Smaak Belgische wijn Mosselen eten doe je met vrienden Medicinale smaakmaker Gestilde trek pas laat opgepi We bewegen onvoldoends» Schone kurk 4 Olijfolie brengt zon in de keuken DONDERDAG 6 JULI 2000 REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER 023- Dat onze zuiderburen allesbehalve te boek staan als wijnproducerende natie danken zij aan Napoleon. De Franse heerser voerde een voorkeursbeleid ten gunste van Franse wijnen en verbood de Belgen elk initiatief op dit vlak. Op de memorabele datum 8/8/88 nam de Belgische wijnproducent Guy-David Lambrechts de draad echter vol goede moed op. Een draad die terug voert tot in de middeleeuwen. Thans is het onvoorstelbaar maar in de vijftiende eeuw genoot Belgische wijn grote faam in heel Epropa. Des tijds bedroeg de uitvoer niet minder dan vele duizen den hectoliters. Lambrechts startte zijn wijnbouwactiviteiten op de hel ling van het Vlaams-Brabantse Aarschot, ten noord oosten van Leuven. De wijngaarden maken deel uit van het imposante kasteel Schoonhoven dat sinds de komst van Lambrechts weer in al haar oude glorie is hersteld. Niet zo verwonderlijk dus dat de witte wijnen afkomstig van het landgoed de naam Chateau Schoonhoven voe ren. Afgelopen week vereerde 'wijnbaron' Lambrechts mij met een bezoek. Uiteraard niet zonder een paar flessen onder zijn arm. We mochten proeven en ik kan u verze keren dat het resultaat verrassend was. De witte yvijn wordt geproduceerd op basis van de druivenrassen Müller-Thurgau en Sieger. De van oor sprong Duitse Müller-Thurgau-druif staat te boek als een aromatische druif met een laag zuurgehalte wat re sulteert in tamelijk frisse wijnen met een minuscuul vleugje 'zoet'. De witte Chateau Schoonhoven komt het best tot zijn recht in combinatie met bijvoorbeeld co quilles of kreeft, mede vanwege de zacht-zoetige smaak van deze vissoorten. Inmiddels is de Chateau Schoonhoven 1997 - waarvan jaarlijks zo'n 20.000 flessen in de handel komen - door de Maitres-Sommeliers van alle 2 sterren restaurants in België geselecteerd tot Belgische wijn van het jaar 2000. Een kroon op het werk van Lambrechts, die in de wijn wereld bekend staat om zijn perfectionisme, zowel wat betreft kwaliteit als presentatie. Tot slot nog iets geheel anders over wijn, wat dichter bij huis. Mangerie de Kersentuin in Amsterdam komt met een opmerkelijk initiatief. In de periode tot en met 15 juli en van 21 augustus tot en met 3 september bieden zij hun gasten de mogelijkheid om zelf meegebrachte wijnen, en dan met name bijzondere wijnen die al ja ren in kelder of kast worden bewaard, in combinatie met een bijpassend menu, zogezegd 'soldaat te ma ken'. Men wordt wel verzocht de wijn een week eerder te brengen - mede met het oog op depot - zodat de fles (sen) weer wat op verhaal kunnen komen. Mocht de wijn uiteindelijk niet meer voldoen aan de verwachtin gen, dan serveert keldermeester Chris Koot een wijn uit het eigen assortiment tegen slijtersprijs. PS. Op deze plaats nog een felicitatie aan onze maïtre Peter Bruins die onlangs met goed gevolg de SVH Meestergastheerproef heeft afge legd. Hij is gerechtigd om voortaan de titel SVH Meestergastheer (ons land telt er momenteel 27) te dra gen. Het is de hoogste graad van vakbekwaamheid voor meestergast heren en -vrouwen in ons land. JOHN BEEREN, eigenaar van de Bokkedoorns, een met twee Michelin-sterren gedecoreerd restaurant in de duinen van Bloemendaal T In Yerseke wordt volgende week woensdag, 12 juli, het eer ste mosselenseizoen van de 21e eeuw officieel geopend. Een dag later zijn overal verse Zeeuwse mosselen verkrijgbaar. De prijzen zullen niet sterk ver schillen van die van vorig jaar. Misschien dalen ze zelfs in de maanden augustus en septem ber. Zoiets gebeurde vorig jaar ook, toen men de prijzen in juli wel wat aan de hoge kant vond. Zeeuwse mosselen worden elk jaar weer door steeds meer Ne derlanders gegeten, al zijn onze zuiderburen ons nog steeds de baas. In ons land wordt het Mosselen in 't pannetje Nederlanders houden bij uitstek van 'mosselen in 't pannetje'. Vandaag een nieuw recept voor dit bijna klassieke gerecht. Een recept dat anders is, omdat er li moenen of citroenen aan te pas komen. Spoel de mosselen onder stro mend koud water. Verwijder exemplaren waarvan de schel pen zijn gebroken of openstaan en zich na een tik op de schelp niet sluiten. Leg de mosselen in een hoge pan en schik de limoen- of ci troenschijfjes er tussen. Schenk er 250 ml. water over en leg het stuk boter er bovenop. Sluit de pan met het deksel. Breng alles snel aan de kook. Schud de pan tijdens het koken enkele malen heen en weer. Reken op een kooktijd van 7 - 8 minuten. De mosselen zijn gaar wanneer alle schelpen zich hebben geopend. Neem onmiddellijk daarna de pan van de warmtebron. Strooi peterselie en bieslook over de mosselen en schep ze enkele malen voorzichtig met een schuimspaan om. Presentatie: verdeel de mosse len over eenpersoons pannetjes of kommen en neem zo veel mogelijk limoen- of citroen schijfjes weg. Vergeet niet ook een deel van het achtergebleven kookvocht over de mosselen te schenken. Geef er pommes frites of stokbrood, mayonaise en frisse groene sla bij. Benodigdheden voor 4-5 personen: 4 kg verse mosselen; 2 limoentjes of kleine citroenen, schoongeboend, in dunne schijfjes gesneden; ca. 100 gram (gezouten) boter; 2 eetl. grof gehakte peterselie; 2 eetl. fijngesneden bieslook. eten van mosselen nog vaak als een soort gezelschapseten be schouwd, evenals fondue en gourmetten. Men eet mosselen meestal samen met vrienden en familieleden. Veel Nederlanders hebben mosselen leren eten en waarderen in horecabedrijven en dan vaak met vrienden of fa milieleden. Vallen de mosselen en gezelschap in de smaak, dan worden dergelijke etentjes niet alleen in restaurants en andere eetgelegenheden, maar ook thuis herhaald. Mosselen komen voor het over grote deel uit de Waddenzee. Daar worden ze opgevist om ze daarna in de bijzonder schone Zeeuwse wateren (Oosterschel- de) te laten verwateren, waar door zij zich zelf zuiveren en zich van het zand en het slik van de Waddenzee ontdoen. Daarna worden ze opnieuw op gevist om te worden gesorteerd in verschillende gewichtsklas sen. Daar worden ze ook ver pakt in speciaal daarvoor ont worpen zakken of dozen. Vervolgens worden de mosse len aan de man gebracht. Dat gebeurt de laatste jaren steeds vaker via de supermarkten. Die hebben inmiddels een markt aandeel van ongeveer 40 pro cent van de totale verkoop van mosselen in ons land in han den. Het ziet ernaar uit dat dit aandeel nog zal groeien. Vis handelaren die nu nog het me rendeel van de mosselen verko pen, zien dat met lede ogen aan en zijn bang dat de supermark ten hun marktaandeel zullen vergroten door de mosselen te gen stuntprijzen aan te bieden. De gewichtsklassen waarin Het eten van Zeeuwse mosselen stijgt elk jaar in populariteit, al zijn onze zuiderburen ons nog steeds de baas. foto united photos de boer men de mosselen indeelt, ver schillen van leverancier tot le verancier. In werkelijkheid zijn die onderlinge verschillen hele maal niet zo groot en vrijwel te verwaarlozen. Goudmerk-mos- selen zijn de grootste van alle Zeeuwse mosselen. Er gaan maximaal 43 exemplaren in 1 kilogram. Ze zijn meestal wat minder fijn van smaak dan de kleinere exemplaren. Gekookt en daarna gewikkeld in dunne plakjes bacon of ontbijtspek la ten ze zich, ook op de barbe cue, goed roosteren. Wanneer er 43 tot 50 mosselen in 1 kilo gram zitten, dan spreekt men van Jumbo's. Imperialen zijn een slag kleiner. Daarvan gaan er 50 tot 60 stuks in 1 kilogram. Nog iets kleiner zijn de Supers, waarvan er 60 tot 70 in 1 kilogram gaan. De Extra's zijn de kleinste mosse len. Daarvan gaan er altijd 70 stuks of meer in 1 kilogram. Echte mosselliefhebbers geven de voorkeur aan de Extra's en de Supers. Weer anderen ver kiezen de Jumbo's, die zich na dat ze zijn gekookt ook heel goed laten bakken. Dat geldt ook voor de Imperialen, die net als de wat kleinere Supers ide aal zijn voor de in ons land meest populaire bereidingswij ze van de schelpdieren: 'mosse len in 't pannetje'. HANS BELTERMAN De ui behoort tot een van de meest onmisbare producten in de keuken, aldus de Nederland se consument. De ui is niet te vervangen door alternatieven. De consument beschouwt de ui als een gezonde, aantrekkelijke geprijsde smaakmaker. Ook is het een veel gebruikt huismedi cijn. Dit blijkt uit marktonder zoek van het Productschap Tuinbouw en het Nederlands Uienbureau. De functie als smaakmaker be schouwen consumenten als uniek. De ui bepaalt de smaak van een gerecht en is ook in veel gerechten bruikbaar. Zowel in traditioneel Hollandse ge rechten als hutspot of hachee, maar ook in salades, pastage rechten en exotische maaltij den. Al vijfduizend jaar geleden de ui populair, vooral vanv de geneeskrachtige werkin Hoewel de ui nu vooral als smaakmaker wordt gezien, den mensen nog steeds dai en een geneeskrachtige we hebben. Ruim veertig proc van de Nederlanders eet m stens vier keer per week uit Naast de gele ui zijn ook ro uien bekend bij het publiel helft van de Nederlandse c sumenten kent sjalotten. D worden, net als de rode ui, vooral gebruikt in salades t Aziatische gerechten. Bosu of lente-uitjes zijn populai worden vooral in de zomer kocht, als smaakmaker in s des, maar ook in roerbakge rechten. Witte en zoete uie zijn nog nauwelijks bekent Hersenen begrijpen pas tien minuten nadat een mens heeft gegeten of gedronken, dat het lichaam voldoende voedsel naar binnen heeft gekregen. Deze vertraging tussen het eten zelf en een vol gevoel, leidt er in sommige gevallen toe dat men- s.en zich volproppen. Dit blijkt uit een studie van de universi teit van Florida. Bij mensen die leiden aan obe- sitas (ernstig overgewicht), ge ven de hersenen zelfs nog later een 'vol' signaal af, dat daar naast ook nog zwakker is dan gemiddeld. De onderzoekers denken dat de resultaten van de vast te stellen en te behand Achttien proefpersonen kr< i water met de stof dextrose, soort suiker, te drinken, ter I hun hersenen werden gesc met een speciale techniek, gentig seconden na de inni van het water verwerkten d hersenen de informatie ov< het drinken en slikken van drank. Pas tien minuten lat was er een tweede, grotere, senactiviteit meetbaar, die gaf dat het lichaam voldoer had binnengekregen. Deze 'piek' in hersenactiviteit kw op het zelfde moment da.t suiker- en ïtrsmmeniveau i bloed,, als gevolg van het dr ken, Was" toegenomen. Een belangrijk advies in de on langs verschenen Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen luidt, dat het voor de gezond heid niet nodig is om fanatiek te sporten, maar dat het wel van belang is om minstens vijf dagen per week en liefst elke dag een half uur te flink te be wegen. Hoewel zo'n 65 procent van de Nederlanders aan sport doet, scoren wij in activiteit niet echt hoog. Ongeveer 60 procent van de Nederlandse bevolking blijkt niet aan de nieuwe norm te voldoen. Voldoende lichaamsbeweging is van essentieel belang om al lerlei welvaartsziekten te voor komen. Regelmatig bewegen draagt bij aan het verkleinen van de kans op onder andere hart- en vaatziekten, suikerziek te, dikke-darmkanker, overge wicht, angst en depressies en het kan botontkalldng vertra gen. Voor volwassenen tussen de 18 en 55 jaar luidt het advies om op ten minste vijf dagen per week 30 minuten matig inten sief lichamelijk actief te zijn. Bijvoorbeeld wandelen (5-6 km per uur) en fietsen (15 km per uur). Het advies voor 55- plus sers is eveneens een half uur matig inspannende lichann n ke activiteit op ten minste v dagen per week: wandelen 4-5 km per uur en fietsen n 10 km per uur. Voor niet-ac e ve 55-plussers is elke extra I c veelheid lichamelijke inspa ning meegenomen. Voor jongeren onder de 18 geldt dat zij elke dag een ui£0 matig intensief lichamelijk tief moeten zijn. Voor hen kent dat wandelen, fietsen, EÉ traplopen, zwemmen, hard rt pen en rennen en allerlei S[ sporten. Daar komt echter iets bij: minimaal twee keei week zouden ze iets moetei doen aan uithoudingsverm gen, spierkracht, lenigheid coördinatie. Verder geldt voor elke leefti groep dat een half uur dag( 0 bewegen niet in één keer h( 5 je mag het verdelen in bijvc beeld 3 keer 10 minuten. D en intensiteit van lichameli fl activiteit zijn in principe im|C selbaar. Een matig intensiei activiteit kan men vervange door een iets zwaardere in spanning. Voor een half uil wandelen kan men dan bij\ )C beeld een kwartier hardlopi IC MARIANNE VAN DER WOONING Met steun van de Europese Commissie is een procédé ont wikkeld waardoor wijn niet meer naar kurk kan smaken. Verhitting met magnetronische straling zorgt ervoor dat smaak- bedervende micro-organismen in kurk voortaan afsterven, nieuwe techniek is ontwikk door een groep van kleine 1 drijven uit wijnlanden als jr Duitsland, Portugal en Spa Daarbij is samengewerkt m een Duits onderzoeksinstiti PUZZEL Kruiswoordraadsel HORIZONTAAL: 1. Wilde haver; 4. afdeling; 7. groot aantal; 10. soort slee; 12. in prima conditie; 13. voorzetsel; 14. boom; 15. bijbelse naam; 16. langspeelplaat; 17. edel; 19. bijwoord; 20. zeevis; 21. mannetjesbij; 22. onmeetbaar getal; 23. uitroep; 25. familielid; 27 rondedans; 28. bekeuring; 29. persoonlijk vnw.; 30. slaghout; 32. zijde van een schip; 33. grove stof; 35. verlaagde toon; 36. atmosfeeroverdruk. VERTICAAL: 2. Voorzetsel; 3. soort stof; 4 droogoven; 5. muzieknoot; 6. post (Eng.); 8. zonder (Lat.); 9 naaldboom; 11. antwoord; 13. tot de nok toe gevuld; 17. en meerandere; 18. Leger des Heils; 22. jeugdig; 24. Schotse familie-stam; 26. likeur; 30. woud; 31. uiting van berusting, 33. persoonlijk vnw.; 34. Frans voegwoord. Oplossing van woensdag: Horizontaal: 1. Mascotte; 5. naaiwerk; 6. gans; 8. geld; 10. alsem; 12. armen. Verticaal: 1 Mondig; 2. stapel; 3. opweg; 4. toren; 7. Assam; 9. dada; 11. min. 1 2 3 b 6 7 8 9 10 11 12 !3 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 HET WEER Koel en onstandvastig De waanzinnige hitte op de Balkan neemt geleidelijk wat af maar verdwijnt niet. Wat zich de afgelopen dagen in die regio heeft afgespeeld, grenst voor Europese begrip pen aan het onmogelijke. Nog niet eerder zijn op zulke grote schaal temperaturen boven de 40 graden waargenomen. De ab solute toppers waren gisteren het Bulgaar se Plovdiv met 45,0 en het Griekse Larissa met 45,4 graden. Wij zouden ons met de helft van deze waarden al rijk rekenen maar dat zit er de komende tijd niet in. Op de Oceaan ont wikkelt zich namelijk een sterk hogedruk- gebied. Rond dit honkvaste systeem wor den met een west tot noordwestelijke luchtstroming koele luchtmassa's naar het Noordzeegebied gedirigeerd. De middag- temperaturen in deze lucht reiken niet veel hoger dan 17-18 graden. Bovendien wordt veel bewolking aangevoerd en gaan er van tijd tot tijd buien vallen. Wolkenpartijen en buien hangen samen met storingen die zich vanuit de regio IJs land naar het Noordzeegebied verplaatsen. De Duitsers gaan er zelfs van uit dat er bo ven de Noordzee een actieve depressie komt te liggen. Gevreesd moet worden dat het koele en onstandvastige weer tot zeker half juli voortduurt. Dat betekent dat de Hondsdagen, zijnde het tijdvak 19 juli tot en met 18 augustus, de zomer moeten gaan maken. Morgen is het meest zwaar bewolkt weer en uit het wolkendek kan wat lichte reg vallen. De temperatuur komt in de mid op ongeveer 18 graden. De wind wa jq uit het noorden tot noordoosten en is meest matig, aan de kust vrij krachtig, loop van de dag krimpt de wind naar hj noorden tot noordwesten. In onze regio is ook gisteren overdag bi trekkelijk weinig regen gevallen. Terwij ders in den lande soms meer dan 15 m viel kwam Schiphol overdag niet verdei jq dan een halve millimeter, Hoofddorp 2 Alphen a/d Rijn 5. De temperaturen bl« op ongeveer 18 graden steken, Alphen meldde nog 20,4 graden. Jq^ ontstaat het rapportcijfer van de bewuste olijfolie. Extra vierge olijfolie is olie uit de eerste persing met een orga- noleptische puntenwaardering van ten minste 6,5. Vierge olijf olie heeft een waardering van ten minste 5,5. Gewone olijfolie is verkregen uit het mengen van geraffineerde olijfolie met an dere olijfoliën uit een eerste persing. Olijfolie heeft een scala aan aroma's, van fruitig tot kruidig, van zacht zacht tot scherp. Soms proefje een vleugje appel of peper, soms wat groen (gras, blaadjes) of een licht notenac cent. De natuurlijke omstandig heden waaronder de olijven zijn gerijpt, hebben veel invloed op al die smaakverrassingen. Maar ook de kleur van olijfolie kan sterk variëren, afhankelijk van de omgeving waarin de olij ven zijn gegroeid. Over smaak valt niet te twisten, maar toch zijn er een paar goe de vuistregels voor het gebruik van de juiste olijfolie. Extra vierge en vierge olijfoliën zijn vooral geschikt voor koude toepassingen, zoals vinaigret tes, tapenades en koude sau zen. En natuurlijk is een simpel scheutje olijfolie over de salade heerlijk. Verhitting is meestal nadelig voor de kwaliteit en de smaak van deze oliën. 'Gewone' olijfolie is daarente gen weer uitermate geschikt voor bakken, braden en fritu ren. Omdat deze olijfolie voor het belangrijkste deel bestaat uit geraffineerde olie, verandert ze niet van kwaliteit en smaak bij verhitting. Een ander belangrijk aspect is dat olijfolie gezond is. Voe dingsdeskundigen en hartspe cialisten zijn het erover eens dat olijfolie een belangrijke rol speelt bij de preventie van risi cofactoren voor hart- en vaat ziekten. (Frituren in olijfolie kan pro bleemloos. Laat de olie na ge bruik afkoelen, zuiver haar door de olie door een koffiefilter te gieten en bewaar haar op de normale manier. Zo kunt u de olijfolie wel tien keer opnieuw gebruiken) (Bron: Het Olijfolie Informatiebu reau. Het bureau geeft een gratis informatiebrochure over olijfolie, evenals receptenfolders. Meer info: telefoon 020 - 673.12.33 of e-mail: olijfdIie@gci.nl) Olijfolie is een puur natuurpro duct. Ruim 5000 jaar geleden werd olijfolie al intensief ge bruikt in de landen rond de Middellandse Zee. Het gebruik van olijfolie beperkt zich inmid dels niet meer tot Zuid-Europa. Ook in ons land ontdekken meer en meer kookliefhebbers de eindeloze hoeveelheid sma ken en toepassingsmogelijkhe den. Geen wonder, want olijf olie is niet alleen lekker en veel zijdig; het is ook gezond. Wie wel eens met vakantie is geweest in Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal of Grieken land, weet welke heerlijke ge rechten allemaal met olijfolie kunnen worden gemaakt. Maar ook oer-Hollandse recepten voor pannenkoeken en stamp pot krijgen een verrassende di mensie door het gebruik van olijfolie. Ruim 70 procent van de totale olijfolieproductie in de wereld komt uit de Europese Unie. Daarvan is Spanje met 46,46 procent de grootste leverancier. Daarna komen Griekenland, Italië, Portugal en Frankrijk. De manier waarop olijfolie in deze landen wordt gewon nen, is al duizenden jaren hetzelfde. In het algemeen worden olijven met de hand geplukt. De vruch ten worden met speciale harken van de takken ge ritst en opgevangen in netten, om ervoor te zor gen dat ze niet bescha digd of gekneusd raken. Dan volgt het vervoer in manden of bakken naar de molens waar de olijven worden gewassen en ont daan van resterende takjes en blaadjes. Als dat is ge beurd, worden ze tot pulp ge malen. Deze pulp - de zoge noemde olijfpasta- wordt uitge perst om de olie te verkrijgen. Het bijzondere van olijfolie is dat de olie in principe geen be werking nodig heeft. Zoals ze uit de pers komt, zo wordt ze gebotteld. In sommige gevallen onder de maat, of de zuurgraad te hoog. Dan wordt de olie ge raffineerd: vetzuren worden er uit gehaald en er ontstaat een heldere, transparante olijfolie. De olijfolie moet daarbij echter ook wat smaak en kleur inleve ren, en daarom worden vierge of extra vierge oliën toege voegd. Soms staat op het etiket 'eerste koude persing'. Deze term da teert uit de tijd dat de persen nog niet zo krachtig waren. Na de eerste keer persen bleef er dan nog veel olie achter in de olijvenpulp. Om de resterende olie toch te verkrijgen, goot men heet water over de pulp, waardoor de olie vloeibaarder werd en een tweede (soms der de) persing mogelijk was. Zo ontstond het onderscheid tus sen 'warme' en 'koude' persing. De koude persing werd zo sy noniem voor 'eerste kwaliteit'. Tegenwoordig is elke persing in •feite een koude persing. De hui dige mechanische persen heb ben zoveel kracht, dat alle olie in één keer persen wordt ge wonnen. Het opschrift 'koude persing' is dus eigenlijk achter haald. Op het etiket van een fles olijf olie staan ook aanduidingen als extra vierge olijfolie, vierge olijf olie en (gewone) olijfolie. Wat betekenen die benamingen? De kwaliteit van olijfolie kan op verschillende manieren worden beoordeeld. In een laboratori um wordt een analyse gemaakt van zuiverheid en zuurgraad. Ook de afzonderlijke elementen die smaak en aroma bepalen, worden gemeten. Zulke waar den zijn objectief in getallen uit te drukken. Maar in feite zeg gen die afzonderlijke getallen nauwelijks iets over de smaak. Daarvoor zijn organoleptische beoordelingen nodig: daadwer kelijk proeven en ruiken, want een puntje meer of minder van een bepaald smaakelement kan een groot verschil maken in de smaakbeleving. Uiteraard gaan deze classifica ties verder dan 'lekker', 'heer lijk' of 'niet zo lekker'. Ervaren proevers letten op geur, smaak en de wijze waarop de olie in de mond 'aanvoelt'. Een vast, vooraf benoemd scala van in drukken, zowel positief als negatief, wordt genoteerd en krijgt een puntenwaardering. Op basis van die lijst wordt een totaalindruk gemaakt en zo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 8