Frankrijk waarschuwt Wenen ^0°zrednen
Eindspel in Camp David is grote gok
ussen voeren strijd
sjetsjenië verder op
Felle strijd ontbrandt in verslagen Mexicaanse PRI
Buitenland
Lintje voor 'bevrijding Elian'
Europarlement onderzoekt spionagesysteem
IDERDAG 6 JULI 2000
te eist opnieuw mensenlevens
Het aantal doden als gevolg van de hitte in delen van
pa is opgelopen tot zeker tien. De meeste mensen stierven
ïlgarije: vijf. Het oosten en zuidoosten van Europa worden
extreem hoge temperaturen geconfronteerd. In Grieken
en Bulgarije was het door een hete luchtstroom uit Afrika
immige plaatsen in de schaduw 43 graden. Vandaag wordt
aarschijnlijk nog warmer dan de afgelopen dagen. Het Ro-
uis deelt in Roemenië, waar het drinkwater op rantsoen is,
jeraalwater uit. In het Oost-Europese land woeden volgens
_^dio zeker zestig grote bosbranden. Ook in het zuiden van
gaan bossen in vlammen op.
Jüder niet welkom in München
Jchen De gemeenteraad van de Zuid-Duitse stad München
He extreem-rechtse Oostenrijkse politicus Jörg Haider liever
<S j in de stad hebben. De raad onderzoekt of het mogelijk is de
m (lemeur van Karinthië een 'optreedverbod' op te leggen als
3 fi)ch naar de stad komt. Het besluit van de gemeenteraad,
kvordt gedomineerd door links, is een afzwakking van een
[stel van de Groenen, die eigenlijk een 'Haider-verbod' wil-
f'/lünchen distantieert zich zo van de provinciale autoritei-
Beieren, die worden gedomineerd door de christen-de-
ïtische CDU van deelstaatpremier Stoiber. Hij noemde de
van kritiek op de regeringsdeelname in Oostenrijk van
rs partij FPÖ eerder 'overdreven'.
urn
r^manten uit Sierra Leone in de ban
'YORKDe VN-Veiligheidsraad verbiedt Sierra Leone de ko-
-■ 4de anderhalf jaar ruwe diamanten uit te voeren. De illegale
nanthandel is in de ogen van de Veiligheidsraad de belang-
mijte oorzaak van het aanhoudende geweld in het West-Afri-
enthse land. De meeste diamantmijnen (90 procent) zijn in
'A fjjen van de rebellenbeweging RUF. Met de opbrengst wor-
jwapens gekocht voor de strijd tegen de regering. De Veilig-
^3sraad wil dat er een deugdelijk certificatiesysteem komt, dat
^garanderen dat diamanten niet langer uit de koker van re-
afkomstig zijn. Dat zal nog een hele klus worden. Veel
planten uit Sierra Leone worden verhandeld als edelstenen
^Liberia, om zo de werkelijke afkomst te maskeren.
"rdanië verijdelt vliegtuigkaping
[aüï Een Jordaanse veiligheidsagent heeft gisteravond een
Sche man doodgeschoten, die poogde een vliegtuig van de
laanse maatschappij Royal Jordanian te kapen. Het toestel
184 passagiers aan boord, en vloog van de Jordaanse hoofd
ei Amman naar de Syrische hoofdstad Damascus. De kaper
jeerde tien minuten na de start de cockpit te betreden. Hij
Hi een vuurwapen en een handgranaat bij zich. Toen veilig-
ulsagenten hem aanvielen, liet hij de granaat ontploffen,
rdoor raakten vijftien mensen gewond. Het toestel kon ech-
reilig naar Amman terugkeren. Volgens een hoge Jordaanse
klftionaris wilde de kaper naar een Europees land vliegen om
Hf politiek asiel te krijgen.
ïwonden door onlusten in Mexico
Aanhangers van de regerende partij PRI en radicale
Sfoathisanten van de oppositie zijn in een voorstad van Mexi-
-iptad massaal op de vuist gegaan. Er raakten zeker dertig
isen gewond. Zo'n acht autobussen werden vernield, zo
dt het Spaanse persbureau EFE. De PRI verloor eerder deze
k de verkiezingen en moet na 71 jaar afstand doen van zijn
p0ende politieke rol in Mexico. Militante aanhangers van de
ositie vielen in de voorstad PRI-leden aan. Ze beschuldigen
deiartij van fraude bij burgemeestersverkiezingen in hun
inplaats. Volgens voorlopige uitslagen heeft de PRI die met
Jcrappe marge gewonnen.
bü frank hendrickx
5 pondent
tussische leger heeft giste-
let aantal bombardemen-
p Tsjetsjenië drastisch op-
>rd. Op de dag dat Russi-
paj slachtoffers van recente
adloordaanslagen werden
Hven, voerden gevechts-
uigen en -helikopters bij-
ïstig aanvallen uit op ne-
enjttingen van rebellen. De
Opdelingen pleegden op
beurt nieuwe aanslagen,
dsbij minstens twee doden
k.
Russische president Poe-
,n|plegde gisteren in het na-
e Ossetië een spoedberaad
er<de gespannen situatie in
Sjenië. De belangrijkste
sche ministers en gene-
N/waren aanwezig, alsmede
/male vertegenwoordigers,
wie de Tsjetsjeense gees-
B Kadirov, die van Poetin
tiding over het burgerbe-
stuur in Tsjetsjenië heeft gekre
gen. Poetin verklaarde dat de
toestand moeilijk was, maar
'niet gedramatiseerd moet wor
den'.
In Tsjetsjenië is voor onbe
paalde tijd een avondklok inge
steld. Tussen negen uur 's
avonds en zeven uur 's ochtend
geldt een uitgaansverbod. Er is
eveneens een klopjacht ge
opend op mogelijke daders van
de recente zelfmoordacties,
waarbij volgens de laatste be
richten 33 soldaten om het le
ven kwamen. Gisteren werden
vijftig Tsjetsjenen opgepakt, on
der wie acht vrouwen.
De Russen hebben bekend
op de hoogte te zijn geweest
van Tsjetsjeense plannen om
een reeks van aanslagen te ple
gen. Het bleek onmogelijk ze te
verhinderen. Generaals hebben
hun eigen manschappen bekri
tiseerd, omdat veiligheidsvoor
schriften niet in acht zouden
zijn genomen.
Havana Juan Miguel Gonzalez, de vader van het vorige
week uit de VS naar Cuba teruggekeerde bootvluchtelin-
getje Elian, heeft gisteren uit handen van de Cubaanse lei
der Fidel Castro een hoge Cubaanse onderscheiding ge
kregen voor zijn 'buitengewone gedrag in de zware strijd
voor de bevrijding van Elian', aldus de staatsmedia. De ce
remonie werd live uitgezonden op de televisie, maar voor
het overige lijkt Havana zich te houden aan de toezegging
dat de 6-jarige Elian eindelijk weer een normaal leven zal
leiden. Voor het eerst in vijf maanden staat het jongetje
niet meer in de schijnwerpers. Wel verscheen gisteren ook
de publicatie 'Elian in het vaderland', waarin de geschiede
nis nog eens vanuit Cubaans perspectief wordt verteld en
geanalyseerd.
foto afp adalberto roque
mexico-stad katrien gottlieb
correspondent
Binnen de zondag verslagen Mexicaanse
regeringspartij PRI is een felle strijd ont
brand over de vraag wie de partijleiding
in handen moet nemen. De verkiezin
gen van afgelopen zondag betekenden
dat de PRI voor het eerst sinds 1929 in
de oppositie belandt. Vicente Fox van de
Partij van Nationale Actie (PAN) wordt
president en in ook het parlement wordt
de PRI een minderheid. De eerste kop is
al gerold: partijvoorzitter Dulce Maria
Sauri heeft haar ontslag ingediend.
De macht van de PRI was altijd gecon
centreerd in de figuur van de president.
Hij was staatshoofd, regeringsleider, op
perbevelhebber van het leger en de on
betwiste leider van de PRI. Eigenhandig
kon hij het partijkader, inclusief de
voorzitter, benoemen of afzetten.
Naar voorbeeld van Gorbatsjov in de
Sovjet-Unie, zorgde vertrekkende presi
dent Zedillo de afgelopen jaren in Mexi
co voor een eigen vorm van 'perestroj
ka'. Hij maakte een einde aan de zoge
naamde 'dedazo' (dikke vinger) waar
mee vroegere presidenten hun opvolger
aanwezen, hij liet de PRI-kandidaat via
verkiezingen aanwijzen en gaf de orga
nisatie van de landelijke verkiezingen in
handen van het nieuwe Onafhankelijk
Verkiezingsinstituut.
De zogeheten 'dinosaurussen' binnen
de PRI zijn over dat alles zeer ontstemd.
Ze weigeren steun te geven aan de be
noeming van voormalig provinciaal
gouverneur Jesus Murillo Karam tot
nieuwe partijvoorzitter, omdat hij de fa
voriet zou zijn van president Zedillo. An
deren hopen dat verslagen presidents
kandidaat Francisco Labastida de lei
ding wil overnemen. Maar wie heeft ver
trouwen in een kanddaat die de PRI
naar de ondergang hielp? Andere gega
digden voor het PRJ-voorzitterschap zijn
Roberto Madrazo en Manuel Bartlett. Ze
worden van corruptie beschuldigd en
behoren tot de meest traditionele vleu
gel van de partij.
„De partij moet zich ernstig bezinnen
en zich tot een werkelijke politieke partij
ontwikkelen", aldus een gedesillusio
neerde campagnemedewerker van La
bastida. Commentator Carlos Elizondo
Mayer verklaarde gisteravond op televi
sie dat de PRI zich zorgen moet maken
over de samenstelling van haar achter
ban. Volgens Elizondo bestaat die uit
kiezers die langzamerhand verdwijnen:
„Landarbeiders die naar de stad komen,
oude mensen die binnen afzienbare tijd
sterven en analfabeten die naar school
gaan". Al met al vergaarde de PRI toch
nog twaalf miljoen stemmen, goed voor
36 procent van de zetels in het Congres.
Wanneer wordt samengewerkt met de
kleinere Partij van de Democratische
Revolutie (PRD) kan de verslagen PRI
het de nieuwe regering nog knap lastig
maken.
De leider van de Albanese be
volking in Kosovo, Hashim
Thaci, werkt voorlopig niet
meer mee met de Verenigde
Naties. Thaci, oud-leider van de
officieel opgeheven militie
U(^K, verzet zich tegen beperkt
zelfbestuur voor de Servische
minderheid.
Thaci is woedend over het
akkoord tussen de leider van de
VN-missie, Bernard Kouchner,
en gematigde Serviërs. Ze kwa
men onlangs overeen dat de
vervolgde Serviërs op beperkte
schaal eigen instanties kunnen
oprichten. Volgens Thaci is dit
een eerste stap naar deling van
Kosovo en een inbreuk op de
territoriale integriteit van het
gebied, dat volgens alle juridi
sche normen overigens nog ge
woon aan Servië toebehoort.
De verhoudingen tussen de
weinige achtergebleven Serviërs
in Kosovo en de Albanezen van
Thaci zijn al sinds het einde van
de NAVO-bombardementen,
vorig jaar juni, zeer gespannen.
Hoewel het U(^K formeel is op
geheven en omgevormd tot een
burgerwacht, denken veel Ser
viërs het verantwoordelijk is
voor wraakacties tegen hun
groep.
Referendum en mogelijk veto wekken grote wrevel IVIilOSGViC
Thaci weigert
samenwerking
met VN Kosovo
zing.
Als het voorstel er door komt,
betekent dat dat Milosevic,
wiens ambtstermijn volgend
jaar afloopt, nog een keer mag
meedingen naar het hoogste
ambt in zijn land. De oppositie
tegen Milosevic heeft furieus
gereageerd op het plan. Tegen
standers van de president zijn
vooraf niet geïnformeerd over
de bliksemmanoeuvre.
Een invloedrijke adviseur van
de Montenegrijnse president
Djukanovic meent dat zijn
deelstaat door het voorstel vrij
wel wordt gedwongen de onaf
hankelijkheid uit te roepen.
„Wij worden voor een voldon
gen feit gesteld", zegt Miodrag
Vukovic. In deze situatie is vol
gens hem nog maar één besluit
mogelijk.
Montenegro vaart onder
Djukanovic een uitgesproken
pro-westerse koers, en wil zo
min mogelijk te maken hebben
met grote broer Servië. Dinsdag
waarschuwde de regering nog
voor een militaire coup in Mon
tenegro, die in opdracht van
Milosevic zou worden voorbe
reid.
Frankrijk heeft Oostenrijk gisteren scherp gewaar
schuwd. Volgens de voorzitter van de Europese Unie kan
de regering in Wenen maar beter niet haar toevlucht ne
men tot 'chantage' om de politieke isolering door de an
dere EU-landen te doorbreken. De afgelopen twee dagen
probeerde Oostenrijk de druk op de andere EU-leden op
te voeren.
parus-straatsburg dpa-afp-anp
De Oostenrijkse regering be
sloot dinsdag tot een volksraad
pleging over de EU-sancties.
Kanselier Schüssel verklaarde
gisteren dat het referendum
doorgaat als de andere lidstaten
hun strafmaatregelen tegen
Wenen niet opheffen voor de
EU-top van 13 oktober in Biar
ritz.
Oostenrijk zou in Biarritz zijn
veto kunnen uitspreken over de
hervorming van de EU-instel-
lingen. Die hervorming is nodig
in verband met toetreding van
Oost-Europese landen tot de
EU. Kanselier Schüssel zelf
heeft niet met zoveel woorden
met een veto gedreigd. De ster
ke man binnen Schüssels rege
ringspartner FPÖ, Haider, heeft
dat wel gedaan.
Samen met Schüssels chris
ten-democratische ÖVP vormt
de FPÖ de regering in Wenen.
Het toetreden van de extreem
rechtse FPÖ tot de coalitie lokte
in februari de EU-sancties uit.
Schüssel heeft eerder gezegd
dat het gebruik van het veto
recht in de EU niet in het be
lang van Oostenrijk is. Maar de
kanselier staat onder druk van
Haider.
In een scherpe reactie liet de
Franse regering gisteren weten
dat 'zulke chantage bij de her
vorming van de Europese in
stellingen niet in het belang van
Oostenrijk zou zijn'. Ook in an
dere Europese hoofdsteden viel
het aangekondigde Oostenrijk
se referendum slecht. De Belgi
sche minister van buitenlandse
zaken, Michel, sprak van een
'provocatie'. Hij zei dat 'Schüs
sel en zijn partij gijzelaars zijn
geworden van de FPÖ en haar
buitensporigheden'.
Een woordvoerder van het
Nederlandse ministerie van
buitenlandse zaken zei het aan
gekondigde Oostenrijkse refe
rendum 'vreemd' te vinden. Op
een eventueel veto op de EU-
top in Biarritz wilde de woord
voerder niet reageren. „Bij mijn
weten zit meneer Haider niet in
de regering."
Het Joegoslavische parlement
behandelt vandaag in spoedzit
ting een voorstel om de regels
rond de presidentsverkiezingen
te hervormen. Het plan moet
de weg vrijmaken voor een
tweede termijn van de wegens
oorlogsmisdaden gezochte pre
sident Milosevic.
De president van de Joegosla
vische federatie (Servië en
Montenegro) wordt nu nog ge
kozen door het parlement, en
mag slechts één ambtstermijn
blijven zitten. Het parlement
zal zich nu beraden op de mo
gelijkheid om de president di
rect door het volk te laten kie
zen. Ook moet een zittende
president zich beschikbaar
kunnen stellen voor herverkie-
eatsburg marc peeperkorn
irespondent
europarlement begint een
lennend onderzoek naar
•mvang en het gevaar van
Amerikaans-Britse spiona-
iteem Echelon. Een vol-
enquêtecommissie
meer macht en middelen,
Is voorgesteld door de
enen, ging de grote partij-
in het parlement net een
te ver.
let parlement volgt met zijn
lie naar Echelon een reeks
ionale onderzoeken. De
ede Kamer houdt dit na-
A een hoorzitting over het
bnage-satellietsysteem. In
Inkrijk heeft justitie de ge-
nbie dienst opdracht gege-
de zaak uit te pluizen, ter-
I Belgische onderzoekers al
fde bewijzen zeggen te heb-
van illegale activiteiten.
Pe Verenigde Staten en
Dot-Brittannië ontkennen
bestaan van hun satel-
ptelsel niet, maar bestrijden
I er sprake zou zijn van on-
Jorloofde praktijken. Eerder
Schenen onderzoeken to-
0 evenwel aan dat via Echel-
op massale wijze dataver-
-fr (telefoon, fax, e-mail) van
Jgers en bedrijven onder-
iept wordt.
Op die manier zouden Euro
pese bedrijven contracten zijn
misgelopen, omdat hun Ame
rikaanse concurrenten vooraf
de inhoud van de offertes ken
den. Als voorbeeld wordt Air
bus genoemd, dat orders naar
McDonnell Douglas zag gaan.
Ook politieke strategieën van
de Europese Unie blijken vaak
onverwacht snel bekend in
Washington.
Voormalig CIA-hoofd Wool-
sey erkende onlangs dat de VS
spioneren voor het eigen be
drijfsleven. Dat zou nodig zijn
als tegenwicht voor de wijd
verbreide omkoopcultuur van
Europese ondernemingen, al
dus Woolsey.
Ruim tweehonderd europar
lementariërs drongen daarom
gisteren aan op een enquête
commissie, die via hoorzittin
gen en onderzoek de waarheid
over Echelon aan het licht
moet brengen. De christen-de
mocraten, socialisten en libe
ralen voelden daar evenwel
niets voor. Volgens W. van
Velzen (CDA) kan een dergelij
ke zware commissie de ver
wachtingen niet waarmaken.
„De directeur van de CIA komt
heus niet opdagen. Dat tast al
leen maar de geloofwaardig
heid van de het parlement
aan."
Hoewel de Italiaanse europarlementariër Bigliardo middels zijn t-
shirt laat weten fel tegen Echelon te zijn, lijkt het debat over de
kwestie hem niet echt te boeien. foto epa cerard cerles
•ADBLOE MEN DAAL
correspondent
Dat het er van zou komen was
al maanden duidelijk. Ook de
plaats - het presidentiële bui
tenverblijf Camp David - was
opgelegd pandoer. De vraag
was alleen nog wanneer het
eindspel in het Israëlisch-Pales-
tijnse vredesoverleg zou begin
nen.
Gistermiddag sprak de Ameri
kaanse president Clinton het
verlossende woord. Aanstaande
dinsdag begint hij met premier
Barak van Israël en de Palestijn
se president Arafat de mara
thonzitting die, als alles goed
gaat, een historische vredes
overeenkomst moet opleveren.
In feite neemt Clinton met het
onverwacht snel bijeenroepen
van de top een grote gok, aJ
maakte hij gisteren zelf al dui
delijk dat hij weinig keus had.
Zeven jaar na de handdruk van
Arafat en Baraks voorganger
Rabin op het gazon voor het
Witte Huis zijn de Palestijnse
en Israëlische onderhandelaars
aan het eind van hun Latijn.
Het is nu alles of niets.
Het sprak vanzelf dat Clinton
gisteren verwees naar de be
sprekingen in Camp David van
ruim twintig jaar geleden. Toen
ging het over een vrede tussen
Israël en Egypte, dat uiteinde
lijk als eerste Arabische land
een verdrag met de joodse staat
ondertekende. President Sadat
kreeg honderd procent van het
in 1967 door Israël veroverde
grondgebied terug. Hij betaalde
daarvoor met een akkoord dat
Egypte jarenlang isoleerde - en
uiteindelijk met zijn leven.
De grote beloning voor Sadat,
maar ook de prijs die hij betaal
de, vormden de afgelopen we
ken stof tot nadenken voor Ara
fat. In zijn toespraken verwees
hij naar beide elementen, door
te eisen dat Israël honderd pro
cent van de in 1967 veroverde
Westelijke Jordaanoever aan
het Palestijnse bestuur over
draagt, en door te waarschu
wen dat een moordaanslag
dreigt als hij er niet in slaagt het
onderste uit de kan te halen.
Arafats naaste medewerkers
wezen er gisteren op dat het ei
genlijk nog te vroeg is voor een
topconferentie. Er moeten nog
'bergen worden verzet' en 'oce
anen overbrugd'. Maar door
modderen met het overleg is
zinloos. De onderhandelings
teams hebben alle aspecten van
een mogelijk vredesverdrag al
vele malen en van alle kanten
belicht. Het is tijd voor beslis
singen.
Arafat verwacht in Camp David
zware Amerikaanse druk. Maar
als hij ooit de Amerikanen ach
ter een Palestijnse staat wil krij
gen, kan hij niet wegblijven.
Premier Barak vliegt met een
minder bezwaard hart naar
Camp David. Van Clinton heeft
hij weinig te vrezen. Met de
Amerikaanse verkiezingen voor
de boeg - waarbij de joodse
stemmen doorgaans zwaar tel
len - moet het niet al te moeilijk
zijn één lijn te trekken.
Baraks bezorgdheid geldt alleen
het thuisfront. Het onderhan
delingsproces met de Palestij-
nen is steeds meer een binnen
landse Israëlische affaire ge
worden, met als cruciale vraag:
met welke concessies aan de
Palestijnen kan de regering nog
overleven? Wat tot nu toe is uit
gelekt over de details van een
mogelijk akkoord is voor radi
caal rechts binnen het kabinet
onverteerbaar. Maar Barak
heeft zijn hoop gevestigd op het
referendum dat de Israëlische
bevolking is toegezegd. Hij gaat
ervan uit dat de Israëliërs zo ge
noeg hebben van het uitblijven
van vrede, dat ze bereid zijn
een realistisch verdrag met de
Palestijnen te aanvaarden.
Hoe groot is de kans dat Clin
ton, Barak en Arafat het eens
worden? Er zijn levensgrote ob
stakels. Arafat en Rabin hebben
er zeven jaar geleden bewust
voor gekozen de 'makkelijkste'
problemen het eerst aan te pak
ken. Dat bleek al veel lastiger
dan ze hadden gehoopt. Nog
altijd wacht een deel van de Os
lo-akkoorden - de tussentijdse
overeenkomsten - op uitvoe
ring.
De moeilijkste problemen - zo
als de status van Jeruzalem, de
grenzen tussen Israël en een
Palestijnse staat, en de toe
komst van de Palestijnse vluch
telingen - moeten in Camp Da
vid worden aangepakt. De afge
lopen jaren zijn reeksen voor
stellen ontworpen. Het gaat er
nu om een keuze te maken
waarmee gematigde krachten
in beide kampen vrede kunnen
hebben.
Als er na een paar dagen onder
handelen in Camp David geen
akkoord is bereikt, zal de hel
niet onmiddellijk losbarsten.
De onderhandelaars kunnen
het overleg opschorten en
eventueel besluiten tot een
minder vergaand 'raamwerk
akkoord'. Israël zou onder
voorwaarden de uitroeping van
een Palestijnse staat kunnen
accepteren, die dan namens de
Palestijnen verder kan onder
handelen. Wat Clinton bovenal
zal willen voorkomen, is een
volslagen flop. Zoiets zou kun
nen uitlopen op eenzijdige
maatregelen door beide partij
en met geweld als onvermijde
lijk gevolg.
