wil de
mende zes jaar 3,8 miljard gulden bezuinigen. Dyke is van
in flink te snijden in de bureaucratie van de omroep, om zo
el mogelijk geld te kunnen stoppen in het maken van goede
^Dgramma's. Hij hoopt dat zo binnen enkele jaren 85 procent
n het budget opgaat aan programma's, tegen 76 procent nu.
'Ofplannen zijn het resultaat van een intern onderzoek van Dy-
die in januari aantrad. Hij uitte al snel kritiek op zijn voor-
nger John Birt, die volgens hem de creativiteit de nek om-
jéi iaide met een autoritaire bestuursstijl.
